تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835547755
معرفی مشاغل جنسیتی از منظر اسلام - بخش دوم و پایانی مشاغل غیرجنسیتی در اسلام
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: معرفی مشاغل جنسیتی از منظر اسلام - بخش دوم و پایانی
مشاغل غیرجنسیتی در اسلام
مشاغل جنسیتی، نوعی از مشاغلی است که در آن جنسیت، در کنار سایر شرایط، به‌عنوان شرط احراز شغل محسوب می‌شود.
تقسیم کار زن و مرد براساس اصول جنسیت در اسلام در طبقه بندی عام فعالیت های انسانی و شغلی، یک سلسله اصول و ارزش های عمومی وجود دارد که تقسیم و ترجیح فعالیت های انسانی در اسلام براساس آن اصول صورت می گیرد. در کنار آنها، یک مجموعه اصول و ارزش های جنسیتی نیز مطرح است که می تواند الگوی تقسیم کار بین زن و مرد باشد. این مقاله، این اصول و ارزش ها را به اجمال مرور می کند. دو نوع تأثیر جنسیت بر مشاغل الف. گاهی اوقات جنسیت، هیچ ارتباطی به خود مشاغل و کارها ندارد، بلکه از شرایط محیط کار محسوب می شود؛ نظیر کارهایی که نه ویژگی زنانگی دارد و نه مختصات مردانگی، اکثر کارهایی که در جامعه وجود دارد، از همین نوع است. برای نمونه، خیاطی و آشپزی، ویژگی زنانگی و یا مردانگی، محسوب نمی شود. زن و مرد هر دو می تواند خیاط باشند. در این گروه از مشاغل، ویژگی زنانگی و مردانگی از خود شغل قابل تجزیه و تفکیک است. در عین حال، جنس و جنسیت در اسلام می تواند از اقتضائات دائمی محیط شغلی باشد؛ یعنی محیط کار برای همیشه جنسیتی است. نباید فضای شغلی فضای اختلاط اجنبی باشد، به گونه ای که زمینة انحراف اخلاقی را فراهم سازد. البته جنسیتی بودن محیط، هیچ گاه اختصاص به مشاغل ندارد، بلکه حتی فضای مجالس مهمانی، روضه خوانی، جشن عروسی و... می بایست غیرمختلط باشد. ب. در مواردی، جنسیت به عنوان خصیصه درون شغلی محسوب می شود، مشاغل این چنینی، جنسیتی می شود. رعایت جنسیت در کنار سایر شرایط کار ضرورت دارد. این دسته از مشاغل، همان کارهایی است که ویژگی زنانگی یا مردانگی دارد: برای نمونه، مرد نمی تواند از نگاه فرهنگ اسلامی آرایشگر و یا پزشک زنان باشد. زن هم نمی تواند آرایشگر و پزشک مردان باشد؛ زیرا این کارها ویژگی محرمیت دارد. محرمیت یک اصل جنسیتی و یک ویژگی زن یا مرد در اسلام است. در یک کلام، هرگاه جنسیت و شغل با هم ترکیب شوند، آن مشاغل جنسیتی خواهد بود، و اگر این چنین نباشد، جنسیت صرفاً ارتباط با محیط دارد. در کشورهای در حال توسعه، مشاغل ذیل از ویژگی های زنانگی و مردانگی است و موجب ترجیح واگذاری برخی از کارها به شاغل مرد و برخی نیز به شاغل زن می گردد: 1. قدرت جسمی. زنان فاقد قدرت جسمی تصور می شوند؛ به همین دلیل، به کارهای سنگین اجازه داده نمی شوند. 2. توانایی بیشتر مردان به نظارت و سرپرستی. در کشورهای در حال توسعه، این باور جنسیتی وجود دارد که نظارت و سرپرستی زنان نسبت به مردان ضعیف تر است. از این رو، در کشورهای صنعتی و در حال توسعه، نسبت کوچکی از کارکنان مدیریت و سرپرستی را زنان تشکیل می دهند. 3. سر براهی بیشتر زنان در مقایسه با مردان. البته سر به راه بودن زنان، با این عقیده که آنان برای مشاغل سرپرستی مناسب نیستند، مرتبط می باشند و برای مشاغل سطوح پایین تر، ترجیح دارند. 4. مهارت بالای زن در وظایف مرتبط با وظایف خانگی. به تجربه ثابت شده است که معمولاً زنان برای مشاغلی که مهارت های مورد نیاز آنها مشابه مهارت های به کار رفته در وظایف خانگی باشد، نظیر آموزگاری، پرستاری، دوزندگی، آشپزی، و نظافت مناسب تر از مردان است (ملک زاده، 1392، ص 204-206). در فرهنگ عمومی رانندگی کامیون از کارهایی است که ویژگی مردانگی دارد؛ چون زور بازو و قدرت بدنی می طلبد. که این ویژگی ها از مختصات مردانگی است. سربازی نیز ازجملة این کارهاست که جسارت و شجاعت لازم دارد. این ویژگی ها نیز مردانه است. از سوی دیگر، مربی گری کودکان از کارهایی است که عاطفه لازم دارد. عاطفی بودن، یک ویژگی زنانگی است. به هرحال، برای این شناخت مشاغل جنسیتی و غیرجنسیتی باید پیش از هرچیز ارزش ها و اصول جنسیتی باید شناخته شوند. در اینجا اجمالی از دوازده اصل جنسیتی در اسلام را که می تواند برای تقسیم کار زن و مرد راهنما باشد، در قالب یک نمودار نشان داده می شود. هرگونه تقسیم کار و تدوین مقررات شغلی، می بایست در راستای حمایت از این اصول و ارزش ها باشد و نه در جهت تقابل با آنها. اصل حفظ جمال و زیبایی در زن رسول خدا می فرمایند: مردان ناخن هایشان را کوتاه نگه دارند و به زنان فرمود رهانمایند و این رهایی، سبب زیبایی در آنان می شود (کلینی، ج6، ص 491، ح15). امیرمؤمنان علیه السلام می فرمایند: خداوند عزّ و جل سیمای زن را در رخسار او و سیمای مرد را در گفتارش قرار داده است. همچنین فرمود: خردِ زنان در زیبایی آنهاست و زیبایی مردان، در خردشان (ری شهری، ج2، ص253، ح 2643و 2644). همچنین از امام صادق علیه السلام سفارش شده است: لایدهن الرجل کل یوم یری الرجل شعثا لایری متزلقا کأنه امرأة؛ در شأن مرد نیست تا به گونه ای روغن مالی نماید که هیچ گاه غباراندود نگردد، [دائماً] همچون زن صاف و لغزنده ظاهر شود (کلینی، ج6، ص 520، ح1). اصل برتری حیاء وحجاب زنانگی رسول خدا می فرماید: الحیاءُ عَشْرةُ أجْزاءٍ، فتِسْعَةٌ فی النِّساءِ و واحِدٌ فی الرِّجالِ. حیا ده جزء دارد؛ نُه جزء آن در زنان و یک جزء آن در مردان است (ری شهری، ج3، ص287، ح4769). اصل توجه به ضعف جسمی و روح عاطفی زن امیرمؤمنان علیه السلام می فرماید: ولا تهیجوا النساء باذی... فانهن ضعیفات القوی والانفس والعقول...؛ زنان را با آزار دادن تحریک نکنید، هرچند آبروی شما را بریزند، یا امیران شما را دشنام دهند که آنان در نیروی بدنی و روانی و اندیشه کم توانند، در روزگاری که زنان مشرک بودند مأمور بودیم دست از آزارشان برداریم... (صبحی صالح، ص373، نامه 14). اصل ترسو بودن زن در قبال عرض زنانگی امیرمؤمنان علیه السلام می فرمایند: برخی از نیکوترین خلق و خوی زنان، زشت ترین اخلاق مردان است، مانند تکبر، ترس، بخل. هرگاه زنی... ترسان باشد از هر چیزی که به آبروی او زیان رساند فاصله می گیرد (صبحی صالح، ص 509، قصار 234). اصل کرامت یا متکبر بودن زن در محیط مختلط قرآن کریم به زنان پیامبر می گوید: در سخن خود خضوع نکنید، آهنگ صدا را فریبنده نسازید، و در خانه های خود بنشینید، و کرشمه و ناز مکنید (احزاب:32). امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: ... هرگاه زنی متکبر باشد، بیگانه را به حریم خود راه نمی دهد (صبحی صالح، ص 509، قصار 234). اصل توجه به حفظ مسئولیت زن در منزل پیامبر اسلام می فرمایند: همة شما شبانید، و همه در شبانی مسئولید... و زن شبان خانواده شوهر و فرزندان خویش است، و او در این شبانی مسئول است (ورام، 1410ق، ج1، ص 6). اصل توجه به نهاد خانواده در اسلام پیامبر اسلام می فرمایند: هیچ بنایی در اسلام نزد خداوند، محبوب تر و گرامی تر از تشکیل خانواده نیست (ابن بابویه، 1413ق، ج 3، ص 383، ح 4343). اصل توجه به محرمیت میان زن و مرد قرآن می فرماید: به مردان مؤمن بگو تا چشمان خویش فروگیرند و شرمگاه خود نگه دارند... و به زنان مؤمن بگو که چشمان خویش فروگیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینت های خود را جز آن مقدار که پیداست آشکار نکنند و مقنعه های خود را تا گریبان فروگذارند و زینت های خود را آشکار نکنند (نور: 30 و 31). همچنین پیامبر اسلام می فرمایند: نباید مردی با زنی خلوت نماید، زیرا سومی آنها شیطان خواهد بود (ابن حیون، 1385ق، ج2 ص 204، ح 788). اصل توجه به عدالت میان زن و مرد در قرآن کریم است: برای آنان حقوقی شایسته است همانند وظیفه ای که بر عهده آنهاست، ولی مردان را بر زنان مرتبتی است (بقره: 228). اصل توجه به توان جسمی و صلابت روحی مرد امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: مردانگی مرد کامل نشود... مگر آن گاه که در برابر پیشامدهای سختی که به او می رسد، شکیبا باشد (ری شهری، ج10، ص 482، ح18824). همان امام می فرماید: در دگرگونی های احوال و زمانه است که گوهر مردان شناخته می شود.(ری شهری، ج2، ص 23، ح 2040). اصل توجه به نقش مدیریتی مرد در اسلام قرآن کریم می فرمایند: مردان، از آن جهت که خدا بعضی را بر بعضی برتری داده است، و از آن جهت که از مال خود نفقه می دهند، بر زنان تسلط دارند. پس زنان شایسته فرمانبردارند (نساء: 34). اصل توجه به نقش اقتصادی مرد در اسلام امام رضا علیه السلام می فرمایند: زن درمورد نیازمندی هایش عائله مرد حساب می شود، بر مردان واجب است که نفقة زن را بپردازد، ولی بر عهدة زن نیست که شوهر خود را تأمین نماید و یا اگر مرد محتاج و نیازمند شد، نفقة وی را بپردازد (ابن بابویه، ج4، ص350). امام سجاد علیه السلام می فرمایند: خداوند از کسی خشنودتر است که خانواده خود را در رفاه بیشتری قرار دهد (کلینی، ج4، ص 11، ح 1). مشاغل غیرجنسیتی در اسلام مشاغلی که ملاک در انتخاب آنها تنها تخصص و تجربه است و نه جنسیت، چنین مشاغلی از فعالیت های مشترک زن و مرد تلقی می شود. برخی مشاغل مشترک در اسلام، به عنوان گزارش تاریخی از صدر اسلام، وجود دارند که به صراحت در تاریخ منعکس شده است. ازجمله تعلیم و تربیت. از امام صادق علیه السلام پرسیدند: خانمی در شهر مدینه به تربیت کنیزان اشتغال دارد، مردم کنیزان خود را برای آموختن آداب لازم به او می سپارند. ما ندیده ایم، روزی کسی تا این حد سیل آسا فروریزد. امام علیه السلام فرمود: این خانم، راستگو و امین است. این دو خصلت، روزی را به سوی انسان سوق می دهد (مجلسی، 1404، ج 19، ص102). آوازخوانی نیز می تواند برای زن و مرد زمینة کسب درآمد و اشتغال باشد. از امام موسی بن جعفر علیه السلام درخصوص آوازخوانی در محافل عید فطر و قربان و مراسم شادی پرسیدند، فرمود: تا سبب و زمینه ساز معصیت نباشد، اشکالی ندارد (حرعاملی، 1409، ج17، ص122). آنچه از روایات به دست می آید این است که خواننده های آلوده ای که به حالت عریان و همراه با فساد، خوانندگی می کنند، کسب شان حرام است، ولی اگر معصیتی از نظر عریانی و تحریک و فساد در میان نباشد، خوانندگی زن دست کم برای زنان و خوانندگی مرد برای مردان، منعی در اسلام ندارد (عاملی، شهیدثانی، 1410، ج3، ص 213؛ خویی، 1352ش.ج 3، ص 2). سومین شغل مشترک در اسلام، نوحه سرایی برای مردگان است (علّامه حلی، 1412، ج 15، ص374). حنان بن سدیر می گوید: در محلة ما زنی بود که کنیزی نوحه خوان داشت. این زن از راه نوحه خوانی آن کنیز زندگی خودش را اداره می کرد. وی نزد پدرم آمد و گفت: تو می دانی که زندگی من از سوی خدا به وسیله نوحه خوانی این کنیز تأمین می شود. دوست دارم از امام صادق علیه السلام بپرسی که اگر این کار حلال است، ادامه دهم وگرنه کنیز را بفروشم و از بهای آن زندگی کنم تا خدا فرجی برساند. پدرم گفت: پرسیدن این مسئله از امام برای من دشوار است او اضافه می کند وقتی خدمت امام رسیدیم، خودم از حضرت دربارة مسئله آن زن پرسیدم فرمود: آیا برای اجرت شرط می کند یا نه؟ گفتم به خدا قسم نمی دانم شرط می کند یا نه، حضرت فرمود: به آن زن بگو شرط نکند و هرچه دادند بپذیرد (طوسی، 1407، .ج6، ص358). پرستاری از دیگر مشاغل مشترک میان زنان و مردان است. از امام باقر یا امام صادق روایت است که رسول خدا، بانوان را برای مداوای مجروحین همراه خود می برد. ولی از غنائم جنگی برای آنان سهمی منظور نکرد، بلکه عطیه ای به آنان مرحمت نمود (کلینی، 1407. ج5، ص45). براساس آنچه گذشت می توان گفت: هر زمان معیار انجام کار، تنها تجربه و تخصص باشد آن مشاغل از نوع وظایف مشترک بین زن و مرد محسوب می شود. هرگاه جنس و جنسیت، علاوه بر تخصص از شرایط شغلی باشد، در آن موارد کارها و مشاغل، جنسیتی و اختصاصی می شود؛ یعنی ویژة زن و یا مرد می باشد. جنس مخالف در حال اختیار حق انتخاب و ورود در آن قلمرو را ندارد، و یا دست کم برای خود آن صنف، مطلوبیت و شایستگی بیشتری دارد. تأسیس اصل کلی در مورد رابطه شغل و جنسیت صرف نظر از اصول دوازده گانه ای که بیان شد، و همچنین جدای از بحث مصداقی و تعیین مصادیق مشاغل مردانه، زنانه و مشترک از دیدگاه اسلام، می توان در این مورد اصلی کلی را تأسیس کرد تا براساس آن روشن شود که آیا به طورکلی اصل اولی، تأثیر جنسیت بر شغل است و یا اصل اولی این است که جنسیت بر شغل تأثیری ندارد، در این زمینه، به نظر می رسد مقتضای ادله این است که اصل اولی عدم تأثیر جنسیت بر شغل است؛ هریک از زن و مرد می توانند در مشاغل مختلف ورود پیدا کنند. در ذیل دو دلیل مورد بررسی قرار می گیرد. تمسک به اصل آزادی برای کار هر انسانی حق دارد کاری را برای خودش انتخاب کند. اسلام نیز چنین حقی را به رسمیت شناخته است. برای اثبات این حق، به چند دلیل می توان استناد نمود: الف. قرآن کریم. قرآن با کرامت در خصوص به رسمیت شناختن این حق می فرماید: هُوَ الَّذی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا فی مَناکِبِها وَکُلُوا مِنْ رِزْقِهِ (ملک: 15)؛ اوست که زمین را رام شما گردانید، پس بر روی آن سیر کنید، و از رزق خدا بخورید. تعبیر کلوا من رزقه در آیه، به معنای انواع طلب و تصرف در زمین است، بنابراین، با واژه ای کلوا انسان ها را به انواع کار و تلاش اقتصادی و تصرفاتی که موجب بهره وری از نعمت های الهی و استفاده از ارزاق آن می شود، تشویق کرده است. از سوی دیگر، خطاب کلوا به همة انسان ها است. دلیلی بر اختصاص آن حق به صنف یا گروه خاصی وجود ندارد؛ زیرا اصل در خطاب های قرآنی و روایی این است که مطلق بوده و شامل همة انسان ها، اعم از زن و مرد شود. چنان که اندیشمندان مسلمان این قاعده را همواره به کار می برند: فمرجع الشک إلی الشک فی اشتراط الخطاب و عدمه و إطلاق الخطاب ینفی الاشتراط و یثبت کونه مطلقاً؛ هرگاه تردید در مقید و مطلق بودن خطابات اسلامی داشته باشیم، اطلاق خطاب هرگونه قید و بند را نفی می کند، مگر آنکه در موردی دلیلی برخلاف آن داشته باشیم (خویی، 1416، ج1، ص96). از این رو جواز استفاده از نعمت های الهی و تصرف در زمین و بهره گیری از آب ها، درختان، جنگل ها و جانوران برای گذراندن زندگی مادی، برای همة انسان ها، اعم از زن و مرد است. جمع مذکر بودن کلوا نیز دلیل بر اختصاص حکم آیه به مردان نیست؛ چون روش قرآن در بیان احکام مشترک میان مرد و زن این است که از خطاب مذکر استفاده می کند. مانند امر به صوم، حج، نماز و غیره (انصاری، 1415. ج5، ص 17؛ موسوی همدانی، 1374. ج19، ص599). ب. سیره عملی زنان مسلمان. زنان در صدر اسلام در زمان پیامبر گرامی اسلام و معصومان به فعالیت های اقتصادی گوناگون اشتغال داشته و آن بزرگوران، نه تنها از کار و تلاش ایشان نهی نکردند، بلکه گاه تشویق به ادامة کار آنان نموده اند (نکونام گلپایگانی، 1384، ج4، فصل2). تمسک به اصل آزادی برای قراردادها هر انسانی، زن و یا مرد، در زندگی اجتماعی حق دارد با همنوعان خودش قرارداد های شغلی داشته باشد. در این مورد نیز جنس و جنسیت دخالت ندارد، از یک سو، در معارف اسلامی برای کسانی که قرارداد می بندند شرایط و عناوینی برای نفوذ و صحت قراردادشان تعیین شده است. آن موارد عبارتند از: بلوغ شرعی، قصد به مفهوم عقد، اختیار به انجام عقد. اگر فرد برده بود، اذن مولی را لازم دارد. همین طور عاقد لزوماً مالک یا ماذون از سوی مالک و یا مجاز از سوی شارع باشد. از دیگر شرایط صحت عقد، مسلمان بودن، عدم جنون و داشتن حق تصرف در اموال شخصی است. اما در این زمینه، هیچ کسی جنس و مفهوم جنسیت را از شرایط صحت عقود و قرارداد ندانسته اند. از سوی دیگر، خطابات قرآنی و روایی نسبت به زنانگی و یا مردانگی مطلق است. چنان که قرآن کریم می فرماید: یا ایها الذین آمنو اوفوا باالعقود. واژة اوفوا امر به عقد است و انسان ها را به وفاکردن به هرچیزی که به آن عقد و قرارداد گفته می شود، دستور داده است. آیة مذکور از نظر مخاطب فراگیر است، زن و مرد را شامل می شود. حکم وفای به عقد، به گروه یا صنف خاصی منحصر نیست. بنابراین، بر زن و مرد واجب است به پیمان ها و قراردادهای خود از هر نوعی که باشد، وفا کنند. اگر زن بودن و یا زنانگی مانع قرارداد تجاری و یا شغلی بود، در ردیف عناوین چون دیوانگی، صغر سن، محجوریت و غیره قرار می گرفت. و لازم می آید که اوفوا باالعقود و سایر ادله و عناوین که برای داد و ستد وجود دارد، مقید به مردان شده و یا دست کم در اطلاق آنها تردید می شد (نجفی، 1404، ج26، ص161- 170). همة آیاتی که راجع به حرمت ربا و حلیت بیع است، اطلاق داشته و ظهور بر اشتراک و تعمیم دارد (علّامه حلی، 1414، ج10، ص 136- 143). کسی بر تعمیم آنها تردید وارد نساخته است. یک رشته از آیات و روایات برای حلال یا حرام بودن معاملات، به بیان معیاری همچون اکل مال به باطل و تجارت از روی رضا بسنده کرده است. ظاهر آنها نیز مطلق بوده و اشتراک را می رساند (خمینی، 1421، ج2، ص174؛ ج1، ص238 و 366). نتیجه گیری الگوی تقسیم کار در اسلام، دقیقاً از وجوه مشترک زن و مرد و تمایزات این پیروی می کند. اسلام با الگوی تقسیم جنسیتی مشاغل، در کنار کارهای مشترک، نظر موافق دارد. مشاغل جنسیتی نوعی شغل است که در آن جنسیت، علاوه بر تخصص و مهارت شرط است. برای طبقه بندی فعالیت های زن و مرد، یک رشته اصول و ارزش های جنسیتی در اسلام مطرح است که می تواند الگوی تقسیم کار بین زن و مرد باشد. اینها عبارتند از: ـ اصل حفظ جمال و زیبایی در زن؛ ـ اصل برتری حیاء و حجاب زنانگی؛ ـ اصل توجه به ضعف جسمی و روح عاطفی زن؛ ـ اصل ترسو بودن زن در قبال عرض زنانگی؛ ـ اصل کرامت و یا متکبر بودن زن در محیط مختلط؛ ـ اصل توجه به حفظ مسئولیت زن در منزل؛ ـ اصل توجه به نهاد خانواده در اسلام؛ ـ اصل توجه به محرمیت میان زن و مرد؛ ـ اصل توجه به عدالت میان زن و مرد؛ ـ اصل توجه به توان جسمی و صلابت روحی مرد؛ ـ اصل توجه به نقش مدیریتی مرد در اسلام؛ ـ اصل توجه به نقش اقتصادی مرد در اسلام. در این زمینه، توجه به چند نکته حائز اهمیت است: اولاً، هرگونه فعالیت اجتماعی زن و مرد شایسته است در راستای حمایت از ارزش ها و اصول جنسیتی باشد، نه در جهت تقابل با آنها. ثانیاً، این اصول می تواند دو گونه تأثیر گذاری بر مشاغل داشته باشد: 1. گاهی این اصول هیچ ارتباطی به مشاغل و کارها ندارد، بلکه از شرایط محیط شغلی به حساب می آید. نظیر کارهایی که نه ویژگی زنانگی دارد و نه مختصات مردانگی. اکثر کارهایی که در جامعه وجود دارد، از همین نوع است. در این مجموعه، مشاغل ویژگی زنانگی و مردانگی از خود شغل قابل تجزیه و تفکیک است. در عین حال، جنسیت از اقتضائات دایمی محیط کار تلقی می شود؛ یعنی محیط شغل برای همیشه جنسیتی است. از این رو، نباید فضای شغلی، فضای اختلاط اجنبی باشد، به گونه ای که زمینه انحراف اخلاقی را فراهم سازد. باید محرمیت در محیط لزوماً و به صورت مستمر رعایت گردد. البته جنسیتی بودن محیط، هیچ گاه اختصاص به مشاغل ندارد، بلکه فضای مجالس مهمانی، روضه خوانی، جشن عروسی و... همگی باید این گونه باشد. 2. گاهی اوقات جنسیت به عنوان خصیصه درون شغلی محسوب می شود. هرگاه مشاغل این چنین باشد، جنسیتی می شود، رعایت جنسیت در کنار سایر شرایط کار ضرورت دارد. این رشته کارها همان کارهایی است که دارای ویژگی زنانگی یا مردانگی است. در این دسته مشاغل، جنسیت و شغل باهم ترکیب یافته است، به طوری که خود شغل ویژگی زن یا مرد را دارد. هرگاه مشاغل این چنین نبود، جنسیت صرفاً ارتباط با محیط دارد. به طورکلی، می توان گفت: براساس دیدگاه اسلامی، اصل اولی، عدم تأثیر جنسیت بر شغل است. از این رو، برخی مشاغل در اسلام، جنسیتی است، و بیشتر کارها نه ویژگی مردانگی و نه زنانگی دارد؛ و اکثراً از مشاغل مشترک بین زن و مرد محسوب می شود. بر این اساس، هرگاه در جنسیتی بودن یک فعالیت اجتماعی تردید پیش آید، با تمسک به اصل مذکور باید آن را از زمرة مشاغل مشترک به حساب آورد. منابع نهج البلاغه (صبحی صالح)، بی تا، قم، مؤسسه دار الهجره. آبوت پاملا و کلر والاس، 1380، جامعه شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران، نشر نی. ابن بابویه، محمد بن علی، 1413، من لا یحضره الفقیه، دوم، قم، جامعه مدرسین. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، 1385، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، مؤسسة آل البیت، قم، چ دوم. استفانی گَرِت، 1379، جامعه شناسی جنسیت، ترجمه کتایون بقایی، تهران، نشر دیگر. بستان (نجفی) حسین و همکاران، 1387، اسلام و جامعه شناسی خانواده، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد1410، غرر الحکم و درر الکلم، دوم، قم، دار الکتاب الاسلامی. جلالی کندری، سهیلا، 1383، زن مسلمان، پرده نشینی یا حضور اجتماعی، تهران دانشگاه الزهراء. حر عاملی، محمد بن حسن، 1409، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، ، قم، مؤسسة آل البیت. حلوانی، حسین بن محمد بن حسن بن نصر، 1408، نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم، مدرسة الإمام المهدی(عج). علّامه حلّی، حسن بن یوسف، 1414، تذکرة الفقهاء (ط - الحدیثة)، قم، مؤسسه آل البیت. ـــــ ، 1412، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة. خانی، فضیله، 1385، جنسیت و توسعه، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. خسروشاهی، قدرت الله، 1381، فلسفه حقوق، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره. خمینی، روح الله، 1421، کتاب البیع، 5 جلد، اول، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره. خویی، سیدابوالقاسم، 1352، اجود التقریرات، دوجلد، اول، قم، مطبعه عرفان. ـــــ ، 1416، صراط النجاة (حاشیه خویی)، قم، مکتب نشر المنتخب. دزفولی، مرتضی بن محمد امین انصاری، 1415، کتاب مکاسب (ط - الحدیثة)، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری. دیلمی، حسن بن محمد، 1412، ارشاد القلوب الی الصواب، قم، شریف الرضی. ربانی رسول و انصاری محمداسماعیل، 1384، جامعه شناسی کار و مشاغل، اصفهان، دانشگاه اصفهان. رضایی پور، آرزو، 1386، قانون خدمات کشوری (قانون استخدام کشوری) همراه قانون دیوان عدالت اداری، تهران، اندیشه عصر. سفیری خدیجه و ایمانیان سارا، 1388، جامعه شناسی جنسیت، تهران، جامعه شناسان. سول هوفمن و سوزان اورت، 1390، زنان و اقتصاد، ترجمه محمود دانشور کاخکی و همکاران، مشهد، دانشگاه فردوسی. صدر، محمدباقر، 1421، المدرسة القرآنیه، قم، مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیة للشهید الصدر. مطهری، مرتضی، 1371، نظام حقوق زن در اسلام، چ16، تهران، صدرا. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، 1409، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت. شیلا روباتام، 1387، زنان در تکاپو فمینیسم واکنش اجتماعی، مترجم حشمت الله صباغی، تهران، شیرازه. طغرانگر، حسن، 1383، حقوق سیاسی ـ اجتماعی زنان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. طوسی، محمد بن حسن، 1407، تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، تهران، دار الکتب الإسلامیه. عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، 1410، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (با حاشیه کلانتر)، قم، داوری. علویون، سیدمحمدرضا، 1381، کار زنان در حقوق یران و حقوق بین المللی کار، تهران، روشنگران و مطالعات زنان. عنبرسوز، مریم، 1390، زن در ایران باستان، تهران، روشنگران و مطالعات زنان. فرید من جین، 1381، فمینیسم، ترجمه فیروزه مهاجر، تهران، آشیان. فهیمی بامیانی، رجب علی، 1392، رابطه شغل و جنسیت در اسلام، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره. قلی پور، آرین، 1391، مدیریت منابع انسانی، تهران، سمت. کریمی، حمید، 1391، زن و مرد تشابه، تساوی یا تناسب؟، قم، هاجر. کیت گرینت، 1382، زمینه جامعه شناسی کار، ترجمه پرویز صالحی، تهران، مازیار. کلینی، محمد بن یعقوب، 1407، کافی (ط - الإسلامیة)، 8جلد، چ چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیة. گیدنز آنتونی، 1386، جامعه شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر نی. ماتیز، رابرت ال و جان جکسون، 1388، مدیریت منابع انسانی، مترجمین ناصر میرسپاسی و دیگران، تهران، میری. مانوئل کاستلز، 1380، عصر اطلاعات، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، طرح نو. مایکل پین، 1382، فرهنگ اندیشه انتقادی، ترجمه پیام یزدانجو، دوم، تهران، نشر مرکز. مجلسی، محمدباقر، 1404، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الإسلامیة. مصباح، محمدتقی، 1383، آموزش فلسفه، تهران، امیرکبیر، نشر بین الملل. ـــــ ، 1382، پرسش ها و پاسخ ها، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره. ملک زاده، فهیمه، 1392، تأثیر جنسیت بر اشتغال، تهران، جامعه شناسان. موسوی همدانی، سیدمحمدباقر، 1374، پنجم، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه. مهرانگیز، کار، 1379، زنان در بازار کار، دوم، تهران روشنگران و مطالعات زنان. نجفی، صاحب الجواهر، محمدحسن، 1404، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج هفتم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. نکونام گلپایگانی، محمدرضا، 1384، زن مظلوم همیشه تاریخ، قم، ظهور شفق. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، 1410، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، قم، مکتبه فقیه. هوفمند. سول و اورت سوزان، 1389، زنان و اقتصاد خانواده، کار و درآمد، ترجمه محمود دانشور کاخکی و جمعی، مشهد، دانشگاه فردوسی. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمة، نرم افزار میزان الحکمه. محمدمهدی نادری قمی: استایار مؤسسة آموزشی پژوهشی امام خمینی ره. رجب‌علی فهیمی: دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره. اسلام و پژوهش های مدیریتی - سال چهارم، شماره اول، پیاپی 9. انتهای متن/
http://fna.ir/UNDQEI
94/10/27 - 05:05
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 57]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها