محبوبترینها
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798633566
مشی اعتدالی و تعامل سازنده؛ سیاست خارجی به سبک دولت یازدهم
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: مشی اعتدالی و تعامل سازنده؛ سیاست خارجی به سبک دولت یازدهم تهران- ایرنا- عملکرد دستگاه دیپلماسی دولت «حسن روحانی» را می توان در دو کلمه خلاصه کرد، «اعتدال » و «تعامل سازنده» ، این رویکرد به خصوص در قبال همسایگان و کشورهای حوزه خاورمیانه نمود بسیار دارد.
به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران داشتن روابط متعادل و منصفانه با همسایگان و کشورهای منطقه است. این موضوع در حال حاضر بر کسی پوشیده نیست که دولت «حسن روحانی» این سیاست را سرلوحه عمل خود قرار داده است. می توان سیاست خارجی دولت یازدهم را تحت عنوان «تعامل سازنده با جهان در چارچوب دولت توسعه گرا» مورد بحث قرار دارد. این سیاست خارجی به دنبال آن است که از طریق تنش زدایی، اعتمادسازی، دوری از امنیتی شدن، دیپلماسی فعال و روابط با سایر کشورها و سازمان های بین المللی، زمینه را برای رشد و توسعه کشور در چارچوب اسناد بالادستی مهیا سازد. ایران پیوسته بر حل وفصل مسائل منطقه ای به دست کشورهای منطقه تاکید داشته است و مقام های ایرانی معتقدند حضور خارجی ها نه تنها هیچ فایده ای برای منطقه نداشته بلکه همواره مضر بوده است، چرا که آنها تنها به دنبال منافع خود هستند. در زمان حاضر کشورهای منطقه از بلوغ کافی برای حل و فصل اختلاف های فی مابین و تقریب دیدگاه ها برخوردارند و از این طریق به خوبی قادر به تامین امنیت منطقه خود هستند. در سال های اخیر که خاورمیانه در آتش افروزی گروه های تروریستی و نزاع های فرقه ای می سوزد، جمهوری اسلامی ایران و به ویژه دیپلماسی فعال و مشی اعتدالی دولت یازدهم، نقش مثبتی در فرو نشاندن این شعله ها ایفا کرده است. ابتکار عمل و حضور اثرگذار دستگاه دیپلماسی ایران در نشست های مسکو و آستانه برای تسهیل روند مذاکرات و بهبود فرآیند سیاسی در قبال بحران سوریه، بهترین شاهد مثال برای این مدعا است. گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا به منظور بررسی عملکرد دولت یازدهم و دستگاه دیپلماسی آن به ویژه در حوزه خاورمیانه، با «محمد عربشاهی» کارشناس مسائل خاورمیانه ، گفت و گوی انجام داده که متن کامل آن به شرح زیر است؛ **ایرنا: عملکرد دولت یازدهم را در برقراری ثبات و امنیت در منطقه چگونه ارزیابی می کنید؟ ** عربشاهی: نخست باید توجه کنیم که در موضوع کلانی مانند برقراری ثبات و امنیت در منطقه، محدود کردن عملکرد به دولت، ما را در تنگنای تحلیلی قرار می دهد. لذا سیاست نظام به شمول دولت و دیگر نهادهای تأثیرگذار در فرایند تصمیم گیری باید مورد توجه قرار گیرد. اما به هرحال دولت و در طلیعه آن دستگاه دیپلماسی، مجری اصلی سیاست های برون مرزی کشور محسوب می شود. از این زاویه، در زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، علاوه بر موضوعات ثابت چالش ساز در منطقه نظیر مسائل مرتبط با رژیم اسرائیل، چند موضوع از جمله تحولات سوریه، عراق و روابط ایران با همسایگان عربی، پرونده های باز در مقابل دستگاه دیپلماسی کشور بود که مسائل دیگری همچون جنگ یمن هم به آن افزوده شد. اساساً خاورمیانه مسائل درهم تنیده ای دارد که همه در کنش متقابل با هم به سر می برند. مزید بر این طبیعت منطقه ای، «مذاکرات هسته ای» هم به عنوان یک عامل تأثیرگذار بر تغییر معادلات در منطقه به مرور ایفای نقش کرد. لذا چالش دستگاه دیپلماسی در نخستین ماه های آغاز به کار آن بود که از یک سو می بایست مذاکرات هسته ای را با توان بالا برای ستاندن منافع ایران پیش می بُرد و از سوی دیگر با تأثیرات این مذاکرات بر تغییر رفتار کنشگران در منطقه مقابله می کرد. بی تردید پیشبرد مذاکرات هسته ای، برخی همسایگان عربی ما را دچار نگرانی کرد. نزدیکی احتمالی ایران و آمریکا، تقویت روابط با اروپا، به نتیجه رسیدن مذاکرات و به تبع آن برداشته شدن تحریم ها از ایران، از نگاه این دولت ها به معنای مهیا شدن میدانی بزرگتر برای ایران در منطقه بود. لذا به تدریج معادلات جدیدی در منطقه در جهت مقابله با این نتیجه شکل گرفت که این در مقابل جریان اولیه اعلامی از سوی ایران بود که همسایگان را اولویت جمهوری اسلامی عنوان کرده و آنها را دعوت به مشارکت جمعی برای تأمین امنیت و ثبات منطقه می کرد. از این رو در طول مذاکرات شاهد واکنش های آشکار و نهان برخی دولت های منطقه بودیم که علناً ایالات متحده را برای کمتر شدن نقشش در خاورمیانه و گستردن میدان بازی ایران مورد فشار و سرزنش قرار می دادند. در طول تاریخِ غرب آسیا و شمال آفریقا اصولا ناامنی و بی ثباتی ها یک متغیر ثابت داشته و آن حضور یا مداخله خارجی است. از اینجا یکی از اختلافات اساسی درون منطقه ای خودنمایی می کند؛ به این معنا که گفتمان کلی ایران با گفتمان مهمترین همسایگان عربی در خصوص تأمین امنیت و ثبات منطقه متفاوت است. ما عامل خارجی را عنصر بی ثبات ساز و ناامن کننده در منطقه می دانیم درحالی که این کشورها همیشه به دنبال جذب عامل خارجی و اتکای به آن برای این منظور بوده اند. خلاصه آنکه عملکرد دولت یازدهم در برقراری ثبات و امنیت در منطقه، جدا از سیاست اصولی آن برای تأمین ثبات با مشارکت جمعی همه کشورهای منطقه نبوده و از ابتدا هم تعامل در این خصوص با همسایگان در اولویت برنامه های منطقه ای این دولت قرار داشت. اما تحولات در این مسیر رقم نخورد و تلاش برای برقراری ثبات و امنیت نه با مشارکت جمعی، بلکه در قالب ابتکارهای ایران و با همکاری معدود کشورهایی نظیر روسیه، عمان یا عراق و برخی دیگر صورت گرفت. ما با وجود همه تلاش ها بویژه پس از مذاکرات هسته ای، هنوز نتوانسته ایم با برخی کنشگران منطقه ای به فهم مشترکی برسیم. البته نگاه واقع بینانه ای در بین برخی کشورها وجود دارد اما این برای آنچه ایران در سیاست های منطقه ای دنبال می کند کافی نیست. این به معنای عدم تلاش در این زمینه نیست بلکه بیش از هرچیز نتیجه عدم درک صحیح برخی همسایگان از سیاست خارجی ایران و یا تداخل منافع در منطقه است. **ایرنا: شعار تعامل با دنیا از اصلی ترین صحبت های حسن روحانی در این سالها بوده است، آیا دستگاه دیپلماسی ایران توانسته است به این مهم دست یابد؟ **عربشاهی: تعامل اشاره به رفتار دو سویه دارد. تعامل در نظام بین الملل نیازمند ابزارهایی است که «دیپلماسی» در محور آن قرار می گیرد. بی تردید دیپلماسی ایران در دولت یازدهم جهش قابل توجهی نسبت به سال های قبل داشت. روند مذاکرات هسته‌ای تسهیل کننده روند تعامل با کشورهای مختلف جهان بود. ما اصولا با چند کشور به طور سنتی تعاملات تاریخی مثبتی داشتیم و علاوه بر آنها توانستیم طی دو سال گذشته گستره این تعاملات را افزایش دهیم. این فقط منحصر به کشورهای اروپایی نبود و در نگاه به شرق هم گام های مثبتی برداشته شد. هنر دیپلماسی تبدیل دشمن به بی طرف و بی طرف به دوست است. سیاست خارجی ایران در دولت یازدهم توانست تا حد قابل توجهی به این مهم دست پیدا کند. البته مشکل رابطه با برخی همسایگان جنوبی را باید از این روند مستثنی کرد. حوادث سال گذشته در حمله به سفارت عربستان در تهران و به دنبال آن کاهش سطح روابط سیاسی با کشورهای شورای همکاری، عملاً بر خلاف جریان تعامل‌گرای دولت صورت گرفت و بار مضاعفی بر روند شکل دهی به سیاست خارجی ایران در دوره پسابرجام گذاشت. **ایرنا: بارزترین نمونه از تعامل سازنده ایران با دنیا را در چه می بینید؟ **عربشاهی: بدون شک مذاکرات هسته ای نمونه بارز تعامل سازنده ایران با دنیا بود. مذاکرات هسته ای ـ صرفنظر از ورود به جزئیات و نگاه محض موافقان و مخالفان ـ توانست قدرت سیاسی ایران را در چانه زنی و تعامل سازنده با کشورهای جهان افزایش دهد. **ایرنا: سیاست های خاورمیانه ای دولت روحانی و دستگاه دیپلماسی ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا ایران توانسته است در حل بحران های خاورمیانه نقش مثبتی ایفا کند؟ **عربشاهی: اصولا واقعیت های ایران اعم از جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی و غیره به نحوی است که آن را به مسائل جهان عرب و خاورمیانه در مفهوم وسیع آن متصل می کند. این مسائل فرصت ها و تهدیدهای زیادی را وارد حوزه سیاست خارجی ایران می کند. با بروز تحولات سیاسی جدید به ویژه در یک دهه گذشته، سطحی از حضور فعال ایران در منطقه و مشارکت در روند تثبیت نقش ها و نظم های جدید اجتناب ناپذیر بوده است. اما تعبیری که برخی همسایگان منطقه ای ما از این حضور فعال داشته و بر آن اصرار دارند، تلاش عامدانه ایران در تهدید امنیت منطقه و به تبع آن، تهدید امنیتی آنهاست. البته این تعبیر بر مفروضات غلط استوار است اما به هرحال توانسته مانع اصلی تلاش های ایران برای گسترش همکاری با تمام کشورهای منطقه شود. عدم وجود همکاری، از جمله معضلات این منطقه برای حل بحران هاست. اما بویژه طی سال گذشته تلاش های خوبی از سوی دستگاه دیپلماسی برای حل بحران های منطقه ای صورت گرفت. نمونه بارز آن همکاری با روسیه و ترکیه و شکل دهی به «روند آستانه» برای حل بحران سوریه است. اگر بپذیریم که بحران سوریه در حال حاضر در کانون تحولات خاورمیانه قرار دارد، نقش ایران به همراه دو کشور فوق الذکر و در شرایطی که اراده بین المللی برای پایان دادن به بحران در خاورمیانه وجود ندارد، بسیار حائز اهمیت است. طی یکسال گذشته، اجلاس مسکو و انتقال به آستانه 1 و 2، یک روند جدیدی را شکل داد و توانست دو دیدگاه و سیاست متفاوت در سوریه یعنی ایران و روسیه از یک سو و ترکیه و معارضان سوری را کنار هم بر سر یک میز قرار دهد و روند آتش بس در سوریه و مذاکره میان نمایندگان دولت سوریه با معارضان را با حمایت این سه کشور تسهیل کند. ادامه این روند البته با فرض عادی سازی روابط با همسایگان جنوبی که کنشگران قابل توجهی در حمایت از معارضان سوری هستند، می تواند تکمیل کننده نقش ایران در حل بحران های موجود منطقه باشد. **ایرنا: ضروت تداوم گفتمان اعتدال در سیاست خارجی به خصوص در قبال کشورهای منطقه را در چه میبینید؟ **عربشاهی: سیاست خارجی ایران در سال های پس از انقلاب مراحل مختلفی را گذرانده که صاحبنظران عناوین مختلفی برای توصیف آنها بکار برده‌اند. هر کدام از آنها هم وی‍ژگی‌های محوری داشته که در برخی موارد موفق و در برخی موارد ناموفق عمل کرده‌اند. گفتمان اعتدال به خودی خود حرکت مثبتی در سیاست خارجی ایران در روند تعامل بین‌المللی بویژه کشورهای منطقه ایجاد می کند اما شناخت نگاه کنشگران منطقه‌ای و تفسیر آنها از این گفتمان هم دارای درجه ای از اهمیت است. تصور من آن است که ما نیازمند صرف انرژی بیشتر برای گفتگو با کشورهای منطقه به ویژه همسایگان جنوبی در چارچوب گفتمان اعتدال هستیم. درحال حاضر عوامل مختلفی بر نوع سیاستگذاری این کشورها تأثیرگذار است اما در نهایت این بینش تصمیم گیرندگان است که سیاست های آنها را شکل می دهد. تأثیرگذاری بر این بینش با ابزارهای مختلف باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. **ایرنا: با توجه به سیاست های تندروانه برخی کشورهای منطقه بخصوص عربستان سعودی، عملکرد و به طور کلی رویکرد دولت یازدهم در قبال سیاست های تندروانه این کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟ **عربشاهی: «مورگنتا » در نوشته‌ای که در آن به تبیین قدرت سیاسی و دیپلماسی پرداخته، پنج وظیفه را برای دیپلماسی نام برده است. ترکیب این وظایف به این صورت است که دیپلماسی باید بتواند ضمن مشخص کردن خواسته های کشور و طرف های مقابل در پرتو قدرت بالقوه و بالفعل آنها، میزان سازگاری میان این خواسته ها را تعیین کرده، ابزارهای حقیقی برای پیگیری این خواسته را به کارگیرد و نهایتا با تمایل به حفظ صلح، راه مناسب برای دستیابی به آنها را اتخاذ کند. بر این اساس سه دسته امکانات در اختیار دیپلماسی قرار می گیرد: ترغیب، مصالحه، تهدید. هنر دیپلماسی درواقع آن است که در زمان مناسب به طور صحیح از این سه دسته امکانات استفاده کند. عدم شناخت شرایط در اتخاذ هر یک از این امکانات می تواند نتایج جبران ناپذیری برای کشور به بار بیاورد. به تصور من دیپلماسی دولت یازدهم در قبال کشورهای منطقه بویژه عربستان، از ابتدا بر پایه ترکیبی از ترغیب و مصالحه استوار بود. در این چارچوب نه تنها آشکارا تمایل خود را برای گسترش همکاری ابراز می کرد بلکه با استدلال به ضرورت های همسایگی و وجود شرایط خاص در منطقه، ترغیب به همکاری و حل اختلافات می نمود. به وجود آمدن شرایط جدید در روابط ایران و عربستان سطح خصومت و بیانات بی پرده سعودی ها نسبت به ایران را بالابرد و دولت هم همزمان توانست درجه هایی از دیپلماسی تهدید کنترل شده را در مواردی همچون فاجعه غم انگیز منا، مسأله حج و اظهارات برخی مقامات سعودی، در این سو بیافریند. اما ترغیب و مصالحه همچنان نگاه غالب در دیپلماسی دولت است و حتی در شرایط قطع روابط دیپلماتیک هم ایران بارها دیپلماسی مصالحه را درپیش گرفت و با حفظ شروطی، برای همکاری با عربستان اعلام آمادگی کرده است. نقطه قوت نحوه تعامل دستگاه دیپلماسی با رفتارهای عربستان در همین جاست یعنی شناخت شرایط برای اتخاذ دیپلماسی صحیح! اما با این حال معادلات جدیدی که دیگر پوشیده هم نیست درحال شکل گرفتن است که قطعا انتخاب نوع مناسب دیپلماسی را حساس تر می کند. **ایرنا: اصلی ترین معضل این روزهای منطقه، تروریسم و اصلی ترین دستور کار، مبارزه با تروریسم است. آیا دولت یازدهم توانسته است نقش موثری در این مورد ایفا کند؟ **عربشاهی: تروریسم از جمله مواردی است که ایران در سیاست خارجی خود بویژه طی دو سال گذشته تلاش کرد اجماعی منطقه ای و حتی جهانی را برای مقابله با آن ایجاد کند. ابتکار برگزاری همایش بین المللی «جهان علیه خشونت و افراطی گری» در آذرماه 93 نقطه عطف شناخت دیدگاه های دولت در مسیر مبارزه با تروریسم بود. دو نکته کلی از دیدگاه دولت یازدهم در برگزاری این همایش قابل استخراج بود: نخست آنکه تلاش کرد تحقق جهان عاری از خشونت و به حاشیه راندن افراطی گری را وابسته به همکاری دولت ها و هماهنگی در سیاست‌گذاری‌ها تعریف کند و دوم آنکه دولت‌های منطقه را ترغیب به همکاری و همگرایی بیشتر در جهت مقابله با تروریسم کرده و عدم ضرورت حضور کنشگران خارجی در منطقه با توجیه مبارزه با تروریسم را برای آنها تبیین کند. این نکات در سیاست عملی ایران هم دیده می‌شود و نمونه آن علاوه بر رایزنی‌های گسترده با مسؤولان مختلف در سطح منطقه و جهان، شکل-گیری روند آستانه برای حل بحران سوریه است که عملا گام مهمی در مقابله با گسترش تروریسم و افراطی گری درمنطقه محسوب می شود. البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که تروریسم یک پدیده چندوجهی است؛ به این معنا که تفکر و اندیشه دارد، حضور فیزیکی و میدانی دارد، ایدئول‍وژی دارد و بازی سیاسی می‌کند. مقابله با معضل تروریسم در هر یک از وجوه، نیازمند ابزارهای خود است که طبیعتا در حوزه دیپلماسی، وجه سیاسی آن و استفاده از ابزار سیاسی برای محدودکردن دایره میدانی و گسترش ایدئولوژیک مد نظر است. پژوهشم**9403**1601**خبرنگار: سمانه سعادت**انتشاردهنده : شهناز حسنی
18/12/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 71]
-
سیاسی
پربازدیدترینها