رسانه‌ها؛ خط مقدم دفاع از امنیت سایبری/ ارتقای آگاهی عمومی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر

در عصر دیجیتال امروز، که فضای مجازی به جزء جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره تبدیل شده، تهدیدات سایبری نیز به طور فزاینده‌ای در حال گسترش هستند. در این میان، رسانه‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی، نقشی حیاتی در مقابله با این تهدیدات ایفا می‌کنند. با توجه به اهمیت این موضوع، پرداختن به نقش موثر رسانه‌ها در دفاع از تهدیدات سایبری و لزوم افزایش آگاهی کاربران، امری ضروری به نظر می‌رسد.

رسانه‌ها با اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع در خصوص تهدیدات سایبری، می‌توانند سطح آگاهی عمومی را ارتقا داده و کاربران را در برابر این تهدیدات واکسینه کنند. همچنین، با آموزش نحوه شناسایی و مقابله با حملات سایبری، می‌توانند به کاربران کمک کنند تا از اطلاعات شخصی و مالی خود محافظت کنند.

علاوه بر این، رسانه‌ها می‌توانند با افشای آسیب‌پذیری‌های امنیتی و نقد عملکرد سازمان‌ها و نهادهای مسئول، به ارتقای سطح امنیت سایبری در کشور کمک کنند.

در این میان، نقش رسانه‌های اجتماعی نیز حائز اهمیت است. با توجه به گستردگی و نفوذ این رسانه‌ها، می‌توان از آنها برای اطلاع‌رسانی سریع و گسترده در خصوص تهدیدات سایبری استفاده کرد.

با این حال، باید توجه داشت که رسانه‌ها نیز می‌توانند به ابزاری برای انتشار اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده تبدیل شوند. بنابراین، لازم است که کاربران با دقت و هوشیاری، اطلاعات منتشر شده در رسانه‌ها را مورد بررسی قرار دهند.

رسانه‌های رسمی با اطلاع‌رسانی شفاف، از پناه بردن مخاطب به شبکه‌های اجتماعی جلوگیری کنند

 یک کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات معتقد است که رسانه‌های رسمی با ایجاد فضای اطلاع‌رسانی بازتر، می‌توانند از پناه بردن مخاطب به شبکه‌های اجتماعی برای کسب اطلاعات جلوگیری کنند.

کیوان نقره کار با اشاره به انواع تهدیدهای سایبری، اظهار کرد: تهدیدات سایبری را می‌توان از جنبه‌های مختلفی دسته‌بندی کرد. برای مثال، برخی از این تهدیدات جنبه اقتصادی دارند و با هدف کلاهبرداری‌های اینترنتی، باج‌افزارها و گروگان گرفتن اطلاعات انجام می‌شوند.

وی افزود: برخی دیگر از تهدیدات، رسانه‌ای هستند و جنبه فرهنگی پیدا می‌کنند. این نوع تهدیدات درصدد تغییر آداب و فرهنگ کشورها هستند و می‌توان به موضوعات سیاسی و امنیتی نیز اشاره کرد. بنابراین، تهدیدات سایبری دسته‌بندی‌های مختلفی دارند و می‌توان آنها را از دیدگاه مخاطب نیز بررسی کرد.

این کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه بیشتر افرادی که در فضای مجازی در معرض حملات سایبری قرار می‌گیرند، کسانی هستند که بیشترین حضور را در این فضا دارند، تصریح کرد: به نظر می‌رسد که نوع تهدیدات بر اساس مخاطبان به گونه‌ای طراحی شده تا افرادی که فعال این حوزه هستند، بیشتر تحت تأثیر قرار بگیرند. اما در برخی موارد، افرادی که کاملاً دور از فضا هستند و آگاهی زیادی نسبت به آن ندارند، می‌توانند بیشترین تأثیر را بگیرند. بنابراین، هر دو گروهی که بیشترین و کمترین حضور را در فضای مجازی دارند، می‌توانند بیشترین تأثیر را بپذیرند.

نقره کار افزود: این تأثیرات می‌تواند فرهنگی، سیاسی، نظامی و امنیتی باشد، چرا که عموم مردم از این فضا به عنوان یک فضای خبررسانی و کسب اطلاعات مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استفاده می‌کنند. بنابراین، طبیعی است مخاطبانی که نگاه تأثیرگذاری دارند، از این زمینه بهره بگیرند. ارائه‌دهندگان اپلیکیشن‌های فضای مجازی در حوزه پیام‌رسان یا شبکه‌های اجتماعی همیشه سعی می‌کنند که امنیت حریم خصوصی مخاطبان خود و امنیت اطلاعات را به حداکثر برسانند. البته به هر حال با توجه به ابزارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، یک سری مدل‌های رفتاری مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی که رفتارهای انسانی هستند، قابل رصد و ارزیابی است؛ بنابراین کسانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، ناخودآگاه یا خودآگاه به نوعی شناسایی می‌شوند، به خصوص اگر با هویت‌های واقعی‌شان حضور داشته باشند.

وی در ادامه صحبت‌هایش تأکید کرد: آگاهی و سواد کاربران در زمینه فضای مجازی باید بهتر شود، البته نکته بسیار مهم، سرعت تکنولوژی است. از آنجایی که اطلاعات، ارتباطات و اپلیکیشن‌ها از طریق تلفن همراه به راحتی در اختیار همه قرار گرفته، سرعت تکنولوژی می‌طلبد تا قانونگذاران و سیاست‌گذاران هم با همان سرعت اقدامات لازم را انجام دهند، در غیر این صورت فناوری راه خود را پیدا می‌کند. همچنین در سطح بالادستی در هر کشوری باید یک سری آموزش‌ها و فرهنگ‌سازی‌ها نسبت به موضوعاتی که در جامعه است، در نظر بگیرند. بخش دیگری که باید به آن توجه شود، رسانه‌های رسمی هستند. در واقع رسانه‌های رسمی مانند رادیو و تلویزیون هر چقدر فضای اطلاع‌رسانی بازتری را ایجاد کنند، مخاطب کمتر به سوی شبکه‌های اجتماعی می‌رود. اگر رسانه‌های کلان یک‌سویه به موضوعات نگاه کنند، ناخودآگاه مخاطب بخش دیگر اطلاعات را مشاهده می‌کند و در نهایت به شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و فضای مجازی پناه می‌برد که ممکن است خیلی اطلاعات صحیح و قابل تشخیص نباشد.

این کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: آنچه که مهم است این است صاحبان پلتفرم‌ها امنیت اپلیکیشن را بتوانند فراهم کنند، چرا که حریم خصوصی برایشان بسیار مهم است. به هر حال پشتیبان‌گیری داده‌ها، سرورهای قدرتمند و دارای امنیت بالا، دانشی که در تکنولوژی استفاده می‌شود، بهره‌گیری از متخصصینی که نسبت به مسائل روز آگاه و با تجربه هستند، بسیار مهم است و باعث می‌شود صاحبان اپلیکیشن‌ها بتوانند محافظت بیشتری در برابر تهدیدات سایبری در نظر بگیرند. اما گاهی اوقات بدون اینکه یک کاربر یا مصرف‌کننده بداند، دچار خطاهایی می‌شود که حاوی اطلاعات مهم بوده و ممکن است مشکل و چالش‌هایی را ایجاد کند. باز هم این موضوع به هر دو طرف طیف باز می‌گردد که نیازمند اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی از سوی خود صاحبان مربوطه است.

نقره کار بر تعامل بین دولت، شرکت‌ها و کاربران برای دفاع سایبری اشاره کرد و افزود: در بسیاری از کشورهای دنیا، شرکت و دولت‌های این کشورها تعاملاتی برقرار می‌کنند که می‌تواند مبتنی بر سرورهای اختصاصی و داده‌هایی که در داخل کشور است، برای رعایت امنیتشان اقدامات و تعاملاتی انجام دهند، اما نیازمند پروتکل‌های جهانی است. یعنی کشورها باید یک سری مجوزهای بین‌المللی یا از اعتبارات جهانی برخوردار باشند.