واضح آرشیو وب فارسی:تراز: تراز: مصرف مساله ای چند بعدی است که زمانی میتوان، تحلیل جامع و کاملی از آن داشت که به ابعاد شکل گیری آن و نحوه مصرف صحیح و الگوهای اسلامی اشاره شده باشد.
پایگاه خبری تحلیلی تراز: مصرف به خودی خود در اسلام ناپسند نبوده و از عوامل شکل گیری روابط اجتماعی و به عنوان موتور محرک درجامعه میتواند قلمداد شود، همانطوری که بسیاری از اقتصاددانان همچون کینز، مصرف و تقاضا را در الگوی خود به عنوان عاملی برای رشد اقتصادی نام برده اند. اما زمانی که مصرف جنبه هدف پیدا کند و بخواهد به عنوان معیار اصلی در جامعه مطرح شود و اصالت مادی گرایی برای انسان به عنوان اولویت تلقی شود، از واژه هایی همچون مصرف گرایی و فرهنگ مصرفی استفاده می کنیم . به طور کلی مصرف(Consumption) در لغت به معنای خرج کردن(کلانتری، 1388: ص 23) و در اصطلاح اقتصادی تعریفهای مختلفی برای آن ارایه شده است. «مصرف عبارت است از ارزشهای پولی کالاها و خدماتی که به وسیله افراد خریداری و تهیه میشود»(اخوی، 1380 : ص151). «درآمد خالص به دو منظور استفاده میشود. بخشی از آن، به انباشتن ثروت و پسانداز اختصاص مییابد و بخش دیگر ، صرف رفاه و مطلوبیت شخصی می شود. آن قسمت از درآمد که صرف به دست آمدن مطلوبیت و رفاه شخصی میشود، مصرف نامیده میشود»(قدیری اصل، 1379: ص274 ). «مصرف اتلاف ثروتی به منظور ارضای یک احتیاج است»(ژاننی، 1351: ص 295 ).نظریه های اقتصادی در مورد مصرف : به باور آدام اسمیت و اقتصاددانان دیگر، مصرف غیرتولیدی و شخصی با توسعه مغایر است. و پسانداز و سرمایهگذاری عامل اصلی توسعه میباشد(باربر، 1370: 47 ـ 42). بطور کلی در اقتصاد کلان چند تعریف در زمینه مصرف ارائه شده است که به اختصار به چند مورد اشاره می کنیم:مرکانتیلیستها : در این دیدگاه ثروت جهان معین و مشخص است و رقابت برای بدستآوردن ثروت، در آخر سر نتیجه ای در بر نخواهد داشت و هم چنین سیاستهای ملی و بینالمللی برای رفاه جامعه بر پایه به دست آوردن شمشهای طلا استوار است. دراین نظریه تنها مصرف مولد عامل رفاه و رشد جامعه قلمداد می شود.مطلوبیت گرایان : در این نظریه مصرف خود هدف اقتصادی به حساب می آید و برای مصرف فردی اهمیت خاصی قائل هستند. هم چنین قیمتهای بازار در بازارهای رقابتی زمانی که منحنی عرضه و تقاضا همدیگر را قطع میکنند به دست میآید که به عنوان منحنی مارشال در اقتصاد نام برده می شود؛ در این دیدگاه نه تنها مصرف مولد بلکه به صورت عام عامل تولید در کشور قلمداد شده و محرک رشد جامعه می باشد.پس از مطلوبیت گرایان در بین سالهای میانی دو جنگ جهانی ، نظریه کینز به عنوان راه حل بحران های آمریکا شناخته شد. جان مینارد کینز که در زمان بحران اقتصادی آمریکا (۱۹۳۱ ۱۹۲۹) می زیست علت العلل این بحران را کاهش تقاضا تشخیص داد و پیشنهادی شبه سوسیالیستی ارائه کرد. براساس طرح کینز، چون جامعه توان خرید و مصرف ندارد و این ناتوانی موجب کند شدن چرخه تولید می شود، پس دولت باید با بالا بردن هزینه های خود به رونق تولید کمک کند.استدلال کینز این بود که وقتی دولت با طرح های خود، پول به جامعه تزریق می کند ، صرف خرید کالاها می شود، تولید در کارخانه ها رونق می گیرد، کارگران جدید استخدام می کنند، کارگران با دستمزد خود خرید می کنند، رونق کارخانه ها بیشتر می شود و دوباره کارگران جدید با کارخانه های جدید می آیند، دستمزدها به بازار می رود و چرخه رونق همچنان تکرار می شود. این فرمول کینزی، در هنگامه ای که اقتصاد امریکا و به تبع آن برخی کشورهای دیگر در رکود به سر می برد، تا حدودی موثر واقع شد اما با گذشت زمان و پرشدن ظرفیت های خالی تولید، راه حل کینز با آفت افزایش نقدینگی در بازار و کسری بودجه دولت روبه رو شد و ضرورت بازبینی در آن به سر زبان ها افتاد.در دوره اخیر مصرف نه تنها تحت تاثیر عوامل اقتصادی است بلکه از فرهنگ و اثرات روانی در جامعه تاثیر میپذیرد. در این میان، مصرف برای رساندن فایده ، و قمیت و میزان مصرف توسط مکانیزم بازار مشخص میگردد. مصرف گرایی نوین در سال های اخیر در پی حداکثر کردن سود خود، بوسیله مصرف می باشد. در این رویکرد مصرف انبوه سبب تولید انبوه و حداکثر سود است . دراین میان از هر وسیله ای از قبیل رسانه و تبلیغات استفاده می شود تا سود بیشتر شده و مصرف عمومی و انبوه صورت گیرد، تولید صرفا شامل کالاهای ضروری نمی باشد و بسیاری از کالاهای لوکس و تجملی را شامل می شود. در مصرف گرایی نوین افراد بدون داشتن نیاز واقعی و صرفا از جهت رفتار متظاهرانه و رفاه گرایی کاذب به دنبال مصرف کالاها و خدمات هستند.منابع :1- سید اکبر سیدی نیا ، فصلنامه علمی _ پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال نهم شماره 34، تابستان 13882- http://www.aftabir.com
يكشنبه 19 بهمن 1393 ساعت 12:04
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تراز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]