در انتخابات امسال، سیستم رأی‌گیری به صورت کاملاً الکترونیکی انجام خواهد شد

مزایای استفاده از فناوری اطلاعات و ابزارهای رایانه‌ای در انتخابات برای همه قابل تشخیص است. برگزاری انتخابات به صورت الکترونیکی، می‌تواند مانند سایر امور با جایگزینی روش‌های پیشرفته به جای روش‌های سنتی، مزایایی از قبیل افزایش سرعت و دقت در انجام کارها و کاهش هزینه‌ها را به ارمغان بیاورد.

به گزارش ایسنا، انتخابات، به جز رای‌گیری، شامل فرایندهای دیگری است که پیش از آن با دستور شروع انتخابات آغاز می‌شود و استفاده از فناوری الکترونیک در هر یک از این فرایندها، انتخابات الکترونیکی یا E-election را شکل می‌دهد. با این حال، وقتی از انتخابات الکترونیکی یا E-election صحبت می‌شود، معمولاً به رای‌گیری الکترونیکی یا E-voting اشاره می‌شود.

اولین فرایند در روز رای‌گیری، احراز اصالت سند هویتی رای‌دهنده است که در حال حاضر در تمامی شعب به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. این فرایند شامل بررسی و کنترل شماره ملی فرد برای تأیید محدوده سنی و جلوگیری از تقلب و رای تکراری است. تفاوت اصلی بین شعب تمام مکانیزه و سایر شعب، در اخذ رای و شمارش آرا به صورت الکترونیکی است.

اگرچه بسیاری از کشورهای دنیا در حال حاضر از فناوری الکترونیکی در بخش‌های مختلف انتخابات استفاده می‌کنند، اما اخذ و شمارش آرا همچنان بر روی کاغذ انجام می‌شود.

با توجه به فرایندی که در انتخابات ایران در نظر گرفته شده است، می‌توان ادعا کرد که الکترونیکی شدن انتخابات در ایران نیاز به چند دوره پیشرفت دارد. در سال‌های اخیر، این موضوع مطرح شده است و بیان شده است که زیرساخت‌های لازم برای اجرای انتخابات الکترونیکی در دسترس است.

برگزاری انتخابات به صورت الکترونیکی از چند جنبه مهم است. اولاً، به واسطه الکترونیکی شدن رای‌گیری، هزینه‌های انتخاباتی کاهش می‌یابد. ثانیاً، دقت و سرعت فرآیند انتخابات افزایش می‌یابد. مسئولان معتقدند که در انتخابات مجلس و شوراها که تعداد کاندیداها بسیار بالاست و شمارش آرا به صورت دستی زمان‌بر است، استفاده از رای‌گیری الکترونیکی مناسب است. با این حال، گفته شده است که در انتخاباتی مانند خبرگان رهبری و ریاست جمهوری، بهتر است از روش سنتی استفاده شود.

بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که در ایران، الکترونیکی شدن انتخابات نیاز به مراحل پیشرفتی دارد و در برخی انتخابات ممکن است به دلایل خاص از روش سنتی استفاده شود.

دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی قرار است در تاریخ ۱۱ اسفندماه سال جاری برگزار شود؛ در این راستا خردادماه امسال نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزارت کشور را موظف کردند تا در حداقل یک هشتم حوزه‌های دارای تعدد کرسی مجلس، انتخابات را به صورت کاملاً الکترونیکی برگزار کنند.

در همین رابطه اخیرا هادی طحان نظیف- سخنگوی شورای نگهبان- در گفت‌وگو با خانه ملت، درباره برگزاری الکترونیک انتخابات گفته است: این موضوع در اسناد بالادستی وجود دارد و در قانون جدید نیز به آن اشاره شده است، البته از ۲۵ فرآیند موجود در انتخابات ۲۴ فرآیند به صورت الکترونیک در حال انجام است و وزارت کشور هم اعلام آمادگی کرده است اما درباره اخذ رأی منتظر دریافت طرح وزارت کشور هستیم تا پس از آن اعلام نظر کنیم. اگر نکات فنی در این طرح لحاظ شده باشد و تایید های فنی کسب شود،  شورای نگهبان هم مخالفتی با برگزاری انتخابات به صورت الکترونیک ندارد.  

موضوعی که وی در تازه‌ترین اظهارات خود به آن اشاره و گفته است هفته گذشته جلسه‌ای در کمیسیون شوراهای مجلس برگزار شد. یکی از بحث‌هایی که در آنجا مطرح شد بحث انتخابات الکترونیکی بود و برخی از نماینده‌ها دغدغه‌هایی داشتند که باید نسبت به آن دغدغه‌ها چاره‌اندیشی صورت گیرد و راه‌حل‌هایی پیدا کرد تا در فرض اجرا ما اختلاف نظر مواجه نباشیم. به هر حال جلسات کارشناسی در حال برگزاری است و هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است.

طبق اعلام کارشناسان، احراز هویت الکترونیکی از زمانی که اطلاعات وارد دستگاه می‌شود، یک ثانیه انجام می‌شود البته در مناطقی که امکانات زیرساختی ضعیف‌تر است، احراز هویت حداکثر ده تا پانزده ثانیه انجام می‌شود.

طی سالهای گذشته درباره طراحی و امنیت دستگاه‌های احراز هویت اعلام شده بود که کلیه طراحی‌های دستگاه‌ها در داخل کشور انجام شده است و اصلا دستگاهی مشابه دستگاه‌ها وجود ندارد. تمام سیستم‌های رمزنگاری، نرم‌افزاری و حتی سیستم عامل دستگاه‌ها مخصوص این دستگاه بوده و در داخل کشور طراحی شده است.

برخی قطعاتی که به لحاظ اقتصادی تولید آنها مقرون به صرفه نبوده یا تکنولوژی آن در داخل کشور نبوده است هم وارد شده است. دستگاه‌ها به گونه‌ای  طراحی شده که امکان هک شدن آنها بسیار ضعیف است و از این بابت نگرانی وجود ندارد. بر این اساس شماره ملی ارسال و در پایگاه این شماره بررسی می‌شود تا کنترل کند فرد پیش از این رای داده است یا نه.

در این راستا بحث فراهم شدن ملزومات و زیرساخت‌های ارتباطی پایدار و حفظ امنیت اطلاعات، برای برگزاری تمام الکترونیکی انتخابات، از اهمیت ویژه برخوردار است.

طی سالهای گذشته کل مجموعه زیرساختی کشور و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با برگزارکنندگان انتخابات همراهی  کرده و همه آماده باش بودند تا احراز هویت بدون ریسک عملیاتی شود. از سویی همواره تاکید شده که ارتباطات اینترنت پایدار خواهد بود. اما قطع احتمالی اینترنت هم موجب قطع شدن دستگاه‌ها نخواهد شد زیرا از فضای اینترنت استفاده نمی‌شود.

طبق آنچه طی سالهای گذشته اعلام شده برای ستاد انتخابات یک شبکه مستقل از اینترنت در نظر گرفته می‌شود که مشکلات اینترنت را ندارد و بسیاری از فعالیت‌ها به لحظه در آن انجام می‌شود و شعبات اخذ رای با ستاد انتخابات ارتباط به‌لحظه دارند، به‌طوری که اگر کسی رای بدهد، شماره کارت ملی‌اش در شبکه ثبت می‌شود و این فرد نمی‌تواند در جای دیگری رای بدهد