محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1803140426
سرمایه گذاری خارجی منوط به پیشرفت در گفت و گوهای هسته یی است
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
موضوع سرمایه گذاری خارجی در گفت و گو با استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی سرمایه گذاری خارجی منوط به پیشرفت در گفت و گوهای هسته یی است تهران-ایرنا-«محمود روزبهان» اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت و گو با ایرنا ضمن تاکید بر اهمیت سرمایه گذاری خارجی در ایران بویژه در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، جذب سرمایه های خارجی را منوط به موفقیت گفت و گوهای هسته یی دانست.
پس از سفر هیات های متعدد تجاری از کشورهای اروپایی به ایران در روزها و هفته های گذشته، موضوع سرمایه گذاری خارجی و بایدها و نبایدهای آن به یکی از مسایل مورد بحث در محافل اقتصادی و رسانه یی تبدیل شده است.
گروه پژوهش های خبری ایرنا در ادامه ی سلسله گفت و گو با کارشناسان برای بررسی و تحلیل جوانب مختلف سرمایه گذاری خارجی، نیازها و اولویت ها با «محمود روزبهان» اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران گفت و گو کرد و نظر وی را در این ارتباط جویا شد.
حوزه ی اصلی مطالعه ی روزبهان اقتصاد توسعه است. «مبانی توسعه اقتصادی»، «تئوری اقتصاد کلان» از جمله کتاب های تالیفی وی است.
وی در این گفت و گو ضمن اشاره به شرایط فعلی کشور و نیاز دولت به سرمایه ی ارزی، اضافه کرد که مخالفت با سرمایه گذاری خارجی در کشور محلی از اعراب ندارد.
استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی در ادامه با یادآوری اینکه مساله سرمایه گذاری خارجی تنها محدود به ورود ارز خارجی نیست، افزود: به نظر می رسد که همراه با سرمایه گذاری خارجی چیزهای دیگری نیز وارد کشور می شود که در صورت عدم حضور آن ها، کشور با مشکل مواجه است و آن ها نیز تکنولوژی، مدیریت و در واقع عوامل مکمل سرمایه گذاری خارجی هستند.
روزبهان بر اهمیت در پیش گرفتن نگاه اعتدالی و میانه روی در اداره ی امور کشور تاکید کرد و با اشاره به اهمیت گفت و گوهای هسته یی، خاطر نشان کرد: اگر ما به طور واقع خواهان کنار گذاشتن برخی تنگ نظری ها هستیم و می خواهیم به جای دعوا تعامل با دنیا را در پیش بگیریم، در صورتی که صادق باشیم می توانیم خیلی از مشکلات را حل کنیم.
در ادامه متن کامل گفت و گوی روزبهان با ایرنا آمده است:
***ایرنا: اهمیت سرمایه گذاری خارجی در کشورها چیست؟ به نظر شما آیا کشوری در جهان وجود دارد که مخالف سرمایه گذاری خارجی در خاک خود باشد؟آیا مخالفت با این مقوله در عصر حاضر ممکن است؟
**روزبهان: امروزه به طور تقریبی دیگر کشوری وجود ندارد که تمایلی به سرمایه گذاری خارجی در کشور خود نداشته باشد؛ برای مثال در کشور خود ما- ایران- که بحث استقلال اقتصادی همواره مطرح بوده است، چه در دولت های گذشته و چه در دولت فعلی بحث سرمایه گذاری خارجی مطرح بوده است و از آن استقبال کرده اند و حتی برخی از افزایش آمار سرمایه گذاری خارجی در دوره ی رخود به عنوان یک شاخص مثبت یاد می کنند که در پیشرفت کشور موثر بوده است. من در زمان حاضر کشوری را نمی شناسم که مخالف اصل این موضوع باشد؛ برای مثال، کشوری همانند چین که به عنوان یک کشور سوسیالیست مطرح است و هنوز هم از اقتصاد دولتی بهره مند است، در ارتباط با جذب سرمایه گذاری خارجی پس از آمریکا در جایگاه دوم قرار دارد. بنابراین به عقیده ی من صحبت در مخالفت با سرمایه گذاری خارجی جایی برای عرض اندام ندارد و همواره باید با دید مثبت به این مهم نگریست. در شرایط فعلی و به دلیل محدودیت ارزی کشور، یکی از مهمترین مسایل ما همین نیاز به سرمایه گذاری خارجی است.
***ایرنا: به نظر برخی تحلیلگران، نیاز فعلی کشور ورود سرمایه خارجی نیست و این عده منابع و سرمایه های داخلی را کافی می دانند، نظر شما در این ارتباط چیست؟
**روزبهان: این صحبت اشتباه است. زیرا کشور به صورت ریالی مشکل کمبود سرمایه ندارد اما به دلیل همین تحریم های موجود، نیاز به ارز خارجی دارد و از آنجا که سرمایه گذاری خارجی به صورت ارزی است و در شرایط فعلی و به دلیل همین محدودیت های ارزی، یکی از مسایل عمده ی کشور همین نیاز به سرمایه گذاری خارجی است.
نکته ی مهم دیگر اینکه تنها مشکل کشورها ارز خارجی نیست. چین یکی از بزرگترین ذخایر ارزی جهان را دارا است و خیلی از کشورهای دیگر نیز از دخایر گسترده ارزی بهره می برند. همان طور که من در کتاب خود-مبانی توسعه اقتصادی- توضیح داده ام، مساله ی سرمایه گذاری خارجی تنها محدود به ورود ارز خارجی نیست؛ بلکه به نظر می رسد که همراه با سرمایه گذاری خارجی چیزهای دیگری نیز وارد کشور می شود که در صورت نبود آنها، کشور با مشکل روبرو می شود و آنها نیز فناوری (تکنولوژی)، مدیریت و در واقع عوامل مکمل سرمایه گذاری خارجی هستند. پس برای ایران در شرایط فعلی هم مشکل ارزی وجود دارد که 3 سال پیش وجود نداشت؛ به خصوص اینکه وقتی که از سرمایه گذاری خارجی در ایران صحبت می شود، اولین حوزه یی که به ذهن می رسد، بخش نفت، گاز و پتروشیمی است که این موارد نیز به میزان ارز قابل توجه و هنگفتی نیازمند هستند. در اینجا رقم هایی همچون 2، سه یا 10 میلیارد دلار مطرح نیست و نکته اینجا است که در همین چند سال گذشته به اندازه ی کافی در این حوزه ها سرمایه گذاری خارجی صورت نگرفته است و کشور برای حفظ تولید زمان حاضر نفت و گاز و پتروشیمی نیاز به سرمایه گذاری خارجی دارد که در صورت انجام ندادن این کار، کشور برای تولید فعلی نیز با مشکل روبرو خواهد شد. پس در شرایط فعلی کشور، به دلیل محدودیت های ارز خارجی کشور و همچنین انحصار دانش فنی و فناورانه (تکنولوژیک) صنایع پیشرفته ی نفتی و گازی در دست چند شرکت خاص بین المللی که تنها این شرکت ها توانایی انجام این پروژه ها را دارند وشرکت های داخلی و حتی خارجی دیگر توانایی انجام کار در این حوزه ها را ندارند، اهمیت سرمایه گذاری خارجی دو چندان است.
***ایرنا: منظور شما شرکت هایی همچون بی پی( BP )، شِل ( shell) و از جمله ی این شرکت های غربی است؟
**روزبهان: به نظر من بهتر است که اسم خاصی را نام نبریم و بحث من این نیست. ممکن است یک شرکت چینی یا مالزیایی توانایی فناورانه ی لازم را دارا باشد. حتی بسیاری از شرکت های دیگر جهانی که در سطح پایین تری از آنها نیز قرار دارند به نحوی با این شرکت های بزرگ در ارتباطند و شاید به همین دلیل به تدریج از توانایی های لازم برخوردار شده اند که متاسفانه در ایران از این نوع شرکت ها نیز وجود ندارد و این نیز به دلیل نبود ارتباط با همین شرکت های بزرگ بین المللی است. تعداد این شرکت های بزرگ محدود است و به دلیل تحریم ها توانایی کار با ایران را ندارند.
***ایرنا: در واقع شما بر ضرورت انتقال فناوری و شیوه ی مدیریت مناسب به عنوان مکمل های سرمایه گذاری خارجی به کشور تاکید دارید؟
**روزبهان: منظور من این است که شرکت های داخلی توانایی انجام این کارهای حساس را ندارند و در عوض شرکت های خارجی این موارد را در اختیار خود دارند. ذهنیت خیلی از افراد وقتی در ارتباط با سرمایه گذاری خارجی صحبت می شود تنها به بحث ورود سرمایه ی ارزی خارجی معطوف می شود که این به طور کامل اشتباه است. حتی ما در مورد مسایل مدیریتی پروژه های بزرگ نیز با مشکل روبرو هستیم. شما ملاحظه می کنید که متاسفانه برخی از این پروژه های بزرگ دچار برخی فسادهای بزرگ مالی شده اند و این شرکت های خارجی از این مسایل مبرا هستند؛ چون در یک سطح حرفه یی و جهانی فعالیت می کنند و با مدیریت مناسب زیرمجموعه های خود را به خوبی کنترل می کنند.
***ایرنا: برداشت من از صحبت های شما این است که شما بر جهت دهی مناسب سرمایه گذاری خارجی نیز تاکید دارید؟
**روزبهان: به طور قطع. در یک سری از صنایع، کشور نیازمند سرمایه گذاری خارجی در شرایط فعلی است که منابع و عوامل مکمل فناوری خارجی را شامل می شود. حتی ممکن است برای انجام آن پروژه ها به مواد اولیه نیازمند باشیم که باید از خارج کشور وارد شود و خود ما توانایی انجام این کار را نداشته باشیم یا از مدیریت درست ورود این مواد به کشور بی بهره باشیم. پس در این صنایع مهم، سرمایه گذاری خارجی برای کشور ضرورت است؛ زیرا درآمد کشور از اینجا تولید می شود.
***ایرنا: پس صحبت های مسوولان دولتی در نفی سرمایه گذاری خارجی در هشت ساله گذشته در این صنایع که به افت تولید نفت یا افتتاح نشدن حتی یک فاز منطقه ی گازی پارس جنوبی در کشور منجر شده است، اثبات می شود؟
**روزبهان: به طور کامل صحیح است. ما برای حفظ وضعیت موجود در ارتباط با میزان تولید نفت، گاز و پتروشیمی به دلایلی که عرض کردم به سرمایه گذاری خارجی نیاز داریم.
***ایرنا: سوال بعدی که در این ارتباط پیش می آید، بحث شرایط جذب سرمایه گذاری خارجی است. سرمایه ی خارجی چگونه برای حضور در یک کشور متمایل می شود؟ چه بستر سازی لازم است؟ برخی از اقتصاددانان نهادگرا بر لزوم بستر سازی، برنامه ریزی یا تدوین راهبرد مشخص در این زمینه تاکید دارند. نظر شما چیست؟
**روزبهان: البته که هرکاری بستر مناسب خود را می طلبد. اما اگر بخواهیم اولویت بندی کنیم این بحث ها در بخش نظری می گنجد. ما اگر به آن چیزی که در دنیا در حال وقوع است نگاه کنیم-برای مثال تارنمای کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد(UNCTAD)- را بنگریم، آمار ورود و خروج سرمایه خارجی به کشورها به تفکیک موجود است. برای مثال آمریکا هم از نظر ورود و هم از نظر خروج سرمایه خارجی در صدر قرار گرفته است و چین در جایگاه دوم قرار دارد. سرمایه ی ورودی به چین از طرف کشورهایی همچون آلمان، آمریکا و ژاپن که فناوری بالاتری دارند، صورت می گیرد و خروج سرمایه آن نیز به کشورهایی از جمله ایران، کشورهای عربی و برخی کشورهای غرب آسیا که فناوری پایینتری دارند، است. منظور من این است که نباید فکر کنیم که سرمایه گذاری خارجی فقط یکطرفه است. اقتصاد پویا می تواند هم ورود و هم خروج سرمایه داشته باشد؛ همانطور که در مقاطعی نیز در ایران اتفاق افتاد. برای مثال شرکت های خارجی در صنعت خودروی ایران سرمایه گذاری کردند و ایران نیز در کشورهایی از جمله سوریه در حوزه این صنعت، سرمایه گذاری کرد. ما باید دید وسیعی نسبت به این مساله داشته باشیم. این نیست که با سرمایه گذاری خارجی دست یک کشور بسته شود؛ بلکه باید به تجربه ی کشورهایی از جمله چین، مالزی و کره جنوبی توجه کنیم.
پس همانطور که گفتم اگر بخواهیم اولویت بندی کنیم، آن چیزی که مشاهده می شود و تجربه ی دیگر کشورها ثابت کرده است، بیشتر مساله روابط خارجی کشور در اولویت است. به این معنی که باید برنامه ریزی به گونه یی باشد که نشان دهد ما پذیرش سرمایه گذاری خارجی را داریم. به نظر من مهمترین مساله این است. کشورهایی که نام بردم این پذیرش را خیلی صریح اعلام کردند و به آن نیز عمل کردند. برای مثال در چین جذب سرمایه گذاری خارجی زمانی صورت گرفت که سیاست های درهای باز آغاز شد و چون بحث ما در ارتباط با اقتصاد ایران است، من فکر می کنم که هم اکنون مهمترین مشکل ما تحریم ها است و مطمین باشید تا زمانی که رفع تحریم نشویم، زمینه ی مناسبی که برای سرمایه گذاری خارجی لازم است، ایجاد نخواهد شد. اگر ما به طور واقعی به دنبال سرمایه گذاری خارجی هستیم باید امیدوار باشیم که گفت و گوهای هسته یی به پیشرفت خود ادامه دهد تا رفع تحریم ها صورت گیرد و در واقع مساله ی ما با دنیا حل شود.
***ایرنا: پس از تحریم ها اولویت دولت ایران در این راستا چیست؟
**روزبهان: پس از آن مساله قوانین مطرح است. پیش از این در مجلس و دولت های قبلی در این ارتباط کارهایی صورت گرفته است و این چیزی نیست که بخواهیم از صفر شروع کنیم. رفع تنگناهای این حوزه و وجود امنیت اقتصادی از عوامل دیگر است. زمانی که به سرمایه گذاران خارجی خواهان نشان دادن امنیت هستیم، بلاخره در داخل نیز باید این امر نمود داشته باشد و خود این افراد امنیت اقتصادی را مشاهده کنند، پس باید شرایط امنیت اقتصادی در داخل محسوس باشد تا سرمایه گذاران خارجی در این ارتباط اعتماد کنند. بحث مهم دیگر برای سرمایه گذار خارجی وجود قوانین مناسب در ارتباط با سرمایه گذاری خارجی است.
***ایرنا: در مصاحبه با یکی از تحلیلگران، وی اشاره کرد که در شرایط فعلی سرمایه گذار خارجی توانایی خارج کردن سود خود از کشور را ندارد، به نظر شما این یک ضعف مهم نیست؟
**روزبهان: به طور قطع اگر چنین چیزی باشد، ضعف بزرگی است. البته شاید به دلیل تغییرات در بازار ارز و مساله گران شدن دلار و در شرایط فعلی این اقدام صورت گرفته است؛ چون پیش از این ما این قانون را نداشتیم. در حوزه ی اقتصادی، اگر برای مثال از من بپرسید نرخ رشد اقتصاد کشور یا مساله ی ارز داخلی چه زمانی بهبود می یابد، دوباره من ارتباط و گره خوردن مجموعه ی این مسایل را با تحولات سیاسی یادآور می شوم.
***ایرنا: بحث امنیت اقتصادی را در ارتباط با ورود سرمایه ی خارجی پیش کشیدید، شاخص های امنیت اقتصادی در یک کشور چیست؟
**روزبهان: مهمترین آن این است که اموال مردم محترم شمرده شود. به آن دوستانی که تنها ورود منابع ارزی خارجی را در بحث سرمایه گذاری خارجی در نظر می گیرند، یادآور می شوم که اگر در داخل امنیت اقتصادی ایجاد شود، حداقل از خروج سرمایه ی کلانی که از کشور صورت می گیرد و در سال های گذشته نیز این روند افزایش داشته است، جلوگیری می کند.
***ایرنا: همانند خروج سرمایه های کشور به سمت دوبی، ترکیه و کشورهای حاشیه ی ایران؟
**روزبهان: بله؛ از کشورهای شمالی محدوده ی قفقاز گرفته تا کشورهای اطرافی که شما اشاره کردید. در واقع بحث اصلی من این است که ما باید تفکر خود را تغییر دهیم. ما باید مشخص کنیم که آیا برای مالکیت دیگران حقی قایل هستیم یا خیر. به نظر من، ما برای دیگران حقوقی قایل نیستیم. ما فکر می کنیم کسی که وضع مالی بهتری از ما دارد از راه نامشروع اموال خود را کسب کرده است. به هیچ وجه به این موضوع فکر نمی کنیم که ممکن است عده یی با کار و تلاش و به صورت سالم ثروت خود را بدست آورده باشند. یکی دیگر از مسایل مهم، وجود قوانین مناسب در حمایت از سرمایه گذاری خارجی است.
***ایرنا: به نظر می رسد که دولت بر گسترش و توانمندسازی مناطق آزاد کشور حساب ویژه یی باز کرده است. این بحث را با افزایش سرمایه گذاری خارجی مرتبط می دانید؟
**روزبهان: به طور قطع همین طور است. آن کشورهایی هم که درهای ورود خود را برای سرمایه خارجی باز کردند در ابتدا چون مشاهده کردند ممکن است توانایی جذب این سرمایه ها در کل اقتصاد کشور خود را نداشته باشند، با مناطق آزاد شروع کردند. این به عنوان تجربه دیگر کشورها موجود است.
***ایرنا: تجربه ی سرمایه گذاری خارجی در ایران در سال های گذشته را چطور ارزیابی می کنید؟ آیا دوره ی موفقی داشته ایم؟
**روزبهان: من فکر می کنم که در صنعت نفت و گاز ایران، سرمایه گذاری خارجی از قبل وجود داشته است؛ تا زمانی که تحریم ها آغاز شد. در صنعت خودروسازی نیز شاهد بودید که در 10 سال گذشته فعالیت زیادی صورت گرفت که هم شامل سرمایه گذاری خارجی بوده و هم منابع و مدیریت را شامل شده است و این قابل انکار نیست. اگر بخواهیم آمار و ارقام را ملاحظه کنیم، مشاهده می کنیم که سرمایه گذاری خارجی در ایران هیچ زمان در سطحی بالا و قابل مقایسه با دیگر کشورها نبوده است. دلیل این امر هم مشخص است، ما پس از انقلاب با مساله ی جنگ روبرو شدیم که در عمل این امکان وجود نداشت و این جا باید ذکر کنم که حتی در برخی از مسایل مرتبط با سرمایه گذاری خارجی، در بحث های نظری گیر کرده بودیم. به خاطر دارم در حدود یک دهه قبل، زمانی که در یک نشست مرتبط با جهانی شدن دعوت شدم، برخی از دوستان دانشگاهی مطالبی را در رد آن مطرح می کردند، من در پاسخ آنها گفتم، جهانی شدن فرآیندی است که خواسته یا ناخواسته وارد آن خواهیم شد و فقط مساله این است که ممکن است با این نظریات مخالف، دیرتر این مساله به ایران سرایت کند. برای مثال چین سال 2003 وارد سازمان جهانی تجارت (WTO) شده است و ما هنوز نتوانسته ایم وارد این سازمان شویم. باید به این نکته اشاره کنم که این مسایلی که ما ذکر می کنیم به هر روی اتفاق خواهد افتاد و فقط مساله ی مهم زمان است که از دست می رود. پس بهتر است هم اکنون فکری در ارتباط با سرمایه گذاری خارجی بکنیم؛ در غیر این صورت 10 سال دیگر ناگزیر به فکر کردن در ارتباط با آن هستیم و بهترین راه آن نیز مطالعه ی دیگر کشورها است. چون رشته ی اصلی من اقتصاد توسعه است و در این زمینه سال ها تدریس و مطالعه کرده ام و به صورت تقریبی اقتصاد بیشتر کشورهای جهان را کم و بیش می شناسم. در این زمینه اغراق نمی کنم و همین امر، سبب تفاوت فکر با کسانی می شود که تنها در یک زمینه ی خاص مطالعه داشته اند. حرف های من بر اساس تجربه های کشورهای دیگر بیان می شود. در این کشورها هم ابتدا مخالفت هایی صورت می گرفت اما مجبور به پیوستن به این روند شدند.
***ایرنا: در بحث سرمایه گذاری خارجی در ایران، نمونه هایی از سرمایه گذاری از جمله صنایع نفت و گاز و خودروسازی را نام بردید. در همین موارد هم بحث های زیادی مطرح است و اینکه انتقال فناوری به داخل یا صورت نگرفته یا به درستی صورت نگرفته است. برای مثال بلافاصله با اعمال تحریم، در ایران پیمانکاری قوی وجود نداشت که یک فاز پارس جنوبی را به صورت واقعی به بهره برداری برساند؛ یا در بحث صنعت خودرو نیز اعمال تحریم ها به خوابیدن خط تولید شرکت های خودروسازی منجر شد. به نظر شما مشکل از کجاست؟
**روزبهان: من سرمایه گذاری خارجی صورت گرفته در پارس جنوبی یا صنایع نفتی و پتروشیمی را موفق می دانم. شاید بپرسید موفقیت در چه چیزی؟ موفقیت در اینکه سطح تولید فعلی حفظ شده است. ما نباید در این مورد ایده آل نگری کنیم. این نکته را نیز باید یادآور شد که صنایع پتروشیمی، نفت و گاز صنایع پیچیده یی هستند. فناوری های پیچیده یی دارند و نمی توان در همکاری های کوتاه و حتی میان مدت به فناوری این کشورها دسترسی پیدا کرد. ما نیازمند استمرار همکاری با این شرکت ها هستیم. حال برخی ممکن است این را بگویند که در انعقاد قراردادها دقت کافی صورت نگرفته است اما من باید یادآور شوم که اگر اصلاحی فکر کنیم، این اشکال ها به تدریج رفع خواهد شد. تجربه ی کشورهای پیشرفته نشان می دهد که هر حرکتی که در این کشورها آغاز می شود، ابتدا با یک اشکال هایی همراه است که سعی می شود آنها به تدریج رفع شود و همین سبب موفقیت آنها می شود. هم اکنون اگر در صحنه ی بین المللی چند شرکت چینی در حوزه ی نفت دارای فناوری بالا وجود دارد ناشی از همان نگاه اصلاح طلبانه ی آنها به امور است. این پیشرفت به یکباره صورت نگرفته است. این کشورها هم هدف گذاری کرده اند و هم تجربه کسب کرده اند. به نظر من مشکل اصلی این است که ما می خواهیم تقصیر کار خود را گردن دیگری بیندازیم. برای مثال نیروی انسانی خود را کنار نیروی خارجی در صنعت مورد نظر شما قرار می دهیم اما پس از اینکه نیروی ایرانی حرفه یی شد، نمی توانیم همین ایرانی را حفظ کنیم و این شخص به کشورهای عربی می رود. پس به نظر من باید در ارتباط با مسایل نظر اصلاحی داشته باشیم. به طور قطع هرکاری که انجام شود با مشکل هایی همراه است؛ اما ما نباید هیچ وقت ایده آل طلب باشیم. ایده آل فکر کردن به معنی نگاه صفر و صدی است. رسیدن به صد خوب است، اما تجربه ی دنیا نشان می دهد که کشوری که ایده آل فکر کرده، هیچ زمان به آن نرسیده است. پس نباید بگوییم سرمایه گذاری خارجی که در ایران صورت گرفته با شکست مواجه شده است. من با این گفته مخالفم. من می گویم هر چه صورت گرفته، مناسب بوده است و باید سعی کنیم در جهت اصلاح و افزایش آن حرکت کنیم.
***ایرنا: پرسش دیگری که در این مورد پیش می آید این است که آیا این شرکت های بزرگ جهانی، در قراردادهای خود اجازه ی انتقال فناوری پیشرفته به کشورهای در حال توسعه را می دهند یا تا منسوخ شدن این فناوری اجازه انتقال آن را نمی دهند. این روند چگونه است؟
**روزبهان: واقعیت این است که هیچ کدام از این موارد مطلق نیست بلکه نسبی است. ممکن است در یک حدی اجازه دهند و در حدی نیز خود ما باید اقدام هایی را صورت دهیم. صحبت من این است که ما باید در ابتدا نیروی داخلی توانمند خود را حفظ کنیم، سپس به این موارد بپردازیم. نباید هیچ گاه یک بعدی نگریست. نباید تمام مشکل را گردن آنها بیندازیم و ما باید این مشکلات داخلی را تا حد ممکن تعدیل کرده یا حل کنیم.
***ایرنا: در ارتباط با توسعه ی اقتصادی کشور، راهبردهای مختلف از جمله راهبرد توسعه ی صنعتی کشور مطرح شده است که بر پیشرفت و به روز کردن صنایع ایران در پرتو همکاری جهانی تکیه می کند. شما کدام راهبرد را مناسب شرایط ایران می دانید؟ تحلیل شما از راهبردی که گفته شد، چیست؟
**روزبهان: پرسش آسانی است اما پاسخ دادن به آن بسیار مشکل است. ما بحثی به عنوان راهبردهای توسعه داریم که مرتبط با مباحث توسعه است. در حقیقت هرکشوری یک راهبرد را در شروع حرکت انتخاب می کند و طبق آن حرکت می کند. من می خواهم نمونه هایی را مثال بزنم که در ارتباط با آن کمتر بحث شده است. برای مثال کشور تایلند، در ابتدا با توجه به اینکه دارای زمین های کشاورزی مستعدی است، راهبرد توسعه ی کشاورزی را برای پیشرفت خود در دهه ی 1970 میلادی انتخاب می کند، اما در نهایت نگاه این کشور به صنعت بوده است. اما چون متوجه است که بخش کشاورزی خود از اوضاع مناسب تری برخوردار است، سرمایه گذاری را به این سمت سوق می دهد و این صنعت را رونق می دهد و مازاد درآمد را به صنعت انتقال می دهد و اگر هم اکنون از شما بپرسند که تایلند چه ساختاری دارد، شما به طور حتم می گویید که ساختاری صنعتی دارد. در صورتی که راهبرد این کشور در آغاز، راهبرد توسعه ی کشاورزی بوده است اما هدف نبوده است. به طور تقریبی هیچ کشوری را در جهان نمی توان مشاهده کرد که پیشرفت های چشمگیری کرده باشد اما صنعتی نباشد یا اینکه در زمینه ی صنعت پیشرفت های سریعی نکرده باشد. برای مثال اگر از برزیل به عنوان یک قطب در جهان امروز یاد می شود به دلیل همین قوی بودن صنعت این کشور است.
***ایرنا: منظور شما این است که هدف گذاری باید صنعتی شدن باشد؟
**روزبهان: به طور کامل درست است. در جهان همه ی نگاه ها و امیدها به بخش صنعت است. به هر حال ایران نیاز به راهبرد صنعتی شدن دارد و به نظر من برای هر کشوری راهبرد صنعتی شدن موردنیاز است.
***ایرنا: آیا این راهبرد صنعتی شدن باید متناسب با ویژگی های هر کشور باشد؟ شما که تجربه کشورهای مختلف را مطالعه کرده اید، برای مثال آیا می توان راهبرد توسعه ی صنعتی تایلند را در ایران پیاده کرد؟
**روزبهان: به طور قطع این گونه نیست. البته باید یادآور شوم یک سری اصول کلی همواره ثابت است و فرقی نمی کند که این راهبرد در کجا صورت می گیرد. ولی همیشه و در هر فعالیتی نیز از «بومی سازی» نام برده می شود. بومی سازی به این معنی است که این فعالیت با شرایط جامعه وفق داده می شود اما به معنای به هم زدن کل راهبرد نیست. بومی سازی به معنی اصلاح و تطبیق آن با شرایط جامعه است.
***ایرنا: بنابراین به نظر شما هم اکنون تدوین راهبرد توسعه ی صنعتی ضرورت دارد و هدف گذاری کشور باید در این راستا باشد؟
**روزبهان: به طور قطع همین است.
***ایرنا: در حوزه ی گردشگری ظرفیت های زیادی مغفول مانده است. مهمترین راهکار برای افزایش سرمایه گذاری خارجی در این بخش را چه می دانید؟ مشکل سرمایه گذاری خارجی در این بخش چیست؟ برخی از کارشناسان مشکل های فرهنگی ناشی از آن را موجب توسعه نیافتن این بخش دانسته اند و گروهی دیگر بر نبود بستر مناسب تاکید دارند، نظر شما چیست؟
**روزبهان: در این مورد نیز باید به تجربه دیگر کشورها رجوع کنیم. با ملاحظه ی برخی کشورهای اطراف ایران که از این نظر در جایگاه خوبی قرار گرفته اند، همچون ترکیه و امارات متحده ی عربی، با امکانات گسترده ی این کشورها روبرو می شویم که قابل مقایسه با کشورمان نیست. شما تنها کافی است امکانات فرودگاهی ترکیه و ایران را مقایسه کنید تا به بسترسازی گسترده ی ترک ها پی ببرید. این در کنار مواردی از قبیل شبکه ی گسترده ی حمل و نقل عمومی از جمله قطار شهری و اتوبوسرانی ترکیه است که بستر مناسبی برای ورود گردشگر ایجاد کرده است. به نظر من به طور قطع هردو عاملی که شما ذکر کردید در پیشرفت نکردن این بخش موثر بوده است. امکانات و بسترسازی برای توسعه ی گردشگری در کشور ما قابل مقایسه با کشورهای پیشرو در این حوزه نیست و بسیار ضعیف است. در ارتباط با حوزه ی فرهنگ هم نکته ی مهم این است که مردم این کشورها متوجه نفع و سود گردشگر برای کشورهای خود شده اند.
***ایرنا: در واقع بر لزوم فرهنگ سازی در میان مردم کشور تاکید دارید؟
**روزبهان: به طور قطع همین طور است و این نکته را نیز باید ذکر کنم که اگر فکر کنیم با حرکت در مسیر یکی از دو عامل بالا موفق خواهیم شد، اشتباه بزرگی کرده ایم. پیشرفت در هر دو مسیر لازم است.
***ایرنا: به نظر برخی تحلیلگران نبود امکانات در این بخش از کمبود بودجه نشات می گیرد و این حرفی است که مورد تایید رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور نیز قرار گرفته است. به نظر شما نیاز به سرمایه گذاری خارجی محسوس نیست؟ مشکل کجاست؟
**روزبهان: در اینجا نیز به نظر من اگر تفکرات کمی تعدیل شود و باید به این باور برسیم که فرد گردشگر خارجی با ما متفاوت است و فرهنگ متفاوتی دارد. ما تا زمانی که تحمل شنیدن برخی نظرهای مخالف در داخل را هم نداریم، نمی توانیم پذیرای یک گردشگر خارجی باشیم. به طور قطع سازمان میراث فرهنگی بودجه ی کافی در این ارتباط را نخواهد داشت. در کشورهای همسایه نیز پیشرفت های رخ داده و گسترش امکانات بوسیله ی بخش خصوصی صورت گرفته است. ما باید زمینه را فراهم کنیم. منفعت در هر کاری باشد مطمین باشید بخش خصوصی وارد آن کار می شود؛ فرقی هم در داخلی و خارجی بودن آن ندارد.
***ایرنا: برخی از تحلیلگران نگران این هستند که سرمایه گذاری خارجی از فرصت به تهدید تبدیل شود و بیشتر موجب وابستگی ما به کشورهای خارجی شود و به مرور زمان حتی برای نسل های بعدی نیز مشکل زایی کند و کشور را به وابستگی کامل برساند، نظر شما در این ارتباط چیست؟
**روزبهان: به نظر من نباید به صورت تک بعدی به مسایل نگاه کنیم و باید کل توسعه ی کشور را در نظر بگیریم و نگاه کل گرایانه داشته باشیم و به همین دلیل من نمی توانم یک مساله را جدای از مسایل دیگر ببینم. کل مسایل اقتصادی ما همچون یک بسته (Package) است. نمی توان یک سوی آن را حرکت داد و طرف دیگر را ثابت نگه داشت؛ همه ی جوانب آن باید با هم حرکت کنند. لازم به ذکر است تا وقتی که دیگر مسایل اقتصادی را حل نکنیم، کشور هیچ گاه به سرمایه گذاری خارجی گسترده نمی رسد و اگر هم برسد با ناهماهنگی های زیادی روبرو خواهد شد. این نگرانی هایی هم که ذکر کردید به نظر من به این دلیل است که دیگر جوانب و بقیه ی عوامل را ثابت نگه داشته اند. برای نمونه کشور چین، از نظر راهبردی که به کار گرفته است، از نظر اینکه چگونه با وجود بسته بودن سیستم حکومت، موضوع جهانی شدن را برای خود حل کرده است، از منظر آزادی مالکیتی که اعطا می کند، همواره رو به سوی پیشرفت است. به نظر من همواره برای رسیدن به یک نتیجه ی مناسب باید روندها دیده شوند و سپس اظهار نظر صورت گیرد. اگر رشد یک شاخص از 10 به 15 درصد و از 15 به 20 درصد در بلند مدت رسید، باید به آن به عنوان یک گسترش نگریست. اما اگر دیدید که با بالا و پایین های زیادی همراه بوده است و به قولی حرکت سینوسی داشته است، بدانید که آن روند مناسبی نیست. برای مثال شما در هر زمینه که به ترکیه بنگرید، روندهای خود را این گونه طی کرده است. ترکیه از سال 1980 که «تورگت اوزال» به قدرت رسید، اصلاحات اقتصادی خود را با آزاد کردن سرمایه گذاری خارجی، آزاد کردن بازار سهام و آزاد کردن نرخ ارز همراه کرد که به صورت یک بسته ی اقتصادی اصلاحی قابل تفسیر است. با نگاه به کشورهایی همچون هند، اندونزی، مالزی، ترکیه و .. مشاهده می کنیم که این کشورها تنها در یک زمینه رشد نکرده اند و هیچ کدام رشد اقتصاد منفی همانند ایران یا حتی رشد اقتصادی پایین نداشته اند و این فرق این کشورها با ایران است.
***ایرنا: در ارتباط با سرمایه گذاری در صنعت خودرو، انتقادهای زیادی به شیوه ی این سرمایه گذاری مطرح بوده است که با تشدید تحریم ها نیز شاهد افول روز افزون این صنعت بودیم. مشکل این صنعت را در کجا می بینید؟ چالش های سرمایه گذاری خارجی در این صنعت چیست؟ راهکار و پیشنهاد شما چیست؟ برخی دخالت بیش از اندازه دولت در این بخش را مشکل اساسی آن می دانند، تحلیل شما چیست؟
**روزبهان: من صنعت خودرو را در دست مافیایی می بینم که با داشتن اوراق سهام این بخش در آن انحصار ایجاد کرده است. منظور من از مافیا یک یا دو نفر نیست بلکه منظور من یک گروهی است که حتی برخی از سازمان های دولتی یا شبه دولتی را نیز به دلیل داشتن منافع زیاد در بر می گیرد. هنوز هم بعد از این همه سال می بینیم که این صنعت را نوزاد می پندارند که خواستار کمک است. در حالی که این صنعت در دهه ی 1340 به وجود آمده است. برای مثال کره جنوبی که بعد از ما وارد این صنعت شده است هم اکنون نمانام (برند)های معتبر جهانی تولید می کند اما صنعت خودروی ایران به حوزه یی برای حفظ منافع عده یی خاص تبدیل شده است که ضرر پیاپی مصرف کننده را در پی داشته است. به نظر من صنعت خودرو در ایران ساختار بیماری دارد. البته این نکته هم باید یادآوری شد که در این صنعت نیز بحث رفتن نیروهای متخصص به خارج از کشور وجود دارد.
***ایرنا: من از مصاحبه به این نتیجه رسیدم که ما هنوز تکلیف خود را با اقتصاد مشخص نکرده ایم؟
**روزبهان: به طور قطع همین طور است.
***ایرنا: چشم انداز اقتصاد ایران را در پرتو همکاری با جهان در دولت تدبیر و امید چگونه می بینید؟
**روزبهان: به نظر من تا پیش از این ما نمی خواستیم با دنیا حرف بزنیم اما هم اکنون در حال حرف زدن با دنیا هستیم. قبل از این تصور می شد که اگر حرف بزنیم، یک طرف استفاده و طرف دیگر ضرر می کند که خوشبختانه این تصور غلط از بین رفته است و صحبت ها علمی شده است و سخن از بازی برد-برد به میان آمده است. به نظر من اگر ما یک مقدار تسامح به خرج دهیم و به این فکر نکنیم که آمریکا کشور خوب یا بدی است، به ما ارتباطی ندارد، این به آن معنا نیست که آمریکا را نقد نکینم، بلکه منظور من تعادل و میانه وری است. هر چیزی در حد متعادل آن مناسب است. ما باید بدانیم که تمام صفاتی هم که خداوند برای ما قرار داده است در حد متعادل آن خوب است. برای مثال دوست داشتن دیگران در کنار دوست داشتن خود، زیبا است. افراط و تفریط در هیچ جایی جایز نیست.
***ایرنا: پس شما هم به رویکرد اعتدال و میانه روی دولت اعتقاد دارید؟
**روزبهان: من فکر می کنم اگر ما به طور واقع خواهان کنار گذاشتن برخی تنگ نظری ها هستیم و می خواهیم به جای دعوا تعامل با دنیا را در پیش بگیریم، در صورتی که صادق باشیم می توانیم خیلی از مشکلات را حل کنیم.
*گفت و گو از: مسعود گودرزی (گروه پژوهش های خبری)
پژوهش**2079**2054
انتهای پیام /*
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]
-
اقتصادی
پربازدیدترینها