واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
«مهمان داریم» نقطه اوج تاثیرگذاری را دارد راز سیلی پرویز پرستویی محمدمهدی عسگرپور این بار در فیلم «مهمان داریم» به خلق موقعیت شبهسوررئالیستی روی میآورد تا یک درام انتقادی/ اجتماعی را در فضای فانتزی روایت کند. این ساختارشکنی در روایت قصه هم اتفاق میافتد و شکل کلاسیک و متعارف داستانپردازی را ندارد و چه بسا با جابهجایی برخی سکانسها خللی در منطق روایت صورت نگیرد. ولی این نامتعارفی روایت و قصه به شتاب ریتم آن منجر نشده و فیلم خیلی کند پیش میرود.
از این رو شاید مهمان داریم را بتوان با فیلم امروز میرکریمی مقایسه کرد. شاید دو عنصر مهم موجب شده تا بتوانیم مهمان تماشای مهمان داریم شویم. یکی خلق فضای گرم خانوادگی و مناسبات عاطفی آنها و دیگری کشمکش درونی جانباز جنگی با فلسفه جهاد و پیامد های موقعیت جانبازی اش. بازی خوب بهروز شعیبی در بازنمایی این موقعیت دردناک را هم باید به این عناصر افزود.
فیلم با توجه به شناختی که از عسگرپور و سینمایش داریم چندان توقعات را برآورده نمی کند، اما حتی اگر از فیلم هم ناراضی باشیم، نمی توانیم منکر فضاسازی ها و صحنه آرایی های خوب آن شویم که واجد زیبایی شناسی خوبی در قاب بندی است و به لذت بصری مخاطب پاسخ می دهد. با این حال بزرگ ترین ضعف فیلم را باید در دوپار گی آن ردیابی کرد. این دوپارگی نه در تضاد های بین فضای رئالیستی و ماورایی قصه که در رهاشدگی خط اصلی داستان در پایان بندی رمزگشایانه ماورایی آن است. در واقع قصه آن جانباز و درگیری های ذهنی اش به حال خود رها شده و گویی قهرمان قصه بلاتکلیف می شود. فیلم قرار است قصه پر غصه یک جانباز جنگ را تعریف کند، اما در نهایت به قصه شهدای جنگ ختم می شود که نه این سر ماجرا روشن است و نه آن سر ماجرا به سرانجام می رسد. واقعیت این است که فیلم مهمان داریم در تکریم خانواده شهدا و یادگارهای دوران دفاع مقدس ساخته شده است و واجد موضوعی شریف و ارزشمند است. فیلم شاید در دریافت حسی مخاطب به این هدف برسد، اما شمایل و روایت دراماتیک آن می لنگد، با این حال در لبه پرتگاه سانتی مانتالیسم و شعارزدگی قرار گرفته و البته خوشبختانه در این ساحت سقوط نمی کند. نگاهی است به روزهای آرام و یکنواخت زندگی زوجی سالخورده که قرار است مهمانی ویژه داشته باشند، آن هم در نیمه شعبان. در عمارتی کهنه و فرسوده که با بارش باران و توفانی کوچک برقش می رود و صدای آجرهای لقش به گوش می رسد، جهانی پابرجاست دور از هیاهوی دنیای بیرون. تنهایی این زوج با ورود فرزند جانبازشان از بین می رود. رضا (بهروز شعیبی) که لحنی گزنده و رفتاری پرخاشگرانه دارد از روزگار و از جفایی که به همرزمانش شده دلگیر است. تلاش رضا برای پیوستن به صف شهدا بیشتر از آن است که حتی عشق، او را به زندگی پیوند دهد. فیلم تقابل این شورش و عصیان در برابر نظم موجود جامعه ای است که از ارزش های دوران دفاع مقدس فاصله گرفته و نمودهای آن در رفتار و کنش های رضا و اختلافش با مدیران آسایشگاه و حتی پدر و مادرش نشان داده می شود. لرزش خانه و هجومی که معماری مدرن به این بنای فرسوده اما پابرجای قدیمی دارد، تاکیدی است که ساکنان این عمارت ربطی به جهان اطرافشان ندارند. ورود سه عضو خانواده حال و هوایی تازه به قصه می دهد. رنگ ها دوباره جان می گیرند و چهره درهم شکسته پدر و مادر به لبخند زینت می شود. خانواده در کنار هم معنا می گیرند. زینب، حسین و عباس نام های ویژه و یادآور شهدای بزرگ واقعه عاشورایند و رضا تنها بازمانده این خاندان است که از قافله شهدا دور مانده. فیلم در این فصل از طریق دیالوگ و موقعیت های کوچک گذشته خانواده را مرور می کند و به مخاطبش اطلاعات می دهد. فارغ از سویه اعتقادی / اجتماعی قصه، فیلم از حیث روانشناختی واجد نکته های ارزشمندی است. روان شناسی رضا که اکنون دچار استیصال درونی نسبت به موقعیت دردناک خود شده و احساس سرباری نسبت به خانواده اش و رنجی که او از درون می برد فارغ از سویه تحلیلگرانه روانشناختی خود از حیث دراماتیکی نیز تاثیرگذارترین بخش فیلم است. اوج این زیبایی شناسی معنوی جایی است که پدر (پرویز پرستویی) به خاطر سیلی ای که به رضا زده بر صورت خود سیلی می زند تا بر عذاب وجدان خود مرهمی بگذارد. مهمان داریم مدام در نوسان بین تعلیق آفرینی و رمزگشایی در حرکت است تا از طریق تردید های مدامی که ایجاد می کند مخاطب را با درونمایه قصه درگیر کند و مثلا معلوم نیست این خانواده بر اثر گازگرفتگی مرده اند یا اساسا قصه خود روایت مردگان بوده است. گویی فیلمساز تعلیق درون اثر را با تعلیق فرمیک در هم می آمیزد تا به واسطه یک موقعیت معمایی، پیام خود را صورت بندی کند. در این صورت بندی البته کارگردان مخاطب را به فضای نوستالژیک خانواده ایرانی هم دعوت می کند. زندگی و مهمانی هایی که امروز از یادمان رفته است. سیدرضا صائمی / جام جم
 
شنبه 13 دی 1393 ساعت 03:22
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]