واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: هيچ فقيهي شهادت زن را ارشادي نميداند
گروه حوزههاي علميه: رئيس مركز مطالعات و تحقيقات زنان حوزه علميه با بيان اين كه شهادت زنان در محكمه جزء احكام ارشادي نيست، گفت: اگر كسي اين مبحث را در دايره احكام ارشادي تعريف كرده، قطعا ناشي از تامل نكردن او در متون فقهي بوده است.
![](http://static.iqna.ir/1/news/201312/-8588136497277993241.jpg)
حجتالاسلام والمسلمين محمدرضا زيبايينژاد، رئيس مركز مطالعات و تحقيقات زنان حوزه علميه در گفتگو با خبرگزاري بينالمللي قرآن(ايكنا) در پاسخ به شبهه تبعيض جنسي اسلام در مورد شهادت زنان، نسبت به مردان گفت: اينكه قرآن كريم در باب نسبت شهادت زنان و مردان، تمايز قائل شده است، امري بديهي است ولي نبايد آن را به تبعيض و تضييع حقوق زنان تعبير كرد.
وي با اشاره به آيه شريفه «وَاسْتَشْهِدُواْ شَهِيدَيْنِ من رِّجَالِكُمْ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاء أَن تَضِلَّ إْحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الأُخْرَى» بيان كرد: خداوند در اين آيه تصريح ميكند كه شهادت دو زن معادل شهادت يك مرد است؛ به دليل اينكه احتمال خطاي زنان در مباحث مالي بيش از مردان است كه البته در اينجا برخي از مفسران تعبيرات خاصي از جمله تفاوت قدرت حافظه و تحليل زنان و مردان را ارائه كردهاند.
تشريح شهادت زن از منظر فقهي
مدير مركز مطالعات و تحقيقات زنان حوزه علميه يادآور شد: از نظر فقهي هيچ ترديدي وجود ندارد كه به حكم قرآن در برخي موارد، شهادت دو زن با يك مرد مساوي است؛ در بعضي از موارد همچون شهادت در مورد زنا، شهادت دو زن در مقابل يك مرد از سوي فقها عنوان شده است؛ مثلا برخي فقها عنوان كردهاند كه در اينجا شهادت چهار مرد عادل لازم است ولي اگر چهار شاهد زن در اينجا حضور داشته باشند، شهادت دو مرد هم لازم است كه جمعا به شش نفر ميرسد.
وي گفت: در روايات ما هم به اين مسئله اشاره شده است؛ مثلا در روايتي از امام رضا (ع) عنوان شده كه در بحث رويت هلال ماه و طلاق شهادت زن پذيرفته نيست؛ البته در كنار اين مباحث، در برخي امور ديگر تنها شهادت زن پذيرفته است كه از آن جمله ميتوان به شهادت زن باردار در مورد باردارياش اشاره كرد كه از نظر فقهي شهادت زن كافي است؛ البته در برخي اوقات موارد اختلافي نيز وجود دارد.
مدير مركز مطالعات و تحقيقات زنان حوزه علميه يادآور شد: در برخي از موارد كه آيه قرآن دلالت مستقيم بر متفاوت بودن حق زن و مرد دارد، بايد به برداشتهاي مختلف ناظر به جهانبينيهاي مختلف از اين مسئله اشاره كرد.
وي ادامه داد: اين تفاوت جهانبيني است كه باعث ميشود فردي با نگاه به اين احكام، آن را كاملا درست بداند و يا گروهي ديگر، آن را تبعيض و عملي ضد حقوق بشر تعبير كنند؛ اگر بر طبق ادبيات فمنيستي و ليبراليستي به اين آيات و مباحث فقهي نگريسته شود، اين مطلب، امري ناروا و تبعيضي عليه حقوق جنسيتي زنان به شمار ميرود.
اسلام اعطاي امتياز به مرد را ظلم در حق زن نميداند
زيبايينژاد اظهار كرد: نكته اصلي در مورد پذيرفتن شهادت زن در اسلام طرح بحث عدالت و ظلم است؛ در واقع اگر عنوان شود كه تساوي يا عدم تساوي در اعطاي يك حق و امتياز به زن و مرد، ظلم در حق ديگري است، از نظر اسلام پذيرفته شدني نيست.
حكمت الهي علت برخي تمايزات جنسيتي در احكام اسلامي است
مدير مركز مطالعات و تحقيقات زنان حوزه علميه ادامه داد: اين تمايزات در احكام اسلامي بنا به حكمت الهي گنجانده شده است؛ مثل اينكه مرد سرپرست خانوار است و زن نيست و موارد ديگر؛ پس تمايز حقوقي بين زن و مرد از منظر اسلامي و قرآني مصداق بيعدالتي نيست.
اين مدير حوزوي يادآور شد: تفاوت گفتمان ديني با ليبراليستي در خصوص بررسي احكام ديني، نمود و جلوه بيشتري پيدا ميكند؛ در گفتمان ليبراليستي مساوي بودن شهادت دو زن در برابر يك مرد، تبعيض و ظلمي مسلم در حق زنان است ولي در پارادايم اسلامي، عنوان ميشود كه خداوند صلاح بشر را بهتر از او درك كرده و بهترين نسخه را براي زندگي بشر پيچيده است، پس در مورد مسلمات ديني و قرآني تبعيت، بهترين كار ممكن است.
شهادت زنان در حوزه احكام ارشادي نيست
وي در پاسخ به اين سوال كه آيا شهادت زنان در حوزه احكام ارشادي است يا خير، گفت: اگر كسي اين مبحث را در دايره احكام ارشادي تعريف كرده است، قطعا ناشي از عدم تامل او در متون فقهي بوده است چون هيچ فقيهي اين سخن را مطرح نميكند.
زيبايينژاد افزود: امور ارشادي در جايي است كه حكم قطعي عقلي وجود دارد؛ يعني اگر هيچ كس حكمي هم نداده باشد عقل مكلف به راحتي بتواند پاسخ را بيابد؛ مثلا اگر حكمي از جانب خداوند هم در قرآن وجود نداشته باشد، احترام به پدر و مادر يا كسي كه به ما نيكي كرده است، كار پسنديدهاي است؛ ولي اگر شرع عنوان كند كه از كسي كه به شما خدمتي كرده سپاسگذاري كنيد، اين امر در حدود امور يا احكام ارشادي قرار ميگيرد، يعني شرع يك حكم عقلي بديهي را تاييد كرده و به نوعي آن را امضا كرده است؛ ليكن در مسايلي چون نماز و روزه و ... كه حكم قطعي عقلي وجود ندارد، احكام امري، دستوري و تشريعي تلقي شده و بر مكلفان واجب است كه آن را انجام دهند.
حكم عقلي در مورد شهادت زن وجود ندارد
وي عنوان كرد: در بحث شهادت زن نيز حكم عقلي قطعي وجود ندارد؛ مگر عقل ما چقدر ميتواند به زواياي پيدا و پنهان ذهن و روح و ادراكات زن و مرد دست يابد كه تشخيص دهد شهادت كدام يك از آنها بر ديگري ارجح است؟ البته امروزه به تازگي مطالعات پيچيده و آزمايشات روانشناسي توانسته به برخي از اين لايهها دست پيدا كند كه قطعا تا رسيدن به حد كمال راه بسيار درازي در پيش است.
نظام سرمايهداري خواهان تساوي امتيازات و حقوق زن و مرد است
مدير مركز مطالعات و تحقيقات زنان حوزه علميه قم يادآور شد: در دنياي امروز دو جريان يافتههاي علمي و سياسي اجتماعي فعال هستند؛ سرنخ جريان سياسي و اجتماعي نيز در دست نظام سرمايهداري است و اين جريان به اين سمت تمايل دارد كه تمايزي بين زنان و مردان از حيث امتيازات و حقوق وجود نداشته باشد و خانواده نيز در حاشيه قرار بگيرد؛ زيرا اين جريان سرمايهداري نيازمند نيروي كار ارزان و بدون دغدغه خانوادگي است؛ پس در جريان زندگي بشر بايد اين نياز نظام سرمايهداري اشباع شود.
زنان حتي در مسايل علمي نيز احساسات خود را به همراه دارند
وي بيان كرد: در كنار جريان سرمايهداري، جريان علمي وجود دارد كه در اين جريان و به طور خاص روانشناسان جنيستي يافتههاي جديدي را در خصوص نحوه عملكرد مغز و سيستم ادراكي و رفتاري زنان و مردان كشف كردهاند كه مويد نگاه اسلام است؛ پس از دهه 90 و ساخت دستگاههاي سي تي اسكن، و قدرت يافتن بشر براي مشاهده، اندازهگيري و شكل حركت خون در مغز، اين نتيجه حاصل شد كه نيم كره احساسي زن حتي در مسايل رياضي هم تقويت ميشود ولي نيم كره احساسي مغز مرد در اين گونه موارد جريان داده نميشود؛ از اين آزمايش ميتوان ثابت كرد كه زنان حتي در مسايل خشك علمي نيز احساسات خود را به همراه دارند؛ نكته ديگر آنكه اين جريان تنها بخشي از يافتههاي علمي است و در آينده زواياي ناشناخته اين جريان نيز كشف خواهد شد.
ترجيح امر خداوند بر فهم بشري؛ معناي بندگي
زيبايينژاد عنوان كرد: حرف آخر اسلام آن است كه خداوند عالم مطلق است و محيط و مختصات انسان را بهتر از ما ميداند؛ خداوند ما را از اين تمايزات با خبر كرده و به رعايت اين قوانين امر كرده است؛ افتخار مسلمانان نيز رعايت اين حدود الهي است و شك هم نداريم كه بشر روزي به حقيقت اين احكام و همچنين ضعف خود در شناخت از محيط پي خواهد برد؛ معناي بندگي خداوند هم همين است كه امر خداوند را بر فهم خود مسلط كنيم ولي با وجود اينكه جريان سياسي و فرهنگي مسلط در جهان بر خلاف اين مسير حركت ميكنند، مسلمانان بايد به راه خود در بندگي خدا ادامه دهند.
چهارشنبه 4 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 39]