واکسن‌های سرطانی اخیراً به یک نقطه رسیده‌اند که ممکن است در آینده نقش مهمی در درمان انواع مختلف سرطان بازی کنند.

شرکت‌های مشهور داروسازی جهان در حال تحقیق بر روی واکسن‌های سرطان هستند و از هوش مصنوعی برای شناسایی جهش‌های تومورهای سرطانی استفاده می‌کنند. این جهش‌ها توسط سیستم ایمنی بدن تشخیص داده شده و واکسن‌های شخصی‌سازی شده ساخته می‌شوند تا سیستم ایمنی بدن بیمار را تقویت کرده و تومورهای سرطانی را هدف قرار دهد.

شرکت مدرنا به همراه شرکت مرک در سال ۲۰۱۷ برنامه‌هایی برای شروع آزمایش‌های انسانی با واکسن شخصی‌سازی‌شده برای تومورهای جامد اعلام کرد. این شرکت‌ها با تعیین توالی دی‌ان‌ای سلول‌های سالم و سرطانی بیمار، واکسن‌های شخصی‌سازی را ایجاد می‌کنند.

برای انتخاب جهش‌های مناسب، از هوش مصنوعی استفاده می‌شود تا به تعداد زیادی از جهش‌ها در سلول‌های سرطانی بپردازد و بهترین ترکیب را انتخاب کند. این شرکت‌ها با مراکز پزشکی دانشگاهی همکاری می‌کنند تا به نمونه‌های بیوپسی دسترسی پیدا کنند و الگوریتم‌های خود را آموزش دهند.

هوش مصنوعی نیز از اصول اولیه ایمنولوژی (ایمنی‌درمانی) برای شناسایی و تشخیص اجزاء خاص پروتئین‌ها و اسیدهای آمینه استفاده می‌کند. در این راستا، شرکت مدرنا در حال تحقیق و توسعه یک واکسن آران‌ای (RNA) شخصی‌سازی برای سرطان است. این واکسن با تزریق به بیمار، واکنشی بزرگ ایجاد می‌کند که باعث تولید سلول‌های ایمنی می‌شود. این سلول‌های ایمنی به طور خاص برای حمله به سلول‌های سرطانی که پروتئین‌های خاصی را بیان می‌کنند، طراحی می‌شوند.

واکسن‌های RNA که در تولید واکسن‌های کووید-۱۹ نیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند، دستورالعمل‌هایی را به سلول‌ها می‌دهند تا پروتئین‌های خاصی تولید کنند. این واکسن باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شود و بدن را به تولید پروتئین به مقدار کافی ترغیب می‌کند تا سلول‌های ایمنی آن را تشخیص دهند و حمله کنند. از هوش مصنوعی برای شناسایی جهش‌ها و انتخاب بهترین ترکیب پروتئین‌ها در سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.

در نهایت، ترکیبی از اطلاعات بدست آمده از هوش مصنوعی و اصول ایمنی‌درمانی، امکان توسعه واکسن‌های شخصی‌سازی‌شده برای مبارزه با سرطان را ایجاد می‌کند. این رویکرد جدید به امید آن است که سیستم ایمنی بدن را به طور مؤثرتری برای شناسایی و از بین بردن سلول‌های سرطانی تقویت کند.

در ماه ژوئن ۲۰۲۳، شرکت‌های مدرنا و مرک گزارش دادند که حدود ۶۸ درصد از بیماران مبتلا به ملانوما (سرطان پوست) در مراحل سخت (مرحله ۳ و ۴) به واکسن با پاسخ مثبت پاسخ دادند. این واکسن به تازگی بر روی توسعه‌دهنده‌های سرطانی، به ویژه در مرحله‌های پیشرفته، تأکید دارد. از آن ۳۲ درصد از بیماران نیز دیدند که سرطانشان پس از این درمان ادامه می‌یابد یا جان خود را از دست می‌دهند.

استیون بانسل، مدیرعامل شرکت مدرنا، اظهار کرد که با وجود پیشرفت‌های زیاد، هنوز اطلاعات کاملی در مورد اینکه چرا برخی از افراد به این واکسن پاسخ مثبت می‌دهند و دیگران نه، موجود نیست. او با ابراز خوش‌بینی به این حوزه نگاه مثبت دارد و اظهار داشت که هر هفته مقالات و بررسی‌های جدیدی به اطلاعات ما افزوده می‌شود.

همچنین، شرکت ژن‌تک با همکاری شرکت بایوان‌تک در حال توسعه واکسنی است که برای حمله به تومورهای تکی طراحی شده است. این تحقیقات در حوزه سلول‌های T (سلول‌های ایمنی) فعال کننده بهبود می‌یابد، که قادر به تشخیص سرطان پانکراس در برخی از بیماران هستند. نتایج این تحقیقات نشان داد که بعد از یک سال و نیم، همه بیماران بدون سرطان باقی‌ماندند.

ایرا ملمن، معاون ایمونولوژی سرطان شرکت ژن‌تک، در گزارشی در مجله Nature اطلاعات جزئیات اثر واکسن آن‌ها بر روی بیماران مبتلا به سرطان پانکراس را ارائه داد. واکسن آن‌ها سلول‌های T را فعال کرد که قادر به تشخیص سرطان پانکراس در ۵۰ درصد بیماران بودند. نتایج نشان داد که در مدت یک و نیم سال پس از درمان، تمامی بیماران بدون سرطان باقی ماندند، در حالی که سرطان برای بیمارانی که به واکسن پاسخ نداده بودند، در میانگین یک سال دیگر ظاهر شد.