محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1827567836
راه‌کارهای کارامدی مدیریت دولتی ، رویکرد اسلامی - بخش دوم و پایانی راه‌کارهای کارامدی و منابع استنباط آن
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: راه‌کارهای کارامدی مدیریت دولتی ، رویکرد اسلامی - بخش دوم و پایانی
راه‌کارهای کارامدی و منابع استنباط آن
«کارامدی» از مباحث جدّی در حوزة مدیریت دولتی است که دانشمندان برای آن راه‌کارهای گوناگونی ارائه نموده‌اند، اما به‌سبب ابتنای آنها بر تجربیات ناقص بشری، گاه کمبودها و گاه تناقضات جدّی دارند.
4. نهادینه‌سازی اصل «عدالت» نهادینه‌سازی عدالت با تمام انواع عدالت توزیعی، رویه‌ای، و مراوده‌ای مرتبط است و تأثیر زیادی بر توفیق جامعه و سازمان دارد و موجب می‌شود افراد برای دست‌یابی به اهداف سازمانی از هیچ تلاشی فروگذار نکنند؛ زیرا با اجرای اصل عدالت می‌بینند که هیچ کوششی، بی‌پاسخ نمی‌ماند. بنابراین، هر کس برای دست‌یابی به اهداف سازمان تلاش می‌کند؛ چراکه می‌بیند تحقق اهداف سازمان بر تحقق اهداف شخصی او نیز تأثیر‌گذار است و از دید برنامه‌ریزان و مدیران عالی و اجرایی دولت، نادیده گرفته نمی‌شود. اصل «عدالت» چنان مهم است که برای تحقق و نهادینه‌سازی آن، انبیا و اولیای الهی پیش‌قدم بوده‌اند و از مهم‌ترین اهداف ایشان محسوب می‌شده است. در تاریخ انسان‌ها، انبیا و اولیای الهی در این مسیر، از هیچ تلاشی فروگذار ننموده و حتی جان خود را فدا نموده‌اند و با رهنمودهای جاودانه و الهی خویش، خط سیری به‌جا گذاشته‌اند که هر جست‌وجوگر عدالت به‌طور فطری خواهان آن است. قرآن جامع‌ترین، دقیق‌ترین و زیبا‌ترین رهنمودی است که از سوی خداوند به وسیلة پیامبران الهی برای هدایت انسان‌ها نازل شده است. این سند جامع بیان‌کنندة رنج‌ها، اهداف و راه‌کارهایی است که پیامبران در طول تاریخ متحمل شده‌اند تا انسان‌ها را به این هدف والا، خواسته‌ای فطری و نیاز اصلی‌شان برساند. تأمین و برقرای عدالت از اهداف مهم انبیا بوده است. خداوند ایشان را برای تحقق عدالت با «بیّنه، کتاب و میزان» مجهز نموده است: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الحْدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِىٌّ عَزِیزٌ» (حدید: 25). طبق این آیه، خداوند پیامبران را به کتاب و میزان مجهز نموده است تا قسط و عدالت را در میان مردم برقرار سازند. دربارة میزان سه احتمال داده شده است: ترازو (طبرسی، 1377، ج4، ص251)، عقل و دین. اما احتمال سوم با سیاق آیه سازگارتر است (طباطبائی، 1374، ج19، ص171). 5. نهادینه‌سازی روحیة انفاق با وجود انفاق، بخشش و ایثار، اهداف اجتماعی و سازمانی راحت‌تر و مطمئن‌تر به سرانجام می‌رسد؛ زیرا با جود روحیة انفاق، نزاع و اصرار بر منافع شخصی به حداقل می‌رسد و افراد حاضر می‌شوند که حتی از منافع شخصی خود، به‌خاطر منافع اجتماعی صرف‌نظر نمایند. به همین سبب، در قرآن بر انفاق زیاد تأکید شده است. آیات دالّ بر انفاق، بر دو دسته تقسیم می‌شود: آیاتی که مستقیماً به اصل موضوع انفاق اشاره نموده است، و آیاتی که از دلالت ضمنی آنها، توجه به انفاق به دست می‌آید؛ مثل آل‌عمران: 130 و بقره: 275-279 که مسلمانان را از کارهای غیر مشروع مثل رشوه و ربا بازمی‌دارد. این آیات اگرچه مستقیما به انفاق اشاره ندارد ولی دلالت ضمنی بر این موضوع به‌شمار می‌رود که به نیکی‌ها، خیرات و تعاون توجه نموده و از اثم و عداون‌هایی مثل ربا، رشوه و اسراف پرهیز داده است. آیات 261- 274 و 276 سورة بقره از جهات گوناگون انفاق را مورد توجه و تشویق قرار داده است. آیة 260 سورة بقره به فایدة انفاق برای انفاق‌کننده پرداخته و یادآوری می‌کند که بخشش مال در راه خدا نه تنها پاداش اخروی دارد، بلکه موجب رشد و تکامل وجودی انسان هم می‌گردد و مَثَل کسانی که در راه خدا انفاق می‌کنند همانند بذری است که هفت خوشه برویاند و در هر خوشه‌اش صد دانه باشد. بنابراین، در مقابل هر کار خیری که انجام می‌دهد، هفتصد پاداش دریافت می‌دارد و البته خداوند شنوا و دانا این پاداش‌ها را به کسانی اعطا می‌کند که همواره در راه خداوند انفاق می‌نمایند: «مَّثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فىِ سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فىِ کلُ سُنبُلَةٍ مِّاْئَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ یُضَاعِفُ لِمَن یَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ» (بقره: 261). البته معنای آیه این نیست که نهایت مضاعفة خداوند هفتصد برابر باشد، بلکه امکان دارد به بیش از آن هم ادامه یابد (طباطبائی، 1417، ج2، ص387). در آیة 2 سورة مائده، خداوند مؤمنان را به انجام کار خیر و رعایت تقوا دعوت نموده و از تعاون بر گناه و دشمنی پرهیز داده است: «وَتَعَاوَنُواْ عَلىَ الْبرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلىَ الْاثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ». از نشانه‌های جامعة سالم و پویا آن است که افرادش در مسیر کار خیر و تقوا، همیار یکدیگرند و بر ایمان و عمل صالح ناشى از ترس خدا اجتماع می‌کنند و این همان صلاح و تقواى اجتماعى است. در مقابل، تعاون بر گناه یا عمل زشت قرار دارد که موجب عقب‌افتادگى از زندگى سعادتمندانه می‌شود. خداوند از این‌گونه تعاون به‌شدت نهی فرموده و صلاح و رستگاری جامعه را در دوری از آن دانسته است (طباطبائی، 1417، ج5، ص162). در آیة 200 سورة آل‌عمران، خداوند به‌زیبایی، مردم را به همیاری دعوت نموده است. در این آیه، ابتدا خداوند تک‌تک افراد جامعه را به صبر دعوت نموده و سپس اعضای جامعه را به «مصابره» و «مرابطه» فراخوانده است: «یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اصْبرِواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ». فعل‌های امری «اصبروا» و «صابروا» و «رابطوا» و «اتقوا» همه مطلق و بدون قید است. در نتیجه، توصیه به صبر، انواع صبر بر شداید، اطاعت و ترک معصیت خدا را شامل می‌شود. «اصبروا» به صبر تک‌تک افراد، و «صابروا» بر صبر جمعی افراد دلالت دارد. البته در هر دو صبر فردی و جمعی تصاعد وجود دارد؛ زیرا صبری موجب صبر دیگر می‌شود و این صبرها در کنار هم باعث برکات بیشتر می‌گردد. «رابِطُوا» از نظر معنا، اعم از مصابره است؛ زیرا «مصابره» یعنی: وصل شدن نیروى مقاومت افراد جامعه در برابر شداید، ولی «مرابطه» عبارت است از: وصل شدن نه فقط نیروهای مقاومت در برابر شداید، بلکه همة نیروها و کارها و در تمام شئون زندگى دینى، چه در حال شدت و چه در حال خوشى. البته باید در همة این صبرها و رابطه‌ها، تقوا رعایت شود؛ چراکه در نبود آن، ممکن است برخی از مصابره‌ها و رابطه‌ها، مستلزم شقاوت اخروی افراد جامعه گردد (طباطبائی، 1374، ج4، ص 91). 6. توجه به نیازهای مادی دولت اسلامی وظیفه دارد که هم در سطح سازمان و هم در سطح جامعه، نیازهای مادی مردم را تأمین نماید. در سطح سازمان، اگر نیازهای مادی کارکنان تأمین باشد، با اطمینان خاطر به انجام کارهای خود می‌پردازند. اما اگر چنین نباشد، ممکن است به کارهای غیر قانونی رو بیاورند و یا از نظر روحی پریشان باشند، به‌گونه‌ای که نتوانند کارهای خود را به خوبی انجام دهند. از همین روست که در آیة 60 سورة بقره «وَإِذِ اسْتَسْقَى مُوسىَ لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِب بِّعَصَاکَ الْحَجَرَ فَانفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَیْنًا قَدْ عَلِمَ کُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ کُلُواْ وَاشْرَبُواْ مِن رِّزْقِ اللَّهِ وَلَا تَعْثَوْاْ فىِ الْأَرْضِ مُفْسِدِین» حضرت موسی علیه السلام به مثابة متولی هدایت مردم، از خداوند درخواست می‌نماید که برای قوم بنی‌اسرائیل، چشمة آبی خلق نماید تا ایشان به کشاورزی بپردازند و از این طریق، نیازهای مادی زندگی خویش را تأمین نمایند. از این درخواست حضرت موسی علیه السلام به‌دست می‌آید که برآورده نمودن نیازهای مادی مردم یکی از وظایف اصلی حکومت اسلامی است و در این زمینه، پیامبران و اولیای الهی یا اولین برپا کنندگان حکومت دینی از هیچ کاری فروگذار ننموده‌اند. مسئلة تأمین امنیت نیز خواستی است که حضرت ابراهیم علیه السلام از خداوند برای مردم تقاضا می‌نماید: «وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبّ اجْعَلْ هَاذَا الْبَلَدَ ءَامِنًا وَاجْنُبْنىِ وَبَنىِ أَن نَّعْبُدَ الْأَصْنَامَ» (ابراهیم: 35). حضرت ابراهیم علیه السلام در دو زمان براى مکه دعا کرد: بار اول زمانى بود که اسماعیل و هاجر را در آنجا اسکان داد و گفت: «رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً». بار دوم زمانى بود که جمعیتى به مکه آمدند و در این شهر مقیم شدند. در اینجا هم حضرت ابراهیم علیه السلام دعا کرد: «رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً» (طباطبائی، 1374، ج12، ص68-69؛ قرائتی، 1383، ج6، ص293). 7. تناسب تشویق‌ها و تنبیه‌ها تشویق‌ها و تنبیه‌ها باید تناسب داشته باشند. این راه‌کار مهمی است که امام علی علیه السلام در نامه‌اش به مالک اشتر فرموده است نیکوکاران را به کار نیک ترغیب نموده و بدکاران را از تکرار رفتار ناشایست خویش باز دارد. منظور از «تناسب» این است که عمل فرد مبنای هرگونه بازخورد قرار گیرد. اگر کار شایسته است باید پاداش بگیرد، و اگر ناروا است مجازات شود. به این امر به‌عنوان یک راه‌کار مهم هدایت رفتار افراد، در آیات زیادی از قرآن کریم توجه شده است که برخی از آنها در ادامه، بررسی می‌شود. تنوع تنبیه و تشویق، هم در خود اعمال لحاظ شده است و هم نسبت به انجام دهندگان یک عمل. برای نمونه، می‌توان به آیاتی که از عدم تساوی مؤمن و فاسق (سجده: 18ـ 20)، کار خوب و بد (فاطر: 19ـ 22)، عالم و غیرعالم (زمر: 9؛ جاثیه: 21 و 28)، یاد می‌کند، اشاره کرد. از آیات 18-22 سورة توبه نیز اصل تنوع تشویق و تنبیه استفاده می‌شود. در آیة 18 کافران به دلیل کفر ورزی‌شان از پاداش کار خیر و ثواب تعمیر و آباد کردن مساجد محروم، و در مقابل، به زندگی ابدی در میان آتش جهنم محکوم شده‌اند. اما در آیة 19 بیان شده است که مؤمنان به‌سبب ایمان خود، از این نعمت بزرگ الهی، ثواب و افتخار آن بهره می‌برند. در آیة 20 از یک اصل مهم در زمینة نتیجة اعمال پرده‌گشایی می‌شود و آن اینکه بسان متفاوت بودن اعمال، نتیجه، ثواب و پاداش آنها نیز متفاوت است. برای نمونه، نمی‌توان سقایی برای حاجیان را با عمارت مسجد برابر دانست و در نتیجه، پاداشی که به حضرت علی علیه السلام در قبال ایمان و جهادش تعلق گرفته است، نمی‌تواند با پاداش افرادی که کارشان تعمیر مسجد و سقایی بوده است، برابر تلقی شود؛ چراکه ایمان بهتر از تعمیر مسجد و سقایت است، اگرچه خود این دو عمل نیز نیکویند؛ اما در نیکویی به پای ایمان نمی‌رسند و در نتیجه، پاداششان نیز نمی‌تواند به اندازة پاداش ایمان باشد. ب. راه‌کارهای ساختاری دربارة تعریف «ساختار»، به نکات متفاوتی اشاره شده است. طبق تعریفی، «ساختار سازمانی»، روابط نسبتاً پایدار و ثابت بین گروه‌ها، گروهی از پست‌ها (واحدها) و فرایندهای کاری است که سازمان را تشکیل می‌دهند. هرقدر سازمان بزرگتر باشد ساختار آن بزرگتر و پیچیدهتر است. در سازمان‌‌های بزرگتر و پیچیدهتر، نیاز به برنامه‌ریزی در همة زمینه‌‌ها از جمله منابع انسانی، جزو اولویت‌ها و بایدهای یک سازمان معرفی شده است (شفریتز، 1377، ص 45). راه‌کارهای ساختاری نیز همانند راه‌کارهای رفتاری بر مبانی انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی خاص بنا شده است. 1. تناسب ساختاری چگونگی ساختار سازمان از مباحث پردامنه در دانش مدیریت است. برخی طرفدار ساختار بلند و سلسله مراتب زیادند، و برخی ساختار تخت و افقی را ترجیح می‌دهند. در حوزة مدیریت دولتی، طبق مبانی سوسیالیست‌ها، برخی طرفدار دولت بزرگ، مداخله‌گر و فراگیرند، و برخی دیگر براساس مبانی لیبرالیستی، بر دولت کوچک، ناظر و هدایتگر اصرار می‌ورزند. رویکرد اسلامی در این زمینه، بر مبنای پاسخ‌گویی اسلام به نیازهای زمانه و جامعیت اسلام و ملاحظة اصل رعایت زمان و مکان در زمینة صدور و نحوۀ اجرای احکام اسلامی، «تناسب ساختاری» است. همچنین ازآنجاکه انسان موجودی دوساحتی و کمال‌طلب است، «تناسب ساختاری» راه‌کار اصلی در ساختار سازمانی است؛ زیرا تناسب ساختاری نه بر پردامنه بودن دولت و نه بر کوچک بودن آن اصرار می‌ورزد، بلکه هم در سطح کلان و هم در سطح خرد، بر رعایت اولویت‌های اجتماعی و سازمانی از یک سو، و شرایط روحی افراد از سوی دیگر، تأکید دارد. ذات انسان به‌سبب دوبعدی و کمال‌طلب بودنش، نمی‌تواند در حصار سلسله مراتب خشک و غیر منعطف رشد کند و بر تحقق اهداف سازمانی مورد نظر همت گمارد. ازاین‌رو، لازم است با ملاحظة زمان و مکان و شرایط افراد، ساختاری طراحی شود که هم تشویق‌کننده و محرک افراد برای تحقق اهداف سازمانی باشد و هم با روحیه، شرایط و زمان و مکان و به عبارت دیگر، ظرف تحقق اهداف، مناسبت داشته باشد. 2. طراحی نظام دقیق اطلاعاتی اطلاعات مبنای هر تصمیم واقعی، درست، به‌موقع و شایسته است. به همین سبب، هر کاری که در سازمان انجام می‌شود، باید بر مبنای اطلاعات درست، واقعی و جامع باشد تا افراد بتوانند به‌راحتی، هم اهداف مورد نظر را بدانند و هم دربارة آن به تصمیم واقعی و سپس اجرای مناسب نایل شوند. ازآن‌رو، که انسان مخلوق و عبد خداوند بوده و دارای فطرت کمال‌طلبی است و در همة عرصه‌های زندگی خود، نیازمند دین است، لازم است نظامی طراحی شود که افراد را برای تصمیم‌گیری واقعی و جامع هدایت کند تا بتوانند بسنجند که آیا اعمال فردی و سازمانی‌شان در جهت مخلوق و کمال‌طلب بودنشان قرار دارد یا خیر؟ یا اینکه صرفاً در جهت تحقق اهداف مادی فردی یا سازمانی است؟ نظام دقیق اطلاعات، همة جنبه‌‌‌های یک تصمیم را نشان می‌دهد. ازاین‌رو، محرک فرد در تحقق سریع اهداف سازمان می‌شود. در سازمان باید هوشیاری و مراقبت کامل وجود داشته باشد. چنان‌که از داستان حضرت سلیمان علیه السلام و هدهد این مطلب به خوبی قابل استفاده است: «وَتَفَقَّدَ الطَّیرْ فَقَالَ مَا لىِ لَا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ کَانَ مِنَ الْغَائبِینَ» (نحل: 20). این آیه مربوط به حکومت حضرت سلیمان و مفقود شدن هدهد است و بیان می‌دارد که حضرت سلیمان علیه السلام مراقب تمام زیردستان و اطراف خود بود، تاآنجاکه از مفقود شدن چند لحظة هدهد نیز باخبر و علت غیبت او را جویا شد. با توجه به آیة حاضر، می‌توان مطرح کرد که دولت اسلامی باید اولاً، مراقب همة افرادش بوده و بر حضور و غیبت آنها نظارت کامل داشته باشد. ثانیاً، اگر افرادی برای غیبت خویش عذر موجه داشتند بپذیرد، و البته برای هر غیبتی و غیبت هر کس عذر مناسب آن را طلب نماید. در آیة 120 سورة بقره نیز خداوند به پیامبر یادآوری می‌نماید: کارها و سخنان یهودی‌ها جز خدعه و فریب بیش نیست و لازم است در معاملة با آنها جانب احتیاط را رعایت نموده و براساس اطلاعات دقیق و جامع دربارة صلح یا جنگ، تصمیم‌گیری نماید و حرف و کارهای ظاهری ایشان را ملاک تصمیم و عمل خویش قرار ندهد: «وَلَن تَرْضىَ عَنکَ الْیهَودُ وَلَا النَّصَارَى حَتىَ تَتَّبِعَ مِلَّتهَمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الهْدَى وَلَئنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُم بَعْدَ الَّذِى جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَکَ مِنَ اللَّهِ مِن وَلىِ وَلَا نَصِیرٍ» (بقره: 120). در آیة 94 سورة نساء نیز خداوند به مسلمانان یادآوری می‌کند که در برخورد با دیگران، دقت کافی و لازم داشته باشند و به آنچه در ذهن خود دربارة کسی می‌اندیشند عمل نکنند و برای هر اقدامی از اطلاعات دقیق و درست استفاده نمایند: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا ضَرَبْتُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَتَبَیَّنُوا وَلا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقى إِلَیْکُمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِناً تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَیاةِ الدُّنْیا فَعِندَ اللَّهِ مَغَانِمُ کَثِیرَةٌ کَذَالِکَ کُنتُم مِّن قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَتَبَیَّنُواْ إِنَّ اللَّهَ کاَنَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرًا». این آیه دربارة عملکرد اسامة‌بن زید نازل شده است. پیامبر پس از جنگ خیبر، طی حکمی زید و عده‌‌ای از مسلمانان را به سوی برخی از یهودی‌های ناحیة «فدک» فرستادند تا ایشان را به اسلام دعوت کنند. در میان راه، زید با مردی به نام مرداس، که دارای گوسفندان زیادی بود، ملاقات نمود. این مرد با مخفی نمودن مال و گوسفندان خود در دره، نزد زید آمد و با گفتن شهادت «أشهد أن لا إله إلا الله و أن محمداً رسول الله» اسلام قبلی خویش را به زید اعلام نمود. اما زید این کار او را نپذیرفت و باور داشت که او از ترس شهادت داده و اسلام آورده و واقعاً مسلمان نشده است و به همین سبب او را کشت و گوسفندان او را به منزلة غنیمت تصرف نمود. اینجا بود که آیة مزبور نازل شد و مردم را از عمل به ذهنیات خود برحذر داشت و ایشان را به تصمیم‌گیری براساس اطلاعات صحیح و دقیق مکلف نمود (قمی، 1367، ج 1، ص 149). نتیجه‌‌گیری چنان‌که در قلمرو نظری بحث اشاره شد، راه‌کارهای کارامدی و به‌طور کلی، مدیریت دولتی از حوزه‌‌های جدی محل توجه دانشمندان مدیریت است که هر کدام سعی کرده‌اند، طبق برداشت و تجربة خود، راه‌کارهای مطرح نمایند. این راهکارها دارای نقص‌ها و تناقض‌های زیادی است که از جمله می‌توان به تناقضاتی که در مدیریت دولتی نوین وجود دارد، اشاره نمود. در این رویکرد، یکی از راه‌کارهای کارآیی مدیریت دولتی، هدایتگری دولت و سپردن کارها به بخش خصوصی است، درحالی‌که این امر به نتیجة نامطلوب منجر شده است؛ زیرا سبب شده است که به‌طور پنهانی اندازة دولت بزرگتر از قبل شود. این تناقض‌ها در راه‌کارهایی که طبق رویکرد اسلامی ارائه می‌شود، کمتر است؛ زیرا منابع استنباط و ارائة راه‌کار تجربه و برداشت ناقص بشری نیست، بلکه آیات و روایات اسلامی است که در صورت رعایت شرایط استنباط، واقعی‌تر بوده و جامع است. نوشتار حاضر با ملاحظة این امر، سعی نمود تا راه‌کارهای کارامدی مدیریت دولتی را طبق رویکرد اسلامی و با تأکید بر تفسیر المیزان به‌عنوان تأیید خبرگانی، مطالعه و بررسی کند. برای دست‌یابی به این راهکارها، ابتدا مبانی انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی مدیریت دولتی بررسی شد و سپس براساس آنها، دو دسته راه‌کارهای رفتاری و ساختاری کارامدی مدیریت دولتی در آیات قرآن کریم مطالعه و تدقیق شد که خلاصة آنها در جدول ذیل نمایش داده شده است: جدول (1): راه‌کارهای کارامدی و منابع استنباط آن مبانی استنباط راهکارها انسان‌شناختی ارزش‌شناختی راه‌کارهای رفتاری نهادینه‌سازی مسئولیت‌پذیری انسان، مخلوق و عبد خداوند و موجود اجتماعی واقعی بودن ارزش‌ها و اطلاق آنها نهادینه‌سازی قانون‌مداری انسان؛ مخلوق و عبد خداوند و موجودی اجتماعی واقعی بودن ارزش‌ها و اطلاق آنها نهادینه‌سازی و جدان و تعهد کاری انسان؛ خلیفه و امین خداوند، موجودی اجتماعی و دارای فطرت الهی واقعی بودن ارزش‌ها و اطلاق آنها نهادینه‌سازی اصل «عدالت» انسان؛ موجودی اجتماعی واقعی بودن ارزش‌ها و اطلاق آنها نهادینه‌سازی روحیة انفاق انسان؛ دارای فطرت الهی واقعی بودن ارزش‌ها و اطلاق آنها توجه به نیازهای مادی افراد انسان؛ دارای دو بعد مادی و معنوی واقعی بودن ارزش‌ها و اطلاق آنها تناسب تشویق و تنبیه انسان، موجودی کمال‌طلب، و دارای دو بعد مادی و معنوی واقعی بودن ارزش‌ها و اطلاق آنها راه‌کارهای ساختاری تناسب ساختاری انسان؛ موجودی، دوساحتی و کمال‌طلب جامعیت اسلام، اصل «ملاحظة زمان و مکان در صدور و اجرای احکام»، واقعیت داشتن ارزش‌ها، مطلق بودن مفهوم ارزش‌ها و نسبی بودن مصادیق آن طراحی نظام دقیق اطلاعاتی انسان؛ مخلوق و عبد خدا، دو ساحتی، کمال‌طلب و موجودی اجتماعی جامعیت اسلام، اصل «ملاحظه زمان و مکان در صدور و اجرای احکام»، واقعیت داشتن ارزش‌ها، مطلق بودن مفهوم ارزش‌ها و نسبی بودن مصادیق آن البته این راهکارها براساس حصر عقلی ارائه نشده و ممکن است راه‌کارهای دیگری هم بر این مجموعه افزوده شود. منابع پورعزت، علی‌اصغر، 1387، مبانی دانش اداره دولت وحکومت (مبانی مدیریت دولتی)، تهران، سمت. پیتریک، تونی، 1381، نظریه‌های رفاه، ترجمه همایون‌پور. جوادی آملی، عبدالله، 1381، تفسیر موضوعی قرآن کریم، (ج14: صورت وسیرت انسان در قرآن)، چ دوم، قم، اسراء،. ـــــ ، 1383، ولایت فقیه و لایت فقاهت و عدالت، چ چهارم، قم، اسراء. دانایی‌فرد، حسن، 1388، چالش‌های مدیریت دولتی در ایران، تهران، سمت. دنهارت، رابرت بی، 1382، تئوری‌های سازمان دولتی، ترجمه: سید مهدی الوانی و حسن دانایی فرد، تهران، نشر صفار اشراقی. رحیمی، محمدرضا، 1390، بررسی و نقد جهت‌گیری‌های انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی مدیریت دولتی نوین، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، شماره 1. شفریتز، جی. ام. و جی. استون آت، 1377، نظریه‌های کلاسیک سازمان، ترجمه، محمد مهدی نادری قمی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، قم. طباطبائی، سیدمحمد حسین، 1374، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه: سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات جامعه مدرسین. ـــــ ، 1381، نهایة الحکمه، تصحیح و تعلیق غلام رضا فیاضی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره. ـــــ ، 1417ق، المیزان فى تفسیر القرآن، ج1، 2، 4، 5، 8، 12، 15، 17، 19، 20، قم، جامعة مدرسین حوزه علمیه قم. طبرسی، فضل‌بن حسن، 1372، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو. ـــــ ، 1377، تفسیر جوامع الجامع، تهران، دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم. فرانکنا، ویلیام کی، 1376، .فلسفه اخلاق، ترجمه هادی صادقی، قم، مؤسسه فرهنگی طه. قرائتى، محسن، 1383، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن. قمی، علی‌بن ابراهیم، 1367، تفسیر قمی، قم، دارالکتاب، تحقیق، سیدطبیب موسوی جزایری، چهارم. گیدنز، آنتونی، 1378، راه سوم بازسازی سوسیال دموکراسی. ترجمه صبوری‌کاشانی ، منوچهر. تهران، شیرازه. مطهری، مرتضی، 1375، جامعه و تاریخ، تهران، صدرا. ـــــ ، 1374، مجموعه آثار ج2، تهران، صدرا. مکارم شیرازی، ناصر، 1374، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب اسلامیه. منوریان، عباس، 1379، «از دولت خوب تا حکومت‌داری خوب»، مدیریت دولتی، ش48 و49. میدری، احمد، 1383، تغییر در سیاست‌های بانک جهانی و پیرایش نظریه حکمرانی خوب، در حکمرانی خوب بنیان، مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها، دفتر بررسی‌های اقتصادی، ش 17. هدی، فرل، 1381، اداره امور تطبیقی(مدیریت تطبیقی)، سید مهدی الوانی و غلام‌رضا معمار زاده، تهران، اندیشه‌های گوهربار. Antnony, R.M., and r.Govindrajan, 2004. Berman, E.M. 2006, Performance and Productivity in Public and Nonprofit Organisakion, 2nd ed, Armonk, NY: M.E. Sharpe DeLeon, Lind, Robert B. Denhardt (2000), the political theory of reinvention, public administration review, vol. 60, Hague, M. Shamsula (2001), the diminishing of public service under the current mode of Governance, public administration Review, vol. 41, Hughes, Owen E. (2003), new public management and administration, third Edition, New York: PALGRAVE MACHILLAN Manging Convol Systems, New York, McGrawhill. Organization for Economic Co-operation and development (OECD), 1997, Issues and development in Public management: survey 1996-1997, Paris, OECD. Terry, Larry, D., (2002), from Greek mythology to the real world of the new public management and democratic government, public administration review vol.59 محمدتقی نوروزی: استادیار مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره. علی‌اصغر پورعزت: استاد دانشگاه تهران. محمدرضا رحیمی: دانشجوی دکتری مدیریت مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره. اسلام و پژوهش های مدیریتی - سال چهارم، شماره اول، پیاپی 9، پاییز و زمستان 1393. انتهای متن/
http://fna.ir/I36OYP
94/11/26 - 07:46
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 90]
-
گوناگون
پربازدیدترینها