واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: تاریخ انتشار سه شنبه 6 مهر 1389 تعداد مشاهده : 97 دهه خلق رمانهاي ماندگار خبرگزاري فارس: ادبيات داستاني دفاع مقدس در دوره دوم، جايگاه خود به عنوان يكي از ژانرهاي موثر و مطرح در ادبيات داستاني معاصر ايران را تثبيت كرد و نويسندگان اين دوره توانستند رمانهاي ماندگاري را باموضوع ادبيات پايداري خلق كنند. به گزارش خبرگزاري فارس، ادبيات داستاني دفاع مقدس در دهه دوم عمر خود شاهد تثبيت و به بار نشستن بخشي از تلاشها و فعاليتهايي بود كه در دهه قبل شروع شده بود و اكنون ثمره آن با انتشار آثار قابل قبول روز به روز بيشتر ديده ميشد. اين دوره مقطع حساسي بود كه در آن كوشش و تلاش نويسندگان در خلق آثار برتر نمود يافت. البته پس از پايان جنگ ابتدا شاهد افت چشمگير داستانهاي دفاع مقدس بوديم. براي اين ركود مقطعي دلايل متعددي وجود داشت كه يكي از آنها به اعتقادات و روحيه نسل اول نويسندگان دفاع مقدس بر ميگردد. از منظر بسياري از آنها، نوشتن كه در دوران جنگ براي بسياري از نويسندگان جوان و نوقلم، به عنوان يك تكليف ديني محسوب ميشد، با پايان جنگ به صورت تكليفي ساقط درآمد و اغلب نويسندگان از نوشتن بازماندند. البته اين مساله تنها متوجه ادبيات داستاني نبود، بلكه ساير هنرها از جمله هنرهاي تجسمي، تئاتر، سينما و شعر هم دچار افت شديد كمي شد. اين شرايط نمي توانست طولاني مدت باشد، چرا كه بعدها، شايد دو سال بعد بود كه متوليان فرهنگي كشور به فكر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس افتادند. آنها به خوبي آگاه بودند كه در حفظ آثار دفاع مقدس وظايفي به عهده دارند و اين ارزشها را نبايد به حال خود رها كنند تا به ورطه فراموشي سپرده شوند. بنابراين، ارگانهايي مانند دفتر ادبيات و هنر مقاومت حوزه هنري، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران، بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت فرهنگي بنياد جانبازان و... به موازات هم به تشويق و ترغيب نويسندگان و هنرمندان به خلق آثاري درخصوص دفاع مقدس پرداختند. اين تلاش هاي همسو بركات بسياري در آن مقطع حساس داشت كه از آن جمله ميتوان به صدها عنوان كتاب خاطرات رزمندگان و آزادگان دوران دفاع مقدس، وقايع روزشمار و تحليل رويدادهاي جنگ، داستان و رمان و شعر و تهيه چند فيلم سينمايي با موضوع جنگ اشاره كرد كه در ميان آنها بايد كتابهاي خاطرات را مهمترين و باارزشترين آثار باقيمانده دانست؛ آثاري كه بعدها ميتوانست دستمايه خلق آثار بسياري از جانب نويسندگان و هنرمندان نسل هاي بعدي قرار گيرد. در اين دوره ادبيات داستاني به تدريج به مراحل بلوغ خود نزديك ميشد، چرا كه فروكش كردن احساسات تند زمان جنگ، تامل در رويدادها به عنوان يكي از اهداف نهفته در آثار اين دوره همواره خودنمايي ميكرد. اغلب نويسندگان به ريشهيابي و علل وقايع و روحيات افراد بيشتر توجه نشان ميدادند. براي همين، بسترهاي انتخابي براي روايت داستانها از مقاطع و برشهاي كوتاه از يك رويداد يا زندگي، به زمينههاي اغلب گسترده تغيير مييافت و به مرور قالب داستان كوتاه جاي خود را به رمان و داستان بلند ميداد تا نويسندگان فرصت حلاجي رويدادها را داشته باشند. به عبارت ديگر، نويسندگان داستانهاي دفاع مقدس در سايه تجربههايي كه به دست آورده بودند و فرصت مناسبي كه براي نوشتن داشتند، توانستند آثار قابل توجهي را در اين دوره خلق كنند؛ آثاري كه البته به نسبت عظمت جنگ، از استحكام لازم برخوردار نبود. در واقع، موفقيت نويسندگان در اين دوره را به باور بسياري از كارشناسان اين حوزه، بايد موفقيتي نسبي دانست. از آثار ماندگار اين دوره ميتوان به داستانها و رمانهاي «سفر به گراي 270 درجه» نوشته احمد دهقان، «نخلهاي بيسر» نوشته قاسمعلي فراست، «ريشه در اعماق» نوشته ابراهيم حسنبيگي، «كودكي هاي زمين» نوشته جمشيد خانيان، «دوشنبههاي آبي ماه» نوشته محمدرضا كاتب، «آواز نيمه شب» نوشته داوود غفارزادگان و تعدادي داستان كوتاه ديگر اشاره كرد. تغيير موقعيت و فضا در برخي از داستانها هم از ويژگيهاي شاخص آثار خلق شده در اين دوره است، چون در آثار دوره اول، مكان وقوع داستانها اغلب جبهههاي نبرد بود، اما در آثار دوره دوم، شاهد آثار مربوط به پشت جبههها هم هستيم. جنگ شهرها، مسائل خانوادههاي رزمندگان، تاثير شهادت يا اسارت آنها بر افراد خانواده و مشكلات ريز و درشت اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ناشي از جنگ دستمايه آثار بسياري از داستانها و رمانهاي اين دوره محسوب ميشود. همچنين موضوع اسيران آزاد شده جنگي يعني آزادگان و نيز مسائل جانبازان و خانواده شهدا از موضوعات مهم بسياري از رمانهاي اين دوره است. راه اندازي جشنواره هاي انتخاب كتاب سال دفاع مقدس در اين دوره به مرور رونق ميگيرد و برخي از آثار خلق شده كه از قابليتهايي برخوردار بودهاند، از جشنوارههاي مختلف جوايزي را كسب ميكنند كه اين موضوع هم به رشد و بالندگي اين ادبيات در آن دوره كمك ميكند. البته در اين انتخابها معمولاً اختلافهاي سيلقههايي هم بوده كه گاه به مطبوعات هم كشيده، ولي در مجموع، اين نوع حركتها و برخوردها طبيعي به نظر ميرسد، چرا كه در نهايت باعث رقابت و سرانجام رشد ادبيات به ويژه در حوزه دفاع مقدس ميشود. در مجموع، رشد و بالندگي ادبيات داستاني دفاع مقدس در دوره دوم، مسير را براي ارتقاء آن در دوره سوم كه به دهه هشتاد مربوط است، هموار كرد. ----------------------------- نويسنده: عليالله سليمي ----------------------------- انتهاي پيام/و
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1319]