واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: دوشنبه ۲۸ بهمن ۱۳۹۲ - ۱۰:۴۷
بهمنماه مصادف است با سالگرد درگذشت بزرگ علوی، خالق رمان مشهور «چشمهایش». به گزارش خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، هوشنگ اتحاد، بزرگ علوی را از مطرحترین چهرههای ادبیات معاصر ایران میداند و دربارهاش میگوید: او به همراه صادق هدایت در تحول داستاننویسی ایران اثر گذاشت و در دیار غربت هم از یاد ایران غافل نبود؛ بهطوریکه در دانشگاههای برلین به کار تدریس و پژوهش زبان فارسی مشغول بود. مجتبی مینوی نیز در مقایسه نثر او با هدایت مینویسد: نثر هدایت معیوب است، در صورتیکه نثر علوی نقص ندارد، یا کمتر دارد و نیز علوی دارنده اصالتی است که هدایت فاقد آن است. هوشنگ گلشیری هم با اشاره به فعالیتهای مختلف بزرگ علوی معتقد است که علوی داستاننویس است و آثارش را باید با آثار مطرحترینها سنجید؛ با صادق هدایت، صادق چوبک، بهرام صادقی، سیمین دانشور، غلامحسین ساعدی و ابراهیم گلستان. علوی در داستان کوتاه دستاوردهایی دارد و میتوان دید که او با کارهایی بر گنجینه داستاننویسی ایران افزوده است؛ که اگر نبود، دریغ بود. او همچنین گفته است: برای بزرگ علوی داستان ابزار کشف جهان یا شکل دادن به این ماوقع روزگار نیست. حتا نمیخواهد به صراحت درباره تجربههای مستقیم خود بگوید؛ بلکه داستان برای او بیشتر انتقال مفاهیم جدیدتر است. به اعتقاد جمال میرصادقی، داستان کوتاه «گیلهمرد» بزرگ علوی از موفقترین داستانهای کوتاه فارسی است، که از ویژگیهای فنی و غنی نیرومندی برخوردار است؛ داستانی دولایه، هم واقعگرا و هم نمادین. نویسنده تعهد و رسالت انسانی خود را در قبال آنها ادا کرده است. بهعبارت دیگر، صرف انتخاب درونمایه یا مضمون و عصیان کردن علیه ظلم و بر بیعدالتی سر برداشتن، نمایشگر اعتراض و خشم نویسنده علیه نارواییهای اجتماعی نیز هست. محمد بهارلو هم درباره این داستاننویس مینویسد: در میان آثار نویسندگان معاصر، آثار علوی از حیث فضا و آحاد و مفردات حرکات تاریخی، ممتاز و نظرگیر است. آثار او را در ارتباط با تاریخ معاصر ایران میتوان بررسی کرد و باید هم بررسی کرد؛ زیرا آثارش مشخصات تاریخی، سیاسی و اجتماعی یک دوره معین از جامعه ما را در خود دارند. محمدعلی سپانلو نیز میگوید: بزرگ علوی همپای هدایت در تحول داستاننویسی ایران تأثیر داشته است. او همانند هدایت به رئالیسم گرایش دارد، اما هر دو صاحب دو سبک متمایز هستند. بزرگ علوی در طرحریزی داستانهایش شیوهای مخصوص به خود دارد و در اغلب داستانهای او ابتدا ما با یک مجهول روبهروییم. او نثر علوی را نیز به درشتناکی نثر هدایت نمیداند و معتقد است: نثر علوی به شیوه نگارش رمانتیکهای 1310 با سبک گرم و آهنگدار و در عین حال بیتکلفی که مستعان با ترجمه «بینوایان» و رضا کمال شهرزاد با نمایشنامههایش ارائه کرده بود، نزدیکتر است. همچنین به اعتقاد نادر نادرپور، آرمانخواهی واقعگرایانه علوی بر ارزش اجتماعی برخی از آثارش افزوده و او تلفیق موفق سه داستاننویس یعنی جمالزاده، هدایت و چوبک است. به گزارش ایسنا، سیدمجتبی بزرگ علوی 13 بهمنماه ۱۲۸۲ در تهران به دنیا آمد. در کودکی همراه با پدر و برادرش مرتضی علوی که از فعالان سیاسی بودند٬ به آلمان رفت و دوره دبیرستان و بخشی از تحصیلات دانشگاهی خود را در آنجا به پایان برد. پس از بازگشت به ایران، در اصفهان به تدریس در مدرسه صنعتی آلمان مشغول شد، سپس به تهران منتقل شد که همین نقل مکان باعث آشنایی او با صادق هدایت شد و در ادامه به انتشار نخستین اثر او، «چمدان»، انجامید. او در این سالها به همراه صادق هدایت، مجتبی مینوی، مسعود فرزاد، عبدالحسین نوشین و پرویز ناتل خانلری در گروهی به نام «ربعه» فعالیت ادبی خود را دنبال کرد. علوی همچنین از فعالان سیاسی روزگار حکومت رضاشاه و عضو گروه معروف به «پنجاه و سه نفر» به رهبری تقی ارانی نیز بود که همین امر بود که در نهایت باعث شد به همراه اعضای این گروه دستگیر شود و به زندان بیفتد. بزرگ علوی در زمان حکومت محمدرضا پهلوی و پس از سقوط دولت مصدق، بار دیگر به اروپا رفت و در آلمان ساکن شد. از این سال تا پیروزی انقلاب اسلامی آثار او در ایران اجازه انتشار نداشت. در سال ۱۳۵۷ پس از پیروزی انقلاب به ایران آمد، ولی بار دیگر به آلمان بازگشت و 28 بهمنماه سال 1375 بر اثر سکته قلبی در بیمارستانی در شهر برلین درگذشت. مشهورترین اثر بزرگ علوی، رمان «چشمهایش» است که آن را در سال ۱۳۳۱ نوشته است. علوی در این اثر، داستان استاد ماکان نقاش را نقل میکند و حرفهای خود را از زبان او میزند. به طور کلی میتوان گفت، مضمون اغلب داستانهای علوی از آرمانهای سیاسی او الهام گرفته که این مضمون در داستان کوتاه «گیلهمرد» به خوبی مشخص است. سه مجموعه داستان کوتاه او یعنی «چمدان» (۱۳۱۳)، «ورقپارههای زندان» (۱۳۲۰) و «نامهها» (۱۳۳۰) هر سه قبل از رمان اصلی او یعنی «چشمهایش» نوشته شدهاند. او همچنین گزارشی از ماجراهای زندان گروه سیاسی خود را با عنوان «پنجاه و سه نفر» که در سال ۱۳۲۱ عضو آن بود، منتشر کرده است. لغتنامه بزرگ آلمانی به فارسی، دستور زبان فارسی برای مدرسان آلمانیزبان و داستانهای «میرزا»، «سالاریها»، «موریانه»، «گیلهمرد»، «ازبکها»، «گذشت زمانه» و چند ترجمه از آثار خارجی از جمله «باغ آلبالو» از چخوف، «دوازده ماه» از پریستلی از زبان انگلیسی و «دوشیزه اورلئان» اثر شیللر و «حماسه ملی ایران» اثر تئودور نولدکه از دیگر آثار او هستند. پینوشت: در نگارش این مطلب از کتاب «یاد بزرگ علوی» بهکوشش علی دهباشی استفاده شده است. انتهای پیام
کد خبرنگار:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 283]