تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833459113
حماسه اخلاق
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
حماسه اخلاق نويسنده: طيبه قديمي نگاهي به مضامين اخلاقي در بوستان سعدي حماسه اخلاقوقتي تاريخ آسماني ادبيات ايران زمين را ورق مي زنيم، چشم ها، نظاره گر ستاره درخشان ادبيات سده هفتم مي شوند كه در سخنوري و نكته سنجي طبع والايي داشته است. به گونه اي كه هيچ استاد سخنوري به گرد او نمي رسد. اگر خالق سخن را به او نسبت دهيم به گزاف نگفته ايم زيرا «كلياتش عرصه رنگارنگي ست كه در آن، همه قالب هاي شعري و چشمگيرترين اسلوب هاي نويسندگي، همه مضمونهاي اخلاقي و اندرزي، عاشقي و پارسايي، اجتماعي و عرفاني، تربيتي و حكمي، سياسي و رعيت پيشگي و... ديده مي شود.»در يك كلام، هر كس با هر سن و ذوق و سبك و سليقه اي از سير در اين گل گشت پرصفاي هنر و انديشه فارسي، سيراب و دست پر و خشنود بازمي گردد.پس اگر بخواهيم شاعري معتدل كه همه جنبه هاي هنري و فني و همچنين جهات مضموني و فكري، فردي و اجتماعي و عاطفي و عقلي را به كمال در شعر و نثر خويش بازنموده است، بجوييم، به شيخ مصلح الدين سعدي شيرازي خواهيم رسيد.شيخ شيراز در پروردن و خلق حكايت ها آن قدر چيره دست و تواناست كه نمي توان واقعي و تخيلي بودن حكايت ها را از هم تميز داد. ابزار جادويي او «واژه ها و كلمات» هستند كه به وسيله آنها توانسته است دو جهان متفاوت وزيبا و شگفت انگيز را به وجود آورد. در حقيقت اعجاز او در آفرينش اين دو دنياي عجيب و اسرارآميز است. دو دنياي واقعي و مجازي، دو دنياي واقعي و تخيلي و يا به تعبيري دو دنياي زميني و آسماني، كه اين دو دنياي او را مي توانيم در دو شاهكار بزرگ و جذاب شيخ بنگريم: «گلستان و بوستان».-اگر دنياي واقعي و ملموس آدميان را با همه شيريني ها و تلخي هايش در «گلستان» مي بينيم، در كنار آن دنياي پاك و خواستن و سراسر آرماني «بوستان» هم هست كه همگان يكسره در آن به مراد مي رسند. دنياي زهد و موعظه هاي پارسامنشانه را در قصايد و آشكارترين رموز عاشقي و معيارهاي زيباپسندانه را در فضايي سرشار از عاطفه و احساس غزليات پراكنده مي بينيم. كه آدمي را به دنياي واقعي خود همان دنيايي كه در خلوت با خويشتن دارد- بازمي گرداند؛ در كليات سعدي، اوج و ابتذال دنياي آدميان هر يك در جايگاه خويش انعكاس يافته است.2به اعتبار همين استادي مسلم در شعر و نثر اين شاعر نويسنده و نويسنده شاعر را فرمانرواي قلمرو سخن فارسي ناميده ايم.¤سعدي نامهشيخ شيراز طي اين سفر 35ساله يادداشتها، انديشه ها و سرگذشتهايش را گلچين مي كرد و با يك سفر خيالي شاعرانه حكايت ها و داستان هايي را خلق مي كرد كه در «دفتر آسمان»¤ خود روايت كرده است. و بوستان او را به عنوان ارمغان در پايان سفرش هنگام ورود به وطن بر دوستانش عرضه داشته است.بوستان (سعدي نامه) در واقع اولين اثر هنري اوست كه كار سرودن آن به سال موضوع اين كتاب كه عالي ترين آثار خامه تواناي سعدي و يكي از شاهكارهاي بي رقيب شعر فارسي است، اخلاق و تربيت و سياست و اجتماعيات است كه در 10باب سروده ، هرباب آن دري از بهشت را بر ما مي گشايد: عدل، احسان، عشق، تواضع، رضا، ذكر، تربيت، شكر، توبه، مناجات و ختم كتاب.3بوستان دنيايي است كه آفريده خيال شاعر است و از اين روست كه در آن انسان چنان كه بايد باشد و نه آن گونه كه هست چهره مي نمايد. در اين دنياي رنگين خيالي زشتي و بدي بي رنگ و بي رونق است. آن چه درخشندگي و جلوه دارد نيكي و زيبايي است. در چنين وضعي است كه انسان به اوج مقام آدميت برمي آيد و از هر چه پستي و نامردي است پاك مي شود. يك جوانمرد كه خود تنگ دست است براي آن كه زنداني بي نوايي را از بند طلبكار خلاص كند ضامن او مي شود و بعد او را فرار مي دهد و خودش سال ها به جاي او در زندان مي ماند. ديگري كه يك دزد را از دستبرد زدن به خانه همسايه محروم مي كند پنهاني و ناشناس او را به خانه خويش مي برد و رخت و كالاي خود را بر دست او به غارت مي دهد تا دزد بي نوا را به كلي تهي دست بازنگردانيده باشد در حقيقت آن مرد خدا كه در بي نوايان «هوگو» شمعدانهاي نقره را به ژان والژان مي دهد هنوز مي تواند از اين جوان مرد بوستان درس اخلاق و نيكي بياموزد.¤ بوستان - شبلي براي آن كه يك مور را از جاي خويش آواره نكند انبان گندم را از ده هم چنان نزد گندم فروش برمي گرداند. 4در حقيقت بوستان سعدي مدينه فاضله اي است كه اين شهر پر از مهرباني و انسان دوستي و گذشت و عطوفت و لطف است. كه همه علف هاي هرز بديها و زشتي ها و پليدي ها هرس شده است. نشان دادن خوبي ها و نيكي ها در بوستان سعدي به اين منظور است كه فقط به خوبي ها و زيبايي ها بنگريم و لذت ببريم و دنياي دلمان را پر از خوبي ها و زيبايي ها كنيم به قول شهسوار شعر و ادب حافظ شيراز كه مي فرمايند: منم كه شهره شهرم به عشق ورزيدن منم كه ديده نيالوده ام به بد ديدنوفا كنيم و ملامت كشيم و خوش باشيم كه در طريقت ما كافري ست رنجيدن مراد دل ز تماشاي باغ عالم چيست به دست مردم چشم از رخ تو گل چيدن تواضع، قناعت، رضا، احسان و تربيت است كه اين دنياي بوستان را از هرچه زشتي پاك مي كند سپس عشق مي آيد كه پرتوي از زيبايي بر آن مي افكند و آن را مثل شعر درخشان مي كند. و رنگ و جلوه اي تمام بدان مي بخشد در سراسر اين دنيا كه آفريده ذوق و خيال شاعر است انسان حضور خدا را حس مي كند تزلزل و بي ثباتي دنيا او را نيز مثل «خيام» نگران مي دارد و او نيز مثل خيام حركت بي نشان اجزاي خاك خورده انسان را در زير پاي خويش احساس مي كند اما در وراي تزلزل و تغيير اين دنياي فناپذير صورت، وي دنياي معني را كه باقي و جاويد و فناناپذير است كشف مي كند و در آن باره هيچ تزلزل و ترديد ندارد. ترس از مرگ، ترس از گناه و ترس از دوزخ او را مي لرزاند و اين همه او را از دنياي انسان ها به سوي خدا مي كشاند. در نيايش اين خدايي كه در دنياي بوستان خيلي بيش تر از دنياي اهل گناه تاثير و نظارت دارد لحن سعدي آكنده است از «نياز و اميد» اين نياز و اميد هم توبه و مناجات شيخ را چنان دردناك و پرسوز مي كند كه قلب هر خداجوي را از ترس و ندامت سرشار مي كند.(6) بيا تا برآريم دستي زدل كه نتوان برآورد فردا ز گل (7) خدايا به عزت كه خوارم مكن به ذل گنه شرمسارم مكن(8) فقيرم به جرم گناهم مگير غني را ترحم بود بر فقير (9)¤ شاعر دوستي ها بوستان سعدي عالم ايثار و انسانيت و تسامح است به معني كامل كلمه، بي آن كه اين مفهوم عالي و شريف در مرز نژاد و رنگ و پيوند محصور بماند. نكات اخلاقي منظور وي چه بسا كه براي هر انساني در هر جاي جهان مقبول و دل پذير باشد. از اين روي «امرسون»، شاعر آمريكايي، سعدي را «شاعر دوستي، عشق، ايثار و صفا و آرامش» مي شناسد و «لطف طبع و حكمت عملي و عواطف اخلاقي» او را مي ستايد و از «كليت و شمول جهاني قوانين اخلاقي» در نظر وي ياد مي كند. و يا «هردر»، شاعر و حكيم آلماني، از سعدي به عنوان معلم مطبوع اخلاقيات نام مي برد. هانري ماسه، اديب فرانسوي، بوستان را «شاهكار سعدي و حماسه اي اخلاقي» خوانده است و در مغرب زمين برخي از ابيات بوستان را شبيه سخنان آسماني مي انگارند. 10اما ويژگي ها و امتيازاتي كه باعث شده بوستان سعدي را به عنوان شاهكار ادبي قلمداد كنند به گونه اي كه ديگر هنرمندان بعد از او نتوانستند اثري همانند او بياورند و اثر آنها در حد تقليد مانده است به شرح زير است: درخشش زبان و بيان بسيار فصيح و رسا و دلكش سعدي. زبان نرم و ساده و روان كه نه فقط اجزاي كلام نظير واژگان نثر است، بلكه در بسياري از موارد، شعر به نثري موزون مي ماند يعني با پس و پيش كردن همان اجزا، بيت به صورت نثر درمي آيد. وگر ترك خدمت كند لشكري شود شاه لشكركش از وي بري11عزيزي كه هر كاو درش سربتافت به هر در كه شد هيچ عزت نيافت 12وليكن خداوند بالا و پست به عصيان در رزق بركس نبست 13شعر سعدي در بوستان در عين حال حاوي تركيبات خوش ساخت، گوش نواز و فصيح و بليغ است. 14خداوند بخشنده دست گير كريم خطابخش پوزش پذير قديمي نكوكار نيكو پسند به كلك قضا در رحم نقش بند 16بعضي از اين صفات و تركيبات با موصوف و موضوع منظور، تناسبي لطيف دارند مانند: «فرخ تبار، فرخنده كيش، فرخ سروش» در حكايت دارا و گله بان در باب اول؛ گاه نيز تركيب، سبب خلق تعبيري تازه و نو شده است نظير «دست دعا گستردن»17 فرو ماندم از شكر چندين كرم همان به كه دست دعا گسترم 18نكته ديگر آن كه همه اجزاي بيت «فارسي» است بي آن كه خواننده، اين كيفيت را احساس كند، يا واژه نامانوس به كار رفته باشد. 19خنك آن كه آسايش مرد و زنگزيند بر آسايش خويشتن 20 وليكن نينديشم از خشم شاهدلاور بود در سخن بي گناه 21و گاه كلمات و نيز تركيبات عربي با ديگر اجزاي سخن، چنان در هم سرشته، كه حتي اگر غلبه هم با آنها باشد، وجودشان محسوس نيست. 22طريقت به جز خدمت خلق نيستبه تسبيح و سجاده و دلق نيست 23شنيدم كه مردي مبارك حضوربه نزديك شاه آمد از راه دور 24و يا ترجمه تعبير عربي گرچه لفظ به لفظ است، كاملا مطابق فطرت زبان فارسي از آب درآمده است مانند: «خير روان» به جاي «صدقه جاريه »25.وز آن كس كه خيري بماند رواندمادم رسد رحمتش بر روان 62بسياري از ابيات بوستان مانند ديگر سخنان او به صورت «مثل» درآمده است: 72به غم خوارگي چون سرانگشت مننخارد كس اندر جهان پشت من 82اگر در سراي سعادت كس استزگفتار سعديش، حرفي بس است 92(مثل: در خانه اگر كس است، يك حوف بس است)ويژگي ديگر بوستان لطف سخن و ايجاز و خوش تركيبي و بلاغت بي نظير شاعر است 03يكي بر سر شاخ بن مي بريدخداوند بستان نگه كرد و ديدبگفتا: گر اين مرد بد مي كندنه با من، كه با نفس خود مي كند 13سادگي زبان وگوارايي و سبك روحي بيان وسرعت القاي سخنان، در بوستان به حدي است، كه گاه خواننده متوجه عمق انديشه و اهميت و عظمت آن نمي شود. مثلا: اين دو بيت سعدي را مي خوانيم و به سادگي و سرعت از آن مي گذريم.(23)برو پاس درويش محتاج داركه شاه از رعيت بود تاجداررعيت، چو بيخند و سلطان، درختدرخت، اي پسر، باشد از بيخ، سخت (33)و حال آن كه در آن نكته اي بسيار مهم مندرج است: نيروي حكومت از بركت پشتيباني ملت است و بس.شايد بتوان گفت «هيچ شاعر و نويسنده اي در تاريخ زبان و ادبيات فارسي به اندازه سعدي بر زبان و طرز تعبير و تحرير فارسي زبانان حكومت نداشته است». امروز هم بقاياي اين نفوذ و تاثير در گفتار و نوشته مردم باقي است. اين ويژگي به دو سبب است: يكي جامعيت انديشه ها و مفاهيم و مضامين و نيز استواري و شيريني و سادگي و رواني و موزوني سخن سعدي، ديگر رواج شگفت انگيز آثار وي از زمان حيات او تا عصر حاضر كه اين رواج نتيجه ويژگي نخستين است. 43سعديا مرد نكونام نميرد هرگزمرده آن است كه نامش به نكويي نبرند53
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 527]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها