محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828040466
سیدجواد میری در گفت‌وگو با فارس: افق پیش روی ترکیه پس از کودتا چگونه است/ نحوه مواجهه وارث عثمانیان با مدرنیته
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: سیدجواد میری در گفت‌وگو با فارس:افق پیش روی ترکیه پس از کودتا چگونه است/ نحوه مواجهه وارث عثمانیان با مدرنیته
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، نهضت گسترده ترجمه آثار دکتر شریعتی و شهید مطهری به زبان ترکی راه افتاد، این آثار بر تفکر اسلامی و اندیشه دینی در جهان تأثیر فراوان گذاشت.
به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، آشفتگی‌های اخیر در کشور ترکیه، از بمب‌گذاری‌ها و عملیات‌های تروریستی و در نهایت کودتای چند ساعته در این کشور مباحث مختلفی را درباره ترکیه، دولت و مردم آنها از سوی تحلیلگران و نظریه‌پردازان مطرح کرده است. ترکیه کنونی وارث امپراتوری عثمانی این روزها دچار ضعف شده و تحلیل‌های مختلفی هم درباره آن وجود دارد. درباره نحوه مواجهه ترکیه با مدرنیته، اندیشه سیاسی رهبران ترکیه، شرایط فعلی و چشم‌اندازهای پیش روی آن با سیدجواد میری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید: *مواجهه ایران و ترکیه به عنوان وارثان صفویه و عثمانی با مدرنیته چگونه بوده است؟ به عبارت دیگر مواجهه این دو کشور یا تمدن در جهان اسلام با اروپا چطور صورت گرفته است؟ -شباهت‌های زیادی در این زمینه بین ایران و ترکیه وجود دارد البته یک تفاوت‌های بنیادین هم در این زمینه وجود دارد منتها هر کدام از این تشابهات و تفاوت‌ها تأثیراتی در خط سیر مواجهه با اروپا و خط سیر مسئله مدرنیزاسیون، تفکیک قوا و جایگاه به عنوان مثال نهادهای مختلف قدرت در این دو کشور به جا گذاشته است. اگر بخواهیم ابتدا به ترکیه بپردازیم با این پیشینه که در این کشور تا به حال چهار کودتا اتفاق افتاده است و این کودتای اخیر نیز به عنوان یکی از این مدل‌ها در نظر گرفته شود، این پرسش مطرح می‌شود که واقعا در ترکیه چه اتفاقی افتاد؟ در دو دهه اخیر تقریباً دورانی است که اسلام گراها وارد سیاست شدند، به گونه‌ای قدرت را در دست گرفتند و به تفسیری از میراث کمالیسم دست زدند. منتها یکی از حرکت‌های بنیادین در ترکیه این بود که اساسا ارتش در این کشور حافظ منافع فقط مرزها نبود بلکه یک مسئولیت ایدئولوژیک بر دوش خود احساس می‌کرد، یعنی این را برای خود تعریف کرده بود که وارث یک جمهوری است و این جمهوری یکی از شاخصه‌های مهمش تمایز بین حوزه دیانت و سیاست است. بنابراین هرگاه حوزه دیانت بخواهد از تعریفی که بر چارچوب ایدئولوژی کمالیسم شده، تخطی کند ارتش به واسطه آن صفت ذاتی خود باید در برابر این تخطی و انحراف قد علم کند. اینجا اگر بخواهیم مقایسه‌ای بین ترکیه و ایران داشته باشیم باید بگویم که ارتش ترکیه و نیروی نظامی با نظام پهلوی اول و دوم شاید قابل مقایسه نباشد بلکه نقش نیروهای نظامی و ارتش در ترکیه نوین را باید با نقش سپاه در ایران مقایسه کنیم، سپاه هم به عنوان بازوی ایدئولوژیک سعی‌اش این است که از آرمان‌های انقلاب اسلامی در چارچوب نظام جمهوری اسلامی دفاع کند. در سال‌های اخیر با فعالیت حزب اردوغان معادله نظامیان و سیاسیون در ترکیه تغییر کرد اردوغان تلاش کرد تا خود را در اتحادیه اروپا جا دهد بنابراین باید به شرایط اتحادیه اروپا عمل می‌کرد یکی از این شرایط هم این بود که ارتش وارد حوزه سیاست نشود و نقشی مثل کشورهای اروپایی به این کشور بدهد، در ده سال اخیر یکی از کارهای مهم اردوغان همین تضعیف نقش نظامیان بوده است حال مطرح می‌شود که چرا کودتاهای گذشته موفق بوده اما این کودتا ناموفق بوده است؟ برخی حتی شبهه وارد کردند که این یک بازی سیاسی اردوغان برای تصفیه و پاکسازی ترکیه در آینده نزدیک بوده است. در نهایت باید گفت که 50 سال طول کشید تا ابعاد پیچیده معادلات کودتای 28 مرداد مشخص است بنابراین این مسائل در ترکیه نیز به زودی آشکار نمی‌شود با این حال بنده معتقدم که این کودتا واقعی بود اما علت موفق نشدنش در آینده مشخص می‌شود. *از منظر اندیشه سیاسی چه تغییر و تحولاتی در ترکیه به لحاظ فکری رخ داد و این تغییرات ترکیه را چگونه به این شرایط رساند؟ چشم‌انداز آتی این تغییر و تحولات چه خواهد بود؟ -واقع امر این است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تغییر و تحولات عظیمی در حوزه تفکر و اندیشه سیاسی در جهان اسلام رخ داده است، یعنی اساساً بسیاری از بازیگران، کنشگران و اندیشه ورزان، سیاسیون و فعالان سیاسی در جهان اسلام نسبت به این انقلاب واکنش نشان دادند. برخی واکنش همدلانه حتی فراسوی مرزهای تشیع داشتند حتی در جهان تسنن به مدل‌های مختلف با انقلاب ایران همدلی کردند اما در کنار اینها نیروهای دیگری بودند که بعدها عناوین و القاب زیادی با صفات وهابیون، نو وهابیون، سلفیون، نوسلفیون، افراطیون، نوافراطیون، القاعده، داعش، بوکوحرام و حرکت‌های دیگر پیدا کردند یکی از اهداف و سیاست‌های کلان اینها نیز مقابله با تفسیر جمهوری اسلامی یا تفسیر اسلامی ارائه شده توسط جمهوری اسلامی ایران بود. بنابراین این گروه‌ها و تفکرها در لوای اینکه می‌خواهند با آمریکا و صهیونیسم بجنگند دشمن اصلی‌شان ایران و تفسیر ایران در جهان اسلام بود بنابراین هرچه ما پیش رفتیم این دشمنی و ستیز ابعاد گسترده تری پیدا کرد امروز به صورت واضح در جهان اطراف کشورهای اطراف خود چنین تفکراتی را شاهد هستیم. تقریباً همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی یک نهضت گستره ترجمه از آثار مرحوم دکتر شریعتی و شهید مطهری و بسیاری از تئوریسین‌های اسلام گرا به زبان ترکی راه افتاد، این آثار در دست اندیشه ورزان ترک و فعالان سیاسی‌شان به شکل محدود وارد عرصه آکادمیک شد و تأثیر شدیدی بر مسئله تفکر اسلامی و اندیشه دینی در جهان ترک گذاشت. بنابراین ترک‌ها هم به شدت تحت تأثیر نگاه‌های شریعتی و مطهری قرار گرفتند، در کنار این حرکت دیگری به نام اخوان المسلمین در جهان تسنن قدرت ریشه داری پیدا کرد که این گروه به حسن البناء در سوریه و ترکیه و دیگر کشورها برمی‌گشت. یک اتفاق دیگر در ترکیه این بود که بسیاری متفکران اسلام گرای ترک به دلائل مختلف در یک دوره به آلمان رفتند و آنجا در یک فضای جدیدتر و آزادتری دست به بازتفسیری از اسلام زدند، حال سوال اینجا این است که مسئله دین جایگاهش در نظام سکولاریستی آتاتورکی چگونه باید باشد یا از چه ابعادی می‌توان دین را در جامعه طرح کرد؟ یکی از بزرگترین اندیشمندانی که در ترکیه به گونه‌ای این شاخه‌های اسلامی را تحت تأثیر قرار داد، سعید نورسی از اندیشمندان کرد تبار در ترکیه بود که تحت شکنجه شدید دولت نیز در دوره‌ای قرار گرفت و در نهایت هم در زندان فوت کرد یا کشته شد. خود نوع نگاه نورسی به مدرنیته و تمدن جدید نسبت به اینکه جایگاه قرآن، سنت و اسلام و روابط بین مذاهب چگونه باشد یک تفسیر رحمانی است و همینطور وی تفسیری همدلانه نسبت به تجدد و نسبت به نقش و جایگاه دین و مذاهب مختلف داشت در این بین دو شاخه حداقل از داخل این نگاه سعید نورسی بیرون آمد که معروف‌ترین آنها همین فتح الله گولن است که امروز می‌توان گفت با یک نگاه طریقتی و سنت گرایی نوین به اسلام و جایگاه آن و دیدگاه دیگر هم نجم‌الدین اربکان بود که به گونه‌ای تأثیر بیشتری از انقلاب ایران و مدل تفکر و اندیشه اسلامی گرایی ایرانی داشت. از دل این تفاسیر می‌توان گفت که رجب طیب اردوغان و حزب‌اش به گونه‌ای در امتداد این تفکر وارد جهان سیاست شدند و در حوزه رابطه دین و دولت و تفکیک حوزه سیاست و حوزه دیانت دست به یک تأویل جدید زدند که در این تفسیر جدید آرام نقش دین و نهادهای دینی پررنگ تر شد. برخی اعتقاد دارند که در ابتدای کار اردوغان خود را وامدار گولن و نیروهای اجتماعی شبکه جهانی اجتماعی گولن ـ چیلر می دانست اتفاقا یکی از حرکت‌های فتح‌الله گولن این بود که زمینه‌ای آماده کند تا نیروهای مذهبی در جامعه ترکیه فعال بمانند بنابراین به نظر می‌رسد که اگر گولن هم فعال نشده بود نیروهای مختلف با شبکه های قوی که بیرون از مرزهای ترکیه بودند، این انتظار را داشتند که یک سناریوی را اردوغان برای گولن ایجاد کند. یعنی همین کاری که نیروهای انقلابی در ایران انجام دادند و زمینه فراهم شد تا امام خمینی از تبعید اروپا وارد ایران شود و به عنوان رهبر روحانی و معنوی شناخته شود، انتظار می‌رفت که اردوغان نسبت به گولن انجام دهد و مسند قدرت معنوی را به دست گولن بسپارد و گولن رهبر معنوی ترکیه شود اما بحث‌های دیگری مطرح شد بدین صورت که کسانی در این حلقه نیروهای مذهبی و دینی قرار گرفتند رویای احیای خلافت عثمانی را دارند برخی از این امر به مسئله نو عثمانی گری یاد کردند ولی قدرت یک عادتی دارد که وقتی انسان بدست می گیرد مسائل را به گونه دیگر تفسیر می‌کند. از همینجا آرام اختلافات مبنایی بین گولن و طیب اردوغان آغاز شد و اردوغان مطرح کرد که اگر قرار است تغییر و تحولی از منظر دینی رخ دهد باید از سوی من باشد. در همین سال‌ها به تدریج ترکیه به این نتیجه رسید که ورودش به اتحادیه اروپا تقریبا ناممکن است به طور مثال کلیسای کاتولیک واتیکان مطرح کرد که ورود ترکیه به عنوان کشور مسلمان در داخل اتحادیه اروپا معنایی ندارد چرا که این اتحادیه یک کلوپ مسیحی است و ریشه ایجاد آن برای مقابله در برابر قدرت تاریخی عثمانیان ایجاد شده است! یکی دیگر از دلائل اختلاف شدید بین اتحادیه اروپا و ترکیه، لابی قوی ارمنیان فرانسه، یونان و کشورهای اروپایی درباره عدم ورود ترکیه به اتحادیه بود آن زمان نقش جدید ترکیه، نگاه به خاورمیانه اسلامی و سرزمین‌هایی که در گذشته نه چندان دور جزو استان های ترکیه بودند مطرح شده بود. برخی معتقد بودند که شاید این چرخش تنها سیاسی نیست و پشتوانه دینی، فرهنگی و ایدئولوژیک دارد و مجموعه این اختلافات فضای جدیدی را در سیاست ترکیه ایجاد کرد. حال پرسش بنیادین این است که آیا ما شاهد یک ترکیه‌ای در آینده خواهیم بود که ارزش و مقام نهادهای دموکراتیک را سیاسیون آن خواهند فهمید و بدان ارج می‌نهند؟ چرا که خود این مسئله دموکراسی باعث نجات دولت اردوغان شد. بنابراین آیا دولت اردوغان از این فضا برای احترام به دموکراسی و بسط تجربه دموکراتیک در ترکیه استفاده می‌کند یا اینکه تفسیر ارتجاعی را جایگزین می‌کند و دست به قلع و قمع مخالفان می‌زند در نهایت هر کدام از این راه‌ها می‌تواند تبعات شدید نه تنها برای ترکیه بلکه برای ایران و کل منطقه و جهان اسلام داشته باشد بنابراین وضعیت امروز در سوریه، عراق، بحرین،عربستان،سایر جهان عرب و مناطق دیگر درگیری صرف نظامی نیست بلکه بر سر تفسیر روح اسلامیت در جهان اسلام در قرن بیست و یکم است. در نهایت یکی از پیامدهای نهایی کودتای ترکیه فقط نظامی نبود بلکه از این منظر باید گفت حال که یک قدرت سیاسی که تفسیر اسلامی یا اسلام گرایانه از سیاست در سطح ترکیه مطرح کرده، چگونه با مخالفانش روبه رو می‌شود این یک آزمایش بزرگ برای دولت اردوغان و هم نیروهای اسلام‌گرا در جهان اسلام است. انتهای پیام/ک
95/04/29 :: 11:01
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 88]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها