تور لحظه آخری
امروز : جمعه ، 13 مهر 1403    احادیث و روایات:  امام صادق (ع):هر كس از مكّه بر گردد و تصميم داشته باشد كه سال بعد هم به حجّ برود، بر عمرش افزو...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1820349476




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

مهمان خوش‌آواز شهر تهران


واضح آرشیو وب فارسی:ايران: مهمان خوش‌آواز شهر تهران
فرناز حيدري
كارشناس ارشد مهندسي محيط زيست

پرواز و آواز بلبل‌هاي خرما در هواي متفاوت اين روزهاي شهر تهران، طرب‌انگيز و در عين حال عجيب است اما اين بومي جنوب نه راه گم كرده و نه مهاجر است. پرنده‌شناسان ايراني رهايي از قفس و قابليت سازگاري با شرايط جديد محيطي را دليل پراكنش نسبتاً گسترده اين پرنده چابك و باهوش در تهران و حومه مي‌دانند. ويژگي‌هاي ظاهري از جمله سر سياه با تاجي كه در حين تكاپو گاه ظاهر و گاه محو مي‌شود، چشمان نسبتاً درشت با حلقه‌اي زرد، گونه‌هاي سفيد و بزرگ دو طرف سر و زيرچشم، تنه خاكستري، دم نسبتاً بلندي كه بخش انتهايي آن را لكه‌هاي سفيد پوشانده، پرهاي زرد زيردم و قامت بزرگتر از گنجشك‌سانان مي‌تواند تشخيص بلبل خرما را تسهيل كند. موفقيت اين بازيگوش محتاط در تسخير زيستگاه‌هاي جديد قابل تأمل است چرا كه نقش غيرقابل توصيف انسان را در طبيعت معنا مي‌كند.
زيستگاه و تغييرات جمعيتي
بلبل خرما به صورت طبيعي بومي مناطق جنوبي ايران، افغانستان، هند، عراق، كويت، پاكستان و عربستان سعودي است و در مقابل به كشورهايي از جمله بحرين، عمان، قطر و امارات متحده عربي معرفي شده. علي‌رغم اينكه جمعيت اين گونه ظاهراً با روندي نزولي مواجه است اما به نظر نمي‌رسد سرعت افت جمعيت به حدي باشد كه اين پرنده را به مرز آسيب‌پذيري نزديك كند.در نتيجه بر اساس برآوردهاي اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت و منابع طبيعي در حال حاضر در رده قرار دارد. البته كاهش جمعيت بلبل خرما در ايران مصداق چنداني ندارد و در تهران بالاخص بررسي‌هاي بيشتري لازم است تا احتمال تبديل آن به گونه‌اي مهاجم مشخص شود.
تغذيه
منابع غذايي تأثير بسزايي در سازگاري موجودات زنده از جمله پرندگان با محيط دارد. تنوع ساختارهاي زباني پرندگان نيز يكي از عواملي است كه بر عادات غذايي آنها تأثير مي‌گذارد. در اين زمينه مطالعات اندكي انجام شده اما يكي از تحقيقاتي كه مشخصاً روي ساختار مورفولوژيكي زبان بلبل خرما انجام شده، نشان مي‌دهد كه زبان بلبل‌خرماهاي بالغ همچون اغلب پرندگان در هر دو جنس نر و ماده قالبي مثلثي و كشيده دارد. ابعاد آن نيز كاملاً با نوك پايين پرنده مطابقت دارد. پژوهشگران دانشگاه دامپزشكي شهركرد در اين تحقيق نشان داده‌اند كه در زبان اين پرنده يك شيار مياني متوسط مشاهده مي‌شود كه بدنه اصلي زبان و قسمت فوقاني را به دو نيمه متقارن و مجزا تقسيم مي‌كند. اين شيار را مشخصاً در ساير پرندگان از جمله عقاب دم سفيد، مرغابي‌ها و قوها مي‌توان مشاهده كرد در حالي كه اغلب جوجه‌ها و حتي پنگوئن‌ها فاقد آن هستند. علي‌رغم اينكه بلبل‌هاي خرما اساساً پرندگاني دانه‌خوار هستند اما يك رديف جوانه چشايي نوك تيز روي زبان آنها وجود دارد كه در درك حس فيزيكي ناشي از تماس با غذا مؤثر است. نوك تيز اين جوانه‌ها نيز احتمالاً در بلع غذا و جلوگيري از برگرداندن آن از معده نقش مهمي برعهده دارند. به‌علاوه پژوهشگران دانشگاه سلطان قابوس تصاويري را از اين پرنده در حين بلعيدن گل ثبت كرده‌اند كه مي‌تواند بيانگر پايه اصلي غذايي اين پرنده يعني استفاده از شهد گل‌ها و ميوه‌ها باشد.
اما چرا بلبل خرما ؟
با توجه به اينكه اين پرنده باهوش، پرانرژي، پرسروصدا، كنجكاو، اجتماعي و تيزپرواز عادت به تغذيه از شهدخرما دارد، برخي از بوميان آن را آفت درختان خود مي‌دانند چرا كه پس از تغذيه بلبل‌ها يا اغلب خرماها بر زمين مي‌ريزند يا داخل آنها را تخم حشرات پر مي‌كند.
رنگ‌ها سخن مي‌گويند
رنگ‌هاي مختلف پر پرندگان ريشه در دو عامل دارند: نخست رنگدانه‌ها و دوم انعكاس نور از ساختارهاي متفاوت پر. نوعي از رنگدانه‌ها به نام كاروتنوئيد مسئوليت ظاهر شدن طيف رنگي زرد را در پر پرندگان برعهده دارند كه نمونه آن را مي‌توان در قسمت زير دم بلبل‌خرما هم مشاهده كرد. كاروتنوئيدها اغلب در بدن مهره‌داران توليد نمي‌شوند و رژيم غذايي امكان دريافت آنها را فراهم مي‌كند. در عين حال موفقيت توليدمثل پرندگان نيز تاحدودي به اين رنگدانه‌هاي حساس به نور بستگي دارد. از طرف ديگر نقش ساختارهاي ميكروسكوپي پر نيز در معادله رنگ‌بندي بي‌تأثير نيست. ملانين يكي ديگر از رنگدانه‌هايي است كه مي‌توان آن را هم در پر و هم در پوست پرندگان جست‌وجو كرد. اين رنگدانه بسته به ميزان و محل، طيف گسترده‌اي از رنگ‌ها از سياه تيره گرفته تا خاكستري و زرد كمرنگ را در پرندگاني همچون بلبل‌خرما پديد مي‌آورد.
آشفتگي رنگ‌ها
رنگ‌بندي پرندگان تنها يكي از راه‌هاي شناسايي گونه‌هاي مختلف است اما در طبيعت هميشه در روي يك پاشنه نمي‌چرخد. ثبت تصاوير متعدد از بلبل‌خرماهاي لئوسيستيك تنها يكي از تجربه‌هاي متفاوت و آموزنده‌ طبيعت است اما تفاوت آنها چيست؟ در واقع لئوسيسم شرايطي است كه در آن رنگدانه‌هاي پوست يا پر حيوانات كم مي‌شود. تنه اغلب بلبل‌خرماهاي لئوسيستيك به جاي خاكستري، سفيد و خاكستري است. در اصل برخلاف آلبينيسم كه يك نوع بيماري ژنتيكي است كه در آن آنزيم تيروزين به ملانين تبديل نمي‌شود در لئوسيسم كاهش در همه رنگدانه‌ها مشاهده مي‌شود. در اين مورد مشخصاً بايد به نقش سلول‌هاي مهاجر بدن پرندگان در دوره جنيني از جمله سلول‌هاي تاج عصبي اشاره كرد. اين سلول‌ها پيش‌ساز سلول‌ها و بافت‌هاي مهم از جمله ملانوسيت‌ها هستند. در عارضه لئوسيسم سلول‌هاي رنگدانه‌اي در حين ريخت‌سازي آن طور كه در شرايط عادي معمول است از تاج عصبي به سمت پرها نمي‌روند. پرندگاني كه به اين عارضه مبتلا مي‌شوند به واقع هيچ نوع بيماري مسري ندارند اما نظير مواردي كه در هيبريدهاي بلبل‌خرما و بلبل گونه سرخ يا بلبل خرماهاي معمولي مشاهده شده، مجبورند با مشكلاتي نظير پيدا نكردن جفت يا عدم استتار مناسب كنار بيايند.
تجربه خارق‌العاده ثبت تصوير از بلبل خرما
شايد از نظر يك پرنده‌شناس و پرنده‌نگر هيچ فرصتي ايده‌آل‌تر از يك روز تعطيل آفتابي و سرد براي مشاهده نغمه‌سرايي پرندگان نباشد. تصوير حاضر نيز حاصل برخورد ناگهاني آقاي عليرضا هاشمي با يك بلبل‌خرماي آوازخوان در كوچه باغ‌هاي اطراف پارك قيطريه است. اين عكاس دوستدار طبيعت تجربه برداشت اين عكس را علي‌رغم سادگي و معمولي بودنش نوعي ادراك متفاوت از يك روز آفتابي دل‌انگيز در كلانشهري همچون تهران توصيف مي‌كند.

منابع:
http://www.iucnredlist.org/details/106007194/0
www.sid.ir/en/VEWSSID/J_pdf/102320134202.pdf
http://www.nfss.org/articles/article/softbills/webulbul-01.html
http://www.birds.cornell.edu/AllAboutBirds/studying/feathers/color
http://www.backyardchirper.com/blog/why-do-some-birds-have-white-patches/
http://en.wikipedia.org/wiki/Red-whiskered_Bulbul
www.pbase.com/luckyjon/image/143404975

سه شنبه 19 آذر 1392





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايران]
[مشاهده در: www.iran-newspaper.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن