واضح آرشیو وب فارسی:مهر: نگاهي به "ليلي با من است"/نخستين تجربه كمدي در ژانر دفاع مقدس
فيلم سينمايي "ليلي با من است" ساخته كمال تبريزي اولين كمدي دفاع مقدسي سينماي ايران است كه به مدد قالب و پرداخت مناسب و البته هوشمندي سازندهاش ميتواند مفاهيم معنايي را نيز عمق ببخشد.
به گزارش خبرنگار مهر، تبريزي كمدي نمونهوار "ليلي با من است" را زماني ساخت كه هر چند دهه 60 و نگاه حماسي به جنگ پايان گرفته بود، ولي هنوز كسي جسارت شوخي با اين بستر تاريخي را پيدا نكرده بود و به نوعي انجام آن هم از عهده هر كسي هم برنميآمد.
تبريزي به عنوان فيلمسازي جوان و البته خودي كه سابقه سينمايياش ميتوانست تعهد او را به حريم و حرمتهاي حيطه دفاع مقدس اثبات كند، با اين پيشزمينه گام تاريخي خود را در سينماي ايران برداشت. او در دومين مرحله سراغ يك نويسنده مستقل رفت كه البته اين كار نقطه اوج كارنامهاش باقي ماند و تبريزي توجه ويژه به نگارش و پرداخت فيلمنامه را به شكلي تخصصي در آثار بعدي خود هم پي گرفت.
رضا مقصودي در حالي همكاري با وي در امر نگارش را آغاز كرد كه بسياري از خطوط و حد و مرز شوخيهاي ممكن با اين حيطه از سوي كارگردان مشخص بود و در واقع مكمل شدن آنها در امر نوشتن به نوعي دو مقوله ديدگاه و فن را در كنار هم قرار داده و به اوجي تكرارنشدني رساند.
"ليلي با من است" با توجه به اينكه در سالهاي آغاز دهه 70 شكل گرفت، ولي به جهت فاصله گرفتن از مقطع انقلاب نياز به ورود به سطحي جديد را در فيلمهاي دفاع مقدسي نيز برآورده كرد. نيازي كه هوشمندانه به آن پرداخته شد تا اين گونه سينمايي كه ميتوانست تخت و بي تغيير به مسير خود ادامه دهد، هوايي تازه استنشاق كند.
هر چند هواي تازه با فضاي كمدي خود به خود شبهه برانگيز بود و مخاطرات خاص خود را داشت، ولي فضاي اطميناني كه تبريزي و نويسندهاش ايجاد كردند، نشان داد كه با ايجاد يك فضاي باز ميتوان افقهاي پيش رو را احيا كرد. در واقع كمدي محملي است كه كمك ميكند با شكستن فضاي تخت و يكنواخت جبهه و مردانش، فرصتي براي پرداختن به مفاهيمي فراهم شود كه با وجود ملموس بودن هيچوقت فرصت حضور نيافته بودند.
در واقع رفتار باور پذير ترس از جنگ و جبهه و شهادت، يكي از مفاهيمي است كه تصويري در سينماي ايران نداشت و در واقع با رويكردي يكسويه همواره كاراكترهاي نمايشي خودخواسته به استقبال مرگ و شهادت ميرفتند. هر چند اين وجه خلاف واقع نيست ولي عموميتي همهشمول هم ندارد و يكي از دلايل مورد توجه قرار گرفتن فيلم در همين ارجاع دادن به رفتارهايي بود كه گرچه وجهه بيروني خوشايندي در زمان جنگ نداشت، ولي وجود داشت.
صادق (پرويز پرستويي) فيلمبرداري است كه از همان ابتدا درباره ترسو بودن و نگرانياش بابت رفتن به جبهه كد داده ميشود و مسير به گونهاي طراحي شده كه او برخلاف ميل قلبي، يك مسير از پيش تعيين شده را براي رسيدن به موقعيتي حتي جلوتر از خط مقدم طي كند! در اين ميان آنچه مسير چيده شده و نمايشي براي تحول صادق را باورپذير و در بافت كلي فيلم جاي ميدهد، رويكرد معنايي است كه در بطن فيلم رسوخ كرده است.
مفاهيم معنايي و ماورايي هر گاه در فضايي جدي و واقعي طرح و بسط پيدا ميكنند، خواه ناخواه لحن فيلم را تحت تأثير قرار داده و وجهي از شعارگونگي پيدا ميكنند. در "ليلي با من است" قالب كمدي و طنز جاري در فيلم كمك ميكند كه اين معنويت و ارتباط ظريف معنايي تصويري غير شعاري و ملموس پيدا كند و آنچه در ذهن مخاطب ميماند همان ارتباط دلي بنده و معبود باشد كه بر مسيري متكي بر نشانهها پيش ميرود.
در واقع فيلم را ميتوان بسط دراماتيك همين بيت شعر دانست كه نام فيلم از آن وام گرفته شده (اگر با من نبودش هيچ ميلي / چرا ظرف مرا بشكسته ليلي). در طول فيلم با ايجاد كدهايي رفتاري و تصويري براي قوام پيدا كردن رابطه صادق با خدايش، به تدريج طي اين طريق بدل به مسيري نمايشي براي تغيير شخصيت ميشود.
رسيدن به سكانسي كه صادق خودخواسته در موقعيتي بحراني آر پي جي را روي شانه گذاشته و شليك ميكند با توجه به پيشينه اين شخصيت نياز به يك چينش از پيش تعيين شده دارد كه تنها به مدد طراحي خاص فيلمنامه امكانپذير شده است. فيلمنامهاي كه با ظرافت در پرداخت يكي از آثار ماندگار سينماي ايران را در رويكرد به دفاع مقدس، كمدي، بازيگري و ... رقم ميزند و در عين حال نقدي ظريف را به سويههاي پنهان و چه بسا باب شده ميان اين قشر خاص وارد ميكند.
فيلم سينمايي "ليلي با من است" به نويسندگي و كارگرداني كمال تبريزي جمعه سوم خرداد ساعت 22:30 در قالب برنامه 100 فيلم از شبكه سه پخش شد. پرويز پرستويي، محمود عزيزي، شهره لرستاني و رحمان باقريان در اين فيلم 80 دقيقهاي بازي كردهاند كه توليد سال 1374 است.
پرستويي نقش صادق فيلمبردار تلويزيون را بازي ميكند كه به دليل مشكلات مالي نياز به وام دارد. او با وجود ترس از حضور در مناطق جنگي تصميم ميگيرد براي دريافت وام مورد نيازش به جبهه برود و ... پرستويي براي بازي در اين فيلم ديپلم افتخار بهترين بازيگر مرد چهاردهمين جشنواره فيلم فجر را دريافت كرد و تبريزي نيز سيمرغ بلورين بهترين فيلمنامه را برد.
"مهر مادري"، "گاهي به آسمان نگاه كن"، "مارمولك"، "يك تكه نان" از ديگر ساختههاي تبريزي است كه پارسال فيلم "هميشه پاي يك زن در ميان است" را در بيست و ششمين جشنواره فيلم فجر داشت و اين روزها مشغول توليد پروژه سينمايي "پاداش" است. مجموعه "شهريار" هم به كارگرداني تبريزي از شبكه دو پخش شد.
شنبه 4 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 399]