واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: جام جم آنلاين ,با دقت تمام گوشه و كنار كيف خود، كشو و كمدها، زير فرشها و حتي كابينتهاي آشپزخانه را براي چندمين بار زير و رو ميكند؛ اما نيست كه نيست. او مطمئن است كه مبلغي پول در كشو گذاشته بود، ولي حالا هر چه ميگردد آن را نمييابد. با ديدن اسباب بازيها و سي ديهاي جديد بازي در كمد پسرش، شك او به يقين تبديل ميشود. اين چندمين بار است كه كودك 10سالهاش بدون اجازه از خانه پول برمي دارد. چه احساسي به شما دست خواهد داد اگر متوجه شويد كودك يا نوجوانتان بدون اطلاع شما مبالغي را از كيف يا جيب اعضاي خانواده برمي دارد؟ فكر ميكنيد اولين واكنش شما در مقابل چنين رفتاري چه خواهد بود؟ بشدت عصباني ميشويد، كودكتان را دزد خطاب كرده و مورد بازجوييهاي دقيق و پليسي قرار ميدهيد؟ اينجا و آنجا از رفتار فرزندتان شكايت ميكنيد و اولياي مدرسه و همه دوستان و آشنايان خود را در جريان اين رفتار او قرار ميدهيد؟ در بين دوستان او به دنبال مقصر و احيانا دوست نابابي ميگرديد كه كودك اين رفتار را از او آموخته است؟ براي بررسي علل آنچه بناچار دزدي كودك از خانواده ميناميم، ابتدا سري به خانه آرش ميزنيم. آرش 12 ساله است و گاه و بيگاه دستي به جيب پدر يا كيف مادر ميبرد و مبالغي را بدون اجازه و اطلاع آنها برمي دارد. همه چيز از خانه شروع ميشود در خانواده آرش، پدر، همه اعضاي خانواده را غريبه ميداند. او هيچگاه در مورد درآمدها و هزينههاي خانواده با همسر و فرزندانش صحبت نميكند. پول گرفتن از او حتي براي نيازهاي واقعي بسيار سخت است و اعضاي خانواده مجبورند با دوز و كلك بودجه مورد نياز خود را از او بگيرند. اينجا هيچ كس به ديگري اعتماد ندارد، نه پدر و مادر به يكديگر، نه والدين به فرزندان و نه فرزندان به يكديگر. آرش مجبور است براي اين كه پولي به دست بياورد يا دروغ بگويد يا اين كه پنهاني دست در جيب پدرش كند و بردارد. او كم كم راههايي را كشف ميكند كه پدر متوجه نشود مبلغي از پولش كم شده است. اما كار به اينجا ختم نميشود. پدر آرش گاهي از شيرين كاريها و خاطراتش براي فرزندان خود تعريف ميكند. او با آب و تاب ماجرايي را تعريف ميكند كه مبلغي از باقيمانده پول مشتري را به او پرداخت نكرده و مشتري بويي نبرده است و اين كه چگونه در دوران كودكي، پنهاني از صندوقچه مادر بزرگ پول برمي داشته است. آرش همچنين گاه و بيگاه فيلمهايي ميبيند كه در آنها كودكان براي رفع نيازهاي خود دست به جيب بري و سرقت ميزنند و فيلمهايي كه سارقان حرفهاي، افرادي زيرك و با تواناييهاي خاص معرفي ميشوند. اينها كه گفتيم همه از عواملي است كه ميتوانند باعث شوند فرزند ما بدون اجازه به كيف و جيب بزرگترهاي خود دست بزند. اما دكتر جمشيديان روانپزشك ، از ميان همه اين عوامل نبودن رابطه خوب و همراه با اعتماد بين اعضاي خانواده را مهمترين و اصليترين علت دزدي كودكان از خانه ميداند. اين روانشناس و مشاور خانواده، يك خانواده ايدهآل را چنين ترسيم ميكند: «خانوادهاي را در نظر بگيريد كه در مورد مخارج خانواده با يكديگر نشست و گفتگو دارند. پدر در مورد ميزان درآمد خود و هزينههاي خانواده، از اجارهخانه گرفته تا صورتحسابها و نيازهاي تك تك افراد خانواده با آنها صحبت ميكند و آنان را در جريان كم و كيف مخارج زندگي قرار ميدهد. او به اين ترتيب فضايي از اعتماد متقابل را در خانواده ايجاد ميكند و در نتيجه ميتواند براحتي پولي را مثلا در كشوي خانه بگذارد و مطمئن باشد فرزندان با رعايت همه جوانب، مبالغ مورد نياز خود را برميدارند يا توضيح ميدهند كه براي چه كاري به پول نياز دارند و با اجازه، مبلغ مورد نياز خود را برمي دارند.» اما اگر در خانواده شما محيط امن و اطمينان برقرار است و هيچ يك از شرايط خانواده آرش در آن حكمفرما نيست و كودك يا نوجوانتان گاه و بيگاه دستي به جيب و كيف شما ميبرد، به دومين عامل توجه كنيد، شما تا چه اندازه نيازهاي فرزند خود را ميشناسيد و آنها را برطرف ميكنيد؟ چقدر خود او را در تهيه وسايل مورد نيازش مشاركت ميدهيد؟ فراموش نكنيد تكرار چنين اعمالي از سوي كودكان ميتواند تبديل به عادتي شود كه ترك آن سخت خواهد بود كودكي را فرض كنيد كه خانواده توجهي به تغذيه او ندارند و او بدون داشتن خوراكي يا پول تو جيبي به مدرسه ميرود. چنين كودكي ممكن است خوراكي دوستش را به شوخي از دست او بقاپد و همه به او بخندند يا اين كه منتظر بماند تا در فرصتي مناسب پنهاني همه يا مقداري از خوراكي همكلاسي خود را بردارد يا در حالت بدتر، دست در كيف او كند و تغذيهاش را بردارد. همين وضعيت ميتواند در خانه اتفاق بيفتد. به اين ترتيب كه كودك پولي را از دست مادرش بگيرد يا بقيه پولي را كه براي خريد مايحتاج خانواده به او داده شده بازنگرداند يا مبالغ را دروغ بگويد تا برسد به جايي كه پنهاني از جيب يا كيف والدين و خواهر و برادر خود مبالغي را بردارد. به توضيحات جمشيديان در اين زمينه توجه كنيد: شايد نيازهاي كودك خود را نميشناسيد و براي برطرف كردن آن تلاش نميكنيد يا تامين نيازهاي او را مشروط به هزار دليل و قاعده ميكنيد. كودك بارها و بارها به طور مستقيم و غير مستقيم ، گاه با گوشه و كنايه و گاه با نقل داستانها و ماجراهاي دوستان و همكلاسيها ميخواهد شما را در جريان نياز خود قرار دهد، اما هر بار كمتر به او توجه ميكنيد. «يك راه براي جلوگيري از اين كه كودك بدون اطلاع شما از خانه پول بردارد اين است كه نيازهاي او را بشناسيد. گاهي اجازه دهيد خود او وسايل مورد نيازش را تهيه كند، گاهي هم براي آشنا كردن او با روش صحيح خريد او را همراهي كنيد، مبلغي در اختيارش بگذاريد و اجازه دهيد آنچه را ميخواهد بخرد.» تلاش براي خودنمايي مريم، دانشآموز كلاس سوم دبستان است. او مرتب پول تو جيبي ميگيرد. بعضي از نيازهاي او نيز به عنوان جايزه و كادو و غيره تامين ميشود. با اين حال ديده شده كه او هم گاهي مبالغي را بدون اجازه برداشته و پنهاني خريد ميكند. انواع مداد و پاك كن و تراشهاي فانتزي، عكسهاي عروسكهاي معروف، شكلاتهاي جايزه دار و مانند آن از جمله چيزهايي است كه مادر گاه و بيگاه در كيف و كمد مريم پيدا ميكند. او ميخواهد با خريد بيشتر اين وسايل بين دوستان خود اعتبار بيشتري داشته باشد يا با همكلاسيهاي متمول خود كه انواع لوازم التحرير رنگارنگ و قيمتي خود را به رخ ميكشند، رقابت كند. جمشيديان در زمينه چنين مواردي ميگويد: گاهي علت بروز چنين خطايي درخواستهاي كاذب كودك است. به اين معني كه نيازهاي اصلي او تامين شده ولي او درخواستهاي غلطي دارد كه اگر به طور طبيعي از والدين بخواهد برآورده نميكنند؛ بنابراين به دنبال راهي ميگردد تا منبع مالي اين خواسته غلط خود را پيدا كند كه برداشتن از جيب يا دروغ گفتن است. در اينجا نيز بايد دقت كرد كه اعتماد و تفاهم بين اعضاي خانواده حاصل شود. در اين صورت كودك حتي اگر درخواست غلطي داشته باشد براي گرفتن راهنمايي با والدين خود مطرح ميكند. به عقيده جمشيديان معمولا فاصلههاست كه اجازه نميدهد فرد آنچه را كه به ذهنش ميرسد، بگويد. كودك فكر ميكند خواستهاش درست است، ولي اگر به پدر و مادرش بگويد نميپذيرند. وقتي اعتماد داشته باشد، خواسته خود را مطرح ميكند. پدر و مادر در اين شرايط بايد بتوانند با هنر خود او را از خواسته غير معقولي كه دارد منصرف سازند. مورد ديگري كه ميتواند باعث شود كودك ما دست به چنين خطايي بزند، آموزشهاي الگويي است. يك بار ديگر داستان زندگي آرش را به خاطر بياوريد. آنجا كه پدر بازنگرداندن بقيه پول مشتري را به حساب زرنگي خود ميگذارد يا با سربلندي از تعداد دفعاتي ميگويد كه از بزرگترهاي خود پولي را برداشته و آنها متوجه نشدهاند، همچنين فيلمها و قصههايي كه قهرمان آنها دزد و سارقي است كه با استفاده از تواناييهاي خاص خود مبالغ هنگفتي به جيب ميزند و آرش آنها را ميبيند و الگو ميگيرد. به اين موارد دوستاني را اضافه كنيد كه براي فرزند شما از تجربيات خود تعريف ميكنند و اين كه با اين طريق توانستهاند بسياري از خواستههاي خود را تامين كنند. همه اينها براي آموزش اين نكته كافي است كه يك راه براي تامين نيازها، دست كردن در جيب بزرگترها و برداشتن پول است. دكتر جمشيديان در كنار همه اين عوامل از تعارض با خانواده و لجبازي با آنها ميگويد. اين كه كودك ممكن است از لحاظ مادي نيازي نداشته باشد و تنها به اين دليل كه اخلاق پدر يا مادر خود را نميپسندد و براي اين كه آنها را اذيت كند يا از روي حسادت با خواهر يا برادري كه پدر و مادر او را بيشتر تامين ميكنند دست به اين كار ميزند. در چنين مواردي گاه ديده شده كه كودك حتي پولهايي را كه از اين طريق برداشته خرج هم نكرده و با روشن شدن موضوع آنها را پس داده است. فردا دير است بيان علتها و عواملي كه باعث ميشوند فرزندان ما دست به خطاهايي از اين دست بزنند، كار آنها را توجيه نميكند. كودكان بسياري را ميشناسيم كه در اوج فقر و حتي با وجود عدم تامين بسياري از نيازهاي اوليه خود، هيچگاه اقدام به دست درازي به اموال ديگران يا برداشتن پول از اعضاي خانواده خود نميكنند. فراموش نكنيد تكرار چنين اعمالي ميتواند تبديل به عادتي شود كه ترك آن سخت خواهد بود؛ بنابراين به توصيه دكتر جمشيديان در صورت مشاهده مواردي از اين دست، خيلي زود دست به كار شويد. گاهي لازم است به صورت غير مستقيم و در قالب داستان و قصه كودك را با ناپسند بودن چنين اعمالي آشنا كرده و او را از عواقب آن آگاه سازيد، گاهي هم لازم است موضوع را مستقيم با كودك خود در ميان بگذاريد و به او بگوييد كه من ميدانم تو اين كار را ميكني و دلم ميخواهد علتش را بدانم تا كمك كنم برطرف شود. به او بگوييد تمام تلاش شما براي اين است كه در حد ممكن نيازهاي او و ديگر اعضاي خانواده را تامين كنيد و اين كه اگر خواستهاي دارد بهتر است با خود شما در ميان بگذارد. به او اطمينان دهيد كه اگر خواستهاش منطقي باشد، در صورت توانايي حتما آن را تامين خواهيد كرد. فراموش نكنيد در هيچ شرايطي اين رفتار كودك خود را براي دوستان، آشنايان و حتي اولياي مدرسه بازگو نكنيد. چنين كاري ديد اطرافيان را نسبت به فرزند شما تغيير خواهد داد و اوضاع را بدتر خواهد كرد. پس از طي تمام اين مراحل، اگر احساس كرديد فرزندتان باز هم به اين كار ادامه ميدهد، تا دير نشده از كمكها و راهنماييهاي مشاوران آزموده و مجرب استفاده كنيد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 454]