راهکار مقابله با تهدیدات فرهنگی؛ تقویت "آب‌وهوای اجتماعی"

در دنیای امروز، تهدیدات نرم فرهنگی به یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی جوامع تبدیل شده است. این تهدیدات، که اغلب به صورت نامحسوس و تدریجی عمل می‌کنند، می‌توانند ارزش‌ها، باورها و هویت ملی یک جامعه را تحت تاثیر قرار دهند. برای مقابله با این تهدیدات، لازم است به جای تمرکز صرف بر اقدامات سلبی، به تقویت "آب‌وهوای اجتماعی" بپردازیم. در این گزارش، به بررسی راهکارهای بهبود آب‌وهوای اجتماعی و نقش آن در مقابله با تهدیدات نرم فرهنگی می‌پردازیم.

امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه خوارزمی، در گفت‌وگویی به تشریح مسائل اجتماعی که منجر به تهدیدات نرم فرهنگی می‌شود، پرداخته و راهکارهایی برای مقابله با آن ارائه کرده است.

تهدیدات نرم فرهنگی؛ جامعه‌ای در معرض خطر

قرایی‌مقدم با اشاره به نقش برخی رسانه‌های خارجی در ایجاد هراس اجتماعی، ناامیدی و بی‌اعتمادی در جامعه، اظهار داشت: این رسانه‌ها با استفاده از ابزارهای مختلف از جمله انیمیشن، خبرهای جعلی و ... سعی در آشوب کردن جو اجتماعی دارند و متاسفانه رسانه‌های داخلی نیز به شکل غیرمستقیم به این موضوع دامن می‌زنند.

او با تاکید بر اینکه جامعه سواد رسانه‌ای کافی در برخورد با این تهدیدات را ندارد، جامعه را به سه دسته عوام، متوسط و نخبگان تقسیم کرد و گفت: طبقه متوسط که موتور محرک جامعه است، در شرایط فعلی به دلیل فروریختن این طبقه، تاثیرپذیری بیشتری از رسانه‌ها دارد.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان در مقابل تهدیدات نرم فرهنگی ایستادگی کرد؟ به نظریه ژوزف شومپیتر اشاره کرد و گفت: جامعه‌ای می‌تواند جلوی این تهدیدات را بگیرد که آب و هوای اجتماعی مساعدی داشته باشد. در شرایطی که نارضایتی اجتماعی بیشتر باشد، تهدیدات فرهنگی تاثیر بیشتری پیدا می‌کنند.

قرایی‌مقدم در پاسخ به پرسشی درباره محافظت از نسل Z و نسل Y در مقابل تهدیدات فرهنگی، توضیح داد: این نسل‌ها به دلیل دسترسی بیشتر به منابع خبری، تاثیرپذیرتر هستند و در شرایطی که آموزش و پرورش نیز کار خاصی در این زمینه انجام نداده است، نمی‌توان انتظار داشت که از این تهدیدات آسیب نبینند.

او با اشاره به تئوری دیوید رایزمن، جوانان امروز را خردگرا، عقل‌گرا و خودمختار دانست و گفت: این جوانان بیشتر از گروه هم‌سالان خود الگوبرداری می‌کنند و کاری به والدین خود ندارند. در چنین شرایطی، محافظت از آنها در مقابل تهدیدات فرهنگی بسیار دشوار است.

این جامعه‌شناس در پایان بر لزوم احیای هویت ملی و احترام به گذشتگان تاکید کرد و گفت: باید به دنبال راهکارهایی برای بهبود وضعیت اجتماعی و فرهنگی جامعه باشیم تا بتوانیم در مقابل تهدیدات نرم فرهنگی ایستادگی کنیم.