تور لحظه آخری
امروز : سه شنبه ، 20 شهریور 1403    احادیث و روایات:  امام علی (ع):زكات دانش، آموزش به كسانى كه شايسته آن‏اند و كوشش در عمل به آن است.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1814775451




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

اوقات فراغت يا زمانى براى بطالت؟!


واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: ايران :گزارشى از وضعيت خانواده ها و جوانان ايرانى در تعطيلات تابستان آرزو رستم زاده تابستان از آن فصل هايى است كه هميشه همراه خودش وابسته هايى دارد. وابسته هايى مثل تفريح... تنوع... فراغت... و اين كلمه آخر، با آنكه هميشه و همه جا، همه مردم را نشانه مى رود، اما شايد بيش از همه دغدغه نسل نوجوانان و جوانان باشد. «اوقات فراغت» هم از همان كلماتى است كه چسبيده به روزهاى تابستان، پركاربرد ترين دوران خود را مى گذراند و با گذر از پيچ شهريور، كم كم از زبان ها مى افتد تا سال بعد، حوالى همين فصل كه تبديل شود به دغدغه ۲۵ ميليون جوان و نوجوانى كه يا توان بهره مندى از اين وقت را دارند يا بايد جزء آن چندين ميليون نفرى باشند كه با بطالت تابستانه كنار مى آيند. شيوه گذراندن اوقات فراغت هميشه با توانايى مالى افراد رابطه خطى و مستقيم داشته است! روى برنامه زمان بندى اكثر آموزشگاه ها _ از علمى گرفته تا تفريحى، ورزشى- كه حركت كنيد، محدوده برنامه ريزى شده را جا گرفته در يكى از ماه ها مى بينيد و اين براى عده اى به منزله فرصت ايجاد تنوع در گذراندن اوقات فراغت است و براى عده اى ديگر به مفهوم شروع تازه بيكارى و كسالت... با اين اوصاف، چندان بى ربط نيست اگر بگوييم زمان بندى فعاليت هاى تابستانه، سه نقطه اوج را به وقت فراغت تحميل مى كند: تير، مرداد و شهريور هر كدام نقطه شليكى هستند براى آغاز حركتى كه اين وقت فراغت را به سرانجام نيك برسانند. فراغت؛ زمانى براى خيز برداشتن در گذشته هاى دور، كار و تفريح از يكديگر جدا نبود، بلكه هر دو جزئى از آيين هاى مذهبى به شمار مى رفتند كه به خاطر تماس با ارواح بر پا مى شدند. در حقيقت، معنى كار و تفريح در زندگى، به رغم تفاوتشان، يكى بود. مشخص است كه در چنين شرايطى، زمان فراغت مفهومى نداشته است. براى طبقات اشرافى هم، از آنجا كه كارى انجام نمى دادند، زمان فراغتى وجود نداشت و زندگى آنها اغلب با بيكارى سپرى مى شد. در دوره رنسانس اوقات فراغت افراد، بيشتر صرف امور مذهبى مى شد. بعدها با انقلاب صنعتى، در اوقات فراغت نيز تحولى عظيم به وجود آمد. اوايل انقلاب صنعتى، ساعات كار به قدرى زياد بود كه عملاً اوقات فراغتى باقى نمى ماند. ولى به تدريج از ساعات كار كاسته و به ساعات فراغت افزوده شد. با بررسى نحوه زندگى ايرانيان در گذشته، مى بينيم كه بخش اعظم اوقات فراغت، صرف معاشرت ها مى شده است كه اين معاشرت ها خود باعث تبادل افكار و آگاهى ها از عقايد و نظرات ديگران بوده و به اين ترتيب بر اطلاعات و دانش افراد مى افزوده است. علاوه بر اين، سفر نيز صورتى ازگذران اوقات فراغت بوده كه خود باعث آشنايى با فرهنگ ها و تمدن ها مى شده است. به طور كلى اوقات فراغت (Leisure time) به زمان آسودگى از كار رسمى و پرداختن به نيازهاى طبيعى اطلاق مى شود كه با تفريح، سرگرمى و بازى تفاوت دارد. هر چند اين سه داراى شباهت هايى هستند كه كسب لذت و خوشى وجه اشتراك آنهاست اما فراغت در حقيقت نوعى رهايى از وظايف رسمى مربوط به حوزه هاى مختلف است كه برخلاف شغل، جنبه كسب درآمد ندارد و فارغ از هرگونه انگيزه تجارى، نوعى رفاه، لذت و رشد و پيشرفت شخصى را جست وجو مى كند. ارسطو، فيلسوف بزرگ يونان، فراغت را پيشه اى جدى مى دانست. او معتقد بود: «ما حرفه، كار و شغلى را در پيش مى گيريم تا فراغتى داشته باشيم.» از نظر ارسطو، فراغت وضعيت ايده آلى است كه هر شخص براى رسيدن به آن تلاش مى كند. جرالد بى فنر در كتاب «سازمان تفريحات سالم در جامعه» اظهار مى دارد كه فراغت يك دوره يا قسمتى از زندگى بشر است و تفريحات سالم در اين بين، بيان علاقه و نگرش فرهنگى اوست. او معتقد است: «فراغت براى تمام افراد جامعه وجود دارد، ولى آنچه مهم و اثرگذار است، شيوه هاى استفاده از آن مى باشد.» اما رحيم عبادى، رئيس سازمان ملى جوانان تعبير ديگرى از اوقات فراغت دارد. او مى گويد: «امروزه اوقات فراغت در دنيا به يك نوع صنعت تبديل شده است كه كاركرد اقتصادى، اشتغال زايى و كارآفرينى دارد و فرهنگ كار را در جامعه تشويق مى كند و اتفاقاً مخالف فرهنگ تنبلى و تن پرورى است». اوقات فراغت يا اوقات فراقت؟! زندگى همه افراد در سه مقوله كلى كار، تفريح و خواب خلاصه مى شود كه قاعدتاً اين فعاليت ها هدفى جز رسيدن به كمال و رشد فردى ندارند. براى تحقق اين هدف، بايد تعادل ميان اين سه مقوله همواره برقرار باشد. وقتى به هر دليلى يكى از اين فعاليت ها غالب شود و نقش فعاليت اصلى را به خود بگيرد، ساير فعاليت ها به مثابه مشغوليتى فرعى و كم اهميت جلوه مى كنند. درست مثل همان اتفاقى كه در زندگى ما افتاده است؛ كار آنچنان فضاى زندگى را تنگ كرده كه رسيدن به رشد شخصى تنها به زمان هاى ناچيز فراغت از كار محدود شده است و اين يعنى تمام زندگى را چرخيدن دور دايره اى با محوريت كار كه هيچ نقطه پايانى ندارد و دور افتادن از رشد و كمال شخصى. با اين تعبير شايد بهتر باشد نام زمان هاى درز كرده از فشردگى كار را اوقات فراقت بگذاريم، نه اوقات فراغت... يعنى زمان دورى از فعاليتى اصلى به نام كار و نه آسايش از آن! بالاى شهر... پايين شهر اميرحسين كلاس سوم راهنمايى را خرداد ماه همين امسال تمام كرده است. مى گويد: « از نظر مالى براى برنامه ريزى تابستان مشكلى ندارم. خانواده ام با پر كردن اوقات فراغتم موافقند. فقط بايد هر سال برنامه شهريور ماه را كمى سبك تر بگيرم تا بتوانم برنامه هاى تفريحى و سفر را هم در كنار فعاليت هاى آموزشى بگنجانم.» اما سرازيرى شهر را كه طى كنيم، حوالى جنوب شهر به زهره كرامتى ۱۹ ساله مى رسيم كه شرايطى عكس اميرحسين را تجربه مى كند. براى او پس انداز براى پرداخت شهريه ترم پاييز دانشگاه، از كلاس هاى تابستانى اهميت بشترى دارد: «وقتى براى پرداختن شهريه دانشگاه مشكل دارم و خانواده ام هم با كار كردنم موافق نيستند، ترجيح مى دهم تابستان ها در خانه بمانم و براى كلاس هاى آموزشى و تفريحى هزينه اى نكنم.» سراغ آمار و ارقام را كه بگيريم، نشانمان مى دهند كه در ايران، هر تابستان جمعيتى قريب به ۲۵ ميليون نفر نيازمند غنى سازى اوقات فراغت هستند. از اين ميان، سازمان ملى جوانان فقط امكان ساماندهى اوقات فراغت ۱۶ميليون جوان را دارد و ۹ميليون ديگر از جوانان و نوجوانان نمى توانند تحت پوشش طرح هاى اين سازمان قرار بگيرند. روى رقم ۹ ميليون كمى مكث كنيد... ۹ ميليون جوان... ۹ميليون بلاتكليف... ۹ميليون استعداد راكد... ۹ميليون منبع انرژى... ۹ ميليون... پيمان فروزش عضو فراكسيون جوانان مجلس هفتم درباره اوقات فراغت جوانان مى گويد: «در حال حاضر نيازمند برنامه ريزى صحيح در مورد اوقات فراغت هستيم. هر چند وزارت آموزش و پرورش، سازمان هلال احمر، سازمان ملى جوانان، شهردارى و ساير ارگان ها و مراكز براى غنى سازى اوقات فراغت جوانان برنامه ريزى مى كنند و اعتباراتى نيز براى اين موضوع در نظر گرفته مى شود اما اعتبارات اختصاص يافته بسيار كم و محدود است و اين اعتبارات به هيچ وجه پاسخگوى نياز جوانان نيست.» على نقى يزدان پناه، معاون سازمان دانش آموزى نيز با تاكيد بر اينكه امسال ميزان اعتبار سازمان دانش آموزى نسبت به سال گذشته كاهش چشمگيرى داشته است، مى گويد: «اعتبارات سال گذشته سازمان دانش آموزى سه ميليارد و ۲۰۰ ميليون تومان بود. وزارت آموزش و پرورش براى امسال نيز اعتبارى حدود چهار ميليون تومان پيش بينى كرده بود اما بر اساس مصوبه بودجه سال ۸۴ مجلس، اين اعتبار به يك ميليارد و صد ميليون تومان كاهش پيدا كرده است. اين كاهش بودجه باعث شده كه اعتبارات در نظر گرفته شده براى مناطق مختلف بويژه مناطق محروم كاهش چشمگيرى پيدا كند بطورى كه در اين مناطق محروم عملاً نمى توان برنامه ريزى خاصى درباره اوقات فراغت جوانان كرد.» رضايت يا نارضايتى؟! مسأله اين نيست! تكرار بحث كمى اعتبارات به اندازه كافى ملال آور است و بحث چگونه استفاده كردن از همين اعتبارات كم، ماجرا را ملال آورتر مى كند! با اين حال وقتى متوجه شويم همين اعتبارات ناچيز، صرف پر كردن اوقات فراغت جوانان با برنامه هايى مى شود كه آنها را تنها ۲۰ درصد راضى مى كند، بهتر است همين مباحث تكرارى را باز هم تكرار كنيم. مهدى رضايى مدير توسعه فرهنگى- اجتماعى اوقات فراغت سازمان ملى جوانان، با اعلام اين نكته مى گويد كه اين رقم مى بايست تا ۵ سال آينده به ۶۰ درصد افزايش پيدا كند. رضايى اعلام مى كند: « بر اساس تحقيقات صورت گرفته، سه اولويت برتر جوانان براى پركردن اوقات فراغت به ترتيب: هنرى و ادبى با ۴۴ درصد، گردشگرى با۴۰ درصد و ورزشى با ۳۸ درصد است و اين در حالى است كه در حال حاضر ۶۰ درصد از حجم برنامه هاى اجرايى به برنامه هاى علوم قرآنى با ۲۲ درصد، برنامه هاى فرهنگى با ۱۹ درصد و برنامه هاى هنرى با ۱۶ درصد اختصاص دارد.» اوقاتى كه هدر مى روند... جامعه شناسان معتقدند اوقات فراغت همانقدر كه مؤثر و سازنده است، مى تواند مخرب باشد. افراد در اوقات فراغت فرصت رشد و تكامل دارند و درست در همين دوران هم امكان بزه و خطا. كمى كه از تهران فاصله بگيريم، وضعيت اوقات فراغت در شهرهاى ديگر را خيلى متفاوت مى بينيم. پايين تر بودن توان اقتصادى خانواده ها از يك سو و كمبود امكانات از سوى ديگر، مشكلاتى هستند كه هم مردم مى دانند و هم مسؤولين. مسأله هم كه مشخص! اما انگار صورت مسأله آنقدر تكرار شده است كه ديگر كسى رغبتى براى گوش دادن دوباره و امتحان راه حل ها ندارد. همين مسأله، جوانان را به تجربه گزينه هاى ديگرى مى كشاند كه هيچ تضمينى براى سالم بودنشان نيست يا در بهترين حالت، تفاوتى با وقت گذرانى صرف ندارد. بر اساس مطالعات صورت گرفته، ۷۱ درصد جوانان ايرانى معتقدند كه اوقات فراغت آنها به بطالت مى گذرد، ۸۰ درصد، برنامه هاى دولت را در امر اوقات فراغت جوانان مطلوب نمى دانند و ۸۹ درصد از بى عدالتى در توزيع عادلانه امكانات عمومى براى گذران اوقات فراغت شكوه مى كنند. علاوه بر اين بيش از ۷۰ درصد جوانان براى اوقات فراغت خود، گوش دادن به موسيقى و به ويژه موسيقى پاپ ايرانى را انتخاب مى كنند. تماشاى مسابقات ورزشى ۵۰ درصد كارهاى مورد علاقه جوانان در اوقات فراغت را به خود اختصاص مى دهد و در ميان بازى هاى مورد علاقه نيز، بازى هاى كامپيوترى بيش از همه مورد توجه جوانان واقع شده است. بر پايه اين تحقيقات ۳۶ درصد پاسخگويان در بخشى از اوقات فراغت خود براى سرگرمى از اينترنت استفاده مى كنند. و نتيجه كلى آنكه: در مجموع ۵۳ درصد از جوانان براى ايام فراغت خود در تابستان برنامه ريزى داشته و ۴۷ درصد هيچ برنامه ريزى براى اين ايام ندارند! طبق اين تحقيق، ۵۰ درصد جوانان اوقات فراغت خود را با خانواده، ۳۰ درصد با دوستان و ۲۰ درصد به تنهايى سپرى مى كنند. نوجوانانى كه تابستان ها مرد مى شوند قديمى ترها به ياد دارند كه هنوز طعم تعطيلات تابستانى را نچشيده بودند كه دستشان را در دست صاحب كار مى گذاشتند تا هم كار ياد بگيرند و هم اوقات فراغتشان هرز نرود. اگر مزدى هم در ميان بود كه چه بهتر! استقلال به همين سادگى به بچه ها آموخته مى شد! امروز هم گرچه نه به گستردگى سابق، اما هنوز هستند خانواده هايى كه كار را بهترين گزينه براى گذران اوقات فراغت مى دانند. اگر در گذشته نوع كار تقريباً تعيين كننده فعاليت آينده فرد در اجتماع بود، امروزه كارهاى تابستانى بيشتر جنبه تجربه آموزى دارند. محمدرضا اسكندرى يكى از نوجوانانى است كه تابستان را وقتى براى بزرگ شدن مى داند و كار را عامل اين رشد و پيشرفت. براى همين هر روز از صبح تا عصر در مكانيكى شاگردى مى كند و عصر تا شبش هم با گل كوچك و شنا پر مى شود. مى گويد: «كار كردنم از نياز مالى نيست. اينطور هم وقتم پر مى شود و هم پس اندازى جمع مى كنم. به تفريحم هم مى رسم. از اين گذشته هر چه بيشتر كار بلد باشم، بيشتر به درد خودم مى خورد.» مصطفى اما جزو همان عده اى است كه تابستان را نه با ميل شخصى، كه به اجبار نياز كار مى كند... شايد اعضاى خانواده بتوانند فشار فقر را كمتر حس كنند. اوقات فراغت براى مصطفى، يعنى كمى فراغت از فشارهاى مالى، نه فراغت از درس. او كه حالا ۱۸ ساله است مى گويد: «براى من هم خيلى خوشايند بود كه هر تابستانم را به جاى از صبح تا شب كار كردن، تفريح كنم يا با دوستانم بگذرانم. خيلى توانايى ها هم هست كه مى توانستم توى تابستان ياد بگيرم. اما فعلا كه شرايط اين طور ايجاب مى كند.» دكتر عليزاده، جامعه شناس، در اين باره مى گويد: «كار كردن و حرفه آموزى نوجوانان در تابستان كار پسنديده و مثبتى است. اما بايد توجه داشت كه كار كردن در كنار تفريح و انجام فعاليت هاى دلخواه فرد قرار گيرد.» او ادامه مى دهد: «اگر كار به كنش تبديل شود، يعنى با ميل درونى فرد صورت بگيرد، مى تواند رشد دهنده باشد. اما به طور كلى بيشتر افرادى كه در تابستان ها كار مى كنند قصد كمك به اقتصاد خانواده را دارند. در اين شرايط كار به اجبار در برنامه اوقات فراغت فرد گنجانده شده است. اين اجبار باعث مى شود كار همواره توأم با رنج و زحمت باشد و حتى به مرحله حرفه آموزى هم ارتقا پيدا نكند چه رسد به اينكه به كنش تبديل شود. كار به اين شكل، آسيب هاى روانشناختى ايجاد كرده و در مشاركت اجتماعى فرد و رفاه و مفاهمه او با ديگران ايجاد گسل مى كند.» اوج سوم ... حالا ايستاده در آستانه پيچ سوم (شهريور)، اوج ديگر اوقات فراغت را نظاره مى كنيم، با ادعاهاى تازه، حرف هاى تازه مسؤولان، برنامه هاى جديد و ميليون ها جوان و نوجوانى كه اوقات فراغت برايشان پيچ اول و سوم ندارد... و همگى به روشنى روز مى دانيم كه بعد از سراشيبى نه ماه تحصيل و كار، تابستان سال بعد دوباره گزارش هايى با همين مضمون خواهيم خواند!




این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 397]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


سینما و تلویزیون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن