واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: به هم نزديك و از هم دور شدهايم!
خانههاي قديمي فضايي براي ارضاي نياز ما به تعامل اجتماعي ايجاد ميكرد. خانههايي با فضاي بزرگ و سرسبز با حوضچههايي كوچك در...
نویسنده : فرنگيس شريفيباستان*
خانههاي قديمي فضايي براي ارضاي نياز ما به تعامل اجتماعي ايجاد ميكرد. خانههايي با فضاي بزرگ و سرسبز با حوضچههايي كوچك در وسط حياط كه حقيقتاً انسان وقتي وارد چنين فضايي ميشد، رفتن را فراموش ميكرد و تمايل داشت كه ساعتها در چنين فضايي بنشيند و آرامشي كه از اين فضا با اين معماري سنتي حاصل ميشد را به دست آورد. آپارتمانهاي امروز اما چنين امكاني براي ما فراهم نميكند، واحدهايي كوچك و بدون حياط با معماريهاي امروزي به هيچ وجه چنين فرصتي را براي ساكنين آن فراهم نميكند. چه بسا خانوادههاي ما امروزه بيشتر سعي ميكنند كه از هرگونه تعامل و معاشرت با اقوام و آشنايان اجتناب كنند، چراكه فضاي كافي براي جمع شدن اقوام و دوستان در كنار هم و بودن با هم براي مدتي وجود ندارد. حتي ارتباطات عاطفي اعضاي يك خانواده در آپارتمانها دچار مشكل شده است و به رغم نزديك شدن فيزيكي به يكديگر در حقيقت از هم دور شدهاند.
محدود شدن ديد و بازديدها
معمولاً ارتباط و ديد و بازديدهاي خانوادگي امروز محدود به ايام عيد و... ميشود كه آن هم ترجيح ميدهند به جاي خانه در رستورانها، تالارها و باغچهسراها چنين مهمانيهايي را برگزار كنند و به عبارتي تمام دوستان و آشنايان را دعوت ميكنند و مهماني خودشان را يكباره برگزار ميكنند كه مسلماً در آن زمان بسيار محدودي كه با هم سپري ميكنند فرصت صحبت و همدلي پيش نميآيد. اما خانههاي ويلايي ديروز، به قدري باصفا بود كه ما آدمها را وادار ميكرد كه هر از چند گاهي ميزبان دوستان و اقوام باشيم و معاشرت با اقوام كه امروزه تقريباً محدود و به فراموشي سپرده شده است، با رونق بيشتري وجود داشت. همان طور كه ميبينيم در چنين شرايطي نياز به تعامل و ارتباط با انسانها محدود شده كه اين مسئله پيامدهاي منفي زيادي را با خود به همراه دارد.
قديمترها اغلب اوقات به مناسبتهاي مختلفي مثل ميلاد، جشنها، پختن آش و تدارك سفره نذري و... اهالي محله گرد هم جمع ميشدند و اوقاتي با هم داشتند و اين تنهاييهايي كه اكنون در خانهها ملاحظه ميشود خيلي ديده نميشد. اگر گرفتاري براي يكي از اهالي محله پيش ميآمد، احساس تنهايي نميكرد چون ميدانست ميتواند روي همسايههايش حساب باز كند، نااميدي هيچ وقت معنايي نداشت چون حتي اگر كاري از دست اعضا بر نميآمد، حتي حضورشان و احساس همدلي كه داشتند به فرد اميد و اعتماد ميداد. روحيهاي كه در بين اهالي ساختمانهاي امروزي ديده نميشود.
گرايش به فضاي مجازي
زندگي در آپارتمانها و نداشتن ارتباط عاطفي بين ساكنين و اهالي محله، افراد را روز به روز به سمت غرق شدن در فضاهاي مجازي ميكشاند تا جايي كه بعد از يك روز كاري كه براي اوقات كوتاهي اعضاي خانواده گرد هم جمع ميشوند، باز هم هيچ ارتباط عاطفي و صحبت از مسائل روز و... بين آنها رد و بدل نميشود و تنها چيزي كه ميبينيم غرق شدن يك يك اعضاي خانواده در فضاها و بازيهاي مجازي است كه بسياري مسائل ديگر را با خود به همراه دارد.
آيا اين فضاي مجازي است كه انسانها را از هم دور كرده يا انسانها به واسطه زندگي در آپارتمانها و فضاي آپارتماننشيني به سمت فضاهاي مجازي گرايش مييابند؟ به نظر ميرسد هر دوي اين موارد دست به دست هم دادهاند و ما را به اين سبك از زندگي كشانده كه اوقات بيكاري خود را به جاي تعامل كه باعث احساس آرامش در اعضا ميشود به ارتباطات بيپايه و مجازي كه باري از تعارضها و فشارهاي عصبي ديگر را بر ما تحميل ميكند صرف كنيم.
عدم توجه به نيازهاي كودكان
كودكان در مسير رشد و تكوين شناختي، هيجاني و حركتي خود به فضا نياز دارند. فضايي جهت حركت و تعامل با دوستان و همسالان. بازي بهترين وسيله جهت برآوردن اين نياز كودكان است چراكه علاوه بر رشد مهارتهاي دوستيابي و مشاركت، فرصت ايفاي نقش را به كودك ميدهد و او را براي زندگي آينده خويش آماده ميسازد.
كودكان تا سنين هشت سالگي تقريباً در اوج جنب و جوش و فعاليت هستند و اين يك نياز طبيعي در آنها به حساب ميآيد. خانههاي ويلايي ديروز با فضايي كه داشت فرصت تعامل و حركت را به كودكان ميداد، حياط خانه هميشه پر بود از بچهها و خندههايشان كه روح زندگي را به همراه خود داشت اما آيا فضاي ساختماني امروز چنين فرصتي را به كودكان ما ميدهد؟
فضاي محدود ساختمانها، بدون حياط و هيچ گونه محدودهاي براي بازي، مسلماً نميتواند پاسخگوي نيازهاي كودكان باشد و از طرفي نيز والدين به دليل مخاطرات متعدد محيطي، اجازه فعاليت در بيرون از خانه را به كودكان نميدهند و بعد در چنين شرايطي ما كودكاني را ميبينيم كه محدوده فعاليتشان به چهارديواري واحدهاي مسكوني كوچك ختم ميشود و والديني كه دائم از بيشفعالي فرزندانشان شكايت ميكنند و نميتوانند درك كنند كه فعاليتهاي غيرطبيعي كودكشان از نداشتن فضا و عدم تخيله انرژي رواني كودكي ناشي ميشود و به همين خاطر هر نوع رفتاري را از فرزندشان به يك اختلال رفتاري تعبير ميكنند.
آلودگيهاي صوتي متعدد
در انتهاي يك روز كاري سخت، وارد خانه ميشويم و خواستار يك فضاي امن و آرامش هستيم، اما با اصوات مزاحم كه در خانههاي مجاور ايجاد ميشود، مواجه ميشويم. بنابراين از ديگر معايب آپارتماننشيني فاصله بسيار كم واحدهاي مسكوني از هم و نزديك بودن آنها به يكديگر است. چنين شرايطي باعث شده كه سر و صداهاي محيط بيروني خيلي راحت وارد خانه شده و مخل آرامش و استراحت اعضاي خانواده شود. اين در حالي است كه اساس خانه يعني محلي براي كسب آرامش و تنها چيزي كه در آپارتمانهاي امروزي نميبينيم همين آرامش است.
اگر چه قوانين شهروندي به ما ميگويد كه ساعت 12 به بعد موقع خواب است و روشن كردن تلويزيون و پخش موزيك با صداي بلند نادرست اما هنوز هم با چنين مواردي مواجهيم. رفت و آمدهاي مكرر با صداي بلند كه انگار تازه اول صبح است، جابهجاي كردن خودرو و... انواع صداهاي مزاحم باعث ميشود كه فرد با اعصابي به هم ريخته و البته ديرتر از موعد با آشفتگي خواب ديشبش از خواب برخيزد و راهي محل كار شود كه مسلماً تمام وقايع ديشب باعث ميشود كه فرد بازدهي شغلي خود را نداشته باشد، در طول ساعات كاري چرت بزند، با مراجعين خود يك برخورد نادرست داشته باشد، حساس و زودرنج شود و به طور كلي سلامت رواني براي افراد باقي نميماند.
عدم تمايل به فرزنددار شدن
از اثرات ديگري كه آپارتماننشيني براي مردم داشته است، عدم ارتباط عاطفي بين اعضاي خانواده و زوجين و از بين رفتن هر گونه صميميت و تعلق خاطر بين آنها است. ما زماني تمايل به فرزنددار شدن داريم كه از ارتباط خود با همسرمان و به طور كلي اوضاع زندگي خود مطمئن باشيم كه اين فضا با وجود محدوديتهايي كه براي ما ايجاد كرده اجازه چنين اطمينان خاطري را به ما نميدهد. بنابراين فضاي محدود آپارتمانها و نبودن هر گونه تعامل بين اعضا روزبهروز ما را به سمت فرزنددار نشدن و حداقل تكفرزندي سوق ميدهد، چراكه در چنين فضايي روح سرزندگي و نشاط كم كم جاي خود را به سردي و فاصله بين زوجين ميدهد و آنها را از هرگونه تمايل براي فرزنددار شدن واميدارد.
* روانشناس
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۳۹۵ - ۲۱:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 81]