تور لحظه آخری
امروز : سه شنبه ، 10 مهر 1403    احادیث و روایات:  امام علی (ع):دين را پناهگاه و عدالت را اسلحه خود قرار ده تا از هر بدى نجات پيدا كنى و بر هر دشم...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1819576286




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

محله ای پر از تاریخ اما بی نشان و محروم


واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: روزنامه ولایت قزوین، محله ای پر از تاریخ اما بی نشان و محروم قزوین - ایرنا - روزنامه ولایت به مدیر مسئولی سیدعبدالعظیم موسوی چاپ قزوین در تازه ترین شماره خود به قلم پروین و پریسا شهسواری با عنوان محله ای پر از تاریخ اما بی نشان و محروم به وضعیت تاریخی محلات پرداخته است.


در این گزارش می خوانیم: محلات نقش برجسته ای در نظام های شهری دارند و بنابر تعریف جامعه شناسان، زندگی ساکنان این محدوده براساس مجاورت و همسایگی استوار بوده و دارای منافع مشترک و یکسانی هستند.شهر قزوین دارای محله هایی است که توانسته در مسیر دگرگونی شهرها و تغییر و تحول دائمی، موجودیت خود را در پس قرن ها حفظ کند و به حیات خود ادامه دهد.محله های راه ری، راه کوشک، زرگر کوچه، سرکوچه ریحان، پنبه ریسه و ... از جمله محلاتی هستند که در کتیبه های نفیس و ارزشمند مسجد جامع عتیق قزوین از آن ها نام برده شده و هنوز پس از گذشت هزاران سال به همین نام شناخته می شوند.هرچند ساختارهای اجتماعی در پدیدآوردن محله ها نقش به سزایی داشته ولی گاه نام گذاری محله ها بر مبنای فراوانی شاغلان یک حرفه در محله بود مثل محله های حلاجان، دباغان و تنورسازان اشاره به فراوانی یک حرفه در منطقه دارند و به تبع این محلات به دلیل وجود منافع مشترک از انسجام اجتماعی بیشتری برخوردارند.گاهی اوقات برخی از محله ها مانند محله ارمنی ها، یهودی ها، زرتشتی ها براساس تفاوت های ایدئولوژیک و مذهبی نامگذاری می شدند که به عنوان مثال بخشی از محله بلاغی یا پنبه ریسه به ارامنه قزوین اختصاص داشته و در گذشته دورتر حدود 100 سال پیش یهودیانی که در خیابان مولوی امروزی می زیستند دارای محله جداگانه ای بودند که به نام محله شناخته می شدند در این گزارش می خواهیم سری به محله پنبه ریسه قزوین بزنیم.محله ای که یکی از کهن ترین محلات قزوین است و از شرق دولتخانه صفوی آغاز و تا آرامگاه حمداالله مستوفی و بقعه متبرکه امامزاده آمنه خاتون ادامه دارد. این محله که نام آن در کتیبه گچ بری کوفی مسجد جامع عتیق قزوین نیز آمده است به لحاظ بافت تاریخی و منظر اجتماعی غنی و واجد ارزش است که اقامت و سکونت مردم قزوین با قدمتی بیش از 1000 سال را در این محله نشان می دهد.**** پنبه ریسه محله ای با تنوع عناصر تاریخیبرای اطلاع از پیشینه این محله و بناهای تاریخی موجود در آن به سراغ محمدحسن سلیمانی قزوین پژوه رفتیم.او با اشاره به جزییات جغرافیایی این محله به ولایت می گوید: این محله از شرق به خیابان باغ دبیر، از شمال به خیابان طالقانی و از جنوب غربی به کوچه محمدیه و جنوب شرقی به خیابان حمدا... مستوفی و غرب این محله نیز به خیابان سپه ختم می شود.وی در خصوص گذرهای موجود در این محله می گوید: ساختار هر محله را گذرهای آن تشکیل داده و در این محله نیز چند گذر مهم وجود داشت که یکی از آن ها گذر صوفیان بود که در حال حاضر با نام خیابان حمدا... مستوفی شناخته می شود و ورودی این محدوده نیز از سمت باغ دبیر است.به گفته این پژوهشگر، گذر ملک آباد و گذر میدان گاه نیز از دیگر گذرهای این محله محسوب می شوند که در آن ها تعداد زیادی از آثار تاریخی وجود دارد. وی در خصوص تعداد ساکنین محله پنبه ریسه در سال 1265 شمسی می گوید: طبق سرشماری که در سال 1265 شمسی در زمان ناصرالدین شاه انجام شد؛ در این محله دو هزار و 468 نفر زندگی می کردند که یک هزار و 198 نفر آن ها مرد و هزار و 270 نفرشان زن بودند.وی به عناصر و بناهای تاریخی و باارزش موجود در این محله اشاره می کند و می گوید: آرامگاه حمدا... مستوفی، خانه سردار مفخم، مساجد حیدریه و محمدیه و بقاع متبرکه امامزاده علی و آمنه خاتون و حمام های میرزا کریم و داروغه از جمله بناهای تاریخی در این محله هستند.**** تردد بیش از حد خودرو در کوچه های پنبه ریسه آزار دهنده استاز سمت شرقی این محله یعنی باغ دبیر وارد می شوم، کوچه ای که در ابتدای آن تابلوی معرفی مسیر بزرگی دارد که آرامگاه حمدا... مستوفی، امامزاده آمنه خاتون و امامزاده علی (ع) را معرفی و جهت دهی می کند. در ابتدای این مسیر شلوغی این کوچه و تردد بیش از اندازه خودروها جالب توجه است گویی این معبر تبدیل به خیابانی شده و از کوچه خبری نیست. ساکنین این محله نیز در این موضوع گلایه دارند.حاج علی که مدتهاست ساکن این کوچه است، می گوید: تردد بیش از حد خودروها آسایش و آرامش را از ساکین سلب کرده، هرچه این موضوع را به گوش مسئولان رسانده ایم اما بی فایده بوده است.سلیمی یکی دیگر از ساکنین این کوچه از وضعیت آسفالت کوچه ها ناراضی است و می گوید: مدتهاست که شهرداری این مسیر را آسفالت نکرده و وضعیت خوبی ندارد.**** نبود سطل زباله در کوچه آرامگاه حمدا... مستوفیخانم خانه داری نیز در گفت و گو با ولایت از نبود سطل های زباله مکانیزه در این مسیر ابراز ناراحتی می کند و می گوید: در این محدوده یا سطل زباله نداریم و یا فاصله آن ها از هم بسیار زیاد است و مجبوریم زباله ها را بر روی زمین قرار دهیم.**** عارفی سرشناس با خانه ای غریب و ناشناسهمین طور به مسیر ادامه می دهم. دنبال خانه عارف قزوینی می گردم. پرسان پرسان یکی از ساکنان این محله خانه را نشان می دهد. خانه ای غریب با دری بسته بدون هیچ گونه علایمی که نشان دهد این مکان روزگاری خانه یکی از ادبا و فرهیختگان نامی کشور و شاعر و تصنیف ساز مهم این شهر بوده است.این شاعر و تصنیف ساز قزوینی در سال 1259 در قزوین متولد شد او در سال 1323 و در زمان آغاز 23 سالگی اش که زمزمه مشروطیت بلند گشته بود؛ با اشعار خود به موفقیت مشروطیت کمک کرد.به محدوده تاریخی آرامگاه حمدا... مستوفی می رسم.قزوینی ها به این بنا گنبد دراز و یا گنبذ دراز می گویند. این بنا از یک مخروط آبی رنگ بر روی بنای آجری تشکیل شده است.دقیقا روبروی این بنا محوطه ای باز قرار دارد که به مکانی برای پارک خودرو تبدیل شده و انواع خودرو در آن توسط ساکنین و یا سایر شهروندان پارک می شود.همچنین زباله هایی که علاوه بر سطل روی زمین هم ریخته شده اصلا چهره خوبی به این محوطه تاریخی نمی دهد.**** روبروی آرامگاه حمدا... مستوفی ساماندهی شودیکی از مغازه داران این محدوده در گفتگو با ولایت می گوید: هیچ کس به این وضع رسیدگی نمی کند؛ اینجا یک محله و محوطه تاریخی است و توریست های خارجی و گردشگران زیادی به آن رفت و آمد می کنند.وی می افزاید: خودروهایی که اینجا پارک می شوند و زباله هایی که به زمین ریخته می شوند؛ چندان برای گردشگران خوشایند نیستند و همیشه از این وضعیت گلایه دارند.این شهروند همچنین از وضعیت آسفالت کوچه ها ابراز ناراحتی می کند و می گوید: اداره آب برای کنتورها و سایر موارد اقدام به کنده کاری در کوچه ها کرد و آسفالت مجدد باعث دو تکه شدن آن و ایجاد ناهمواری در سطح کوچه ها شده است. به سمت کوچه آمنه خاتون که در جوار آرامگاه حمدا... مستوفی است می روم. با یکی از مغازه داران در این کوچه هم صحبت می شوم خیاط است و زمان زیادی است که در این محله روزگار گذرانده است.او به کمبود امنیت در این کوچه اشاره می کند و می گوید: گشت های پلیس به طور محدود و کم در این کوچه ها اقدام به گشت زنی می کنند و این مورد باعث شده تا سارقان از این وضعیت سوءاستفاده کرده و منازل مردم را سرقت کنند.او همچنین از نبود سطل زباله در این کوچه نیز ابراز گلایه می کند و می گوید: به دلیل نبود سطل زباله همیشه مردم در کنار مغازه من زباله های خود را بر روی زمین قرار می دهند و این موضوع باعث شده تا همواره اقدام به شستن و تمیز کردن جلوی در ورودی مغازه کنم.**** کمبود سطل زباله مکانیزه در کوچه های محله پنبه ریسهنبود سطل زباله در اکثر کوچه ها بر این محله مشهود بود و تنها در برخی کوچه ها سطل زباله مکانیزه وجود داشت.در کوچه جلیلی فرد که تقریبا روبروی آرامگاه حمدا... مستوفی است زباله هایی بر روی زمین وجود داشت و در کنار آب فاضلابی که از یکی از خانه ها در کوچه سراریز شده بود؛ منظره ناخوشایندی را در کنار یک محوطه تاریخی ایجاد کرده بود که واقعا نیازمند نگاه ویژه مدیریت شهری و ساماندهی این اوضاع است.به گذر ملک آباد می رسم، محوطه ای که ابتدای آن از مغازه های متنوع و زیادی تشکیل شده است. تقریبا نرسیده به محوطه امامزاده آمنه خاتون سمت راست این خیابان دری زرد رنگ که شیشه های آن هم شکسته نظر مرا به خود جلب می کند. نزدیک می شوم، تابلویی در بالای آن نصب شده و حمام داروغه را نشان می دهد.این حمام مدتهاست که متروک شده اما بنای اصلی باقی مانده است. جالب است بدانید در محله پنبه ریسه سه حمام میرزا کریم، داروغه و میرزا عبدا... وجود داشت که از آن ها حمام میرزا کریم و داروغه پابرجاست.از این گرمابه عبور می کنم. مسجد آمنه خاتون و بقعه متبرک امامزاده آمنه خاتون را روبرویم می بینم. یکی از زیارتگاه های شهر قزوین، امامزاده آمنه خاتون یا امینه خاتون (س) است. اهالی از او به عنوان دختر امام جعفر صادق(ع) یاد می کنند ولی در برخی منابع او را دختر امام موسی کاظم (ع) معرفی کرده اند.این بنا متعلق به دوره ی صفویه در میان شورستان های محله پنبه ریسه واقع شده و شکل ظاهری آن به صورت مخروطی و قسمت پایین ساختمان از سنگ های صاف و روسازی آن از کاشی های رنگارنگ می باشد.از همین مسیر به سمت میدان گاه محله پنبه ریسه می رویم، نرسیده به این میدانگاه فضای تقریبا وسیعی می بینی که قبل ها تل میرزاکریم نام داشت و در حال حاضر این محوطه به همراه چند ساختمان تخریب شده و از آن به عنوان بوستان و فضای سبز برای شهروندان استفاده شده است.به سمت میدان گاه می رویم. ساختمان های نوساز در این مسیر قابل توجه است.وسط این میدان گاه یک درخت توت کهنسال وجود دارد که با حصاری تنه اش محافظت شده است.**** گرمابه میرزاکریم؛ گرمابه ای به جای مانده از دوران قاجاردقیقا نبش کوچه محمدیه گرمابه ای قدیمی وجود دارد به نام میرزاکریم که از آثار ارزشمند تاریخی مربوط به دوره ی قاجار در شهر قزوین است. این گرمابه در سال 92 بر اثر ترکیدگی انشعاب اصلی آب در محله، ساختمان های قدیمی اش فرو ریخت و به دلیل شکاف ایجاد شده در بخش شرقی این اثر تاریخی، گل و لای ناشی از ترکیدگی لوله، کف حمام را فرا گرفت که علی رغم آسیب های وارد آمده به بخش هایی از این بنا، خوشبختانه قسمت های اصلی این اثر تاریخی سالم و گزندی به آن وارد نشد.حمام میرزاکریم از معدود حمام های قدیمی بود که تا سال 92 به کار خود ادامه می داد و به دنبال مرمت و بازسازی بنای تاریخی این حمام و اجرای اقدامات برای رفع خطر و حفاظت از این اثر تاریخی، 3 لایه تزیینات نقاشی و نگارگری روی سطوح دیواره ها و سقف این گرمابه آشکار شد.عمده تزئینات در ضلع جنوب شرقی سربینه شامل 3 لایه تزئینات نقاشی و نگارگری عمدتا با تصاویری انسانی و نقوش اسلیمی مربوط به دوره ی قاجار است که طی جست و جوی بیشتر در 5 نقطه ی دیگر حمام هم لایه های نقاشی مشابهی نمایان شد.تردد بیش از حد خودرو در این کوچه از دیگر مشکلاتی است که شهروندان و ساکنان این منطقه در گفت وگو با ولایت از آن ناراضی بودند.**** مسجد محمدیهدقیقا امتداد همین کوچه و میدانگاه از یک طرف به خیابان سپه می رسد و از طرف دیگر به خیابان باغ دبیر.همین طور به مسیرم ادامه می دهم. مسجد محمدیه با دیوارهای بلند و نوسازی شده توجهم را جلب می کند این مسجد یکی از مساجد تاریخی و قدیمی قزوین است که در محله پنبه ریسه و در کوچه محمدیه قرار دارد.مسجد محمدیه یکی از بناهای بر جای مانده از دوران قاجار است که طی سال های اخیر مورد مرمت قرار گرفته است. این مسجد در سال 77 با شماره 2053 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.این مسجد به نام مسجد سوراخ سوراخ هم معروف است.در این مسیر چند منزل مسکونی به دلیل اجرای طرح شهید انصاری شرقی توسط شهرداری تملک شده و متاسفانه در حال حاضر که طرح متوقف شد؛ این خانه ها تبدیل به یک معضل برای ساکنان شده است؛ چرا که اکثرا تبدیل به مکانی برای ریختن زباله شده و از طرفی هنگام شب محلل تردد و تجمع افراد مزاحم و خلافکار شده که برای ساکنان آزار دهنده است.**** گرمابه بلاغی با قدمتی 200 ساله در دل بافت تاریخی شهربه گذر بلاغی که یکی از گذرهای محله پنبه ریسه است وارد شدم از کوچه هادی زاده وارد می شویم پس از تقریبا 300 متر گشت و گذار و دیدن بافت تاریخی محله به محوطه تقریبا باز مانند چهار راه رسیدیم، سمت چپ این چهارراه گرمابه بلاغی توجهم را به خود جلب کرد.دربی کوچک با تابلویی که نشان می داد اینجا گرمابه بلاغی است. به گفته ی ناصر تکمیل همایون، قزوین شناس این گرمابه قدمتی 200 ساله دارد.با چند شهروند و ساکن این کوچه هم صحبت می شوم، یکی از مغازه داران که خانه اش دقیقا کنار این گرمابه است؛ می گوید: 15 سال است که این گرمابه بلاتکلیف است و ما به لحاظ گرد و خاک و مسائل بهداشتی آسایش نداریم.وی همچنین ادامه می دهد: به دلیل تخریب چند ساختمان در پشت این گرمابه مشکلات زیادی در این محله داریم و از شهرداری و سازمان میراث فرهنگی می خواهیم واقعا تکلیف ما را مشخص کنند.دقیقا این گرمابه نیز در طرح خیابان شهید انصاری شرقی قرار داشت و اگر این طرح اجرا می شد این گرمابه نیز به زیر خیابان می رفت.****مسجد مدرسه حیدریه؛ شاخص ترین بنای عصر سلجوقی در ایرانکمی چند قدم آن طرف تر بنایی با دیوارهای آجری چشم ها را می نوازد، البته باید بگوییم که هیچ کدام از این بناهایی که در این محله وجود دارد هیچ آثار و علائمی برای راهنمایی گردشگران ندارد و در این گزارش با پرس و جو از افراد محلی و ساکنان این محله پی به بناهای تاریخی مهم و با ارزش بردم.این بنا نامش مسجد مدرسه حیدریه است. مسجدی که باید آن را از شاخص ترین بناهای عصر سلجوقیان در ایران دانست. گرچه از بنا و تاریخ بنای اولیه آن اطلاعی در دست نیست و برخی آن را پیش از اسلام آتشکده می دانستند و برخی ساخت این مسجد را به قرن دوم نسبت می دهند و معتقدند شاید این همان مسجدی باشد که امام رافعی و حمدا... مستوفی آن را جامع اصحاب ابوحنیفه ذکر کرده اند.به گفته ی حمدا... مستوفی طاق بزرگ محراب مسجد را مرحوم خواجه عزالدین حنیفی ساخته و تا دوران حکومت صفویان نیز دایر بوده است و در دوره ی قاجار نیز با افزودن طاق نماها گوشواره های ورودی، ایوانی در مقابل شبستان و حجره هایی در اطراف مسجد برای استفاده طلاب، تا اندازه ای رونق گرفت و مورد استفاده دوباره واقع شد. حجره های اطراف مسجد نیز تا سال 1347 باقی بود و در این سال با تخریب حجره های شمالی، مدرسه جدیدی توسط کمیسیون نظارت و فرهنگ آغاز و در پایان تنها دو حجره شرقی و غربی، جهت انباری و سرایداری باقی بود که اکنون از آنها نیز اثری باقی نمانده است. محراب و تزیینات مسجد حیدریه از جمله کتیبه ها، از نظر خود جزو بهترین و نفیس ترین نمونه های هنر گچبری ایران به شمار می رود.همچنین هماهنگی طرح پیچیده گچ بری و سادگی طرح آجرکاری کم نظیر است و کتیبه های کوفی این مسجد که به شکل کوفی گلدار، کوفی گل و بر گ دار و کوفی پیچیده گچبری شده اند نیز بی نظیر است.سبک معماری و نوع مصالح به کار رفته در این مسجد را می توان منسوب به سبک معماری ابنیه مذهبی در دوره خلفای عباسی دانست به طور کلی در این بنا تنها دو عامل تزئینی مشاهده می شود، یکی آجری و دیگری گچی و آنچه به زیبایی مسجد حیدریه کمک بسیار می کند تناسب گچبری و تزئینات آجری آن است که در تمام بخش های شبستان به وضوح دیده می شود. این مسجد مدرسه به شماره 200 به ثبت تاریخی رسیده است.جالب است این نکته را هم در مورد مسجد حیدریه بدانید که آرتور پوپ در رابطه با این بنا در کتاب معروفش «معماری ایران» نوشته است که شاید زیباترین خط کوفی تمام ایران را در کتیبه آرایشی آن می توان دید و گنبدخانه این بنای تاریخی از نظر ارزشمندی قابل قیاس با گنبد نظام الملک، مسجد جامع گلپایگان و گنبد خمار تاشی مسجد جامع عتیق است.با گذر از این بنای ارزشمند و تاریخی به خیابانی می رسم که به نام هلال احمر معروف است در این محدوده نیز بنای تاریخی دیگری به نام خانه تاریخی سردار مفخم وجود دارد که در حال حاضر به عنوان موزه دکتر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی و دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه مورد استفاده قرار می گیرد.**** امامزاده علی(ع)دوباره از گذر بلاغی وارد محله پنبه ریسه می شویم، پس از عبور از این گذر به خیابان حمدا... مستوفی برمی گردم و از کوچه سبزیکار به کوچه ای می رسیم که بقعه سبزی که دل هر بیننده ای را با خود می برد؛ نمایان می شود تقریبا بنای بزرگی دارد با نمای آجری و پنجره های سبزرنگ که اطرافش خودروهایی پارک شده است.این مکان بقعه امامزاده علی(ع) است که در قسمت جنوبی محله پنبه ریسه واقع شده و جایگاه ویژه ای در میان مردم متدین قزوین دارد.بقعه امامزاده علی بن جعفر (ع) ساختمان قدیمی کوچکی با گنبد فیروزه ای است که در قسمت غربی حسینیه قرار دارد که مربوط به دوره ی صفوی است و در سال 75 به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده است.کوچه های اطراف این امامزاده را طی می کنیم. کوچه شهید علی محمد دانشور که روبروی امامزاده است را وارد می شویم. تقریبا 200 متری امامزاده خانه نبوی را که یکی از خانه های قدیمی این محله است؛ توسط دو نفر از اهالی پیدا می کنم.در این کوچه ها نیز به نظر می رسد کمبود سطل زباله وجود دارد و برخی از اهالی از نظافت کوچه ها اصلا رضایت نداشتند.آسفالت کوچه ها نیز تعریفی ندارد و کاملا رنگ باخته اند.دوباره از این مسیر به گذر ملک آباد برمی گردیم و پا در قلب تجاری قزوین می گذارم. به یک باره تناقضی میان قدم زدن در بافت تاریخی و کهن قزوین و وجود مغازه ها و پاساژها و رفت و آمد زیاد عابرین و خودروها در خیابان در وجودم حس می کنم؛ گویی وارد دنیایی دیگر از جنس و رنگ و بوی دیگر شده ام. قدم زدن در بافت تاریخی حس و حال عجیبی به انسان می دهد. خصوصا این محله که اکثر عناصر تاریخی شامل مسجد، گرمابه، بازارچه و خانه های تاریخی را در خود پنهان دارد و شاید بسیاری از شهروندان قزوین حتی نام آنها را ندارند. بهتر است که پای در این محله گذارند؛ با آشنا شدن تاریخ و فرهنگ شهر موجب رونق این محلات و سرزندگی آنها شوند.****آرامگاه حمدا... مستوفیبنای آرامگاه حمدا... مستوفی برجی آجری متعلق به قرن هشتم هجری است که پلان برج به صورت مربع توسط چهار فیل پوش هشت ضلعی شد و با گنبد مخروطی پوشیده شده است.محوطه آرامگاه 280 مترمربع می باشد که 40 متر زیربنا دارد، نمای بنا آجری و مطابق سبک ایلخانی دارای بندهای مهری است، گنبد مخروطری نیز آجری بوده که در دوره های بعد کاشی کاری شده است.سردر آرامگاه با جمله لا اله الاا... الملک حق المبین و محمدرسول ا... الصادق البار الامین تزیین شده، داخل بنا دارای کاشی فیروزه ای ساده و در زیر پایه های گنبد دور تا دور کتیبه ای است که سوره مبارکه هل اتی به خط نسخ گچ بری شده است.****مسجد مدرسه حیدریهاین بنا با عنوان بنای متعلق به مغول یا سلجوقی که در اطراف آن بنای یک مدرسه از عهد قاجاری می باشد با شماره 200 در فهرست آثار ملی ثبت شده است. قدمت این مدرسه قاجاری به دوره ی سلجوقی برمی گردد و اکنون مدرسه پهلوی به روی آن قرار گرفته است. این مدارس نه تنها به خودی خود ارزشمند هستند؛ بلکه از این حیث که روی عرصه مسجد مدرسه سلجوقی ساخته شده اند واجد ارزش می باشند.7389/8054



27/05/1395





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 104]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


فرهنگ و هنر

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن