ذائقه مخاطب را در حد «کلاه‌قرمزی» پایین می‌آوریم

واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: یکشنبه ۱ تیر ۱۳۹۳ - ۱۱:۱۱

یک مستندساز با انتقاد از عملکرد تلویزیون در قبال مستند و عدم توجه مناسب به این ساختار بیان کرد: جایگاه مستند در تلویزیون بسیار پایین است، به آن بها نمی‌دهند و هزینه‌ای هم که برای مستندسازی صرف می‌کنند بسیار کودکانه است. جواد قارایی - تهیه‌کننده مستند «ایران‌گرد» - که در حال حاضر سری دوم آن برای پخش از شبکه یک ساخته می‌شود، در گفت‌و‌گو با خبرنگار سرویس تلویزیون و رادیو خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره‌ی جایگاه مستند در بین مخاطبان و همچنین از منظر تلویزیون گفت: مستند از نظر تلویزیون جایگاه خیلی پایینی دارد و اصلا به مستند رسیدگی نمی‌شود. وی افزود: برنامه‌های تلویزیون ما یا گزارش هستند یا سریال؛ آن هم سریال‌هایی که کیفیت خیلی پایینی دارند، در حالی که در اروپا و آمریکا به مستند بسیار اهمیت می‌دهند. این مستندساز خاطرنشان کرد: سریال‌ها می‌توانند افراد را هدایت کنند و به سمت آنچه که مد نظر سازندگان است ببرند اما مستند علاوه بر اینکه انسان را به سمت آنچه که نمی‌داند هدایت می‌کند آرامش خاصی به او می‌دهد. وی عنوان کرد: بیشتر مستندسازان به مقوله‌ای می‌پردازند و آن مقوله را به یک فیلم مستند تبدیل می‌کنند، برای اینکه یکسری اطلاعات را ارائه کنند اما همه این اطلاعات در کتابخانه‌ها وجود دارد و بسیاری از افراد در دانشگاه‌ها و مدارس این اطلاعات را کسب کردند. *** هزار شهر ویرانیم در برابر یک ده آباد قارایی اظهار کرد: متأسفانه مستندهایی که در ایران ساخته می‌شوند به چند دلیل گیرایی و جذابیت خاص خود را ندارند به همین دلیل بیشتر ایرانی‌هایی که پای مستند می‌نشینند خیلی زود کانال تلویزیون را عوض می‌کنند؛ موسیقی، نوع تصویربرداری، زمان تصویربرداری، موضوع لوکیشن‌ها و صدای گوینده نریشن باعث می‌شود ناخودآگاه دست مخاطب به سمت کنترل برود و کانال را عوض کند. وی ادامه داد: اما هدف ما در مستند «ایران‌گرد» این نبود که مستقیم به مخاطب آگاهی بدهیم، آگاهی در پس تصاویر ما هست و تا آنجا که توانستیم در هر قسمت اطلاعات ارائه داده‌ایم اما مهمترین بخش کار ما این بود که به مردم صرفا آرامش دهیم.

مستند ایران‌گرد

او یادآور شد: بی‌بی‌سی مجموعه مستندی با عنوان «سیاره انسان‌ها» در شش قسمت تولید کرد که تولید این تعداد هفت سال طول کشید و حدود 100 میلیارد تومان هزینه برد. آن‌ها چنین مستندی می‌سازند و بعد هم به بسیاری از کشورها می‌فروشند و پول آن را درمی‌آورند اما ما هزار شهر ویرانیم در برابر یک ده آباد. *** صداوسیما به ساز مردم می‌چرخد قارایی انتقاد کرد: صداوسیما مدام می‌گوید که ذائقه مخاطب مستند نیست. ذائقه مخاطب را تلویزیون باید تغییر دهد. در اروپا و آمریکا چنین است اما ما ذائقه مخاطبانمان را در حد «کلاه‌ قرمزی» و سریال‌هایی که بعضی‌هایشان واقعا فاجعه هستند پایین می‌آوریم. ذائقه را باید صداوسیما و مدیران ارشد کشور تغییر دهند. او افزود: به جای اینکه مردم معتقد به ذائقه صداوسیما باشند صداوسیما به ساز مردم می‌چرخد، در حال حاضر صداوسیما ما در حد فارسی‌وان دارد تنزل پیدا می‌کند. فقط فارسی‌وان سریال‌های مضحک خودش را پخش می‌کند و سریال‌های ما نیز به شکل دیگری لوده شده‌اند. من فکر می‌کنم صداوسیما برای مقابله کردن با این شرایط باید حریف خود را خیلی قدر بداند و اگر این طور شود کار خوب ارائه می‌کند. *** فقط داریم پول بیت‌المال را هدر می‌دهیم این مستندساز ادامه داد: ما کار آنچنانی ارائه نمی‌دهیم بلکه فقط داریم پول بیت‌المال را هدر می‌دهیم. صداوسیما یکی از پرخرج‌ترین و پرهزینه‌ترین سازمان‌های کل کشور است ولی متأسفانه خروجی‌اش بسیار بسیار ضعیف است و این به خاطر مدیریت بسیار ضعیفش است. صداوسیما یک مدیریت قابل، محکم، آگاه و حرفه‌ای را می‌طلبد. تهیه‌کننده مستند «ایران‌گرد» همچنین تصریح کرد: مشکل دیگری که مستندسازان دارند این است که پول کمی دریافت می‌کنند و چون پول کمی می‌گیرند بیشترشان می‌گویند ما هر چقدر پول بگیریم به همان میزان کار می‌کنیم و این یعنی فاجعه، وقتی یک هنرمند چنین حرفی بزند دیگر هنر ارائه نمی‌کند بلکه دارد یک کالا ارائه می‌کند. اگر این فاجعه بزرگ بخواهد بین هنرمندان ما رواج پیدا کند خیلی بد است و مقصر آن نیز کسانی هستند که کارهای مستندسازان را می‌خرند. او افزود: چطور برای یک سریال می‌توانیم حدود 800 میلیارد تومان هزینه کنیم اما برای یک کار مستند که آن هم ارزش خاص خودش را دارد و به شیوه خودش هدایت‌گر است هزینه‌ای صرف نمی‌کنیم و کم بها می‌دهیم که باعث از بین رفتن بیت‌المال می‌شود. قارایی معتقد است: اگر قرار است مستندی ساخته شود کم تولید شود اما خوب کار شود؛ یعنی خوب بها داده شود، خوب پول داده شود و ساخت آن به افرادی سپرده شود که از جانشان مایه بگذارند. این مستندساز ضمن بیان اینکه بیشتر کمیتی هستیم تا کیفیتی، با اشاره به تعداد شبکه‌های تازه‌تأسیس تلویزیونی، افزود: در حال حاضر چند شبکه داریم که یکی از یکی افتضاح‌تر است. مستندسازان ما نیز زیاد دل نمی‌سوزانند که بیشتر به خاطر این است که از آن‌ها بریده شده، کار داده نشده است و در نهایت مسوولان به آن ها اعتماد نکردند. *** گلایه‌های قارایی از مدیر شبکه مستند قارایی در ادامه گفت‌وگوی خود درباره‌ی عملکرد شبکه مستند نیز به ایسنا گفت: این شبکه مستند همان شبکه‌ای است که من اولین کارم را به آن ارائه دادم و آقای پورحسین اصلا کار مرا ندیدند. این شبکه همان شبکه‌ای است که کار من را قبول نکرد در صورتی که این کار در 13 قسمت ساخته شد و جزو برترین و پرمخاطب‌ترین مستند ایرانی شناخته شد.

مستند ایران‌گرد

وی افزود: آقای پورحسین در زمان جشنواره جام‌جم سیما مستند من را کلا حذف کرد به این دلیل که مستند ما یک مستند روایتی بود. ما برای این مستند دو سال زحمت کشیدیم و بهترین و ناب‌ترین تصاویر را از زیباترین بخش‌های ایران در بهترین ساعات روز تصویربرداری کردیم و ایشان فقط به خاطر روایتی بودن آن را حذف کرد در صورتی که این آقای باسواد هنوز نمی‌داند که بی‌بی‌سی در جشنواره‌های مستند خود یک بخش با عنوان مستندهای روایی دارد که خود شبکه مستند نیز بارها و بارها مستند آن را پخش کرده است. قارایی توضیح داد: قبل از اینکه طرح مستند «ایران‌گرد» را به شبکه چهار ارائه دهم به شبکه مستند ارائه دادم. یک قسمت نیز ساخته بودم اما برای ساخت، تولید و پخش از این شبکه مورد قبول واقع نشد. در نتیجه مستندم را به شبکه چهار بردم، آقای رمضان‌نژاد مدیر گروه مستند شبکه چهار از طرح من خوششان آمد و خواستند که 13 قسمت از آن را تولید کنم. این تهیه‌کننده خاطرنشان کرد: متأسفانه آقای پورحسین درباره مستند و مستند روایتی اطلاعاتی ندارند اما شبکه مستند شبکه مناسبی است و اگر بیشتر روی آن کار شود بهتر می‌شود؛ متأسفانه این شبکه بیشتر مستندهای خارجی پخش می‌کند و به مستندهای ایرانی بهای زیادی نمی‌دهد و از طرفی هم توقع دارد که مستندسازان ما از جیب خودشان مستندهای آنچنانی بسازند و ایشان هم مفت و مجانی در شبکه پخش کنند. او ادامه داد: مستندسازان زیادی هستند که مستندهای خوبی دارند اما در شبکه مستند پا نمی‌گذارند؛ کار باید حرفه‌ای شود و برای آن پول خرج شود، اول و آخر پول است که اصلا هم در مستندسازی خرج نمی‌شود، برخلاف فیلم‌ها و سریال‌های ما که پول‌های زیادی برایشان خرج می‌شود. به گزارش ایسنا، سری دوم مستند «ایران گرد» در 15 قسمت 50 دقیقه‌ای برای پخش در نوروز 94 تهیه می‌شود که تا کنون هشت قسمت آن آماده شده است. این مجموعه مستند 12 استان کشور را به تصویر می‌کشد. سری اول این مجموعه نیز نوروز 92 از شبکه چهار سیما به روی آنتن رفت. به گفته‌ی تهیه‌کننده‌ی آن بنا به خواست علی دارابی معاون سیما سری دوم این مستند در شبکه یک سیما تولید می‌شود تا مخاطبانی که در شهرستان‌ها به راحتی قابلیت دسترسی به شبکه چهار را ندارند بتوانند این مجموعه را تماشا کنند.