محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830857695
مزایا و معایب الگوهای قراردادی اجرای پروژه های پایین دستی نفتی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
مزایا و معایب الگوهای قراردادی اجرای پروژه های پایین دستی نفتی
اثر بخشی بالای پروژه ها زمانی تضمین می گردد که مدیران با بهره مندی از تکنیک ها و ابزارهای تصمیم گیری موانع و مشکلات درون و برون سازمانی و امور اجرائی را رفع نموده و راه را برای اجرای درست فعالیت های موضوع پروژه هموار سازد.
بخش اول چکیده: برای انجام یک پروژه پایین دستی در صنعت نفت روش های قراردادی زیادی وجود دارد و محققین، کارفرمایان، پیمانکاران و مشاوران همواره در تلاش برای استفاده از بهترین و بهینه ترین روش برای انجام پروژه می باشند. امروزه کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه شدیداً نیازمند اجرأ طرح هایِ زیربنایی و عمرانی هستند و بدین منظور سعی در اجرای پروژه های عمرانی و زیربنایی( مانند پتروشیمی، نفت و گاز) به بهینه ترین صورت و با کمترین ریسک می نمایند. با توجه با ویژگی های خاص هر پروژه و شرایط اقتصادی، قانونی، سیاسی و ...هر کشور، پروژه ها در قالب های قراردادی خاصی مانند قراردادهای دوعاملی یا EPC (طراحی، تأمین کالا و تجهیزات و اجرأ)، قراردادهای متعارف یا سه عاملی و قراردادهایBOT (ساخت، بهره برداری و انتقال)، و ... اجرأ می گردد. در سال های اخیر پروژه های بسیاری، بدلیل افزایش تمایل کارفرمایان بسوی قراردادهایی که همراه با کاهش زمان کلی اجرأ، مشخص شدن قیمت کل پروژه و افزایش سود پروژه (به ویژه از دیدگاه کارفرمایان ) باشد، به صورت قراردادهایEPC اجرأ گردیده است. در این مقاله سعی می شود به بررسی مزایا و معایب هر یک از این روش های اجرایی با تاکید بر روش EPC پرداخته شود. لازم به ذکر است مقاله حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است. واژگان کلیدی: الگوهای قراردادی، مزایا و معایب، قراردادهای متعارف، قرارداد های BOT، قراردادهای EPC مقدمه امروزه کارفرمایان در سراسر دنیا جهت اجرای پروژه ها خود راه حل ها و روش های گوناگونی را پیش روی خود می بینند و هر یک متناسب با شرایط حاکم بر محیط پروژه شان یکی از این روش ها را جهت اجرای پروژه انتخاب می کنند. طی دهه های گذشته روش های اجرا و مدیریت پروژه به شکل قابل توجهی دستخوش تغییر و توسعه بوده است. این تغییر و توسعه در مورد پروژه های عمرانی و صنعتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. قیمت بالا، ریسک طراحی و اجرا، بکارگیری فناوری های جدید، تعدد و تنوع فعالیت های پروژه و لزوم پایبندی به عواملی مانندکیفیت، هزینه و زمان در اجرای این نوع از پروژه ها منشأ اصلی توسعه روش های اجرا در این حوزه بوده است. اصطلاح روش اجرای پروژه، اصطلاحی عمومی است که فرایندهای جامع طراحی و ساخت، شامل تمامی روش ها، فعالیت ها، روابط قراردادی تعهدات، روابط فیمابین و شکل های مختلف را تشریح می نماید که همگی جهت تکمیل و موفقیت آمیز بودن طراحی و ساخت پروژه بکار می روند. انتخاب روش انجام پروژه یکی از تصمیم گیری های مهم پروژه است که در پایان مرحله مطالعات توجیهی و همزمان یا پس از تصمیم گیری در مورد روش تامین مالی پروژه صورت می گیرد. اصطلاح روش انجام پروژه نحوه ترکیب و سازماندهی خدمات طراحی، تدارکات کالا(مواد، مصالح و تجهیزات) و ساخت (ساخت و نصب تجهیزات)، همچنین بهره برداری و نگهداری تاسیسات پروژه است که به وسیله کارفرمایا با بکارگیری نهاد دیگری انجام می شود. هر پروژه دارای خصوصیات و نیازهای منحصر به فردی است و برای اینکه پروژه موفق باشد، باید در اتخاب روش اجرای آن علاوه بر مسائل فنی، نیازهای کارفرما و پیمانکار نیز در نظر گرفته شود. اجرای پروژه ها در سابق نشان داده است اصولا نگاه یکنواخت و دقیقی بین همه اعضای درگیر در پروژه جهت اجرای آن پروژه وجود ندارد. انتخاب سیستم پیشبرد مناسب برای پروژه ها یکی از مهمترین تصمیمات استراتژیک در مدیریت پروژه‌های ساخت میباشد. انتخاب مناسب اجرای پروژه می تواند هزینه های پروژه را به طور متوسط تا 5 درصد و زمان اجرای پروژه را تا 30 درصد کاهش دهد و انتخاب سیستم نامناسب برای پیشبرد پروژهها می تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند تأخیر و افزایش هزینه و بروز اختلافات و ادعاها در پروژه ها گردد. این انتخاب که در ابتدایی ترین مراحل پروژه اتخاذ میگردد، بر تمامی فرآیندهای اجرای پروژه و هم چنین کارآیی اجرای مراحل پروژه تأثیر میگذارد. باتوجه به اهمیت انتخاب سیستم مناسب، طی سالیان اخیر روشهای متعددی جهت انتخاب سیستم مناسب ارائه شده است. از معمول ترین ورایج ترین روش های اجرای پروژه می توان به گروه روش های متعارف یا سه عاملی، روش طرح وساخت یا دو عاملی(از جمله EPC)، و روش های ساخت، بهره برداری و انتقال(BOT) اشاره نمود. از اوایل قرن بیستم تا ابتدای دهه 1950 عمده پروژه ها به وسیله معماران و مهندسانی که درگیر اجرای پروژه بودند و بر اساس ابتکار آنها مدیریت می شد. در واقع در سال های پس از 1950 میلادی بود که روش ها و ابزار سیستماتیک برای مدیریت پروژه ها ابداع و به کار گرفته شد(Young: 2005)همگام با این تغییرات روش های اجرای پروژه هم متحول شد که بخشی از آن ناشی از پیچیدگی پروژه ها در سال های پس از جنگ جهانی و تخصصی شدن حوزه هایی مثل طراحی و اجرأ بود و بخشی به نیاز کارفرما به اعمال کنترل های دقیق تر بر عملکرد عوامل درگیر اجرای پروژه بازمی گشت. سال 1950میلادی آغاز عصر نوین مدیریت پروژه ها نامیده می شود(Cleland: 2006). به تدریج مباحثی مثل مدیریت هزینه و زمان پروژه مورد توجه ویژه قرار گرفتند و نظام هایی مثل روش سه عاملی و چهار عاملی برای اجرای پروژه های عمرانی شکل گرفتند. در سال های اخیر، پیچیدگی و قیمت بالای پروژه های عمرانی و توسعه رویکردهایی مثل مدیریت ریسک و مدیریت دانش در اجرای پروژه ها و همچنین گسترش به کارگیری استانداردها و روش های جامع مدیریت پروژه موجب شده است تا بکارگیری روش طرح و ساخت(EPC) برای اجرای پروژه ها فزونی یابد. این امر به دلیل مزایای زیاد این قرارداد از جمله کوچک کردن دستگاه اداری و اجرایی کارفرما با واگذاری تمام کارهای پروژه به پیمانکار و مشخص شدن قیمت کل پروژه و بستن بودجه مربوطه، قبل از اجرای آن می باشد. پروژه های انجام شده به این روش دارای سرعت بیشتر به علت اجرای همزمان بخش های مهندسی، تدارک و اجرا می باشند. طی سال های گذشته روش طرح و ساخت(EPC) به مدلی قابل قبول نیز در آمریکا و اروپا تبدیل شده است و بیشتر کارفرمایان پروژه های بزرگ تمایل به بکارگیری این روش دارند. در ایران هم از اواخر دهه هفتاد شمسی کارفرمایان بزرگ پروژه های عمرانی به استفاده از این روش روی آورده اند. در این مقاله سعی می شود به بررسی انواع روش های اجرای پروژه از جمله روش سه عاملی یا سنتی(طراحی، مناقصه و ساخت)، روش دو عاملی(طرح و ساخت)، روش BOT(ساخت، بهره برداری، انتقال) و روش EPC( طراحی، تامین کالا، ساخت) پرداخته شود و مزایا و معایب هر یک از این روش ها به روشنی بیان گردد. سیستم متعارف، سه عاملی (طراحی، مناقصه و ساخت)/ روش سنتی روش متعارف روش جدیدی نیست بلکه قرن ها در سراسر جهان مورد استفاده بوده است و در قرن های گذشته تنها روش در دسترس برای اجرای پروژه ها بوده است. رد پای روش متعارف در بین النهرین قدیم نیز دیده شده است، جایی که همورابی(1800 پیش از میلاد) مسئولیت کامل طراحی و اجرا را برعهده سازنده اصلی قرار داده است.( منصوری کیوج: 1387،4) به این روش، روش سنتی یا سه عاملی نیز گفته می شود و عمومی ترین روش اجرای پروژه های ساخت به حساب می آید. در این روش کارفرما با قراردادهای جداگانه مشاور و پیمانکار را به خدمت می گیرد. بسیاری از کارفرمایان از این روش در پروژه هایی که شروع ساخت آنها مستلزم پایان کار طراحی است استفاده می نمایند. در این روش کارفرما در رأس مثلث و مهندسین مشاور بعنوان بازوی طراحی پروژه و پیمانکار بعنوان بازوی اجرایی پروژه در قاعده مثلث عمل میکند. ویژگی این روش ارتباط مجزای مشاور و پیمانکار است. در این روش عموماً دو طرف مشاور و پیمانکار ملزم به اعلام اشتباهات اتفاق افتاده به صورت متقابل می باشند و مسئولیت هماهنگی و ریسک عدم همماهنگی بین طراحی و ساخت و راه اندازی پروژه به عهده کارفرما است. توزیع ریسک در این روش عادلانه و با در نظر گرفتن مواردی چون قابلیت بیمه کردن و توانایی هریک از دو طرف کارفرما و پیمانکار در پیش گیری و کاهش ریسک است که بین آن دو تقسیم می شود.(فرشادفر: 1390، 18) در روش های متعارف، کارفرما در آغاز فرایند انجام پروژه، مشاور یا مشاورانی را بکار می گیرد تا طراحی را انجام داده و مدارک مورد نیاز مرحله ساخت را آماده کنند. به علاوه، برای ساخت، کارفرما با مبادله پیمان یا پیمان-های جداگانه ای، یک پیمانکار عمومی یا چند پیمانکار را به کار می گیرد. کارفرما با هر دو نهاد مشاور و پیمانکار، قرارداد جداگانه ای دارد. حق الزحمه مشاور متناسب با خدماتی است که انجام می دهد در حالی که دستمزد پیمانکار معمولاً با توجه به هزینه های ساخت می باشد. از آنجا که این روش بیشترین کاربرد را دارد، به عنوان نقطه آغاز مطالعات روش های انجام پروژه و نیز به عنوان مبنایی برای مقایسه سایر روش های انجام پروژه مطرح می شود. نوع دیگری از این روش، که انتخاب مذاکره ای تیم نامیده می شود، همان ارتباط های قراردادی روش طراحی- مناقصه- ساخت را دارد ولی پیمانکار بدون برگزاری مناقصه خیلی زود انتخاب و وارد پروژه می شود. معمولاً کارفرمایان عمومی(دولتی) مجاز به انتخاب مذاکره ای تیم نیستند. به عبارتی فرایند متداول در این روش شامل سه مرحله است: اول، کارفرما، مشاور را برای طراحی و آماده کردن مدارک ساخت پروژه به کار می گیرد. دوم، این مدارک برای مناقصه ساخت پروژه مورد استفاده قرار می گیرد و با برگزاری مناقصه پیمانکار انتخاب می شود و با این انتخاب و مباددله پیمان، کارفرما نسبت به هزینه های شاخت متعهد می شود. سوم، پیمانکار پروژه را برمبنای پیمان می سازد.(منصوری کیوج: 1387،56) شیوه ی سه عاملیِ کارفرما، مشاور و پیمانکار در ایران از پروژه راه آهن سراسری شروع شد. در سالهای 1310 الی 1313 که در ایران قوانین ثبت تدوین شد، کارفرما به این پیمانکاران تکلیف کرد که اگر می خواهند کارشان را ادامه دهند(چون دیگر به شخص حقیقی کار نخواهند داد) باید شرکت ثبت کنند. لذا اولین شرکت های پیمانکار ایرانی به این ترتیب به ثبت رسید. اما این پیمانکاران که در حقیقت استادکاران ماهری شده بودند ولی تخصص مهندسی نداشتند نمی توانستند طرح های پروژه ها را به انجام برسانند، لذا فقط طبق دستوراتی که صادر می شد به اجرای پروژه ها پرداختند و به همین طریق روش سه عاملی شکل گرفت. در این روش، مسئولیت طراحی با کارفرما است در واقع کارفرما با استفاده از خدمات یک مشاور، طراحی پروژه را تکمیل کرده و سپس با برگزاری مناقصه پیمانکار را انتخاب می کند. در دوره ساخت مشاور از جانب کارفرما وظیفه نظارت بر ساخت و هدایت پیمانکار را برعهده دارد. استفاده از این روش برای پروژه های ابنیه و کارهای مهندسی عمران که بخش عمده طراحی ها به وسیله کارفرما یا مشاور وی انجام می شود توصیه می-شود( فرشادفر:1390، 14). در این روش تأمین منابع مالی پروژه توسط کارفرما صورت می گیرد و طراحی و ساخت به صورت منفک توسط منابع مجزا از کارفرما تأمین می شود و در نتییجه در این نوع سیستم اجرای پروژه، کارفرما ابتدا طراحی پروژه را از منبع یا منابع خارج از خود تأمین نموده و سپس ساخت پروژه را به منبع یا منابع خارجی دیگری واگذار می نماید. در این نوع سیستم مسئولیت و ریسک هماهنگی بین طراحی و ساخت و مدیریت و کنترل پروژه بر دوش کارفرما قرار دارد. پروژه در این سیستم به صورت متوالی دنبال می شود به این صورت که طراحی انجام شده و پس از تکمیل طراحی و تکمیل اسناد مناقصه، پیمانکار انتخاب می گردد. در این ساختار کارفرما مستقیماً و به صورت مجزا، با مشاور و پیمانکار رابطه قراردادی دارد کارفرما، مشاور را به عنوان نماینده خود برای انجام طراحی و نظارت بر اجرای پروژه مطابق با اسناد قراردادی و مشخصات فنی مورد نیاز کارفرما انتخاب می کند. یکی از علل توجه و تمایل کارفرمایان به سیستم متعارف، صرفه جویی در هزینه به دلیل رقابت شدید ذاتی در مناقصه های این سیستم است. چرا که معمولاً انتخاب برنده مناقصه بر اساس پایین ترین قیمت انجام می شود. همچنین سیستم متعارف در مورد پروژه های پیچیده که نیاز به تکمیل درصد بالایی از طراحی برای بردن در مناقصه بر اساس پایین ترین قیمت دارند، انجام می شود. همچنین سیستم متعارف در مورد پروژه های پیچیده که نیاز به تکمیل درصد بالایی از طراحی دارند و نیز پروژه هایی که ماهیت تکراری ندارند، مناسب به نظر می رسد.(ساقی: 1388، 9-8) در این سیستم رابطه بین کارفرما و مشاور بر تعاون و همکاری استوار است و از آنجا که مشاور به عنوان نماینده کارفرما ایفای نقش می کند، در این رابطه کمتر کشمکش ایجاد می شود ولی رابطه بین پیمانکاران و مشاور به دلیل مجبور بودن پیمانکاران به اطاعت از مرجعی که رابطه غیر رسمی و غیر قراردادی با او دارد و ماهیت نظارتی مستمر بر این سیستم، این رابطه را معمولاً به رابطه خصمانه و پر کشمکش تبدیل می کند که اثرات منفی این رابطه در کل سیستم گردش یافته و سیستم متعارف را به سیستمی پرتنش بر اساس روابط خصمانه تبدیل می کند. در این روش کارفرما، مشاور و پیمانکار سه دست اندرکار اصلی پروژه محسوب می شوند. کارفرما ابتدا طراحی پروژه را از منبع یا منابع خارج از سازمان خود تأمین نموده و سپس ساخت را به منبع یا منابع خارجی دیگر واگذار می کند. از آنجا که نقش پیمانکار پس از مرحله مناقصه شروع می شود، کمترین نقشی در مرحله طراحی پروژه ندارد. این مطلب می تواند باعث پایین آمدن قابلیت ساخت نیز گردد. همچنین انتخاب پیمانکار و برنده مناقصه بر اساس پایین ترین قیمت می تواند به ارائه قیمت های غیر واقعی منجر شود(آیینه چیان: 1388، 11). کارفرمایان بیشتر به دلیل آشنایی بیشتر با این سیستم( به دلیل قدمت استفاده) و همچنین ماهیت رقابتی آن به این سیستم تمایل دارند. به علاوه، در پروژه های پیچیده و پروژه هایی که ماهیت تکراری ندارند به علت تکمیل طراحی قبل از آغاز مرحله ساخت این سیستم مناسب می باشد. در این سیستم درگیر بودن و کنترل زیاد کارفرما در کنار رابطه غیر قراردادی میان طراح( مشاور) و پیمانکار امکان روابط کشمکش را افزایش می دهد. این کشمکش ها می تواند سبب بروز ادعا و اختلافات گشته و اثرات نامطلوب بر موفقیت پروژه گذارد. همچنین عدم حضور پیمانکار در مرحله طراحی می توانند سبب گردد تا طراحی بدون ملاحظات ساخت پذیری انجام پذیرد. همچنین اهدأ قرارداد بر اساس پایین ترین قیمت می تواند به ارائه قیمت های غیر واقعی منجر گردد که در نهایت موفقیت پروژه را به خطر می اندازد.(مصطفوی: 1387، 16) در قراردادهای متعارف یا سه عاملی، تأمین مالی توسط کارفرما، طراحی توسط شرکت مهندسین مشاور و ساخت توسط یک پیمانکار عمومی صورت می گیرد. در این روش قراردادی به علت اینکه طراحی توسط یک واحد مجزا از واحد سازنده صورت می گیرد معمولاً زمان زیادی تا اتمام طراحی از دست می رود. در این روش کارفرما ریسک طراحی را می پذیرد و آن را در اختیار قرار می دهد زیرا مهندسین مشاور، اگرچه طراح پروژه می باشند اما حد مسئولیت پایینی داشته و تنها در چارچوب قرارداد خود نقص ها را می تواند بپذیرد و به هیچ وجه نقص های اجرایی پیمانکار را قبول نمی کند. پیمانکار نیز در مورد نقایص موجود در نقشه های تهیه شده توسط مهندسین مشاور، هیچ ریسکی را نمی-پذیرد. در یک پروژه ساخت، بزرگترین ریسک کارفرما این است که پروژه به عملکرد از پیش تعریف شده خود برسد. حال با توجه به آنچه گفته شد مشخص است که ریسک عملکرد پروژه به عهده کارفرما می باشد. یک راه مناسب برای کاهش دادن معایب قراردادهای متعارف و همچنین انتقال ریسک عملکرد به طراح و سازندگان پروژه این است که هر دو بسته کاری به یک سازمان واحد که همان پیمانکار طرح و ساخت می-باشد، واگذار گردد(Brian: 2002, 3 ) گروه روش های طرح و ساخت(دو عاملی) قرارداد طرح و ساخت از انواع روش های قراردادهای اجرای پروژه است که یادگار روزگاران پیشین محسوب می شود. این روش قراردادی نوعی برنامه سازمان یافته جهت دستیابی به یک سیستم بهتر برای اجرای پروژه-ها می باشد(لوی: 1388). در سیستم طرح و ساخت کارفرما برای خدمات طراحی و ساخت با یک پیمانکار عمومی قرارداد منعقد می کند و پیمانکار طرح و ساخت در این گونه قراردادها ممکن است مشارکت مدنی یک پیمانکار عمومی و یک طراح حرفه ای بوده و یا یک پیماتکار طرح و ساخت اولیه باشد که به نوبه خود با یک طراح حرفه ای به عنوان پیمانکار دسته دوم قراردادی را منعقد کرده باشد(Brian: 2002). از لحاظ تاریخی روش طرح و ساخت یک روش جدید محسوب نمی شود. در سال های پیش از انقلاب صنعتی بسیاری از پروژه های بزرگ به این روش اجرا می شدند. در واقع مسئولیت طراحی و ساخت بنا به یک فرد متخصص واگذار می شده است. حتی در ایران هم نمونه هایی از اجرا پروژه به این روش وجود دارد که به عنوان مثال می توان به عمارت عالی قاپو و چهل ستون اشاره کرد. بعد از انقلاب صنعتی و با توجه به احساس نیاز روز افزون برای تخصصی شدن کارها به تدریج خدمات طراحی و مهندسی و خدمات ساخت به دو رشته تخصصی جداگانه تبدیل شده اند که نتیجه آن درسال های بعد ایجاد روش سه عاملی بود. آنچه که طی سال های اخیر باعث شده است روش طرح و ساخت به گزینه مورد علاقه کارفرمایان تبدیل شود در واقع نقصان های ناشی از روش سه عاملی و مدیریت اجرأ و همچنین مزایای غیرقابل انکار روش طرح و ساخت می باشد که با تجمیع تخصص های گوناگون در یک ساختار واحد حاصل می شود(آیینه چیان: 1388، 15). در این روش طراحی جز مسئولیت های پیمانکار است، پیمانکار می خواهد که طراحی را از بابت هزینه ها اقتصادی نماید که این می تواند موجب کاهش کیفیت شود. در اینجا کارفرما باید متخصصان فنی قوی و کافی در اختیار داشته باشد تا اطمینان یابد نیازهایش به درستی، در اسناد مناقصه پیاده شده است. در این حالت با توجه به اینکه حد مسئولیت پیمانکار به اندازه مبلغ پروژه می باشد می توان گفت که ریسک این که پروژه به عملکرد از پیش تعیین شده برسد، به عهده پیمانکار می باشد. این سیستم علاوه بر آنچه گفته شد امکان همپوشانی بین بسته های کاری طراحی و ساخت را بیشتر فراهم می کند و این امکان به وجود می آید که طراحی و ساخت به صورت تقریباً همزمان انجام پذیرد، که این خود صرفه جویی در زمان و هزینه می باشد. علاوه بر آنچه گفته شد به علت اینکه طراح و سازنده یک سازمان واحد می باشد امکان ایجاد اختلاف بین بخش های مذکور بسیار کم می باشد و از این روی دعاوی کاهش خواهند یافت. در این تحقیق روش طرح و ساخت به دو دسته کلی تقسیم شده است: - قرارداد طرح و ساخت توأم - قرارداد مهندسی، تدارکات، ساخت(EPC)(کیانی: 1384) تفاوت عمده این دو روش در مشخصات و ماهیت پروژه می باشد. قراردادهای طرح و ساخت توأم عمدتاً برای پروژه های مورد استفاده قرار می گیرند که با اندکی مطالعات قابل تعریف نبوده و نیاز به این می باشد که مطالعات در سطح وسیع تر و حتی تا مرحله طراحی تفضیلی ادامه یابد در حالی که در قراردادهای مهندسی، تدارکات، ساخت، پروژه را می توان با مطالعات اندکی تعریف و قابل برآورد نمود. به طور کلی در قراردادهای طرح و ساخت به علت اینکه اطلاعات دقیق پروژه برای کارفرما هم کاملاً مشخص نیست، کارفرما بخش بیشتری از طراحی را توسط مهندس مشاور خود انجام داده و آنگاه کار را به مناقصه می گذارد(زرین: 1389، 12). روش طراحی- ساخت توام(design-Build) پیمانکار طراحی و ساخت به شرکت یا موسسه ای اطلاق می گردد که مسئولیت انجام خدمات طراحی تفضیلی و اجرا، تهیه و تأمین کالا و تجهیزات، عملیات اجرأ، نصب و راه اندازی و مدیریت این فعالیت ها را در یک پروژه بر عهده دارد. با توجه به اینکه کلیه مسئولیت ها در این روش بر عهده پیمانکار است به این روش دو عاملی نیز گفته می شود. در این روش کارفرما از طریق یک قرارداد واحد با طراح- سازنده، خدمات طراحی و ساخت پروژه را بر عهده می گیرد. در این سیستم امکان انجام طرح و ساخت سریع به حداکثر می رسد و ریسک کارفرما در راه اندازی پروژه محدود به مسئولیتی است که در مرحله مناقصه گذاری و با مذاکره برای واگذاری قرارداد طرح و ساخت توسط کارفرما تولید شده است. روش طرح و ساخت توام(design-build) شباهت زیادی با روش کلید در دست دارد. وجه تمایز این دو روش حد و سطح خدمات طراحی است که باید پیش از انجام مناقصه و انتخاب پیمانکار طرح و ساخت توأم توسط کارفرما و یا گروه های تخصصی( مشاور انتخابی کارفرما) آماده شده باشد. در این روش معمولاً حدود 5 تا 30 درصد طراحی، یعنی تقریباً فاز اول طراحی( طراحی پایه) پیش از واگذاری کار به پیمانکار طرح و ساخت توأم، از سوی کارفرما انجام شده است. با توجه به انجام مطالعات پایه توسط کارفرما، ریسک پیمانکار در این روش نسبت به پیمانکارکلید دردست کمتر است و می تواند بر اساس مطالعات انجام شده توسط کارفرما نسبت به دادن پیشنهاد قیمت اقدام کند. در این روش کارفرما خود یا با استفاده از مشاور، مطالعات و طراحی اولیه پروژه تا مقطعی که نیازهای کمتر به روشنی پیاده شوند و مدارک مناقصه با دقت مناسبی قابل تدوین باشد(مهندسی مفهومی) انجام می دهند. در صورتی که اطلاعات در پایان طراحی مفهومی برای تهیه اسناد مناقصه کافی نباشد یا عوامل ناشناخته زیادی وجود داشته باشد طراحی پایه توسط کارفرما یا مشاور وی انجام شده و ادامه کار از طراحی تفضیلی و اجرا به مناقصه می رود. منابع ˗ اسدی، محمد کاظم، "مدیریت ریسک تامین مالی پروژه های خودگردان در صنعت نفت و گاز"، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران،1387 ˗ آیینه چیان، علیرضا،" تعیین اندازه گیری شاخص های آمادگی شرکت های مهندس مشاور ایرانی برای اجرای پروژه های طرح و ساخت"، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران،1388 ˗ ترکی جوشقان، محمدرضا،" طراحی مدل قیمت گذاری پروژه های EPC-lump sum در صنعت پتروشیمی"، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.1388 ˗ توسل جعفری، منوچهر، "قراردادهای بین المللی ساخت، بهره برداری و واگذاری"، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 58، زمستان 1381،صص 93-107 ˗ جعفری، مصطفی و گندمی، نادر(1387)." نقش قراردادهای EPC در کاهش تاخیرات و افزایش سود پروژه" اولین کنفرانس بین المللی مدیریت پروژه ˗ رحیمیان، غلامرضا(1388)، "بررسی اجمالی منابع ریسک در قراردادهای EPC"، اولین کنفرانس اجرای پروژه به روش EPC.تهران ˗ زرین، هاتف،" آسیب شناسی شرایط عمومی پیمان های EPC در قراردادهای وزارت نفت و ارائه راهکار"، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران،1389 ˗ ساقی، بهروز،"بررسی تخصیص قراردادی ریسک ها در شرایط عمومی پیمان قراردادهای سه عاملی"، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، 1388 ˗ شیروی، عبدالحسین(1380)، "پروژه های ساخت، بهره برداری و انتقال(B.O.T)"، مجله نامه مفید، شماره 25 ˗ صادقی، محسن "بررسی قراردادهای بین المللی ساخت، بهره برداری و واگذاری و جایگاه آن در نظام حقوقی ایران" مجله پژوهش نامه بازرگانی، بهار 1385، شماره 38 .صص 121 _ 156 ˗ فرشادفر، محمدعلی "آشنایی با مدیریت طرح و مدیریت پیمان"، نشر نوآور، چاپ دوم،1390 ˗ فرشادفر، محمدعلی" راهنمای غقد به روش طرح و ساخت EPC در طرح های عمرانی، نشر نوآور، چاپ اول، 1390 ˗ کیانی، مجید، شعوری اندابی محمد و همتی شعبانی علی،(1384)." بررسی ویژگی ها و دامنه کاربرد روش طرح و ساخت با نگرشی بر قرارداد طرح و ساخت پروژه تونل نوسود".دومین کنفرانس بین المللی مدیریت پروژه ˗ لوی، سیدنی(1388). " روش طرح و ساخت با رویکرد EPC, BOT, TURNKEY، محمود گلابچی، امیر فرجی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران. ˗ مصطفوی، علی،" تعیین مدل فازی جهت انتخاب سیستم پیشبرد مناسب پروژه ها"، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.1387 ˗ منصوری کیوج، فرهاد" بررسی روش متعارف( طراحی، مناقصه و اجرا) در پروژه های عمرانی برای بهبود کارایی"، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران،1387 ˗ Brian Donaghue, Statistical Treatment of Build-Own-Operate-Transfer Schemes, IMF International Monetary Fund, Statistics Department, October 2002, P.3. ˗ Cleland D.I. Gareis. R. (2006), Global project management hand book ˗ Joseph A. Huse, Understanding and negotiating turnkey and EPC contracts, Second edition, Sweet & Maxwell, 2002 .p17 ˗ Project Management Institute. A Guide to the Project Management Body of Knowledge(PMBOK)( 4th ed).USA: Project Management Institute, 2008 ˗ Shapiro, Bryan & Hankinson, Knutson(2007)” Design/ Build And Turkry contracts” ˗ Young- Hoon Kwak (2005).” A brief history of Project Management” in: The story of managing project منبع : مقاله ارائه شده در همایش ملی نفت و توسعه اقتصادی برگزار کننده : سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری ادامه دارد ...
93/04/25 - 01:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 54]
-
اقتصادی
پربازدیدترینها