واضح آرشیو وب فارسی:فرهنگ نیوز:
اشتغال «نا کامل»...!
ریشه یابی بحران بیکاری در ایران + جدول و نمودار نگاهی آماری به وضعیت بیکاری و نرخ مشارکت در کشور و عوامل شکل دهنده آن می تواند واقعیت های موجود در زمینه معضلات اقتصادی کشور را مشخص تر سازد.
گروه اقتصادی فرهنگ نیوز، میثم قاسمزاده: کار ارزش محوری جامعه است و موضوع اشتغال و دستیابی افراد به شغل مورد نظر از اساسیترین نیازهای جامعه محسوب میشود. بیکاری به عنوان یک پدیده مخرب اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مطرح بوده و رفع آن همواره از جمله دغدغههای برنامه ریزان بوده است. اشتغال و بیکاری از جمله موضوعات مهم اقتصادی هر کشوری است، به گونهای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری به عنوان یکی از شاخصهای توسعه یافتگی جوامع تلقی میشود. در این نوشتار نگاهی آماری به وضعیت بیکاری و نرخ مشارکت در کشور و عوامل شکل دهنده وضعیت فعلی خواهیم داشت.آمار بیکاری در دو دههدر حال حاضر بر اساس تعریف دولت و مرکز آمار ایران؛ هر کس که حداقل 1 ساعت در هفته کار کند، شاغل محسوب میشود. در 20 سال گذشته به طور متوسط نرخ بیکاری در ایران 8/11 درصد بوده است. نرخ بیکاری در 20 سال گذشته
سال13751376137713781379138013811382138313841385138613871388138913901391139213931394
نرخ بیکاری (درصد)1/91/135/125/133/142/148/128/113/105/113/115/104/109/115/133/121/124/106/1011منبع: مرکز آمار ایران
همانطور که مشاهده میشود، نرخ بیکاری در بین سالهای 1375 تا 1380 یک روند صعودی رو در پیش گرفته و از سال 1380 تا 1387 نیز کاهش یافته است. این نرخ از سال 1387 تا 1394 نیز بسیار پرنوسان بوده و در برخی سالها مثل سال 1389 به 5/13 درصد رسیده و در برخی سالها نیز (مثل 1392) به 4/10 درصد کاهش یافته است. بیشترین نرخ بیکاری در این 20 سال مربوط به سال 1379 (با 3/14 درصد) و کمترین آن نیز مربوط به سال 1375 (با 1/9 درصد) میباشد.اما صحبت درباره بیکاری بدون در نظر گرفتن نرخ مشارکت میتواند ما را دچار خطا در تحلیل کند، چون اگر جمعیت بیکار به هر دلیلی (به عنوان مثال اثر مایوسکنندگی) از جستوجوی کار دست بکشد و از جمعیت فعال خارج شود نرخ بیکاری کاهش مییابد اما هیچ بیکاری شاغل نشده است و وضعیت بازار کار بنابر تصوری که مردم از آن دارند بهبود نیافته است بلکه برعکس بدتر نیز شده است. بنابراین شاخص نرخ بیکاری شاخصی نامعرف است که نمیتوان کاهش یافتن آن را در هر شرایطی نشانهای از بهبود وضعیت نیروی کار و شاغل شدن بیکاران دانست. از این سو در ادامه به تعریفی ساده از نرخ مشارکت پرداخته و تفاوت آن با نرخ بیکاری را مورد توجه قرار خواهیم داد و سپس وضعیت این شاخص را در 20 سال گذشته بررسی خواهیم کرد.نرخ مشارکت در 20 سال گذشته مجموع افراد «شاغل» و «بیکار» را افراد فعال اقتصادی یا «جمعیت فعال»، و نسبت جمعیت فعال بر کل جمعیت افراد بالای 15 سال را «نرخ مشارکت اقتصادی» مینامند. همچنین نسبت تعداد بیکاران به کل «جمعیت فعال» را نرخ بیکاری مینامند. به زبانی ساده نرخ مشارکت عبارت است از؛ تمایل مردم یک جامعه به مشارکت در کار و فعالیتهای اقتصادی. در 20 سال گذشته به طور متوسط نرخ مشارکت اقتصادی در ایران 76/37 درصد بوده است.نرخ مشارکت اقتصادی در 20 سال گذشته
سال13751376137713781379138013811382138313841385138613871388138913901391139213931394
نرخ مشارکت (درصد)357/345/36372/372/372/371/386/38414/408/39389/383/389/364/376/372/372/38منبع: مرکز آمار ایران
همانطور که مشاهده میشود، از سال 1375 تا 1384 نرخ مشارکت به طور مداوم در حال افزایش بوده اما از سال 1384 تا 1390 سیر نزولی به خود گرفته و در سالهای اخیر نیز مجددا کمی افزایش یافته است. در این مدت 20 سال بالاترین نرخ مشارکت مربوط به سال 1384 (41 درصد) و پایینترین نیز مربوط به سال 1376 (7/34 درصد) بوده است.همانطور که در آمار و ارقام در 20 سال گذشته مشاهده میشود، به طور متوسط 76/37 درصد از مردم در کار و فعالیتهای اقتصادی تمایل به مشارکت داشته اند که از این درصد به طور متوسط 8/11 درصد آنها بیکار هستند. این آمار نشان دهنده آن است که کشور علاوه بر بحران وجود بیکاری بالای 11 درصد از نرخ مشارکت اقتصادی کمتر از 40 درصد نیز رنج میبرد. در ادامه به برخی عوامل ایجاد کننده بیکاری و تشدید کننده این وضعیت خواهیم پرداخت.عوامل ایجاد کننده این وضعیت قطعا عوامل زیادی در ایجاد چنین وضعیتی دست داشته اند که به طور مختصر به برخی از آنها اشاره میکنیم:1. واردات بی رویه و حمایت نکردن از تولید و صنعت داخلی: ارائه مجوزهای فراوان در بخشهای مختلف برای انجام واردات بی رویه به کشور، عدم حمایت بانکی در تامین نقدینگی و سرمایه در گردش واحدها و افزایش قیمت مواد اولیه تولید عواملی است که طی سالهای گذشته اشتغال کشور را به شدت تهدید کرده است.2. عدم تمهیدات کافی برای اشتغال: سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نیروی کار جدید وارد بازار میشود، بدون آنکه فرصت شغلی جدیدی در این مدت خلق شود و به این ترتیب هر سال ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفر به جمعیت بیکاران ایران افزوده میشود.3. ناتوانی بخش های دولتی و خصوصی در جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی: بر اساس آمار و اطلاعات موجود، کشور در طول سالیان گذشته هرگز توان جذب نیروهای تحصیل کرده را نداشته و همان تعداد نیروی کار که جذب بازار کار شده اند، اکثرا در شغلی نامتناسب با رشته خود به فعالیت اشتغال مشغولند که این امر تا حدی ناشی از رشد بی برنامه پذیرش دانشجو در رشتههای مختلف تحصیلی بدون توجه به نیاز بازار کار کشور میباشد که به نوبه خود در افزایش نرخ بیکاری عاملی موثر به شمار میرود.4. عدم توجه به توریسم: بر اساس جدید ترین آمار ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری وابسته به سازمان ملل، ایران جایگاهی در میان 10 کشور فعال در حوزه گردشگری منطقه خاورمیانه ندارد. بر اساس این گزارش شاخصهای مربوط به صنعت گردشگری در همه نقاط جهان به غیر از خاورمیانه با رشد همراه بوده است.5. عوامل دیگر: تشدید تورم، افزایش دستمزدها و در نتیجه ازدیاد هزینههای سرمایهئی و هزینههای تولیدی، وابستگی بهمواد خام اولیه کشورهای خارجی و تشتت در امور بازرگانی خارجی کشور، تغییر سیاستهای ارزی و گمرکی کشور و تغییر در نحوه و روند مبادلات بازرگانی، کاهش فعالیتهای ساختمانی بهدلیل وجود کارهای نیمه تمام ساختمانی و نامشخص بودن نحوه مالکیت در بخش خصوصی و... .سخن پایانی امروزه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، بیکاری یکی از مهمترین مسائل اجتماعی است و یکی از نامطلوب ترین پدیدههای اجتماعی اقتصاد که پیامدهای مختلفی را در زمینههای مختلف به دنبال دارد؛ به طوری که در سالهای اخیر به ویژه در حال حاضر اقتصاد ایران علاوه بر معضل بیکاری، گریبانگیر پیامدهای آن و مشکلات دیگری مثل فقر و ناهنجاریهای روانی، خرابکاری و بزهکاری، مهاجرت، قاچاق مواد مخدر، طلاق و ... میباشد. با توجه به اینکه رهبری معظم انقلاب نیز در پیام نوروزی سال 1395 در حرم مطهر رضوی (علیه السلام) «ایجاد اشتغال و رفع بیکاری» را از مسائل اصلی در اقتصاد برشمردند و «اقتصاد مقاومتی» را علاج مشکلات اقتصادی و پاسخ به مطالبات مردم خواندند، لازم است که مسئولین دولتی به اقدام عملی در این حوزه همت گماشته و به رفع ریشهای مشکلات اقتصادی کشور از جمله بیکاری را در اولویت نخست خود قرار دهند.میثم قاسم زاده: کارشناس ارشد اقتصاد
95/1/30 - 15:12 - 2016-4-18 15:12:19
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهنگ نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]