واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت اجتماعی/محمد هادی ایازی
حاشیه نشینی؛ زخمی بر پیکر سلامت شهری
وجود ۸ میلیون حاشیهنشین در کشور یعنی نزدیک به 11 درصد جمعیت کشور در حاشیه شهرها به سرمیبرند. مناطق حاشیه نشین با تراکم جمعیت بالا، محرومیت از بهداشت و امکانات درمانی، اثرات منفی وخیمی را بر محیط انسانی، محیط زیست و شرایط کالبدی شهر برجا میگذارند.
به گزارش خبرگزاری فارس، وجود هشت میلیون نفرآمار حاشیهنشینان؛ اگر جمعیت کشور 75 میلیون نفر باشد به معنی آن است نزدیک به 11 درصد جمعیت کشور در حاشیه شهرها بهویژه کلانشهرها به سرمیبرند. مناطق حاشیه نشین با تراکم جمعیت بالا، عدم برخورداری از بهداشت و امکانات درمانی، در کنار فقدان امکانات شهری، اثرات منفی و وخیمی را بر محیط انسانی، محیط زیست و شرایط کالبدی شهر برجای میگذارند. این وضعیت صرف نظر از آسیب های اجتماعی منجر به افزایش بیماریهای واگیردار چون ایدز، بیماریهای عفونی، پوستی و گوارشی در این مناطق می شود. اکثر مناطق حاشیه نشین از خدمات بهداشتی و شهرداری بیبهرهاند، و زبالهها در این مناطق، یک منبع آلوده کننده دائمی بهشمار میروند. بهداشت غذایی نیز در این مناطق در خطر است. تبعات سوء ناشی از حاشیه نشینی، امروزه عاملی در جهت سقوط افراد در ورطه انحراف و بزهکاری از جمله اعتیاد و انواع جرایم است. تاکنون برنامه عملیاتیای برای اصلاح وضع حاشیه نشینی در کشور وجود نداشته و معمولا اغلب برنامههای رفاهی با اولویت قرار دادن شرایط ساکنان مناطق مرکزی شهرها تدوین شده است. این رویکرد باعث شده که بر اثر دافعه عواملی چون فقر و بیکاری، افراد از زادگاه خود رانده شده و به شهرهای دیگری روی آوردهاند؛ از آنجاییکه اکثریت این گروهها بیسواد بوده و آمادگی لازم را در جهت جذب در بازار کار شهر ندارند، عامل پسزدگی شهری آنها را به حاشیه شهرها رانده است. تحقیقات انجام شده حاشیه نشینی را از زوایای گوناگونی ناشی از عواملی چون نبود تعادل میان جوامع روستایی و شهری در تامین نیازها و مهاجرت روستاییان به شهرها، توسعه نامتوازن ناشی از ساختارهای اقتصادی، نقصان برنامهریزی شهری و مقابله با معلولها بهجای مقابله با علتها، توسعه وابسته و پیدایش شکاف طبقاتی میان شهر و روستا، اقتباس کشورهای در حال توسعه از الگوهای توسعهی کشورهای صنعت محور و درنهایت ناتوانی شهروندان در تطبیق با محیط شهری و پسزدگی آنان به حاشیه شهر میداند. همین تحقیقات تاکید میکنند که وجود یک زخم اجتماعی در گوشهای از شهر بهعنوان یک پیکر واحد، عملکرد دیگر نقاط شهر را تحت تاثیر قرار میدهد. ریشهیابیهای انجام شده، حاشیه نشینی را در آغاز فاز دوم طرح تحول نظام سلامت، در صدر برنامهریزی قرار داده و متولیان حوزه سلامت را به دو محور الف- تدوین استراتژی کلان و راهبردی و ب – برنامهریزی خرد در حوزه بهداشت رهنمون ساخته است. در محور نخست، برون رفت از مسئله حاشیه نشینی و بهیژه معضلات ناشی از بحران بهداشت و سلامت، نیازمند تدوین استراتژی و برنامه فرابخشی مبتنی بر آمایش سرزمین است. سپس برای برون رفت از مشکلات ناشی از حاشیه نشینی نیازمند تدوین برنامه برای جلب مشارکت همگانی هستیم. مهمترین عامل در موفقیت برنامههای بهسازی، تعهد و الزام همه افراد جامعه است. در واقع باید احساس مشارکت عمومی و درک نیاز واقعی به بهسازی و ارزش آن، در میان همه افراد جامعه و سازمانهایی که در این زمینه تلاش میکنند، توسعه پیدا کند. اما از منظر خرد و تدوین برنامه، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی علاوه بر هشت میلیون نفر حاشیه نشین، 23 میلیون نفر جمعیت روستایی، عشایر و شهرهای زیر 20 هزار نفر را در اولویت بسته حمایتی طرح تحول نظام سلامت قرار داده با این هدف که حداقل در حوزه بهداشت و سلامت، آنان را از فکر مهاجرت به شهر منصرف کند. با آغاز فاز دوم برنامه طرح تحول نظام سلامت حاشیهنشینان در تمام استانهای کشور به بسته خدمات جامع بهتدریج دسترسی پیدا خواهند کرد. در بسته حمایتی نظام سلامت، استقرار پزشک، پرستار، مددکار اجتماعی و روانشناس در مراکز درمانی مناطق حاشیه نشین و صدور دفترچه بیمه درمانی با پرداخت 10 درصد هزینه توسط بیماران پیشبینی شده است. بیتردید خدمات مذکور در گذر از مسیر دشوار توسعه، در حمایت از اقشار محروم بهویژه حاشیهنشینان، با هدف دوام جامعه با تحقق تعادل و یکپارچگی و توانمندسازی و بهسازی کانونهای حاشیهای تدوین و اجرایی شده است و ادامه این مسیر جز با همکاری همه اجزای دولت، مشارکت بخش خصوصی و تشکل های غیردولتی و مردم نهاد میسر نیست. دکتر سید محمد هادی ایازی قائم مقام وزیر بهداشت در امور مشارکت های اجتماعی، سازمان های مردم نهاد و خیریه های سلامت انتهای پیام/
93/05/05 - 12:03
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]