واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: سوره ممتحنه مبناي تدوين برخي اصول قانون اساسي

زندگي با مستكبران ممكن نيست
به گزارش خبرگزاري بينالمللي قرآن(ايكنا)، آيتالله العظمي عبدالله جوادي آملي، مرجع تقليد شيعيان چهارشنبه، 20 آذرماه، در تفسير آيات 40 تا 44 سوره فاطر در مسجد اعظم قم گفت: زماني كه همه چيز براي خداوند باشد و خداوند بر همه اشياء محيط باشد پس معامله با خداوند و اجر گرفتن از خداوند براي انجام اعمال صالح به معناي حقيقي معنايي نخواهد داشت چرا كه انسان مالك چيزي نيست كه بخواهد با خداوند معامله كند.
خداوند نيازي به اعمال صالح انسانها ندارد
آيتالله العظمي جوادي آملي ادامه داد: لذا تعابير خداوند در مورد اجر، بيع و پاداش به خاطر انجام اعمال صالح از باب تشويق است؛ چرا كه خداوند هيچ نيازي به اين اعمال ندارد كه بخواهد در مقابل آن اجر و پاداشي بدهد و انسان آنها را به خاطر خودش انجام ميدهد.
وي افزود: موحداني كه در قيامت از جهنم به بهشت ميروند؛ تكامل عملي در مورد آنها در قيامت صورت نميگيرد اگر چه تكامل علمي وجود دارد اما اين انتقال به خاطر تكامل نيست چرا كه آنها موحد بودند، موحدانه زندگي كردند و كسي كه اين گونه باشد در جهنم نخواهد ماند، اين فرد اگر چه زندگي مواحدانه داشتهاند، اما گناه كردهاند و اين كه به جهنم رفتهاند به خاطر انجام سئياتي است كه در دنيا انجام دادهاند، زماني كه از اين سيئات پاك شوند به بهشت ميروند؛ لذا هيچ تكامل عملي در قيامت نيست بلكه اين انتقال اثر همان رفتارهايي است كه اين افراد در دنيا داشتهاند.
خداوند از همه تغييرات دروني انسان آگاه است
اين مفسر قرآن تصريح كرد: انسان تا در دنيا است در معرض دگرگوني است چون فاعل مختار است و هر لحظه ممكن است ايمان بياورد و يا كفر بورزد و ذات اقدس اله به همه اعمال انسان عالم است و همچنين به سرانجام انسان عالم است؛ بنابراين خداوند ميداند كه اين شخص با حسن اختيار يا سوء اختيار خود چه انجام ميدهد آنچه عوض ميشود تغييراتي است كه در درون انسان است و تغييري در علم خداوند ايجاد نميشود چرا كه خداوند عالم به اين تغييرات است و علم خداوند تغيير نميكند.
وي در تشريح آيه 42 اين سوره گفت: در اين آيه خداوند ميفرمايد «وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لَئِنْ جَاءَهُمْ نَذِيرٌ لَيَكُونُنَّ أَهْدَىٰ مِنْ إِحْدَى الْأُمَمِ؛ اين مشركان پيش از بعثت تو، با سختترين سوگندهاى خود به نام خدا سوگند خوردند كه اگر پيامبرى بيم دهنده براى آنان بيايد، و در داشتن پيامبر، با يهوديان و مسيحيان يكسان شوند، قطعاً از هر يك از آن امّتها هدايت يافتهتر خواهند شد» اما آنها باز هم رسالت را انكار ميكنند چرا كه مشركان ميگفتند كه ممكن نيست بشر رسالت الهي را به عهده بگيرد و رسالت عامه را محال ميدانستند.
مبناي كافران انكار رسالت است
آيتالله جوادي آملي عنوان كرد: آنها معتقد بودند محال است كه انسان پيامبر شود و فقط فرشتگاناند كه ميتوانند پيامبر باشند. اينها حتي اگر فرشتهاي به سوي آنها بياييد باز هم انكار ميكنند چون مبناي آنها انكار رسالت است.
بنابراين چون انكار رسالت ميكنند بر نفور و پوچي آنها اضافه ميشود «فَلَمَّا جَاءَهُمْ نَذِيرٌ مَا زَادَهُمْ إِلَّا نُفُورًا؛ ولى هنگامى كه پيامبرى برايشان آمد و آنان را به عذاب الهى هشدار داد، جز دورى و گريز بر آنان نيفزود» چرا كه قبلا اينها يك كفر داشتند و آن كفر توحيدي بود ولي بعد از انكار رسالت، كفر به رسالت هم به آن اضافه شد.
امكان زندگي مسالمتآميز با كافران وجود دارد/ زندگي با مستكبران غير ممكن است
اين مفسر قرآن كريم بيان كرد: خداوند در آيه 43 اين گونه افراد را مستكبر دانسته است و ميفرمايد:«اسْتِكْبَارًا فِي الْأَرْضِ وَمَكْرَ السَّيِّئِ؛ برترى جويى آنان در روى زمين و نيرنگِ زشتشان ريشه در گريز آنان از پيامبر و تكذيب آيات الهى دارد» بنابراين اينها مستكبرند با كفار ميشود كنار آمد، امام با مستكبر نميشود كنار آمد؛ در بخش از آيات قرآن به اين مطلب شده كه برخي كافرند كه شما ميتوانيد با كافران زندگي مسالمت آميز داشته باشيد چرا كه آنها به شما كاري ندارند و شما هم به آنها كاري نداشته باشد آنها به شما مكر و نيرنگ نميزنند، تحريم نميكنند، ممانعت نميكنند و با آنهايي كه با شما چنين ميكنند همكاري و همراهي نميكنند پس شما هم با آنها كاري نداشته باشيد و بلكه با آنها عادلانه رفتار كنيد.
آيات سوره ممتحنه مبناي تدوين برخي از اصول قانون اساسي
اين مرجع تقليد بيان كرد: آيه 7 سوره ممتحنه نيز اشاره به همين مطلب دارد «لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ؛ خداوند شما را از دوستى با مشركان مكّه بازداشته است ولى او شما را از كسانى كه در امر دين با شما به كارزار برنخاسته و شما را از ديارتان بيرون نكردهاند باز نمىدارد كه با آنها نيكى كنيد و با آنان به عدل و داد رفتار نماييد، چرا كه خداوند دادگران را دوست مىدارد» مضمون آيه 7 و 8 سوره ممتحنه در مقدمه قانون اساسي وجود دارد و به استناد همين آيه اصولي نيز در قانون اساسي تدوين شده است.
تشريح معناي استكبار فيالارض/ عهد و پيمان مستكبران اعتبار ندارد
وي افزود: اما مستكبر با كافر فرق است. چرا كه خداوند در آيه 12 سوره توبه فرموده است «فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَا أَيْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَنْتَهُونَ؛ شما بايد با پيشوايان كفر پيكار كنيد، چرا كه آنان را هيچ پيمانى نيست، باشد كه از پيمانشكنى دست بردارند» در اينجا خداوند نفرمود با آنها بجنگيد چون ايمان ندارند، فرمود با آنها بجنگيد چون هيچ عهده و پيماني ندارند.
كافران نيز ايمان ندارند اما چون پيمان و عهد دارند، ميشود با آنها زندگي مسالمتآميز داشت اما مستكبران هيچ سوگند و توافق و تفاهمي ندارند. آنها هيچ چيز را به رسميت نميشناسند به همين خاطر يك روز قطعنامه ميبندند، توافق ميكنند، امضا ميكنند و فردا نقض ميكنند. اينها قطعنامهشان، امضايشان، عهدشان، تعهدشان هيچ اعتباري ندارد؛ اين معناي همان استكبار فيالارض است.
آيت الله جوادي بيان كرد: خداوند ميفرمايد «وَلَا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ؛ نيرنگِ ناروا جز دامن صاحبش را نمىگيرد و اثر سوء آن جز به خود او باز نمىگردد» مكر بد و زشت دامنگير كسي است كه مكر ميكند، اين مفهوم در بسياري از روايات ما نيز آمده است.
كسي كه براي ديگري چاه بكند خودش در آن ميافتد. كسي كه شمشير ظلم را از غلاف بيرون بياورد با همان شمشير كشته ميشود.
طالبان و القاعده مكرهاي آمريكا در جهان اسلام هستند آمريكا بود كه بساط اينها را در جهان راه انداخت و ما اميدواريم كه بساط آمريكا با همين طالبان و القاعده كنده شود. اين مطالب اگر چه از اهل بيت(ع) است اما يقيني است و بر اساس آيات قرآن است.
ائمه(ع) گاهي به شاگردانشان ميفرمودند اگر سخني از ما شنيديد از ما بپرسيد اين را از كجاي قرآن بيان ميكنيم كه در برخي از مواقع پرسيده ميشد و آنها پاسخ ميدادند.
چهارشنبه 20 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 61]