چرا مصرف برق در ایران اینقدر بالاست؟ نگاهی به تجربه‌های موفق جهانی

ایران با چالش جدی مصرف بی‌رویه برق مواجه است. در حالی که بسیاری از کشورهای جهان با اجرای سیاست‌های هوشمندانه توانسته‌اند مصرف انرژی را مدیریت کنند، ایران همچنان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کند. در این گزارش، به بررسی راهکارهای موفق کشورهای دیگر در مدیریت مصرف برق و مقایسه آن با وضعیت ایران می‌پردازیم.

مصرف بی‌رویه برق، چالشی جدی برای ایران؛ راهکارها و مقایسه با جهان

یکی از چالش‌های اساسی صنعت برق ایران، مصرف بی‌رویه انرژی در بخش‌های مختلف است. این مسئله که ریشه در عوامل متعددی از جمله فرهنگ مصرف، بهره‌وری پایین تجهیزات و تعرفه‌های نامناسب دارد، به ناترازی در عرضه و تقاضای برق منجر شده است.

ناترازی برق؛ نتیجه‌ی عدم تعادل عرضه و تقاضا

کارشناسان معتقدند که ناترازی برق در کشور، ناشی از دو عامل اصلی است:

عرضه ناکافی: سرمایه‌گذاری اندک در توسعه ظرفیت‌های تولید برق و عدم به‌روزرسانی تجهیزات نیروگاهی
تقاضای نامتعادل: رشد بی‌رویه مصرف برق در بخش‌های مختلف، به‌ویژه در ساعات پیک، بدون توجه به بهینه‌سازی مصرف

قیمت‌گذاری دستوری و عواقب آن

میثم نصر، مدیرعامل یک شرکت نیروگاه سیکل ترکیبی، بر این باور است که قیمت‌گذاری دستوری برق و عدم اصلاح تعرفه‌ها، انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در بخش تولید و همچنین بهبود مصرف در بخش تقاضا ایجاد نکرده است. اصلاح تعرفه، به‌ویژه برای مشترکان پرمصرف و صنایع، می‌تواند در کاهش مصرف و افزایش بهره‌وری نقش مؤثری داشته باشد.

مقایسه مصرف برق ایران با سایر کشورها

بررسی وضعیت مصرف برق در کشورهای دیگر نشان می‌دهد که ایران با وجود تولید برق به اندازه کشور صنعتی آلمان، شدت مصرف انرژی بسیار بالاتری دارد. این بدان معناست که ایران با بهبود بهره‌وری انرژی می‌تواند نیاز برقی جمعیت بسیار بیشتری را با ظرفیت تولید فعلی خود تأمین کند.

راهکارهای بهبود وضعیت مصرف برق

قیمت‌گذاری اوج مصرف: این روش که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته اجرا می‌شود، با افزایش قیمت برق در ساعات پیک، مشترکان را به کاهش مصرف و سرمایه‌گذاری در تجهیزات کم‌مصرف تشویق می‌کند.
بهبود بهره‌وری تجهیزات: ارتقای بهره‌وری تجهیزات برقی در بخش‌های مختلف صنعت و خانگی، می‌تواند به کاهش مصرف برق کمک شایانی کند.
عایق‌سازی ساختمان‌ها: با بهبود عایق‌بندی ساختمان‌ها، می‌توان از اتلاف انرژی جلوگیری کرده و مصرف برق را کاهش داد.
ترویج فرهنگ صرفه‌جویی: آموزش و ترویج فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف انرژی در میان مردم، نقش مهمی در کاهش مصرف برق دارد.

چالش‌های پیش رو

قیمت پایین برق: قیمت بسیار پایین برق در ایران، انگیزه‌ای برای کاهش مصرف ایجاد نمی‌کند.
عدم آگاهی مردم: بسیاری از مردم از راه‌های کاهش مصرف برق آگاهی کافی ندارند.
مقاومت در برابر تغییر: تغییر الگوی مصرف و سرمایه‌گذاری در تجهیزات جدید، نیازمند تغییر در سبک زندگی و صرف هزینه‌های اولیه است که ممکن است با مقاومت‌هایی روبرو شود.

مصرف بی‌رویه برق، یکی از چالش‌های جدی صنعت برق ایران است که عواقب اقتصادی و زیست‌محیطی متعددی به همراه دارد. برای حل این مشکل، نیاز به اتخاذ سیاست‌های جامع و همه جانبه‌ای است که شامل اصلاح تعرفه‌ها، ارتقای بهره‌وری، ترویج فرهنگ صرفه‌جویی و سرمایه‌گذاری در بخش تولید باشد.