مناقصات از نظر مراحل بررسی چگونه است؟

مناقصات از منظر مراحل بررسی به دو دسته مناقصات تک مرحله ای و دو مرحله ای تقسیم می‌شوند. در مناقصات تک مرحله در یک جلسه و بدون ارزیابی فنی تنها از طریق بررسی قیمت‌های اعلامی برنده مناقصه مشخص می‌شود. اما در مناقصه دو مرحله ای ارزیابی فنی و کیفی مناقصه گران از طریق کمیسیون بررسی فنی مناقصه انجام گرفته و پس از بررسی فنی و اعلام نتایج پاکات قیمت بررسی می‌شود و در نهایت برنده مناقصه اعلام می‌شود.

 مناقصه گران می‌توانند جهت اطلاع از مناقصات و مزایدات انجام شده به سایت مزایدات و مناقصات مراجعه کرده و از آخرین شرایط شرکت در هرکدام از این فرایندها اطلاع یابند. اگر تمایل دارید با نحوه بررسی کمیسیون فنی و بازرگانی در مناقصات دو مرحله ای اطلاعات کسب کنید بهتر است تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. 

طبقه بندی مناقصات از نظر مراحل بررسی

مطابق با ماده 4 قانون مناقصات، مناقصات از منظر مراحل بررسی به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• مناقصه تک مرحله ای: در این مناقصه فرایند انتخاب برنده مناقصه در یک جلسه انجام می‌شود و در آن نیازی به ارزیابی فنی و بازرگانی پیشنهادات نیست.
• مناقصه دو مرحله ای: در این مناقصه مطابق نیاز کمیسیون مناقصات بررسی فنی و بازرگانی پیشنهادات نیاز خواهد بود. کمیسیون فنی و بازرگانی نتایج ارزیابی خود را به کمیسیون مناقصه ارائه می‌دهند و پس از آن برنده مناقصه تعیین می‌شود.

ماده 19 قانون مناقصات

در مناقصات دو مرحله ای، مناقصه گزار می‌بایست با توجه به معیارهای و روش‌های اعلامی ارزیابی کیفی، فنی و بازرگانی مناقصه گران را انجام دهند. ارزیابی فنی و بازرگانی کمیسیون لزوماً پیش از گشودن پاکتها پیشنهاد قیمت انجام می‌گیرد.

مطابق با ماده 4 قانون برگزاری مناقصات ارزیابی کیفی مناقصه گران در مناقصات دو مرحله ای شامل وظایف ذیل است:

• ارزیابی کفایت مناقصه گران و تأیید گزارش شناخت مناقصه گران
• تعیین معیارها و شاخص های ارزیابی کیفی و تعیین اوزان هریک از معیارها
• تأیید کردن مفاد حاصل از استعلام ارزیابی
• امتیازدهی به متقاضیان یا مناقصه گران مطابق با معیارهای و شاخص های تعیین شده
• ارزیابی نهایی مناقصه گران و تهیه فهرستی از پیمانکاران صلاحیت دار جهت دعوت به مناقصات محدود

لازم به ذکر است استعلام ارزیابی کیفی مناقصه گران بر عهده واحدی است که به سفارش آن واحد مناقصه برگزار شده است. همچنین مطابق ماده 5 قانون برگزاری مناقصات لازم است تا مستندسازی و اطلاع رسانی ارزیابی کیفی مناقصه گران انجام گیرد. مطابق با قانون مناقصات ایران دستگاه مناقصه گزار می‌بایست اطلاعاتی به مناقصه گران پیش از فراخوان مناقصه، حین فراخوان مناقصه، نحوه ارزیابی پیشنهادات، اطلاع رسانی از ارزیابی کیفی، فنی و بازرگانی و اطلاع رسانی از ارزیابی مالی و تعیین برنده مناقصه را در اختیار مناقصه گران قرار دهند.

معیارهای ارزیابی پیمانکاران

مطابق با ماده 16 قانون برگزاری مناقصات معیارهای ارزیابی مناقصه گران را می‌توان به موارد ذیل تقسیم بندی کرد که عبارتند از:

• معیارهای عمومی
• معیارهای فنی و تجهیزاتی
• معیارهای فنی، مدیریتی و توانایی تأمین کالا

منظور از معیارهای عمومی تجربه یا سابقه اجرایی، دانش، حسن سابقه و توان مالی مناقصه گران است. اغلب در کارهای پیمانکاری علاوه بر معیارهای عمومی، معیارهای فنی و تجهیزاتی شامل توان تجهیزاتی و توان فنی و برنامه ریزی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. در کارهای پیمانکاری بزرگ تر شامل پیمانکاری طرح و ساخت علاوه بر معیارهای عمومی و فنی و تجهیزاتی معیارهای دانش فنی، تجربه پیمانکار در زمینه تأمین کالا و توان مدیریتی پیمانکار مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌گیرد.

در قانون برگزاری مناقصات از ماده 16 تا ماده 23 به معیارها و شاخص های ارزیابی پیمانکاران و مناقصه گران پرداخته شده است.

چه زمانی از مناقصات دو مرحله ای استفاده می‌شود؟

زمانی از مناقصات دو مرحله ای فنی استفاده می‌شود که ضرورت های سنجش کیفیت در خرید کالاهای پیچیده وجود دارد. در مناقصات دو مرحله ای گاهی مناقصه گری که توان و ابعاد فنی بالاتری نسبت به دیگر مناقصه گران دارد را حتی با پیشنهاد قیمتی بالا انتخاب می‌کنند. اغلب از مناقصات دو مرحله ای در فرایندهایی که خرید آسان و غیر فنی داشته باشد استفاده نمی‌شود؛ زیرا استفاده از مناقصات دو مرحله ای در این حالت سبب گران خریدن بدون سود و هدر دادن وقت بابت مناقصه دو مرحله ای خواهد بود.

اعضا کمیته فنی و بازرگانی

در مناقصات دو مرحله ای نتایج بررسی فنی و بازرگانی توسط کمیته فنی بازرگانی انجام می‌گیرد. این کمیته هیئتی با حداقل سه عضو خبره فنی است که از سوی دستگاه مناقصه گزار انتخاب می‌شوند و ارزیابی فنی پیشنهادات مناقصه گران را بر عهده می‌گیرند. لزوم تک مرحله ای یا دو مرحله ای بودن فرایند مناقصات بر عهده دستگاه مناقصه گزار است برای مثال تصمیم گیری در این خصوص که مناقصه تأمین نیروی انسانی به صورت تک مرحله ای یا دو مرحله ای انجام شود، با تصمیم مناقصه گزار خواهد بود. بهتر است در مسائل ساده و غیر تکنیکی از مناقصات دو مرحله ای استفاده نشود؛ زیرا این نوع از مناقصات تنها منجر به زمان بردن و طولانی تر شدن فرایند برگزاری مناقصات خواهد گردید.