واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: آقاي بيضايي برگرد
با به وجود آمدن فضاي اميدوارانهاي كه تازگيها در سينماي ايران به وجود آمده، آقاي بيضايي آيا بهتر نيست كه فيلمسازي خود را آغاز كنيد؟
امروز پنجم دي ماه نود و دو ، بهرام بيضايي هفتاد و پنج ساله ميشود. با قامتي استوار درعالم هنر، بسان سروي تنومند در بياباني بي آب و علف. با بار غمي به درازاي عمر پربارش، با كولهباري از حسرتها و آمال و آرزوهايي كه در دلش از نامراديهاي روزگار به يادگار گذاشته است، كتابهايي كه با مشقت و زحمت نگاشته شد و هيچگاه منتشر نشد، فيلمهايي كه فضاي ساخته شدن و خودنمايي بر پرده نقره اي را پيدا نكرد و نمايشهايي كه تا به امروز نتوانستند صحنه تئاتر را متبرك به قلم تواناي او كنند.
خانوادهاش اهل كاشان و آنگونه كه خود بيضايي نوشته در كار تعزيه بودند. در سالهاي آخر دبيرستان دو نمايشنامه با زبان تاريخي نوشت .او تحصيلات دانشگاهيش را در رشته ادبيات ناتمام گذاشت و در سال ۱۳۳۸ به استخدام اداره كل ثبت اسناد و املاك دماوند درآمد. در سال ۱۳۴۱ به اداره هنرهاي دراماتيك كه بعدها به اداره برنامههاي تئاتر تغيير نام داد منتقل شد.در اين سال پژوهشهاي نمايش در ايران را در مجله موسيقي چاپ كرد.
او يكي از پايه گذاران و اعضاي اصلي كانون نويسندگان ايران در سال ۱۳۴۷ بود كه درسال ۱۳۵۷ از آن كانون كناره گيري كرد. در سال ۱۳۴۸ به عنوان استاد مدعو با دانشگاه تهران همكاري كرد. در سال ۱۳۵۲ از اداره برنامههاي تئاتر به دانشگاه تهران به عنوان استاديار تمام وقت نمايش دانشكده هنرهاي زيبا و مديريت رشته هنرهاي نمايشي انتقال يافت. در سال ۱۳۶۰ پس از بيست سال كار دولتي از دانشگاه تهران اخراج شد.
در سال 1376 به ايران بازگشت و كار بر روي نمايش بانو آئويي نوشتهي ميشيما يوكيو را پس از هجده سال دوري از صحنه آغاز كرد.
فعاليت سينمايي را با فيلمبرداري يك فيلم هشت ميليمتري چهار دقيقهاي سياه و سفيد در سال ۱۳۴۱ آغاز كرد. پس از ساخت فيلم كوتاه «عمو سبيلو» در سال ۱۳۴۹، اولين فيلم بلندش رگبار را در سال ۱۳۵۰ ساخت. چريكه تارا و مرگ يزدگرد فيلمهايي كه او در سالهاي ۱۳۵۷ و ۱۳۶۰ ساخت تاكنون در محاق توقيف ميباشند. او در سالهاي پيش و پس از انقلاب براي ساختن فيلمهاي خود با مشكلات و سنگ اندازيهاي بسياري روبرو بوده است.
او تا كنون ۹ فيلم بلند و ۴ فيلم كوتاه ساختهاست و آخرين فيلمي كه از او پس از ۱۰ سال به نمايش عمومي درآمد سگ كشي (۱۳۸۰) بود كه با استقبال گسترده منتقدان و مردم روبرو شد. او در كنار كارگرداني سينما بزرگترين فيلمنامه نويس سينماي ايران نيز به شمار ميرود. آخرين ساخته او وقتي همه خوابيم در سال ۱۳۸۷ توليد شد.
بهرام بيضايي يكي از معدود هنرمندان ايراني است كه هم در صحنه تئاتر كارنامهاي درخشان دارد و هم در سينما. در عين حال او هميشه به پژوهش در زمينه تئاتر هم علاقه داشته و در سالهاي دهه ۱۳۴۰ كتابهايي را درباره تئاتر در چين، ژاپن و ايران منتشر كرده كه هنوز هم منبع درسي دانشجويان تئاتر محسوب ميشود.
نوشتن نقد، تحقيق و مطالب پراكنده درباره تئاتر و سينما در نشريات علم و زندگي، هنر و سينما، گاهنامه آرش، مجله موسيقي، كيهان ماه، ماهنامه ستاره سينما، كتاب چراغ و... را در سال ۱۳۳۸ آغاز كرد. او از سال ۱۳۴۰ به صورت جدي به نوشتن نمايشنامه پرداخت و در سال ۱۳۴۵ اولين نمايش خود را كارگرداني كرد.
او به همراه اكبر رادي و غلامحسين ساعدي پايه گذاران موج نوي نمايشنامهنويسي ايران ميباشند. اجراهاي صحنهاي او اغلب از تئاترهاي پر مخاطب بودهاند. بيضايي در سال ۱۳۵۸ نمايش "مرگ يزدگرد" را به روي صحنه برد. او بعد از هجده سال محروم شدن از صحنه در ۱۳۷۶ دو نمايشنامه «كارنامه بنداربيدخش» نوشته خودش و «بانو آئويي» را به طور همزمان در سالن چهارسو و سالن قشقايي واقع در تئاتر شهر به روي صحنه برد.
«شب هزارو يكم» را نيز در سال ۱۳۸۲ در سالن چهارسو اجرا كرد. در تابستان سال ۱۳۸۴ نمايش «مجلس شبيه در ذكر مصايب استاد نويد ماكان و همسرش مهندس رخشيد فرزين» را كه نمايشنامهٔ آن با نيمنگاهي به قتلهاي زنجيرهاي نوشته شده بود، در سالن اصلي تئاتر شهر به روي صحنه برد كه باز هم با استقبال گرم تماشاگران روبرو شد اما پس از مدتي كوتاه و پس از ۲۴ اجرا به دليلي نامعلوم اجراي آن متوقف شد.
در سالهايي كه بيضايي از صحنه به دور ماند و مجال فيلمسازي را نداشت، به نوشتن نمايشنامه و فيلمنامه و پژوهش مشغول بود كه برخي از آنان توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان منتشر شدهاند.
اميدواريم بهرام بيضايي كه هنوز خلاقيت و شكوفايي در او نمرده بعد از اين مدت طولاني كه از فضاي توليد دور بوده به كشور بازگردد و علاقمندان اثارش را بيشتر از اين منتظر نگذارد.
انتهاي پيام/ اس
پنجشنبه 5 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 106]