تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834870254
عنصر «شخصيت »در مقامات حريري و حميدي (4)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
عنصر «شخصيت »در مقامات حريري و حميدي (4) نويسندگان:دکتر حسن دادخواه* ليلا جمشيدي** 3-شخصيت نوعي در مقامات شخصيت نوعي يا تيپ ، نشاندهنده خصوصيات گروه يا طبقه اي از مردم است که او را از ديگران متمايز مي کند ». چنين شخصيتي مي تواند مصداقي براي طبقه و همانندان خود باشد . همه نويسندگان براي آفرينش شخصيت نوعي ، ويژگيهاي واقعي را از چند نمونه واقعي و زنده مي گيرند و با هنرمندي با هم ترکيب مي کنند تا اين قالب شخصيتي آفريده شود . «تيپ » يک «غريبه آشنا »ست ؛ «آشناست »به اين علت که خصايص و ويژگيهاي پديده هاي واقعي را نشان مي دهد و «غريبه است » به اين دليل که اين خصايص و ويژگيها در شخصيت فرد يا در تصوير نويني از زندگي که حاصل خلاقيت هستند ، تمرکز مي يابند » (پايه هاي هنز شناسي علمي ، ص 82). هدف اصلي حريري که نشان دادن ويژگيهاي طبقات اجتماعي در عصر عباسي است ، سبب شده است تا وي از سويي به سير تحول و دگرگوني شخصيتي و فردي شخصيتها نظر افکند و از سويي ديگر ويژگيهاي طبقاتي آنان را مورد توجه قرار دهد . چنين شيوه اي در مورد همه ي شخصيتهاي مقامات حريري ، کم و بيش صادق است . برخلاف حريري ، که در آفرينش شخصيتهايش به هر دو جنبه فردي و نوعي توجه داشته است به نظر مي رسد هدف حميدي از خلق شخصيتها ، تنها ، نمايش تيپهاي شخصيتي روزگارش بوده است . تيپهايي چون فقيه ، اديب،طبيب ، قاضي ، صوفي ، منجم که وي با ارائه آنها فرصتي جسته است تا تصويري از محيط عصر خود و ويژگيهاي مردم زمانه اش ، نمونه هايي از انديشه ها و آداب و رسوم معاصران خود را مجسم سازد و گاه مواردي از ديدگاه هاي انتقادي خود را توجيه کند . حضور شخصيت اصلي و شخصيت راوي در همه داستانها بدون ويژگي منحصر به فردي که بيانگر فرديت آن دو باشد ، گوياي اين نکته است که شخصيتها ، تيپهاي کلي هستند با صفات کلي که در افراد آن تيپ مشترک است . اين در حالي است که براي حريري ، فرد نيز اهميت دارد . به همين دليل مي توان ادعا کرد که حريري در توصيف فرد انساني در مقامات خويش ، هنرمندانه عمل کرده است . توصيفاتي فردي او از ابوزيد تداعي کننده برخي توصيفات در داستانهاي کوتاه امروزي است ؛ توصيفي مانند : «فجين سفر عن آدابه و کشر عن أنبابه ، عرفت أنه ابوزيد بحسن ملحه و قبح قلحه ، ...»(1) (شرح مقامات حريري ، ج3،ص261) که مي توان اين را يادآور توصيفهاي «صادق هدايت » دانست ؛آنجا که شخصيت اصلي خود را اين گونه معرفي مي کند : «دندانهاي عاريه که هر وقت مي خنديد يک پارچه طلاي چرک بيرون مي افتاد ، قيافه او را تکميل مي کرد » (حاجي آقا 1330ه.ش ، ص36) 4.شخصيت ساده و پيچيده حريري در داستانهاي خويش از هر دو طيف شخصيت استفاده نموده است . شخصيتهاي فرعي در داستانهاي حريري اغلب شخصيتهاي ساده اي هستند که همواره از خود يک رفتار را نشان مي دهند . به رغم الگو پذيري حميدي از شخصيت پردازي حريري ، شخصيتهاي مقامات حميدي را مي توان در طيف شخصيت ساده جاي داد ؛ زيرا خواننده در هر داستان به محض ورود شخصيت ، مي تواند آنها را بشناسد و کنش و واکنششان را حدس بزند . شايد گزينش چنين رهايي به اين دليل باشد که هدف نويسنده ، شخصيت پردازي و پرداختن به ابعاد وجودي آنها نبوده ، بلکه تلاش نويسنده ارائه کلامي زيبا بوده است که در دهان شخصيتهايش قرار مي دهد . بنابراين مي توان گفت ، ميل و گرايش حميدي به القاي آموزه ها موجب شده است تا شخصيت داستانش يک بعدي آفريده شوند . شخصيت «ابوزيد سروجي » در مقامات حريري را بايد در طيف شخصيتهاي پيچيده جاي داد . اين شخصيت داراي ماهيت چندگانه اي است که هم از بدي سخن مي گويد و هم از خوبي ؛ هم کارهاي ناشايست و اشتباه از او سر مي زند و هم مانند انسانهاي وارسته به کارهاي نيک و شايسته مبادرت مي ورزد . شخصيت ابوزيد اگر چه مي تواند نمونه اي براي تيپ خود باشد در رفتار و کنشهايي در حوادث داستان ، موارد بسيار خاص و منحصر به فردي وجود دارد که شخصيت او را پيچيده مي سازد و از تيپ بودن جدا مي کند. شخصيت راوي در مقامات حريري يعني حارث بن همام نيز داراي شخصيتي پيچيده است . وي در عين حال که رفتار همتراز با تيپ و طبقه اجتماعي خود نشان مي دهد ، شيفته رفتارهاي ابوزيد ، نماينده طبقه پايين جامعه است . رفتارهاي وي نيز در بسياري موارد خواننده را با شگفتي روبه رو مي سازد . با وجود اين که با فريب و نيرنگ سخت مخالف است ، برروي فريبکاري سرپوش مي گذارد . در يک داستان ،خود طعمه فريب ابوزيد مي گردد و در پايان داستان ، بسيار آزرده خاطر مي شود و بنابر ظاهر قضيه ، بايد چشم ديدن او را نداتشه باشد ؛ حال اين که در داستان بعدي با ديدن ابوزيد چنان خرسند مي گردد که گويي آرزويي جز ديدار وي نداتشه است ؛ در يک داستان او را از ميخوارگي و پناه بردن به ميخانه کاملاً باز مي دارد و در داستان ديگر ، خود هم پياله او مي شود. نتيجه حريري و حميد با درک اهميت نقش «شخصيت» در داستان ، کوشش کرده اند تا از تمام ظرفيتهاي شخصيتهاي داستانهاي خود بهره گيري کنند ؛ ولي حريري در کوشش خود موفقتر بوده است ؛زيرا توانسته است با ايجاد کشش و جذابيت در شخصيتها ، خواننده را به پيگيري ادامه داستان وادار کند و او را در حوادث داستان شريک گرداند در حالي که چنين شيفتگي در خوانندگان مقامات حميدي ديده نمي شود . وجود تحرک و پويايي در شخصيتهاي حريري که سبب شده است تا داستانهاي او رو به جلو برود ، موجبات سرزندگي و نشاط را درياقت کلي داستانهاي وي فراهم آورده است ولي در داستانهاي حميدي به دليل نبودن اين پويايي در شخصيتها از سرزندگي نشانه ي محسوسي دريافت نمي شود . به رغم برتري نسبي حريري در شخصيت پردازي ، مي توان هر دو مقامات حريري و حميدي را نمادي از غناي ادبيات کهن مشرق زمين دانست . پی نوشت ها : *استاديار دانشگاه شهيد چمران اهواز **کارشناس ارشد زبان و ادب عربي 1-آن گاه که شخصيت خود را آشکار نمود و لب به سخن گشود از سخنان زيبا و زردي دندانهايش دانستم که او ابوزيد است . 2-انواع شخصيت بر اساس ماهيت و نقش آن ، براساس ماهيت ، اشخاص داستان در جريان وقايع داستان به دو صورت زندگي مي کنند :يا تا به آخر داستان هيچ تغييري نمي کنند (شخصيت ثابت و ايستا static) و يا در آخر داستان به نحوي متحول مي شوند (شخصيت پويا ، dynamic)بنا بر تقسيم بندي ديگري ، شخصيتهاي داستان يا ساده و مسطح (flat) هستند يا گرد و جامع (round). شخصيت ساده را در يک جمله مي توان معرفي کرد ولي شخصيت کامل و جامع از خلق و خوي پيچيده برخوردار است و او را نمي توان به سادگي شناخت يا توصيف کرد. شخصيتها براساس نقشي که در طرح داستان برعهده دارند ؛ انواعي بدين شرح را در بر مي گيرند :شخصيت اصلي،شخصيت مخالف، شخصيت فرعي ، شخصيت نمادين و شخصيت قراردادي . در اينجا بر حسب نياز فقط به تعريف چند نوع بسنده مي کنيم . شخصيت اصلي (protagonist ، شخصيت اول داستان است . شخصيت اصلي را گاه قهرمان (hero)مي نامند .شخصيت مخالف(Antagonist) شخصيت معارض شخصيت اصلي است . شخصيت نوعي (minorcharacter) ، شخصيتي است که مجسم کننده خصوصيات و مشخصات گروه يا طبقه اي از مردم است (ر.ک: به سيماداد :فرهنگ اصطلاحات ادبي ، انتشارات مرواريد 1382ه.ش) منابع و مآخذ: 1-ابن منظور (1357) . لسان العرب ، بي جا . دار صادر 2- انزايي نژاد ، رضا .(1372) . تصحيح مقامات حميدي . چاپ دوم . تهران . مرکز نشر دانشگاهي . 3- پرين ، لورانس .(1378) . ادبيات داستاني . ساختار . صدا و معني . ترجمه ي حسن سليماني و فهيمه اسماعيل زاده . تهران : انتشارات رهنما . 4.حريري . فارس ابراهيمي .(1372) . مقامه نويسي در ادبيات فارسي . تهران : مرکز نشر دانشگاهي . 5.الشريشي ، ابي العباس .(1998) . احمد بن عبد المؤمن القيسي ، شرح مقامات حريري . بيروت :المکتبه ي المصريه ي 6- شمسيا ، سيروس .(1373) . انواع ادبي . چاپ سوم . تهران : انتشارات فردوسي . 7- داد ، سيما .(1382) . فرهنگ اصطلاحات ادبي . تهران : انتشارات مرواريد 8- زيس، آونز. (1360). پايه هاي هنز شناسي علمي . ترجمه ي ک .م. پيوند . تهران :بي نا. 9- فولادي خيام .(1377). عناصر داستان هاي علمي - تخيلي . تهران :نشرني . 10- کني . ويليام پاتريک .(1380) . چگونه ادبيات داستاني را تحليل کنيم . ترجمه ي مهرداد ترابي نژاد و محمد حنيف . تهران :نشر زيبا . 11- مير صادقي ، جمال .(1376) . ادبيات داستاني . چاپ سوم . تهران : انتشارات سخن . 12- .(1376) . عناصر داستان چاپ سوم . تهران :انتشارت سخن . 13- يونسي ، ابراهمي .(1351). هنر داستان نويسي . چاپ دوم . تهران : انتشارات اميرکبير . 14-هدايت ، صادق .(1330). حاجي آقا . تهران :انتشارات جاويد . منبع : نشريه دانشکده ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهيد باهنر کرمان دوره ي جديد ، شماره ي 21(پياپي18)بهار 86 پايگاه نور ش 30
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2681]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها