واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: فرض کنید که در تراس طبقه اول یک برج ایستاده اید که با سطح خیابان 4.9 متر فاصله دارید. اگر شما سکه ای در دست داشته باشید و ان را به ارامی رها کنید، سکه تحت تأثیر گرانش زمین سقوط میکند و شتابی معادل 9.8 متر در ثانیه بر ان وارد میکند. به این حرکت، سقوط ازاد میگویند و زمان لازم برای سکه تا مسیر عمودی را طی کند و درست زیر تراس با زمین برخورد کند یک ثانیه است.
حالا یک سکه دیگر بردارید و به جای رها کردن در مسیر عمودی، ان را با سرعت افقی معادل یک متر در ثانیه پرتاب کنید. این سکه هم درست یک ثانیه بعد با زمین برخورد میکند، اما مسیری منحنی را طی کرده و در جایی یک متر جلوتر از محل سکه اول به زمین میخورد. این به این دلیل است که هنوز گرانش سکه را با همان شتاب قبلی به سمت پایین میکشد و سکه پس از یک ثانیه با زمین برخورد کند. اما در این زمان سکه مجبور است یک متر را هم در مسیر افقی طی کند، چون سرعت اولیه افقی معادل یک متر در ثانیه داشته است.
حالا به طبقه چهارم میرویم که فاصله ان تا زمین خیابان 4.9 × 4 متر است و دوباره به سادگی سکه را رها میکنیم. براساس معادله اول زمان لازم برای سکه تا رسیدن به زمین، 2 ثانیه است. و اگر سکه ای را با سرعت افقی 2 متر بر ثانیه پرتاب کنیم، براساس معادله دوم، فاصله افقی که در مدت 2 ثانیه طی میکند معادل 4 متر خواهد بود و باز هم مسیری منحنی را طی میکند. بنابراین روشن است که هر چه ما در طبقات عمودی بالاتر رویم و سکه را در مسیر افقی و با سرعت اولیه بیشتر و بیشتری پرتاب کنیم، انحنای مسیری که سکه طی میکند و همچنین زمان و فاصله افقی بیشتر و بیشتر میشود.
حال اگر به طبقه ای برویم که فاصله عمودی تراسش تا زمین 160 کیلومتر باشد و سکه را دست کم با سرعت افقی 78 کیلومتر بر ثانیه پرتاب کنیم، انحنای مسیر سکه برابر با انحنای سطح زمین میشود و بنابراین هر چه سکه سقوط میکند، انحنای سطح زمین هم به همان اندازه سقوط میکند. پس سکه هرگز به سطح زمین نمیرسد و همیشه در حالت یکسان سقوط ازاد باقی میماند و در مسیری بیضوی به دور زمین میگردد. اگر سرعت اولیه محاسبه و عمل گردد، مسیر حرکت سکه دایره میشود که در واقع بیضی ای است که اندازه محور بزرگ و کوچکش با هم برابر است.
این چنین است که ماهواره هایی که به ارتفاع 160 کیلومتر از سطح زمین یا بالاتر فرستاده میشوند و سرعت افقی شان 78 کیلومتر در ثانیه یا بیشتر است در مدار ماندگار میشوند. کمی عجیب به نظر میرسد که ماهواره ای بدون این که چیزی ان را هُل دهد همیشه به حرکت خود ادامه دهد، اما در واقع گرانش منبع نیروی ان حرکت است.
یک روش دیگر برخورد با این قضیه این است که بدانیم در مدار، گرانش ماهواره را به سوی مرکز زمین میکشد و در همین حال نیروی گریز از مرکز که بر هر جسم در حرکت در مسیر منحنی وارد میشود، ان را به طرف بالا میکشد. در مدار، این دو نیرو یکدیگر را خنثی میکنند و به همین علت ماهواره ارتفاعش را در هر لحظه حفظ میکند. این حالت شرایط بی وزنی نامیده میشود که به راستی ممکن است موجب اشتباه شود، چون ماهواره هنوز دارای جرم
است اما وزنش به دلیل اثر نیروی گریز از مرکز خنثی شده است.
منبع:
www.iranproud.com
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فان پاتوق]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 169]