تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیههای کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران شناخته میشود؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820956020
ملک در سجده آدم (2)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
ملک در سجده آدم (2) از شارحان ديوان حافظ ، معانيي که برزگر خالقي ، جلاليان ، خطيب رهبر ، ذوالنور ، هروي بر بيت مورد بحث نقل کرده اند شبيه هم اند ( به ترتيب رک شاخ نبات ، ص 1047 ؛ شرح جلالي ، ج 4 ، ص 2502 ؛ ديوان غزليات حافظ شيرازي ، ص 648 ؛ در جستجوي حافظ ، ج 2 ، ص 678 ؛ شرح غزلهاي حافظ ، ج 3 ، ص 1944 ) از اين رو از ميان آنها به ذکر معنايي که دکتر هروي آورده بسنده مي کنيم : « به ممدوح مي گويد: وقتي ملک به آدم سجده کرد تو را در نظر داشت ، در واقع به تو سجده کرد زيرا در وجود تو لطف و جاذبه اي بيشتر از حد انساني که مي تواند بدان برسد ديد » ( شرح غزلهاي حافظ ، ج 3 ، ص 1944 ) سودي و ثروتيان مصراع دوم آن بيت را به صورت « که در حسن تو چيزي يافت بيش از طور انساني » نقل کرده اند . سودي « طور » را مترادف با عادت آورده است ؛ ( ر ک : شرح سودي بر حافظ ، ج 4 ، ص 2542 ) و دکتر ثروتيان ، در معني بيت ، به نشانه ي مفهوم نشدن بعضي از نکات ، بعد از « طور » علامت تعجب ، و در آخر بيت ، علامت سوال گذاشته است : « در آغاز آفرينش فرشته به نيت زمين بوس تو ، به آدم سجده کرد زيرا که چيزي بيشتر از طور انساني (!) در حسن تو ديد ؟ » ( شرح غزليات ، دفتر چهارم ، ص 3764 ) دکتر استعلامي بيت را طوري معني کرده که نمي توان ظهور تجليات را از آن استنباط کرد تا سجده ي ملائک به نيت سجده بر آن تجليلات باشد : « حافظ به محبوب مي گويد : سجده ي فرشتگان براي اين بود که مي دانستند از نسل آدم ، لعبتي به وجود مي آيد که از همه ي انسانها زيباتر است » ( درس حافظ ، ج 2 ، 1197 ) بهاء الدين خرمشاهي در معني بيت مورد نظر ، اين نکته را در نظر داشته که فرشتگان با « دوربيني و دورانديشي وجود معشوق يا ممدوح را دريافته ، و به خاطر او به آدم (ع) سجده کرده بودند » : جز آنکه معين نکرده اند که مراد از آن کس ، کيست ؟ « فرشتگان که به امر الهي به انسان يعني آدم ابوالبشر سجده برده بودند ، از آنجا که دوربين و دورانديش بودند وجود ترا پيشاپيش دريافته بودند، و در آن سجده بوسيدن خاک پاي ترا نيت کرده بودند . به عبارت ديگر به خاطر ذريه اي چون تو ـ که حسنت از حد انساني فراتر است ـ بود که به آدم ابوالبشر سجده کرده اند » ( حافظنامه ، ج 2 ، ص 1215 ) و اما نکته قابل تامل عرفاني که شارحان ديوان حافظ به آن نيز اشاره کرده اند اين است که ملائک در سجده آدم مي خواستند او را طوري سجده کنند که سجده شان براي حق تعالي و به دور از هر گونه شائبه شرک باشد . لذا چون با بصيرتي که داشتند ، دانستند که از ذريه آدم (ع) کسي به دنيا خواهد آمد که حسن او بالاتر از حد انساني خواهد بود يا به عبارت ديگر جلوه هاي جمالي حق تعالي در او بيش از همه ، تجلي خواهد کرد در آن سجده زمين بوس او را نيت کردند ؛ زيرا سزاوارتر آن است که به قصد خدا سجده ي کسي کنند که تجليات جمالي خدا ، بيش از همه ي مردم ، در او ظهور کرده باشد ، که پيش تر با نقل شواهد ، به احتمال قريب به يقين گفتيم که مراد از آن کس ، شاه شجاع مي باشد . نکته ديگر آن که خواجه حافظ معتقد به حرام بودن سجده بر غير خدا بوده ، و گرنه در حمل بر صحت کردن سجده ملائک ، گرد اين همه استدلال نمي گشت ؛ چنان که بيت زير نيز ، که از اوست با همه ي طنز و تسخري که دارد ؛ مويد اين نظر است : به جز ابروي تو محراب دل حافظ نيست طاعت غير تو در مذهب ما نتوان کرد ( ص 93 ) خواجه در اين استدلال و تعبير ، موفق تر از نخستين صاحبان اين نظر ( ابن مسعود ، وجبائي ، و ابوالقاسم بلخي بوده است ؛ زيرا چنان که پيش تر بيان شد ابوالفتوح رازي با دلائل استوار ، نظر آنان را مردود شمرده است ، ( رک : مقدمه ي اين مقاله ) ؛ حال آن که خواجه حافظ ، با تلميح و استناد به حديث نبوي « انما الاعمال بالنيات و لکل امري ما نوي » ( هجويري ، کشف المحجوب ، ص 102 ) سجده ملائک را بر آدم ، به نيت سجده بر کسي دانسته است که در حسن او لطفي بيش از حد انساني در تجلي خواهد بود ؛ و مراد از « لطفي که بيش از حد انساني باشد جلوه هاي جمالي حق تعالي است . از اين رو سجده ي ملائک به لحاظ ظاهر بر آدم بوده ، ولي به لحاظ حقيقت بر تجليات خدا ، و در نهايت بر خود حق ، تعالي . نتيجه گيري : از آنچه شرحش گذشت چنين بر مي آيد که بيت مورد بحث ما ضمن داشتن تلميح به ماجراي سجده ملائک بر آدم ( آيه 34 ، سوره بقره)- در مدح شاه شجاع است . لذا ضمير « تو » در آن ، به وي باز مي گردد . و خواجه حافظ ، حسن او را با غلو ، بالاترين متجلاي صفات جماليه الهي ، و با لطفي بيش از حد انساني دانسته که چون ملائک با پيش بيني ، وقوف بر اين داشتند که آن تجليات در او ظهور خواهد کرد ، در سجده آدم (ع) زمين بوس او را نيت کردند ؛ تا به مصداق حديث نبوي : « انما الاعمال بالنيات » سجده شان در حقيقت بر خدا باشد ، خواجه حافظ بدان مناسبت دست به اين تاويل قوي زده که سجده را مطلقاً مخصوص خدا ، و حرام بر غير او مي دانسته است . فهرست منابع و مآخذ : 1 ـ قرآن مجيد. 2ـ آشتياني سيد جلال الدين ، شرح مقدمه قيصري بر فصوص الحکم ، نشر امير کبير ، چاپخانه ي سپهر ، چاپ سوم ، تهران 1370 . 3ـ استعلامي دکتر محمد ، درس حافظ ، نشر سخن ، چاپ اول ، تهران 1382. 4ـ برزگر خالقي دکتر محمدرضا ، شاخ نبات ، نشر زوار ، چاپ اول ، چاپخانه ي قلم ، تهران ، 1382 5 ـ ثروتيان دکتر بهروز ، شرح غزليات حافظ ، انتشارات پويندگان دانشگاه تهران ، 1380. 6 ـ جلاليان دکتر عبدالحسين ، شرح جلالي ، نشر يزدان ، چاپ اول ، 1379 . 7 ـ حافظ شيرازي ، خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح انجوي شيرازي سيد ابوالقاسم ، نشر جاويدان ، چاپ نهم ، چاپخانه ي حيدري ، 1376 . 8 ـ حافظ شيرازي خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح پژمان بختياري حسن ، نشر فروغي ، چاپ مروي ، چاپ اول ، 1377. 9 ـ حافظ شيرازي خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح خانلري دکتري پرويز ، نشر خوارزمي چاپ شرکت افست ، چاپ اول ، تهران 1362 . 10 ـ حافظ شيرازي خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح خرمشاهي بهاء الدين ، نشر نيلوفر ، چاپ گلشن ، چاپ دوم ، تهران 1375. 11 ـ حافظ شيرازي خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح خلخالي سيد عبدالرحيم ، نشر کتابخانه کاوه ، 1306 . 12 ـ حافظ شيرازي خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح سايه ، انتشارات توس ، چاپ اول ، 1373. 13 ـ حافظ شيرازي ، خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح عيوضي دکتر رشيد ، نشر صدوق ، چاپ نوبهار ، چاپ اول ، 1376. 14 ـ حافظ شيرازي خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح فرزاد مسعود ، نشر سينانگار ، چاپ بهمن ، تهران 1379. 15 ـ حافظ شيرازي خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح قدسي ، محمد ، چاپ حيدري ، چاپ اول ، 1381. 16 ـ حافظ شيرازي خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح قزويني / غني ، نشر کتابخانه ي زوار ، چاپ سينا ، چاپ اول . 17 ـ حافظ شيرازي خواجه شمس الدين ، ديوان حافظ ، به تصحيح نيساري دکتر سليم ، چاپ بهمن ، چاپ اول ، 1371. 18 ـ خرمشاهي بهاء الدين ، حافظ نامه ، نشر علمي و فرهنگي ، چاپ پنجم ، تهران 1372. 19 ـ خطيب رهبر دکتر خليل ، شرح غزل هاي حافظ ، نشر صفي عليشاه ، چاپ اول ، چاپخانه ي سعيد نو ، تهران 1363 . 20 ـ خوارزمي تاج الدين حسين ، شرح فصوص الحکم ، نشر دفتر تبليغات اسلامي ، چاپ اول ، 1377. 21 ـ دهخدا علي اکبر ، لغتنامه . 22 ـ ذوالنور رحيم ، در جستجوي حافظ ، نشر زوار ، چاپ اول ، چاپخانه ي نقش جهان ، 1362 . 23 ـ رازي ابوالفتوح ، روض الجنان ، به کوشش دکتر محمد جعفر ياحقي / دکتر مهدي ناصح ، نشر آستان قدس رضوي ، مشهد ، 1377. 24 ـ سودي ، شرح سودي بر حافظ ، ترجمه ي دکتر عصمت ستارزاده ، ناشر خود مترجم ، چاپخانه ارژنگ ، تهران 1347 . 25 ـ طباطبايي علامه سيد محمد حسين ، الميزان ، نشر موسسه اعلمي ، بيروت ، لبنان ، چاپ پنجم ، 1393 ق . 26 ـ طبري محمد بن جرير ، جامع البيان في تفسير القرآن ، به تصحيح علي عاشور ، بيروت ، لبنان ، طبع اول ، 1421 ق . 27 ـ طبرسي الشيخ ابوعلي الفضل بن الحسين الطبرسي ، نشر داراحياء التراث العربي ، بيروت ، چاپ افست رشديه ، 1379 ق. 28 ـ غني ، دکتر قاسم ، تاريخ عصر حافظ ، انتشارات زوار ، چاپ مروي ، چاپ هفتم ، 1375 . 29 ـ مولوي مولانا جلال الدين رومي ، مثنوي ، با توضيحات دکتر محمد استعلامي ، نشر زوار ، چاپ گلشن چاپ اول ، تهران 1369 . 30 ـ ميبدي ابوالفضل رشيدالدين ، کشف الاسرار و عده الابرار ، به سعي و اهتمام علي اصغر حکمت ، نشر امير کبير ، تهران 1376 . 31 ـ هجويري ، علي بن عثمان الجلابي الهجويري ، به تصحيح ژوکوفسکي ، چاپ دوم ، نشر کتابخانه ي طهوري ، تهران 1371. 32 ـ همايون فرخ ، رکن الدين ، حافظ خراباتي ، انتشارات اساطير ، چاپ دوم ، تهران ، 1369 . منبع:نشريه پايگاه نور شماره 4 /ن
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 516]
صفحات پیشنهادی
ملک در سجده آدم (2)
ملک در سجده آدم (2) از شارحان ديوان حافظ ، معانيي که برزگر خالقي ، جلاليان ، خطيب رهبر ، ذوالنور ، هروي بر بيت مورد بحث نقل کرده اند شبيه هم اند ( به ترتيب رک شاخ ...
ملک در سجده آدم (2) از شارحان ديوان حافظ ، معانيي که برزگر خالقي ، جلاليان ، خطيب رهبر ، ذوالنور ، هروي بر بيت مورد بحث نقل کرده اند شبيه هم اند ( به ترتيب رک شاخ ...
ملک در سجده ي آدم (1)
ملک در سجده ي آدم (1) نويسنده:دکتر احمد شوقي نوير چکيده اگر درباره ي سجده ي ملائک ... اسجدوا لآدم فسجدوا الا ابليس ابي و استکبر و کان من الکافرين » ( 34 البقره 2) ...
ملک در سجده ي آدم (1) نويسنده:دکتر احمد شوقي نوير چکيده اگر درباره ي سجده ي ملائک ... اسجدوا لآدم فسجدوا الا ابليس ابي و استکبر و کان من الکافرين » ( 34 البقره 2) ...
آدم موفق چه کسی است
ملک در سجده آدم (2) لذا چون با بصيرتي که داشتند ، دانستند که از ذريه آدم (ع) کسي به دنيا خواهد ... تو در مذهب ما نتوان کرد ( ص 93 ) خواجه در اين استدلال و تعبير ، موفق ...
ملک در سجده آدم (2) لذا چون با بصيرتي که داشتند ، دانستند که از ذريه آدم (ع) کسي به دنيا خواهد ... تو در مذهب ما نتوان کرد ( ص 93 ) خواجه در اين استدلال و تعبير ، موفق ...
سجده باعث پیش گیری از سکته می شود
سجده باعث پیش گیری از سکته می شود سجده فشار خون را پایین آورده و هرچه زمان سجده طولانی شود به همان نسبت فشار خون ... دل نوشته هایی به مناسبت عید سعید غدیر خم(2) ... آحاد ملک چو سجده بر آدم کردبر نام علی و شوکت خاتم کرددر روز غدیر خم نه تنها .
سجده باعث پیش گیری از سکته می شود سجده فشار خون را پایین آورده و هرچه زمان سجده طولانی شود به همان نسبت فشار خون ... دل نوشته هایی به مناسبت عید سعید غدیر خم(2) ... آحاد ملک چو سجده بر آدم کردبر نام علی و شوکت خاتم کرددر روز غدیر خم نه تنها .
راز سجده فرشتگان
راز سجده فرشتگان نويسنده:كاظم مصطفاییمنبع:مجله پرسمان مردان خدا پردههای پندار ... 2. در انجام نیازهای مردم، هر قدر كه میتوانی بكوش و هرگز میندیش كه فلان كار بزرگ از من ... پلهها را یكی یكی پشت سر گذاشت و به پشتبامی كه بام دنیا، بلكه بام ملك و ... از پلههای بام بالا رفتم و راز سجده فرشتگان بر آدم و اوج دلدادگی و عشق و پاكبازی و ...
راز سجده فرشتگان نويسنده:كاظم مصطفاییمنبع:مجله پرسمان مردان خدا پردههای پندار ... 2. در انجام نیازهای مردم، هر قدر كه میتوانی بكوش و هرگز میندیش كه فلان كار بزرگ از من ... پلهها را یكی یكی پشت سر گذاشت و به پشتبامی كه بام دنیا، بلكه بام ملك و ... از پلههای بام بالا رفتم و راز سجده فرشتگان بر آدم و اوج دلدادگی و عشق و پاكبازی و ...
اصطلاحات قرآن
(بحار : 227 ج 2) از جمله رواياتى كه آن را دليل بر ملك بودن ابليس گرفتهاند اين جمله از خطبه قاصعه اميرالمؤمنين (ع) است : »ما كان اللَّه ... در حديث آمده : پس از آنكه خداوند ابليس را به سجده آدم امر كرد و او سر بر تافت گفت : پروردگارا مرا از سجده آدم معاف دار تا ...
(بحار : 227 ج 2) از جمله رواياتى كه آن را دليل بر ملك بودن ابليس گرفتهاند اين جمله از خطبه قاصعه اميرالمؤمنين (ع) است : »ما كان اللَّه ... در حديث آمده : پس از آنكه خداوند ابليس را به سجده آدم امر كرد و او سر بر تافت گفت : پروردگارا مرا از سجده آدم معاف دار تا ...
آیا ابلیس فرشته بود یا جن ؟
... گفتیم برای آدم سجده کنید آنها همگی سجده کردند جز ابلیس ، اما او جن بود ، از فر. ... درآیات قران بیان گردیده است و در خطبه تاسعه هم نام ملک مجازاً بر او نهاده شده است . .... در قرآن کریم به ماهیت ابلیس اشاره شد (کان من الجّن) ابلیس از سنخ جن است [2] و ...
... گفتیم برای آدم سجده کنید آنها همگی سجده کردند جز ابلیس ، اما او جن بود ، از فر. ... درآیات قران بیان گردیده است و در خطبه تاسعه هم نام ملک مجازاً بر او نهاده شده است . .... در قرآن کریم به ماهیت ابلیس اشاره شد (کان من الجّن) ابلیس از سنخ جن است [2] و ...
شیطان را بهتر بشناسیم
دوم اینکه در مقابل هریک از فرزندان آدم 2 فرزند به ما عطا کنی که برای هریک از اولاد ... ششم میخواهم تا دم مرگ پیش اولاد آدم باشم(یعنی حتی وقتی حضرت ملک الموت برای ... شیطان با یک لیوان آب می آید ومی گوید :اگر برمن سجده کنی وکافر شوی این آب را به ...
دوم اینکه در مقابل هریک از فرزندان آدم 2 فرزند به ما عطا کنی که برای هریک از اولاد ... ششم میخواهم تا دم مرگ پیش اولاد آدم باشم(یعنی حتی وقتی حضرت ملک الموت برای ... شیطان با یک لیوان آب می آید ومی گوید :اگر برمن سجده کنی وکافر شوی این آب را به ...
در سجده از خدا چه بخواهم؟زمزمه ملکوت (9)
حضرت در جواب فرمود چون ابراهیم (علیهالسلام) خیلی خدا را سجده میکرد و خودش را برای خدا روی خاک میانداخت. .... جمیل بن درّاج هم آدم کوچکی نیست؛ او و کسانی مثل زراره و محمد بن مسلم از فقهای بزرگ ما هستند و آدمهای کوچکی نیستند. ... الْآلِهَةِ »؛ یعنی بگو ای ربّ ارباب، ای ملک الملوک، ای سلطان سلاطین، ای سید سادات، ... بحارالأنوار، 91/96[2] .
حضرت در جواب فرمود چون ابراهیم (علیهالسلام) خیلی خدا را سجده میکرد و خودش را برای خدا روی خاک میانداخت. .... جمیل بن درّاج هم آدم کوچکی نیست؛ او و کسانی مثل زراره و محمد بن مسلم از فقهای بزرگ ما هستند و آدمهای کوچکی نیستند. ... الْآلِهَةِ »؛ یعنی بگو ای ربّ ارباب، ای ملک الملوک، ای سلطان سلاطین، ای سید سادات، ... بحارالأنوار، 91/96[2] .
شمس و قمر كند همي سجده به روي ماه او
شمس و قمر كند همي سجده به روي ماه او-نعت پيامبر(ص) از جمله موضوعاتي است كه ... طنين خوان او مسيح و آدم و خليل تربيت محمدي فزون بود ز جبرئيل صل علي محمد بعزت محمدي ... و انجيل منسوخ كرد شبي بر نشست از فلك برگذشت به تمكين و جاه از ملك درگذشت ... فارسی (2) اما بهترین مضامین و عمیقترین مفاهیم در کلیات شمس به چشم میخورد.
شمس و قمر كند همي سجده به روي ماه او-نعت پيامبر(ص) از جمله موضوعاتي است كه ... طنين خوان او مسيح و آدم و خليل تربيت محمدي فزون بود ز جبرئيل صل علي محمد بعزت محمدي ... و انجيل منسوخ كرد شبي بر نشست از فلك برگذشت به تمكين و جاه از ملك درگذشت ... فارسی (2) اما بهترین مضامین و عمیقترین مفاهیم در کلیات شمس به چشم میخورد.
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها