تور لحظه آخری
امروز : جمعه ، 9 شهریور 1403    احادیث و روایات:  امام علی (ع):هر كس به خاطر خداى سبحان از چيزى بگذرد، خداوند بهتر از آن را به او عوض خواهد داد. ...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1813165238




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

دائرة‏المعارف قرآن كریم در یك نگاه


واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: دائرة‏المعارف قرآن كريم در يك نگاه
قرآن
 بدون ترديد، قرآن كريم اقيانوسى كران ناپيداست كه دست‏يابى به ژرفا و بطون معارفش براى غوّاصان معرفت‏پژوه به طور كامل ميسّر نيست و به راستى، مصداق سخن امير كلام است كه فرمود: «بحرٌ لا يُدركُ عُمقه.»(1) با اين حال، همه ما دعوت شده‏ايم بر كرانه اين اقيانوس به جست‏وجو پردازيم و از زلال آن بهره گيريم و آتش جهل و حيرانى را هرچند دمى برنشانيم. از همين‏روست كه تبيين و تفسير معارف قرآنى، از دوران نخستين مفسّران اصيل قرآن، پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و امامان عليهم‏السلام ، تا اين روزگار دامن گسترده و همچنان بر تارك ميراث مكتوب فرهنگ ما مى‏درخشد. به دليل آنكه يافتن بخشى از گوهرهاى ناب قرآنى به فراخور حال و توان هر عصر و نسل، رزق گران‏بهاى انسان در همه روزگاران است، فرزانگان دوران ما نيز در تكاپويند تا از اقبال لايزال قرآن‏پژوهى طرفى بربندند و در اين زمره، فيضى نصيب خويش و حظّى از آنِ معرفت‏نوشان اين عصر كنند. تدوين دائرة‏المعارف قرآن كريم، كه «مركز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم» بدان همّت گماشته، در اين مسير است كه با عزمى سترگ آغاز گشته و با استعانت از نور قدسى قرآن شريف، اميد است در كم‏ترين زمان به منزل مقصود ره برد.در زمينه معرفى اين اثر گران‏سنگ، توجه فرهيختگان قرآن‏پژوه به نكات ذيل ضرورى مى‏نمايد:الف. هدف از تدوين دائرة‏المعارف قرآن كريمبا سيرى گذرا در پيشينه نگارش دائرة‏المعارف‏هاى قرآنى مى‏فهميم برخى از آثار، نام «دائرة‏المعارف» را بر جبين دارند، اما هيچ نشانى از مشخصات و مختصات فنى دائرة‏المعارف در آن‏ها به چشم نمى‏خورد. با نگاهى گذرا، اين آثار را مى‏توان به سه دسته تقسيم كرد:ـ مجموعه مقالات درباره مفاهيم و موضوعات قرآنى؛ـ قاموس‏ها و فرهنگ‏ها و واژه‏نامه قرآنى؛ـ مجموعه گفتارهاى مربوط به قرآن و مطالعات قرآنى.همه مقالات اين دائرة‏المعارف داراى رويكرد قرآنى هستند و چنانچه مباحثى در قلمروهاى ديگر مطرح شده‏اند، صرفا از باب ضرورت و ارتباط با آن رويكرد قرآنى است.در عمده اين آثار، نظام الفبايى به كار بسته شده و عناوين و موضوعات، گونه مدخل به خود گرفته‏اند، اما شيوه تنظيم مقاله دائرة‏المعارفى در آن‏ها اتخاذ نشده و اين جاى شگفتى نيست؛ زيرا تدوين دائرة‏المعارف از يك يا دو سه تن برنمى‏آيد.بنابراين، تاكنون هيچ مأخذى به هيچ زبانى در زمينه مفاهيم قرآنى تدوين نشده كه هدف آن، ارائه اطلاعات دائرة‏المعارفى به سبك و شيوه علمى و يا معيارهاى امروزين تدوين دائرة‏المعارف باشد. «نظام يافتگى اطلاعات پايه و اصيل در قالب مقالات تنظيم شده با نثر علمى» مهم‏ترين دغدغه تدوين دائرة‏المعارف‏هاى امروزين است و در هيچ‏يك از آثار موجود نمى‏توان از آن‏ها نشان جست.
قرآن
هدف اصلى دائرة‏المعارف قرآن كريم در مركز فرهنگ و معارف قرآن، كه با همكارى حدود 80 تن از محققان و پژوهشگران مجرّب انجام مى‏شود، عبارت است از: ارائه اطلاعات ناب و اصيل در قلمرو موضوعات قرآنى به گونه‏اى كه اهل تحقيق در اين موضوعات را به مثابه منبعى مادر و ماندگار، از منابع فرعى بى‏نياز كند. در كنار اين هدف اصلى و خاص، غرض عمومى تدوين دائرة‏المعارف حاضر اين است كه مخاطبان دانش‏پژوه در حد مطالعات پايه اسلامى نيز بتوانند از پژوهش‏هاى اصيل و قومى قرآن بهره گيرند. از اين‏رو، كوشيده است تا طلّاب و دانشجويان و عموم دانش‏پژوهان آشنا با مبانى قرآنى نيز به فراخور توان، در عرصه مطالعات عمومى يا تخصصى خود بتوانند از مقالات اين دائرة‏المعارف استفاده كنند.روشن است كه اين غرض عمومى در جنب آن هدف اصلى تأمين مى‏شود و اين دو تزاحمى با هم نخواهند داشت. لازم به ذكر است كه بانيان اين حركت سترگ برآنند تا دائرة‏المعارف حاضر را به زبان‏هاى علمى روز ترجمه كنند و نيز دائرة‏المعارفى قرآنى در سطح كودكان و نوجوانان فراهم آورند. ب. اصول و ضوابط1. همه مقالات اين دائرة‏المعارف داراى رويكرد قرآنى هستند و چنانچه مباحثى در قلمروهاى ديگر مطرح شده‏اند، صرفا از باب ضرورت و ارتباط با آن رويكرد قرآنى است.2. براى حفظ اصل بى‏طرفى و بعد علمى، همه آراء و ديدگاه‏هاى مهم و مبنايى در هر موضوع و مسئله به صورت مستند و بدون افزايش و كاهش آورده شده‏اند، سپس نقدهاى علمى وارد بر هر ديدگاه ذكر و آراء موافقان و مخالفان بدون تصرّف ارزش داورانه نقل گرديده‏اند.3. شيوه طرح مطالب در هر مقاله به گونه‏اى است كه به آراء و عقايد خاص مذاهب و مكاتب اسلامى احترام نهاده شود و هرگونه نقد ديدگاه‏هاى غيرشيعى يا غير مشهور با روشى منصفانه و علمى صورت پذيرد تا از هر نوع دامن زدن به اختلاف‏هاى مذهبى پرهيز گردد. همچنين در نقد و تحليل ديدگاه‏هاى دانشمندان مسلمان و غيرمسلمان كوشش شده است صرفا از جنبه علمى و تحقيقى به آراء آنان نگريسته شود و از داورى‏هاى شخصى خارج از حيطه تخصصى هر مقاله پرهيز شود.4. مباحث فقهى صرفا با رويكرد علمى و پژوهشى تنظيم مى‏شوند و لزوما جنبه كاربردى و فتوايى ندارند.5. در مباحث تاريخى، گاه گزارش‏هايى آمده‏اند كه مورد تأييد نيستند، اما جنبه علمى بحث، نقل آن‏ها را اقتضا كرده است.6. منابع مقالات منحصر به كتاب‏هاى چاپ شده نيستند و هنگام لزوم، از كتاب‏هاى خطى و پايان‏نامه‏هاى حوزوى و دانشگاهى نيز بهره گرفته شده است.هدف اصلى دائرة‏المعارف قرآن كريم در مركز فرهنگ و معارف قرآن، ارائه اطلاعات ناب و اصيل در قلمرو موضوعات قرآنى به گونه‏اى كه اهل تحقيق در اين موضوعات را به مثابه منبعى مادر و ماندگار، از منابع فرعى بى‏نياز كند. ج. مدخل‏يابىپژوهشگران بخش مدخل‏گزينى تخمين مى‏زنند كه در دائرة‏المعارف حاضر، افزون به چهارهزار مدخل چهره خواهد نمود. چينش مدخل‏ها بر پايه الفباى فارسى است. لازم به يادآورى است مدخل‏ها دوگونه‏اند: اصلى و ارجاعى. «مدخل اصلى» آن است كه مقاله در ذيل آن درج مى‏گردد. «مدخل ارجاعى» آن است كه صرفا به مدخلى ديگر ارجاع داده مى‏شود. در
قران
تعيين مدخل، به اصول ذيل توجه شده است:1. آيينه موضوع باشد.2. مشهور و رايج باشد.3. در متون معتبر يا فرهنگ قرآنى موجوديت آن پذيرفته شده باشد.4. جزئى و خاص باشد، مگر در موارد ضرورت. د. تشكيل پرونده علمىپرونده علمى، فهرست و تصوير مجموعه‏اى از منابع و مدارك هر مقاله است، به گونه‏اى كه مؤلّف مقاله را تا حدّى قابل توجه از مراجعه به منابع بى‏نياز سازد. پرونده علمى پس از پنج مرحله كار پژوهشى، آماده مى‏شود:1. دريافت توجيهى مدخل و دامنه ارتباط آن با مدخل‏هاى مشابه و موازى؛2. جست‏وجوى آيات مرتبط با مدخل؛3. جست‏وجو در منابع و تصويربردارى از آن؛4. چينش درست اسناد به ترتيب اهميت و اولويت؛5. تنظيم پرونده و تحليل آن.مباحث فقهى صرفا با رويكرد علمى و پژوهشى تنظيم مى‏شوند و لزوما جنبه كاربردى و فتوايى ندارند.ه . نگارش مقالات1. در زبان مقالات، مهم‏ترين اصل پيروى از قواعد پذيرفته شده مكتوب يا عرفى در قلمرو دستور زبان، لغت، معانى و بيان و ساختار نوشته است.2. در تنظيم ساختارى بدنه مقاله مهم‏ترين اصل آن است كه چينش و نظم منطقى رعايت شود.3. مقالات در قلمروهاى موضوعى تنظيم مى‏شوند؛ از قبيل: تاريخ و اعلام، فقه و حقوق، فلسفه و كلام، علوم قرآنى، معارف و مفاهيم قرآنى، اديان و مانند آن. به همين سياق، بخش‏هاى علمى متشكّل از زبدگان آن گرايش تشكيل مى‏شود كه مسئول صحّت و اتقان مقالات مى‏باشند. در برابر هيأت علمى، كه عالى‏ترين گروه تخصصى است و مسئوليت علمى دائرة‏المعارف را بر عهده دارد، اعضاى بخش‏هاى علمى مدافع نظريات آن بخش خواهند بود.برخى از مدخل‏هاى اصلى و ارجاعى كه در جلد اول اوايل سال 1382 از سوى انتشارات دفتر تبليغات اسلامى به زيور طبع آراسته شد، عبارتند از: آب، آبادانى، آبرو، آبزيان، آبستنى، آب‏ميوه، آبيارى، آتش، آتش‏بس، آثار باستانى، آجرپزى، آخذ اسماء و صفات، آخرت، آخرالزمان، آدم، آدم‏ربايى، آرامش، آرايش، آرزو، آزادى، آزمايش، آسانى، آسايش، آسمان، آسيه، آشاميدنى‏ها، آشتى، آفاق، آفتاب، آفريدگار، آفرينش، آگاهى، آل ابراهيم، آمادگى نظامى، آمرزش، آموزش، آميزش
قرآن
، آوارگى، آهن، آيات آفاقى، آيات الاحكام، آيات خدا، آيات نامدار، آيه آمن الرسول، آيه ولايت، ابتر، ابتكار، ابرار، ابراهيم، ابليس، ابوذر غفارى و ابوحرمه خزرجى. پوشيده نماند كه بيشتر كارهاى جلدهاى دوم تا پنجم نيز انجام شده است. اميد است به زودى قلب و روح علاقه‏مندان به قرآن را منوّر سازد. على رضايى بيرجندىتنظيم براي تبيان: گروه دين و انديشه – حسين عسگري1ـ محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج 78، ص 134، روايت 2، باب 21. 





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 288]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن