فضای مجازی، میدان نبرد سیاست: سانسور و حذف اکانت‌ها

سانسور در شبکه‌های اجتماعی به اشکال مختلفی از جمله حذف پست‌ها، محدود کردن تعاملات و مسدودسازی حساب‌ها صورت می‌گیرد. این اقدامات که اغلب به دلایل سیاسی انجام می‌شوند، نه تنها حق آزادی بیان کاربران را نقض می‌کنند، بلکه مانع از دسترسی آزاد به اطلاعات نیز می‌شوند. حسین دلیریان، سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی، با اشاره به این موضوع، به مواردی مانند سانسور تصاویر شهدا و فعالان سیاسی در شبکه‌های اجتماعی اشاره کرده است.

سکوت اجباری در شبکه‌های اجتماعی: سانسور و محدودیت‌ها

در گفت‌وگویی که اخیراً با حسین دلیریان، سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی انجام شده است، وی به بررسی چالش‌های موجود در فضای مجازی و به ویژه سانسور محتوا در شبکه‌های اجتماعی خارجی پرداخته است. دلیریان با ارائه مثال‌هایی از سانسور در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و توییتر، به ابعاد مختلف این مسئله پرداخته و دلایل و پیامدهای آن را بررسی کرده است. در این تحلیل، تلاش می‌شود تا اظهارات ایشان را به صورت دقیق‌تر و با جزئیات بیشتری بررسی کنیم.

سانسور هدفمند و سیاسی در شبکه‌های اجتماعی

یکی از نکات مهمی که دلیریان به آن اشاره کرده است، انگیزه‌های سیاسی پشت پرده سانسور در شبکه‌های اجتماعی است. وی معتقد است که مالکان این شبکه‌ها که غالباً در کشورهای غربی مستقر هستند، تحت تأثیر منافع سیاسی دولت‌های خود، اقدام به سانسور محتوا می‌کنند. این سانسور اغلب بر اساس معیارهایی انجام می‌شود که با سیاست‌های دولت‌های غربی همسو باشد و مخالفان این سیاست‌ها را هدف قرار می‌دهد.

انواع سانسور در شبکه‌های اجتماعی

دلیریان به انواع مختلف سانسور در شبکه‌های اجتماعی اشاره کرده است که عبارتند از:

حذف پست‌ها، استوری‌ها و کامنت‌ها: این نوع سانسور به صورت مستقیم و آشکار انجام می‌شود و محتوا به طور کامل از دید کاربران حذف می‌شود.
غیرفعال کردن حساب‌ها: در این حالت، دسترسی کاربر به حساب خود محدود شده و او نمی‌تواند فعالیت‌های عادی خود را در شبکه اجتماعی انجام دهد.
محدود کردن تعاملات: این نوع سانسور با کاهش قابلیت مشاهده محتوا توسط سایر کاربران انجام می‌شود و در واقع نوعی سانسور نرم محسوب می‌شود.
شادوبن: این نوع سانسور به این معنی است که محتوای کاربر به طور کامل حذف نمی‌شود، اما الگوریتم‌های شبکه اجتماعی به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که این محتوا کمتر به کاربران دیگر نمایش داده شود.

تأثیر سانسور بر روند اطلاع‌رسانی

دلیریان با اشاره به نظریه برجسته‌سازی در ارتباطات، تأکید کرده است که سانسور در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند بر شکل‌گیری افکار عمومی تأثیر بسزایی داشته باشد. با توجه به اینکه شبکه‌های اجتماعی به یکی از مهم‌ترین منابع خبری برای بسیاری از افراد تبدیل شده‌اند، سانسور محتوا می‌تواند منجر به ارائه یک تصویر ناقص و گزینشی از واقعیت شود.

پیامدهای سانسور در شبکه‌های اجتماعی

سانسور در شبکه‌های اجتماعی پیامدهای متعددی دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

محدود شدن آزادی بیان: سانسور محتوا به معنای محدود کردن حق آزادی بیان کاربران است.
تضعیف اعتماد به شبکه‌های اجتماعی: وقتی کاربران متوجه شوند که محتوا در شبکه‌های اجتماعی به دلایل سیاسی سانسور می‌شود، اعتماد آن‌ها به این پلتفرم‌ها کاهش می‌یابد.
تقویت نظریه‌های توطئه: سانسور می‌تواند به تقویت نظریه‌های توطئه و افزایش شکاف بین مردم و نهادهای قدرت کمک کند.
ترویج اخبار جعلی: در نبود اطلاعات دقیق و موثق، اخبار جعلی و شایعات به سرعت در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند.

راهکارهای مقابله با سانسور

دلیریان برای مقابله با سانسور در شبکه‌های اجتماعی، دو راهکار اصلی را پیشنهاد کرده است:

تقویت شبکه‌های اجتماعی داخلی: با تقویت شبکه‌های اجتماعی داخلی و افزایش قابلیت‌های آن‌ها، می‌توان به کاربران گزینه‌های جایگزینی برای شبکه‌های اجتماعی خارجی ارائه داد.
همکاری بین‌المللی: کشورهای اسلامی می‌توانند با همکاری یکدیگر و اعمال فشار بر شبکه‌های اجتماعی خارجی، آن‌ها را به رعایت اصول آزادی بیان و عدم تبعیض تشویق کنند.

نتیجه‌گیری

سانسور در شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک چالش جدی مطرح است که می‌تواند بر آزادی بیان، شکل‌گیری افکار عمومی و روند اطلاع‌رسانی تأثیرگذار باشد. برای مقابله با این چالش، نیاز به اتخاذ راهکارهای جامع و بلندمدتی است که هم در سطح ملی و هم در سطح بین‌المللی قابل اجرا باشد.