تور لحظه آخری
امروز : شنبه ، 3 آذر 1403    احادیث و روایات:  پیامبر اکرم (ص):كسى كه براى زنده كردن حق يك مسلمان، شهادت حقّ بدهد، روز قيامت در حالى آورده مى‏...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها

تبلیغات

تبلیغات متنی

صرافی ارکی چنج

صرافی rkchange

سایبان ماشین

دزدگیر منزل

تشریفات روناک

اجاره سند در شیراز

قیمت فنس

armanekasbokar

armanetejarat

صندوق تضمین

Future Innovate Tech

پی جو مشاغل برتر شیراز

لوله بازکنی تهران

آراد برندینگ

خرید یخچال خارجی

موسسه خیریه

واردات از چین

حمية السكري النوع الثاني

ناب مووی

دانلود فیلم

بانک کتاب

دریافت دیه موتورسیکلت از بیمه

طراحی سایت تهران سایت

irspeedy

درج اگهی ویژه

تعمیرات مک بوک

دانلود فیلم هندی

قیمت فرش

درب فریم لس

زانوبند زاپیامکس

روغن بهران بردبار ۳۲۰

قیمت سرور اچ پی

خرید بلیط هواپیما

بلیط اتوبوس پایانه

قیمت سرور dl380 g10

تعمیرات پکیج کرج

لیست قیمت گوشی شیائومی

خرید فالوور

بهترین وکیل کرج

بهترین وکیل تهران

خرید اکانت تریدینگ ویو

خرید از چین

خرید از چین

تجهیزات کافی شاپ

نگهداری از سالمند شبانه روزی در منزل

بی متال زیمنس

ساختمان پزشکان

ویزای چک

محصولات فوراور

خرید سرور اچ پی ماهان شبکه

دوربین سیمکارتی چرخشی

همکاری آی نو و گزینه دو

کاشت ابرو طبیعی و‌ سریع

الک آزمایشگاهی

الک آزمایشگاهی

خرید سرور مجازی

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

لوله و اتصالات آذین

قرص گلوریا

نمایندگی دوو در کرج

خرید نهال سیب

وکیل ایرانی در استانبول

وکیل ایرانی در استانبول

وکیل ایرانی در استانبول

 






آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1832941716




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

رابطه ي ابليس و معاويه در داستاني از مثنوي مولوي (2)


واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
رابطه ي ابليس و معاويه در داستاني از مثنوي مولوي (2)
رابطه ي ابليس و معاويه در داستاني از مثنوي مولوي (2)   نويسنده:پروانه سيد الماسي   با توجه به اشعار سنايي ،عطار و مولانا در مي يابيم که سنايي شجاعانه و بي هيچ ابايي ،از معاويه که عامل شهادت حضرت علي (ع)و دسيسه چنين ماجراي شهادت امام حسين (ع) پا کننده ي جنگ صفن است ،و از يزيد که قاتل امام حسين (ع) است به صراحت سخن مي گويد و آنها را به باد نفرين و دشنام مي گيرد .ولي عطار و مولانا در پرده و در لفافه و در چند بيت از قاتلان و دشمنان خاندان رسول سخن مي گويند و اشارت آنها ،صراحت ،و تندي بيان سنايي را ندارد .شايد علت اين احتياط در آوردن نام معاويه و يزيد و خصوصاً معاويه ،آگاهي از بلا و مصيبتي است که سنايي در اثر نکوهش معاويه گرفتارش شد ،چنانکه خود سنايي در پايان حديقه بر آن اشاره دارد .(*) شادروان مدرس رضوي در مقدمه ي حديقه مي نويسد : «سنايي پس از نظم کتاب حديقه و انتشار آن با مخالفت شديد جمعي از علماي ظاهر و فقهاي غزنه مواجه گشت چه در اين کتاب در ضمن بيان عقايد خويش علاوه بر غلوي که در دوستي آل علي (ع)نموده دشمني با آل بو سفيان و تبري از عالمين براي و قياس را که مخالف آراء و عقايد مردم آن زمان بود اظهار کرده و به اين سبب علماي ظاهر با او از در مخالفت در آمده و او را تکفير کردند و مکاتب او را کتاب ضلال شمردند و مخالفت و ايستادگي را در اين امر به جاي رساندند که بهرام شاه با آن همه اراداتي که به حکيم داشت از بيم آشوب علماءو فتنه ي مردم او را از نظربيانداخت ...و به گفته ي عبدالقادر بدواني در کتاب منتخب التواريخ ،حکيم را محبوس ساخت . سنايي باي برائت خويش و اينکه معتقدات او موافق با عقيده ي اهل سنت و جماعت است نسخه اي از کتاب حديقه را مصحوب نامه اي به نز برهان الدين علي بن الحسين الغزنوي معروف به بريان گر به حضرت بغداد فرستاد تا او از محضر خليفه و فقهاء و علماء دارالخلافه محضري در صحت مطالب اين کتاب و درستي عقيده ي سنايي گرفته و به غزنه فرستاد و بدين وسيله از دشمني و مخالفت علماء آسوده گرديد و ظاهراً هنوز محضر بغداد به غزنه نرسيده و حکيم از دشمني فقها آسوده نگشته بود که بدرود زندگاني گفت .»(*) و اين حزم انديشي خود دليل ديگري است که نام معاويه در کل آثار عطار دو بار آنهم در تذکره اولياء (*)آمده باشد .و در آثار مولانا فقط يک بار در ماجراي تلبيس ابليس با معاويه ،و در آنجاست که مولانا چهره ي منفور و ابليس صفت معاويه را مناسب داستان ديده است ولي در پرده ي ابهام ،نه بصراحت ! از طرفي با رجوع به کتاب «احاديث مثنوي «در مي يابيم که مضمون ابيات متعددي از مثنوي برگرفته از سخنان حضرت علي (ع)است پس با توجه به آگاهي مولانا از فرمايشات علي (ع)به احتمال قوي از نامه هايي که در نکوهش معاويه است نيز مطلع بوده و در بيان داستان به آن توجه داشته است .حضرت علي (ع)در نامه اي در نکوهش معاويه مي فرمايد : «...درباره ي خود از خدا بترس و با شيطان ايستادگي کرده مهارت را از چنگش بيرون کن و رو به آخرت آور ...»(*) و در نامه ي ديگر مي فرمايد : «...و بدان که ترا شيطان باز داشته از اينکه به کارهاي نيکويت باز گردي . به گفتار پند دهنده ات گوش دهي .»(*) که حضرت علي (ع)در اين دو نامه از تسلط شيطان بر معاويه سخن مي گويد : علاوه ب مواردي که ذکر شد ،مولانا همچنين عطار و سنايي ،انسان را چون سکه ي دو رويي مي دانند که داراي دو بعد شيطاني و رحماني است .در واقع نفس و شيطان يکي است سنايي گويد : در تو حيواني و شيطاني و رحماني درست از شمار هر که باش آن بوي روز شمار (*) عطار فرمايد : گفت تا پيش توست اين نفس سگ از برت ابليس نگريزد به تک عشوه ي ابليس از تلبيس تست در تو يک يک آرزو ابليس تست (*) مولانا فرمايند : نفس و شيطان بوده ز اول واحدي بوده آدم را عدو و حاسدي(*) نفس و شيطان هر دو يک تن بوده اند در دو صورت خويش را بنموده اند(*) و از قول ابليس به معاويه مي گويد : تو زمن به حق چه نالي اي لئيم تو بنال از شر آن نفس لئيم (*) مولانا معاويه را برگزيده چون او را نمونه ي افرادي مي داند که جنبه ي شيطاني او ب جنبه ي روحانيش غلبه کرد و تمام وجودش را به تصرف خود در آورده بناباين آيا مي توانست در اين احوال نفسي خبيث تر و شايسته تر از معاويه ب اغوا و فريب بيابد ؟! مولانا پس از معرفي معاويه بعنوان کسي که شيطان مصاحب اوست ،بلکه بالاتر از آن ،شيطان در تار و پود وجود اوست ،به ارائه معاني عالي عرفاني مي پردازد و در اثناي سخناني سرشار از مفاهيم عرفاني که ظاهراً بين معاويه و شيطان رد و بدل مي شود ،مي بينيم که معاويه فراموش مي شود و اين جنبه ي روحاني آدمي است که در مقابل جنبه ي شيطاني او ظاهر مي شود . پی نوشت ها :   1-احاديث و قصص مثنوي ،صفحات 221و222. 2-مثنوي استعلامي ريالدفتر دوم ،ص295. 3-شرح جامع مثنوي کريم زماني ،دفتر دوم ،ص646. 4-مجالس سيعه ،ص20ورک :صفحات 113،108،98،87،75،61 5-براي اطلاع بيشتر در خصوص اين حديث رک :تعليقات حديقه صفحات 346،345،344،343، 6-کليات ديوان شمس تبريزي ،ص292. 7-همان ،ص32. 8-مجالس سبعه ،ص63 9-حديق ،ص236. 10-همان ،ص249. 11-همان ،ص233. 12-مقدمه ي حديقه ريالکد 13-مناقب العارفين ص458و رک :ص220. 14-حديقه ،ص259. 15-همان ،ص261. 16-همان ،ص272و رک :255الي 488،432،269،268،261و رک :مثنويهاي حکيم سنايي ،ص158. 17-ديوان سنايي ،ص784. 18-مصيبت نامه ،ص36 19-همان ،ص37و رک :اسرار نامه ،ص27و مختارنامه ،ص21. 20-مثنوي معنوي ،جلد اول ،دفتر دوم ،ص368. 21-کليات ديوان شمس تبريزي ،ص94. 22-همان فص377. 23-همان ،ص356و رک :مثنوي معنوي ،جلد سوم ،دفتر ششم ص481و جلد اول ،دفتر اول ،ص140. 24-حديقه ،صفحات 744الي 747و رک »مکاتب سنايي ص119و ص234. 25-مقدمه ي حديقه کط -ل 26-تذکره اولياء صفحات 49و565. 27-شرح و ترجمه ي نهج البلاغه ،نامه ي 55. 28-همان ،نامه ي 73. 29-ديوان سنايي ،ص9. 30-منطق الطير ،ص113. 31-مثنوي معنوي ،جلددوم ،دفتر سوم ،ص182. 32-همان ،ص231. 33-همان ،دفتر دوم ،ص379.   منابع : -احاديث و قصص مثنوي (تلفيقي از دو کتاب احاديث مثنوي و مآخذ قصص و تمثيلات مثنوي ).بديع الزمان فروزانفر ،با ترجمه ي کامل و تنظيم مجدد حسين داوري ،امير کبير ،تهران 76. -اسرار نامه فريد الدين عطار ،به تصحيح سيد صادق گوهرين ،انتشارات صفي عليشاه . -تذکره اولياءفريد الدين عطار ،به تصحيح محمد استعلامي ،چاپ دهم ،انتشارات زوار ،تهران 78. -حديقه الحقيقه و شريعه الطريقه ،ابوالمجد آدم سنايي ،به اهتمام مدرس رضوي ،به سرمايه شرکت طبع کتاب ،تهران 20. - شرح جامع مثنوي معنوي ،کريم زماني ،چاپ هشتم ،انتشارات اطلاعات ،تهران80. -شرح و ترجمه ي نهج البلاغه ،فيض الاسلام -کليات ديوان شمس ،با مقدمه و تصحيح محمد عباس ،نثر طلوع . -مثنوي ،جلال الدين بلخي ،به تصحيح محمد استعلامي ،چاپ چهارم ،کتابفروشي زوار ،تهران 72. -مثنوي معنيو ،جلال الدين بلخي ،به تصحيح رنيولد نيکلسون .به اهتمام نصر...پور جوادي ،چاپ دوم انتشارات امير کبير ،تهران73. -مثنويهاي حکيم سنايي .ابوالمجد آدمي سنايي ،به تصحيح مدرس رضوي ،چاپ دوم ،انتشارات بابک ،تهران60. -مجالس سبعه ،جلال الدين بلخي ،به تصحيح توفيق و سبحاني چاپ سوم ،انتشارات کيهان ،تهران79. -مختارنامه ،فريد الدين عطار ،به تصحيح محمد رضا شفيعي کرکني ،انتشارات توس ،تهران58. -مصيبت نامه ،فريد الدين عطار ،به تصحيح و اهتمام نوراني وصال ،چاپ پنجم ،انتشارات زوار ،تهران80. مکاتب سنايي ،ابوالمجد آدم سنايي ،به اهتمام و تصحيح نذير احمد ،چاپ اول ،انتشارات فرزان ،تهران62. - مناقب العارفين ،احمد افلاکي ،به تصحيح تحسين يازيجي ،از انتشارات انجمن تاريخ ترک ،2جلد ،آنکارا 1959. -منطق الطير ،فريد الدين عطار ،به اهتمام و تصحيح سيد صادق گوهرين ،چاپ هفتم ،شرکت انتشارت علمي و فرهنگي ،تهران70. پايگاه نور شماره 9    
#فرهنگ و هنر#





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2706]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


فرهنگ و هنر

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن