واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: تلويزيون - مهدي قنبر: سريالهاي نود شبي از جمله توليدات عمده صدا وسيما در سالهاي اخير بودهاند. پس از متداول شدن ساخت سريالهاي مناسبتي كه در قالب سي يا سيزده قسمت تلويزيوني پخش ميشد كه علاقهمندان فراواني را پاي تلويزيون نشاند، دلايل زيادي باعث اين امر بود چرا كه در اين ايام بينندهها ميتوانستند با فاصلهاي 24 ساعته داستان و وقايع سريالهاي مورد علاقهشان را دنبال كنند. از اين رو بايد گفت نقطه آغاز برنامههاي نود قسمتي از موفقيتآميز بودن سريالهاي مناسبتي شكل گرفت و سپس در قالب طنزهاي شبانه ادامه يافت. اولينها در اين ميان «مهران مديري» با ساخت سريال طنز «پلاك 14» و «نود شب» با تبديل شگرد طنزهاي آيتمي به داستانگو نخستين گام جدي را در اين عرصه برداشت. اين دو مجموعه اگر چه بهلحاظ كيفي كارهاي موفقي نبودند اما حركت نويي در ساخت برنامهسازي به حساب آمد، چرا كه پس از آن ساخت برنامههاي روتين نودشبي الگوي مناسبي براي تلويزيون محسوب شد، بهطوري كه در سالهاي بعد شاهد اجراي برنامههايي با ساختار مشابه از شبكههاي ديگر تلويزيون بوديم. از جمله سريال «زير آسمان شهر» كه به جهت موفقيتآميز بودن و استقبال بينندهها پخش آن به سري دوم و سوم هم رسيد. «زير آسمان شهر» در سري سوم با شكست و عدم استقبال روبهرو شد و مهران غفوريان را براي هميشه از وادي كارگرداني دور كرد. مشكل بسياري از سريالهاي طنز نودشبي به ساختار آنها برميگردد. اين مجموعهها تنها به صرف بهرهمندي از طنز و موقعيتهاي كمدي قادر بودند نظر مردم را به خود جلب كنند، اما زماني كه در درازمدت اين ويژگيها به ورطه تكرار افتاد باعث شد هيچ جذابيتي براي مخاطب نداشته باشد. شكست «زير آسمانشهر 3» به سازندگان طنزهاي روتين اعلام كرد كه ساختار و تكنيك هم مهم است و علاوه بر آن كه برنامههاي نود شبي و يا روتين شبانه بايد در قالب تعيين شده، يعني همان نود شب پخش شود و اگر قرار است تا در ادامه سريال ديگري با همان ويژگي ساخته شود بايد فضا و داستان سريال در سريهاي بعدي تغيير يابد، همان كاري كه مهران مديري پس از موفقيت مجموعه «برره» و سپس «پاورچين» به آن پايبند ماند. اين آثار با وجود جذابيتهاي فراوانشان براي مخاطب در لحظه مناسب به پايان رسيد و كارگردان اثر براي خلق سريالي جديد به سراغ سوژههاي جديدتري رفت. از اين رو آثار مذكور همچنان براي مخاطب جذاب و خاطرهانگيز باقي ماند. مهدي مظلومي، ديگر كارگرداني بود كه به سراغ چنين موضوعاتي رفت. او پيش از اين در سريال «نود شب»، «زير آسمان شهر» كارگرداني تلويزيوني مجموعههايي به كارگرداني «مهران مديري» و«مهران غفوريان» را در كارنامه خود داشت. او ابتدا به شكل مستقل به سراغ اولين مجموعه نود شبي خود يعني «بدون شرح» رفت و توانست با اتكا بر بكر بودن موضوع و كشف و درخشش چهرههاي طنز جديدي چون «فتحعلي اويسي» و «امير جعفري» به اين امر نائل آيد و اثري موفق را خلق كند. «باغچه مينو» يكي ديگر از اين آثار 90 شبي بود كه در ابتدا نويدبخش سريالي موفق بود. چرا كه مجموع عوامل سريال از بازيگران تا نويسندگان پيش از اين كارهاي موفقي را در اين زمينه ساخته بودند. اما به تدريج انتظارات اوليه برآورده نشد و گروه سازنده خصوصاً كارگردان در تلاش بودند تا جذابيتهاي سريال را افزايش دهند كه موفق نشدند. در سالهاي بين 1381 تا 1384 تلويزيون با موج عظيمي از توليد برنامههاي طنز روبهرو شد. در اين سالها هر كارگرداني ميكوشيد خود را در اين ورطه بيازمايد. كساني مانند «رضا صفدري، رضا عطاران، مهران غفوريان، مهران مديري، مهدي مظلومي» در اين ميان سهم بسزايي داشتند. رضا عطاران در شبكه پنج سريال «كوچه اقاقيا» را كارگرداني كرد. اولين سريال نود شبي او و نخستين حضور مرحوم منوچهر نوذري بسياري در اين انديشه بودند كه پيوستن اين پيشكسوت با سابقه و طناز راديو به گروهي جوان ميتواند نويدبخش سريالي خاص باشد.اما در ادامه چنين نشد و او با تمام مهارت و خصوصيات ويژهاش نتوانست سريال را نجات دهد. از اين رو اولين مجموعه نود قسمتي عطاران هم كار چشمگيري نشد.اين اولين و آخرين ساخته رضا عطاران در قالب نود شب بود چرا كه او پس از آن به سراغ ساخت سريالهاي مناسبتي 13 تا سي قسمت رفت و نشان داد در اين جنس كار به مراتب موفقتر است. كما اينكه آخرين ساخته او «ترش و شيرين»كه در نوروز سال جاري پخش شد نشان داد كه نسبت به ديگر سريالهاي طنز شبكههاي ديگر موفقتر بود. پس از اين سالها به تدريج شاهد خروج برخي از كارگردانهايي بوديم كه چند صباحي وارد عرصه طنزهاي شبانه شده بودند. حرف اول را بازيگر ميزند شخصيتهايي كه در يك سريال طنز وارد ميشوند در مدت كوتاهي بايد به شخصيتهاي تيپيك تبديل شوند تا بتوانند آن مقدار زمان طولاني را كه مخاطب قرار است با آنها سپري كند تحملپذير كنند و خود روند داستان را رقم بزنند. اگر نگاه كنيم به نمونههاي موفق و ناموفق سريالهاي طنز شبانه تلويزيون به راحتي ميتوان اين مورد را دريافت. «زير آسمان شهر»هنگامي مورد قبول عامه مردم قرار گرفت كه تيپي به نام خشايار مستوفي در آن حضور داشت و آهستهآهسته از بقيه شخصيتها جدا شد و تكيه كلامهاي خاص را بوجود آورد.اين مورد را در «پاورچين» نيز به خوبي ميتوان مشاهده كرد. داود و فرهاد دو تيپ كاملاً متفاوت و جذابي بودند كه خود ايجاد موقعيت طنز ميكردند و داستان را پيش ميبردند. مظلومي در «بدون شرح» نيز چنين كاري انجام داده بود كه با موفقيت روبهرو شد. «بانكيها» باحضور خانم جان «شراره درشتي» كاملاً به همين منظور ايجاد شده بود كه متاسفانه از آن به خوبي استفاده نشد. جنس ديگر از 90 شبيها با دور شدن تعدادي از كارگردانها و نويسندگان از اين جنس، برنامهسازي طنز شبانه تلويزيون رويكرد ساخت سريالهايي با موضوعات اجتماعي را در پيش گرفت. اولين سريال در اين ژانر «نرگس» ساخته سيروس مقدم بود. ملودرامي خانوادگي و اجتماعي كه نخستين تجربه سريال نود شبي در ايران به حساب ميآمد. داستاني پر از كش و قوسهاي فراوان كه بايد گفت شايد هم همين اوج و فرودهاي داستاني توانست بيننده را تا حدود زيادي محصور خود كند. البته اين مجموعه داراي ضعفهايي هم بود. در واقع سريال «نرگس» سرشار از صحنهها، داستانها و قصههاي فرعي و اضافه بود. بهطوري كه اگر برخي صحنههاي آن از كار حذف ميشد ضربهاي به روايت آن وارد نميشد. به عنوان مثال بهخاطر نزديكي با ماه رمضان و طولاني شدن مصائب نرگس و خانوادهاش شاهد حذف بخشهاي عمدهاي از اواخر كار بوديم. به هر حال با تمام اين احوال بايد گفت از آنجايي كه هميشه نقطه شروع و آغاز هر كاري بيگمان آن را در ذهنها ماندگار ميسازد سريال نرگس نيز با تمام ضعفها و نقاط قوتش براي شروع توليد و پخش سريالهاي شبانه با موضوعهاي خانوادگي اثري قابل قبول بود. اثري كه تاكنون در ساخت دو سريال «روز رفتن» و «سلام» كه با موضوعات پليس و خانوادگي پخش شد تكرار نشده است. «روز رفتن» هم همچون سري دوم و سوم برخي ازمجموعههاي طنز، سازندگان سريال با وجود استفاده از «حسن پورشيرازي» بازيگر نقش اول مرد سريال «نرگس» كوشيدند تا با استفاده از چهره اين بازيگر موفقيت سريال نرگس را تكرار كند. اما در ادامه اين اتفاق نيفتاده است و سريال 90 شبي «سلام» هم از ديگر مجموعههايي است كه اين روزها از تلويزيون پخش ميشود، سريالي كه بر اساس سال پيامبر اكرم (ص) ساخته شده است. اين سريال با زمان پخش نامناسب به روي آنتن رفت و پس از ايام نوروز پخش آن توانست مخاطبان خود را پيدا كند و اين نشانه اين موضوع است كه علاوه بر موارد فوق، زمان پخش هم از دلايل مهم توفيق يك سريال 90 شبي است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 689]