واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: جام جم آنلاين: نوجواني، دورهاي است كه در آن فرد نهتنها از نظر فيزيكي، بلكه از نظر روحي و فكري و ذهني هم دچار تغييرات اساسي ميشود. به همين دليل است كه اين دوره، مرحلهاي مهم در زندگي هر فرد است كه همچون يك انقلاب و دگرگوني بزرگ در بسياري از خانوادهها بروز ميكند. با وجود برخي نظريات منفي درباره نوجواني، نوجوانان اغلب پرانرژي، فكور و آرمانگرا هستند و علاقه زيادي به حق و عدالت دارند. پس گرچه اين دوران ميتواند يكدوره مشاجره و اختلاف نظر بين خانواده و فرزند باشد، اما سالهاي نوجواني زماني براي كمك به كودك براي رشد و مستقل شدن و تبديل شدن او به يك جوان سالم و موفق هم هست. حال اين سوال پيش ميآيد كه والدين دقيقا از چه زمان و چگونه بايد دست به كار حل بحران نوجواني شوند؟ پيامي كه بايد به كودك خود منتقل كنيد اين است كه همه با هم متفاوتند. افرادي هستند كه به سرعت مراحل رشد را پشت سر ميگذارند. برخي هم آهسته و پيوسته اين مرحله را سپري ميكنند و در واقع محدوده وسيعي در اين زمينه وجود دارد. اما نكته مهم اين است كه بايد بين بلوغ و جواني يك تفاوت واضح قائل شد. بيشتر ما فكر ميكنيم كه بلوغ تنها شامل تغييرات جسمي است. البته اين علائم مسلما واضحترين نشانههاي بالغ شدن فرد است، اما كودكاني كه در سنين 8 تا 14 سال يا بيشتر دچار چنين تغييراتي ميشوند، دچار تغييرات اساسي ديگري هم ميشوند كه قابل ديدن نيست. اين تغييرات، ناشي از جوان شدن و بزرگ شدن است. بسياري از افراد در اين سنين دچار تغييرات شگرف در رفتار با اطرافيان، بخصوص والدينشان ميشوند. آنها سعي ميكنند خود را از مادر و پدرشان جدا كنند تا مستقلتر جلوه كنند. در اين زمان، نظرات اطرافيان بخصوص دوستانشان درباره آنها، خيلي برايشان اهميت دارد. آنها سعي ميكنند متفاوت به نظر برسند و با بقيه همسن و سالانشان فرق داشته باشند كه البته اين موضوع باعث اختلافشان با والدين ميشود. سركشي ؛ رفتاري متداول يكي از رفتارهاي متداول نوجوانان در اين سن و سال، سركشي است؛ بخصوص در مقابل والدين. اگرچه اين يك رفتار متداول بين نوجوانان است، اما تنها نشانه دوران بلوغ نيست و در مورد همه صدق نميكند. هدف اول در سالهاي نوجواني، كسب استقلال است. براي ايجاد اين وضعيت، نوجوانان سعي ميكنند از والدينشان فاصله بگيرند؛ بخصوص نوجواناني كه والدينشان به آنها نزديكترند. نوجوانان معمولا كارهاي متفاوتي انجام ميدهند كه به نظر والدينشان عجيب و غريب است. هرچه نوجوان بالغتر ميشود، تفكرات او منطقيتر ميشود. آنها اخلاقيات خاص خود را دنبال ميكنند و والدين متوجه ميشوند كه كودكانشان كه تا ديروز به دنبال پيروي از آنها براي جلب رضايتشان بودند، اكنون سعي در دفاع از عقايد و باورهاي خود دارند و در مقابل آنها طغيان ميكنند. شايد در اين شرايط لازم باشد كه والدين درباره ميزان استقلالي كه به فرزندشان ميدهند، كمي بينديشند و از خود بپرسند كه آيا والدين كنترلكننده و مستبدي هستند؟ آيا به سخنان فرزندشان گوش ميدهند؟ آيا اجازه ميدهند كه نظرات فرزندشان با نظرات آنها متفاوت باشد؟ در اينجا به نكاتي اشاره ميكنيم كه بايد در دوران نوجواني فرزندتان به آنها توجه كنيد تا فرزندتان اين مرحله را راحتتر سپري كند: در اين زمينه مطالعه كنيد و اطلاعات خود را بالا ببريد كتابهايي در مورد نوجوانان بخوانيد. به سالهاي نوجواني خود فكر كنيد و سعي كنيد به ياد بياوريد كه چگونه با مشكلات آن دوران خاص دست و پنجه نرم ميكرديد. تغييرات روحي و رواني فرزند خود را درك و خود را براي آن آماده كنيد. والديني كه از قبل درباره اينگونه تغييرات اطلاعات كسب كردهاند، بهتر ميتوانند با آنها كنار بيايند. هر چه بيشتر بدانيد، بهتر ميتوانيد آماده شويد. با فرزند خود به موقع صحبت كنيد. در مورد تغييراتي كه در دوران بلوغ در بدن آنها صورت ميگيرد، با آنها صحبت كنيد و به سوالات آنها تا حد ممكن پاسخ بدهيد. شما فرزند خود را بهتر ميشناسيد و ميتوانيد كاملا متوجه شويد كه چه زماني براي اينگونه بحثها مناسب است. اگر اين بحثها را به تاخير بيندازيد، فرزندتان هنگام اين تغييرات، دچار ترس، اضطراب يا حتي تصورات غلط ميشود. ميتوانيد كتابهاي مناسب را در اين زمينه به او بدهيد تا مطالعه كند. حتي ميتوانيد از دوران بلوغ خود براي فرزندتان تعريف كنيد. اين كار باعث ميشود فرزندتان حس بهتري داشته باشد و دچار ترس و احساس تنهايي نشود. ضرورت درك احساسات خود را به جاي فرزندتان بگذاريد. سعي كنيد احساسات او را درك و به او كمك كنيد تا بداند احساساتش در اين دوران كاملا طبيعي است. زود از كوره در نرويد. بدانيد كه نوجوان شما با انجام كارهاي نامتعارف، سعي در جلب توجه شما دارد؛ مثلا يك روز ميخواهد لباسهاي عجيب بپوشد يا مثلا از لاك سياه استفاده كند. قبل از اين كه با او مخالفت كنيد، به اين نكته فكر كنيد كه اين رفتارها گذراست؛ پس سعي كنيد مخالفتهاي اصلي خود را در مورد چيزهايي كه زندگي او را تباه ميكند مثل استفاده از سيگار و موادمخدر نگه داريد و در مورد مسائل جزيي چندان سختگيري نكنيد. بسياري از تغييرات رفتاري در سنين بلوغ متداول است اما اگر خيلي طولاني شد بايد گوش به زنگ بود و آن را نشانهاي از يك مشكل دانستانتظارات درست و به جا از فرزندتان داشته باشيد. معمولا نوجوانان از توقعات والدينشان گله دارند. اما عموما از توقعات به جاي آنها آگاه هستند و سعي ميكنند آنها را برآورده كنند. مثلا نمره خوب گرفتن در مدرسه، رفتار عاقلانه و رعايت قوانين حاكم در منزل. اگر والدين توقعات منطقي داشته باشند، نوجوانان سعي در برآورده كردن آنها ميكنند. فرزندتان را آگاه كنيد و خودتان هم همواره آگاه و مطلع باشيد. سالهاي نوجواني معمولا زمان تجربه است و گاهي اين تجربيات باعث رفتارهاي پرخطر ميشود. سعي نكنيد از بحث در مورد مسائلي مثل استفاده از سيگار، مواد مخدر و... دوري كنيد، بلكه قبل از اين كه فرزندتان سعي در تجربه آنها داشته باشد، مساله را برايش باز كنيد و دوستانه برايش توضيح دهيد تا زماني كه به سمت تجربه يكي از آنها كشيده ميشود، بتواند جلوي خود را بگيرد. دوستان فرزندتان را بشناسيد و سعي كنيد با والدين آنها هم آشنا شويد. دوستي والدين با هم ميتواند محيط ايمني را براي نوجوانان در ارتباطشان ايجاد كند. علايم هشدار را بشناسيد. بسياري از تغييرات رفتاري در سنين بلوغ متداول است اما اگر خيلي طولاني شد، بايد گوش به زنگ بود و آن را نشانهاي از يك مشكل دانست و حتي براي حل آن بايد به متخصص مراجعه كرد. برخي از اين نشانهها عبارتند از: زياد شدن يا كم شدن بيش از حد وزن، مشكلات خواب، تغييرات سريع و جدي در شخصيت، تغيير ناگهاني در دوستان، شيطنت بيش از حد در مدرسه، افت نمرات درسي، صحبت در مورد خودكشي حتي به صورت جوك و شوخي، نشانههاي استفاده از سيگار يا داروهاي مخدر، مخالفت با قوانين موجود و مبارزه با آنها. هر رفتار نامناسب ديگري هم كه براي بيش از6 هفته طول بكشد، ميتواند نشانهاي از مشكلات زمينهاي باشد. شما ميتوانيد توقع يكي دو درجه تغيير در فرزندتان را داشته باشيد، اما اگر فرزند شما كه هميشه شاگرد اول بوده ناگهان نمره تك بگيرد، اين موضوع نگرانكننده است و بايد گوش به زنگ باشيد. ميتوانيد در اين مواقع از پزشك، روانپزشك يا يك مشاور كمك بگيريد. نظارت هوشمندانه به استقلال فرزندتان احترام بگذاريد. برخي والدين فكر ميكنند كه هر كاري فرزندشان ميكند بايد از آن مطلع شوند، اما براي اين كه فرزندتان به يك جوان خوب و سالم تبديل شود، بايد تا حدودي به او آزادي و استقلال بدهيد. اگر نشانههاي هشداردهنده را در او ديديد، آن گاه ميتوانيد به خلوت او وارد شويد و مشكل او را رفع كنيد. اتاق فرزندتان يا مكالمات تلفني او بايد خصوصي باشد. نبايد توقع داشته باشيد كه شما را از همه افكار و كارهايش آگاه كند. البته بايد بدانيد كه او چه ميكند و با چه كسي بيرون ميرود و كجا ميرود، اما لزومي به دانستن تمام جزييات نيست. محدوديت معقولانه همواره از آنچه فرزندتان ميبيند و ميخواند آگاه باشيد. از سايتهاي اينترنتي، كتابها، مجلات و برنامههايي كه تماشا ميكند آگاه باشيد. حتي ميتوانيد براي او در استفاده از تلويزيون و كامپيوتر محدوديت زماني قائل شويد. سعي كنيد بفهميد كه او از برنامههاي تلويزيوني چه چيزي ياد ميگيرد و در اينترنت با چه كساني ارتباط دارد. قوانين مناسب وضع كنيد.مثلا زمان خواب مناسب براي يك نوجوان نبايد مثل يك كودك باشد. براي مثال اگر او در زمان كودكي ساعت 10 شب ميخوابيد، اكنون 30/10 را ساعت مناسب خواب او قرار دهيد. او را مجبور نكنيد كه همواره همراه شما به همه جا بيايد. گاهي او را تنها بگذاريد و به ياد بياوريد كه خودتان هم در دوران بلوغتان دوست داشتيد گاهي تنها باشيد و با خانواده همه جا نميرفتيد! بالاخره فرزند شما بايد مراحل بلوغ و نوجواني را طي كند و پس از آن تبديل به نوجواني مستقل و مسووليتپذير شود. پس همواره اين شعار را به عنوان والدين يك نوجوان در نظر داشته باشيد كه «ما اين دوران را با هم سپري ميكنيم و با هم از آن خارج ميشويم! با هم»! فرزند خود را درك كنيد. به او كمك كنيد تا اين دوران را با موفقيت پشتسر بگذارد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 338]