واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نخستين تجربه کمدي در ژانر دفاع مقدس نگاهي به "ليلي با من است"
فيلم سينمايي "ليلي با من است" ساخته کمال تبريزي اولين کمدي دفاع مقدسي سينماي ايران است که به مدد قالب و پرداخت مناسب و البته هوشمندي سازندهاش ميتواند مفاهيم معنايي را نيز عمق ببخشد. تبريزي کمدي نمونهوار "ليلي با من است" را زماني ساخت که هر چند دهه 60 و نگاه حماسي به جنگ پايان گرفته بود، ولي هنوز کسي جسارت شوخي با اين بستر تاريخي را پيدا نکرده بود و به نوعي انجام آن هم از عهده هر کسي هم برنميآمد.تبريزي به عنوان فيلمسازي جوان و البته خودي که سابقه سينمايياش ميتوانست تعهد او را به حريم و حرمتهاي حيطه دفاع مقدس اثبات کند، با اين پيشزمينه گام تاريخي خود را در سينماي ايران برداشت. او در دومين مرحله سراغ يک نويسنده مستقل رفت که البته اين کار نقطه اوج کارنامهاش باقي ماند و تبريزي توجه ويژه به نگارش و پرداخت فيلمنامه را به شکلي تخصصي در آثار بعدي خود هم پي گرفت.رضا مقصودي در حالي همکاري با وي در امر نگارش را آغاز کرد که بسياري از خطوط و حد و مرز شوخيهاي ممکن با اين حيطه از سوي کارگردان مشخص بود و در واقع مکمل شدن آنها در امر نوشتن به نوعي دو مقوله ديدگاه و فن را در کنار هم قرار داده و به اوجي تکرارنشدني رساند."ليلي با من است" با توجه به اينکه در سالهاي آغاز دهه 70 شکل گرفت، ولي به جهت فاصله گرفتن از مقطع انقلاب نياز به ورود به سطحي جديد را در فيلمهاي دفاع مقدسي نيز برآورده کرد. نيازي که هوشمندانه به آن پرداخته شد تا اين گونه سينمايي که ميتوانست تخت و بي تغيير به مسير خود ادامه دهد، هوايي تازه استنشاق کند.هر چند هواي تازه با فضاي کمدي خود به خود شبهه برانگيز بود و مخاطرات خاص خود را داشت، ولي فضاي اطميناني که تبريزي و نويسندهاش ايجاد کردند، نشان داد که با ايجاد يک فضاي باز ميتوان افقهاي پيش رو را احيا کرد. در واقع کمدي محملي است که کمک ميکند با شکستن فضاي تخت و يکنواخت جبهه و مردانش، فرصتي براي پرداختن به مفاهيمي فراهم شود که با وجود ملموس بودن هيچوقت فرصت حضور نيافته بودند.در واقع رفتار باور پذير ترس از جنگ و جبهه و شهادت، يکي از مفاهيمي است که تصويري در سينماي ايران نداشت و در واقع با رويکردي يکسويه همواره کاراکترهاي نمايشي خودخواسته به استقبال مرگ و شهادت ميرفتند. هر چند اين وجه خلاف واقع نيست ولي عموميتي همهشمول هم ندارد و يکي از دلايل مورد توجه قرار گرفتن فيلم در همين ارجاع دادن به رفتارهايي بود که گرچه وجهه بيروني خوشايندي در زمان جنگ نداشت، ولي وجود داشت.صادق (پرويز پرستويي) فيلمبرداري است که از همان ابتدا درباره ترسو بودن و نگرانياش بابت رفتن به جبهه کد داده ميشود و مسير به گونهاي طراحي شده که او برخلاف ميل قلبي، يک مسير از پيش تعيين شده را براي رسيدن به موقعيتي حتي جلوتر از خط مقدم طي کند! در اين ميان آنچه مسير چيده شده و نمايشي براي تحول صادق را باورپذير و در بافت کلي فيلم جاي ميدهد، رويکرد معنايي است که در بطن فيلم رسوخ کرده است.مفاهيم معنايي و ماورايي هر گاه در فضايي جدي و واقعي طرح و بسط پيدا ميکنند، خواه ناخواه لحن فيلم را تحت تأثير قرار داده و وجهي از شعارگونگي پيدا ميکنند. در "ليلي با من است" قالب کمدي و طنز جاري در فيلم کمک ميکند که اين معنويت و ارتباط ظريف معنايي تصويري غير شعاري و ملموس پيدا کند و آنچه در ذهن مخاطب ميماند همان ارتباط دلي بنده و معبود باشد که بر مسيري متکي بر نشانهها پيش ميرود.در واقع فيلم را ميتوان بسط دراماتيک همين بيت شعر دانست که نام فيلم از آن وام گرفته شده (اگر با من نبودش هيچ ميلي / چرا ظرف مرا بشکسته ليلي). در طول فيلم با ايجاد کدهايي رفتاري و تصويري براي قوام پيدا کردن رابطه صادق با خدايش، به تدريج طي اين طريق بدل به مسيري نمايشي براي تغيير شخصيت ميشود.رسيدن به سکانسي که صادق خودخواسته در موقعيتي بحراني آر پي جي را روي شانه گذاشته و شليک ميکند با توجه به پيشينه اين شخصيت نياز به يک چينش از پيش تعيين شده دارد که تنها به مدد طراحي خاص فيلمنامه امکانپذير شده است. فيلمنامهاي که با ظرافت در پرداخت يکي از آثار ماندگار سينماي ايران را در رويکرد به دفاع مقدس، کمدي، بازيگري و ... رقم ميزند و در عين حال نقدي ظريف را به سويههاي پنهان و چه بسا باب شده ميان اين قشر خاص وارد ميکند.فيلم سينمايي "ليلي با من است" به نويسندگي و کارگرداني کمال تبريزي جمعه سوم خرداد ساعت 22:30 در قالب برنامه 100 فيلم از شبکه سه پخش شد. پرويز پرستويي، محمود عزيزي، شهره لرستاني و رحمان باقريان در اين فيلم 80 دقيقهاي بازي کردهاند که توليد سال 1374 است.پرستويي نقش صادق فيلمبردار تلويزيون را بازي ميکند که به دليل مشکلات مالي نياز به وام دارد. او با وجود ترس از حضور در مناطق جنگي تصميم ميگيرد براي دريافت وام مورد نيازش به جبهه برود و ... پرستويي براي بازي در اين فيلم ديپلم افتخار بهترين بازيگر مرد چهاردهمين جشنواره فيلم فجر را دريافت کرد و تبريزي نيز سيمرغ بلورين بهترين فيلمنامه را برد."مهر مادري"، "گاهي به آسمان نگاه کن"، "مارمولک"، "يک تکه نان" از ديگر ساختههاي تبريزي است که پارسال فيلم "هميشه پاي يک زن در ميان است" را در بيست و ششمين جشنواره فيلم فجر داشت و اين روزها مشغول توليد پروژه سينمايي "پاداش" است. مجموعه "شهريار" هم به کارگرداني تبريزي از شبکه دو پخش شد.منبع : مهر
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 309]