واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: كتاب - قوانين تجاوز
كتاب - قوانين تجاوز
علي بزرگيان: در كتابي كه پيش رو داريد، سه نظريهپرداز بلندآوازه مسائل سياسي جهان، ادوارد سعيد، نوام چامسكي و رمزي كلارك، به بررسي زمينهها و عواقب كشمكشهاي دولت ايالات متحده آمريكا با كشورهايي پرداختهاند كه اصطلاحا كشورهاي «rogue» سركش، خوانده ميشوند. اين اصطلاح بدين جهت بهاين كشورها اطلاق شده است كه آنها حاضر نيستند قدرت يكجانبه آمريكا در جهان را تحمل كنند و براي مقاومتهاي خود دلايلي ارائه مينمايند. محور اصلي بحث كتاب بحران عراق و آمريكا است، اما شيوه تحليل نويسندگان ميتواند قابل تعميم به كشورهاي ديگري از جمله كوبا، سودان، ليبي...نيز باشد. سه مقاله تشكيلدهنده اين كتاب، با تحليل دقيق روابط آمريكا و كشورهاي عربي و بررسي سياستهاي خارجي آمريكا در قبال كشورهاي rogue، به چگونگي ظلم و ستم آمريكا در زيرپا گذاشتن آشكار قوانين جهاني و اعمال تحريمهاي گوناگون در مورد كشورهاي ديگر جهان ميپردازد. نويسندگان كتاب با افشاي بيپرواي اعمال خشونتبار و تجاوزكارانه دولت آمريكا، پرتوهاي جديدي بر زواياي تاريك سياست خارجي كشورشان افكندهاند. ادوارد سعيد و نوام چامسكي در مقالاتشان،«و اينك روز بازپسين» و «دولتهاي سركش» خواهان اثبات اين فرضيه هستند كه ايالات متحده آمريكا ناقض قواعد، قوانين و حقوق بينالملل است. لذا اين دو، با بهرهگيري از دادهها و اطلاعات واقعي و حقيقي مربوط به سياستها و اقدامات ايالات متحده آمريكا در رابطه با دولتها و ملتهاي ديگر به مدد فرضيه خود ميآيند و اثبات ميكنند كه ايالات متحده آمريكا، سياستگذاران و سياستمداران آن با دنبال كردن اهداف و منافع خود بر مبناي زور به جوامع و دولتهاي ديگر نگاه ميكنند. در اين ميان هر دولت و كشوري كه براي آنها نفعي داشته باشد يا صرفا دولت و هيات حاكمه آن كشور براي آمريكا مهم باشد حتي اگر قوانين و حقوق بينالملل را رعايت نكند و با اتباع خود ظالمانه و خصمانه برخورد كند هيچ سياست و اقدامي عليه آن صورت نميگيرد؛ حتي ممكن است كمك هم بشود. ولي اگر دولت و كشوري براي آمريكا نفعي نداشته باشد يا آن كشور و دولت با سياستهاي آمريكا مخالف باشد، حتي اگر قواعد و قوانين و حقوق بينالملل را مراعات كند و با اتباع خود خصمانه برخورد نكند و مردمي باشد، در مقابل آن رويكرد خصمانهاي اتخاذ ميشود. سعيد و چامسكي هم دولتهاي مورد حمايت ايالات متحده را كه ناقض قوانين بينالملل هستند و هم خود دولت ايالات متحده را «دولتهاي سركش» مينامند. مسئله ديگري كه بهخصوص در مقاله چامسكي مطرح شده، اين است كه سازمانها و نهادهاي بينالمللي بدون ايالات متحده آمريكا به عنوان قدرت برتر جهاني در جهت پيشبرد حقوق و قواعد انساني بينالملل و اجراي احكام و قوانين آن و در نتيجه تحقق عدالت جهاني، نميتوانند كاري از پيش ببرند و اگر در اين ميان ايالات متحده بخواهد خلاف قوانين و حقوق بينالملل قدمبردارد و مثلا به دولتهايي كه ناقض قوانين و حقوق بينالمللي هستند و به اتباع خود ظلم ميكنند و با قساوت تمام آنها را ميكشند، با آنها برخورد نكند هيچ، به آنها كمك هم بكند، ضمانت اجرايي قواعد و قوانين بينالمللي از بين ميرود. نويسنده در مقاله «دولتهاي سركش» با بررسي استقرايي نشان ميدهد كه نخست، ايالات متحده آمريكا از خيلي دولتهاي ظالم نسبت به اتباع خود و ناقض حقوق بينالملل مثل دولتهاي اندونزي، عراق، كلمبيا، تركيه، اسرائيل و... با وجود قتل و كشتار اتباع خود و نقض قوانين بينالملل حمايت كرده و براي آنها تسليحات هم فرستاده است و حتي به نيروهاي نظامي آنها آموزشهاي تكاوري و... داده است. دوم آنكه، ايالات متحده آمريكا خود نيز به برخي دولتها به طور مستقيم مثل دولتهاي پاناما، ويتنام، كوبا، نيكاراگوا، هائيتي و... از بعد از جنگ جهاني دوم حمله كرده و رژيمهاي دموكراتيك و مردمي آنها را ساقط كرده است. همچنين آمريكا براي برخي كشورها قطعنامههاي تحريمي تصويب كرده؛ مثل تحريمهايي عليه كوبا كه مخالف قوانين و قواعد و حقوق بينالملل بوده است و ديگر آنكه ايالات متحده در خيلي موارد قوانين و حقوق بينالملل را نقض كرده و خود سياستمداران و كارگزاران حكومتي در سخنان و اظهارات خود به اين امر صراحتا اذعان داشتهاند. نويسنده با توجه به موارد فوقالذكر نتيجه ميگيرد از آنجا كه خود قدرت برتر جهاني پايبند قوانين جهاني و بينالمللي نيست و اگر هم پايبند باشد، صرفا در لفظ و سياستهاي اعلامي است نه سياستهاي اعمالي، لذا قوانين، قواعد و حقوق بينالملل در عرصه جهاني اجرا نميشود و «عدالتي» كه در قوانين بينالمللي كه با اجراي آنها در عرصه جهاني پيشبيني شده بود با تخلف از آنها تحقق نمييابد و در اين ميان در عرصه جهاني حاكميت زور و قدرت «بالاترين دولت» يعني «ايالات متحده آمريكا» حاكم است و اهداف اين حاكميت برخلاف مسير عدالت، مساوات و حقوق بشر است. نوام چامسكي در بخش ديگري از مقالهاش ابتدا اصطلاح «دولت سركش» را ذكر ميكند. از نوشته او چنين برميآيد كه چامسكي براي اين اصطلاح دو كاربرد قائل است. يكي، كاربرد تبليغاتي و اطلاق آن بر دشمنان گوناگون و ديگري، كاربرد اطلاق آن بر دولتهايي كه خود را پايبند هنجارهاي بينالمللي نميدانند كه از نظر نويسنده اين كاربرد دقيقتر است. با توجه به اطلاق اصطلاح «دولت سركش» بر دولتهايي كه به هنجارهاي بينالمللي پايبند نيستند، چامسكي ايالات متحده آمريكا را اولين نمود دولتهاي سركش ميداند. استناد او در اين زمينه اظهارات سياستمداران و كارگزاران حكومتي آمريكا و اقدامات و سياستهاي آمريكا در عرصه جهاني است. اقداماتي كه ايالات متحده عليه كشورهايي چون كوبا، ويتنام، اندونزي، كاستاريكا و... كرده بود يا اقداماتي كه ايالات متحده در وتوي قطعنامههاي سازمان ملل از سال 1960 انجام داده بود؛ همه مشتي است از خروار از نقض هنجارهاي بينالمللي از جانب آمريكا. نويسنده با اين مقدمه كه امروزه مفهوم دولت سركش در برنامهريزي و تحليل سياسي نقشي برجسته بازي ميكند، مصداق «دولت سركش» را ذكر ميكند: اولين مصداق دولت سركش با توجه به روند سياستها و اعمال ايالات متحده كه در جهت مخالفت قطعنامههاي سازمان ملل و شوراي امنيت و ديگر سازمانهاي بينالمللي است را ايالات متحده آمريكا ميداند و بعد مصداقهايي چون دولت اندونزي و قتلعامهاي فراوان مردم در تيمور شرقي از سال 1965 تا 1999 كه در اين مدت صدها هزار نفر كشته و به همين تعداد آواره شدند. رژيم صدام، تركيه و قتلعام كردها، دولت كلمبيا از سال 1989، اسرائيل و حمله به لبنان: نويسنده در اين زمينه اظهار ميدارد كه شمار قربانيان حملات اسرائيل به لبنان در سال 1982 به مراتب از شمار قربانيان حمله عراق به كويت بيشتر بود، دولت آفريقاي جنوبي كه بنابر گزارش يكي از كميسيونهاي سازمان ملل متحد موجب وارد آمدن 60 ميليارد دلار خسارت و قتل 5/1 ميليون نفر در كشورهاي همسايه شد و... را از ديگر مصداقهاي «دولت سركش» به شمار ميآورد كه البته نقض هنجارهاي بينالمللي از جانب آنها به حمايت و پشتيباني ايالات متحده بوده است. البته نوام چامسكي ذكر ميكند كه از جانب دولتهاي بزرگ معيار «دولت سركش» به جنايتكار يا سالم بودن آنها نيست، بلكه سرپيچي از فرمان دولتهاي قدرتمند است. مثلا آمريكا كوبا را شايسته لقب دولت سركش ميداند، در حاليكه آفريقاي جنوبي يا اندونزي را خير.
روز بازپسين دولتهاي سركش
نوام چامسكي، ادوارد سعيد، رمزي كلارك
ترجمه: مسعود خيرخواه
انتشارات نقش و نگار
1387
شمارگان: 1100نسخه
قيمت: 1250 تومان
دوشنبه 27 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 145]