واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: آنچه كه پزشكان و اهالي سرزمين سلامت نقد ميكنند جام جم آنلاين: اعتياد چه به عنوان يك نابهنجاري و جرم و چه به عنوان يك بيماري، همواره مورد توجه فيلمسازان و اهالي سينما بوده است، البته آنچه در حافظه هنري مردم از تصوير اعتياد در سينما و تلويزيون وجود دارد، بيشتر چهره و رفتار معتادان است كه گاهي به شكل كاراكترهايي كاريكاتوري درآمده است كه به جاي تلخي واقعيت، صورتي كميك و طنز به آنها ميدهد و بازتابي وارونه از واقعيت را منعكس ميكند. درباره تصاوير اعتياد و معتادان در فيلمهاي سينمايي و سريالهاي تلويزيوني علاوه بر منتقدان سينما، پزشكان و اهالي سرزمين سلامت نيز نقدهايي دارند و بسياري از تصاوير را به لحاظ پزشكي و سلامت غيرعلمي معرفي ميكنند. مثلا بارها شنيدهايم كه پزشكان نسبت به نشان دادن سيگار در فيلمهاي سينمايي و برنامههاي تلويزيوني هشدار دادهاند و خطر تبليغات سوء آن را در نوجوانان و جوانان گوشزد كردهاند. براساس تعريف و تلقي جديدي كه از سلامت وجود دارد، سلامت يك مفهوم گسترده و چند ساخته است كه قطعا يكي از مولفههاي موثر بر آن تبليغات و سينماست. بسياري از پزشكان درباره اعتياد و رويكرد فيلمسازان به آن و تصاويري كه از معتادان در فيلم و سريالها ارائه ميشود نقدهاي جدي دارند. دكتر هومان نارنجيها، مديركل امور فرهنگي و پيشگيري ستاد مبارزه با مواد مخدر در اين باره معتقد است: آثار گوناگون در حوزه فيلم، از40 سال پيش، از معتاد چهرهاي درهم شكسته و خموده به تصوير كشيده كه اين مساله باعث شده است بسياري خانوادهها نيز از معتاد چنين تصويري داشته باشند و تا زماني كه فرزندانشان به اين شمايل درنيامدهاند، خطر اعتياد را احساس نكنند. يك جوان مصرف تفنني مواد با دوستانش را يك خطر جدي تلقي نميكند و باور ندارد روزي به چنين شمايلي درخواهد آمد. او در ذهن خود ميگويد: «من هيچ وقت به چنين روزي در نخواهم آمد» و به عبارتي، همذاتپنداري با شخصيتهاي ساخته شده در فيلمها يا عكسهاي گرفته شده ندارد و باور نخواهد كرد كه روزي مصرف تفنني مواد كه در ميان دوستانش يا در محيط خانواده صورت ميگيرد، از او معتادي كارتنخواب بسازد. چهرهسازي صرف از معتادان كارتنخواب و آخر خطي و تعميم اين چهرهسازي به همه معتادان باعث ميشود باور نكنيم اكنون معتاداني در محيط خانواده و محل كارمان هستند. لذا بسيارند معتاداني كه به چهرهاي آراسته در بين ما زندگي ميكنند و اعتيادشان براي ما قابل تشخيص نيست و همين تبليغات غلط باعث ميشود كه 50 درصد خانوادههاي ايراني 5 سال ديرتر، از اعتياد وابستگان خود مطلع شوند و اين نادرست است. اما نقدهاي پزشكان صرفا به تصوير معتادان ختم نميشود و آنها نسبت به تصويري كه از خود اعتياد و نحوه معرفي آن هم ارائه ميشود نقدهايي دارند. دكتر پرويز مظاهري، دبير انجمن روانپزشكان ايران در اين باره ميگويد: «ما اعتقاد داريم اعتياد زمينه بايوسايكوسوشيال دارد. يعني هم مسائل زيستي هست، هم رواني و هم اجتماعي، اما در سينما چنين رويكرد همهجانبهاي به آن نميشود. دكتر عبدالرحمان بخلرحيم، متخصص مغز و اعصاب نيز در اين باره ميگويد: «اعتياد يك بيماري يا حداقل اختلال يا اغتشاش در فعاليت مغزي است. نزديك شدن به مساله اعتياد از طريق دانستن آنچه واقعا در مدارهاي مغزي و بيوشيمي ارتباطات بين نوري ميگذرد و بازتاب و تظاهر آن به شكل اعتياد تظاهر ميكند كه در سينما به اين مساله توجهي نشده و بيشتر به عوامل خانوادگي و اجتماعي پرداخته شده است. وي معتقد است سينماي موجود درباره اعتياد ما را به فهم و درك اعتياد نميرساند، بلكه ما را از اعتياد و معتاد ميترساند، مخاطرهها را به ما نشان ميدهد اما كمكي به ارائه تصوير واقعي از معتاد نميكند. در جهانرسانهاي امروز نقش سينما و تلويزيون در ارتقاي سطح سلامت جامعه بويژه در بحث آموزش و فرهنگسازي حائز اهميت استدكتر مظاهري همچنين به تصويري كه از روشهاي ترك اعتياد در سينما ميشود نقد دارد و ميگويد: فيلمها بيشتر ترك اعتياد به شيوه سقوط آزاد را نشان ميدهند، مثلا يك معتاد ميرود داخل يك اتاق در را رويش ميبندد و بعد خيلي سرحال و قبراق بيرون ميآيد. اين بدآموزي دارد. وقتي جوان ما اين فيلمها را ميبيند، با خودش ميگويد ترك اعتيادبه همين سادگي است، پس من كارم را انجام ميدهم، بعد هم براي يك هفته ميروم توي يك اتاق و در را ميبندم و بعدش هم سرحال بيرون ميآيم.دكتر مظاهري ميگويد: از هنرمندان ميخواهم اثري در اينباره بسازند كه تا كسي خودش نخواهد ترك كند، كائنات هم جمع شوند و ميلياردها تومان هم هزينه شود ترك صورت نميگيرد.دكتر نارنجيها نيز همين نگرش را دارد و ميگويد: 70 درصد درمان اعتياد جنبه روحي و رواني دارد و از بعد جسماني خارج است، اما بارها در فيلمهايي ديدهايم كه فرد معتاد را به تخت بستهاند تا با گذراندن تعريق و لرزه دوره ترك به درمان كامل و پاكي مطلق برسد؛ غافل از اين كه مدل درماني نيز بدون حضور درمانگر يا مددكار جايگاهي در درمان ندارد و با عودهاي مكرر همراه است. در همين زمينه دكتر رفيعي، روانپزشك نيز معتقد است: ما در اعتياد بهبود نداريم. فرد بايد مدام تلاش كند تا در بهبود بماند، سينما و تلويزيون ما بايد به تحكيم اين باور برسد كه درمان اعتياد بسيار سخت است. وي همچنين با انتقاد از يكي از سكانسهاي فيلم سنتوري به درمان اعتياد با شوك كه در اين فيلم استفاده شد نقد دارد و آنرا از منظر پزشكي رد ميكند.دكتر ارسيا تقوا، روانپزشك هم با انتقاد از تصاوير اغراق شده از اعتياد ميگويد: مستندي درباره كراك از تلويزيون پخش شد كه حرفهاي غير واقع و غير علمي در آن زده شد. اين كه بدن كرم مياندازد و از اين قبيل اغراقها. ما نبايد براي القاي ترس و هشدار، دروغ بگوييم چون اعتماد عمومي كم ميشود و تلاشهاي ما بيثاثير ميماند. امروزه ثابت شده است عوامل اجتماعي فرهنگي موثر بر سلامت حدود 50 درصد از سهم تامين سلامت جامعه را به عهده دارد. قطعا در جهان رسانهاي شده امروز نقش سينما و تلويزيون در ارتقاي سطح سلامت جامعه بويژه در بحث آموزش و فرهنگسازي حائز اهميت است. لذا ارائه تصاوير غلط در اين حوزه ميتواند فرآيند بهبود سلامت را مختل كند. انتقادهايي كه در اين گزارش از زبان برخي پزشكان شنيديم، بخشي از نقدهايي بود كه نسبت به تصاوير اعتياد در سينما و تلويزيون ارائه ميشود. قطعا براي ساخت آثار سينمايي و تصويري در حوزه سلامت نياز به مشاور پزشكي احساس ميشود تا با نمايش تصويري واقعيتر از مفاهيم پزشكي و بيماريها در ارتقاي سطح سلامت جامعه موثر بود. سيدرضا صائمي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 301]