واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
طي طريق لقمه در لوله گوارش •غذايي كه ميخوريم چگونه هضم ميشود؟ کل دستگاه گوارش انسان دريک فرد زنده 5 متر و در يک فرد مرده که تون عضلاني وجود ندارد 9 متر درازا دارد و روند گوارش در يک انسان بزرگسال سالم بين 24 تا 72 ساعت طول ميکشد. دستگاه گوارش را ميتوان به 2 بخش فوقاني و تحتاني تقسيم کرد: 1) بخش فوقاني دستگاه گوارش شامل مري، معده و دوازدهه (اثنيعشر) ميشود. گاهي حفره دهان و حلق را هم جزو اين بخش به حساب ميآورند. 2) بخش تحتاني دستگاه گوارش شامل بخش عمده روده کوچک و همه روده بزرگ است. •روده کوچک از 3 بخش تشکيل ميشود: دوازدهه: در اين قسمت روده کوچک، شيرههاي گوارشي از لوزالمعده و کبد (صفرا) با مواد غذايي مخلوط ميشوند. ژژونوم: بخش مياني روده کوچک که دوازدهه را به ايلئوم متصل ميکند. ايلئوم: اين بخش روده کوچک حاوي پرزهايي است که مولکولهاي غذايي که پس از گوارش بهصورت محلول در آمدهاند از طريق آنها جذب جريان خون ميشوند. •روده بزرگ شامل 3 بخش است: سکوم: آپانديس (زايده کرميشکل) به آن متصل است. کولون: شامل کولون صعودي، کولون عرضي، کولون نزولي و کولون سيگموييد ميشود. راستروده: به مقعد ختم ميشود. •حفره دهان گوارش در انسانها از حفره دهان با جويدن غذا شروع ميشود. با ورود غذا به دهان، بزاق به مقدار يک تا يکونيم ليتر در روز به وسيله 3 جفت غده بزاقي (بناگوشي، زيرفکي و زيرزباني) درون حفره دهان ترشح ميشود و به وسيله زبان با غذاي جويدهشده مخلوط ميشود. دو نوع بزاق وجود دارد؛ يکي بزاق آبکي و رقيقي که غذا را مرطوب ميکند و ديگري بزاق غليظ و موکوسي (مخاطي) که به صورت يک ماده نرمکننده عمل ميکند و باعث ميشود ذرات غذا به هم بچسبند و به صورت يک گلوله درآيند. بزاق حفره دهان را تميز ميکند، غذا را مرطوب ميکند و حاوي آنزيمهاي گوارشي مانند آميلاز است که به تجزيه پليساکاريدها (کربوهيدراتهاي پيچيده) مانند نشاسته به ديساکاريدها (قند دوتايي) مانند مالتوز کمک ميکند. بزاق همچنين حاوي موکوس است. يک گليكوپروتئين (پروتئين ترکيبشده با قند) که غذا را نرم ميکند و آن را به صورت يک گلوله درميآورد. در حفره دهان آنزيم ديگري به نام ليپاز نيز موجود است که چربيها را به اجزاي آنها يعني ديگليسريد و مونوگليسريد تجزيه ميکند. بلع، غذاي جويده شده را از طريق حلق به مري ميفرستد. •مري مري يک لوله عضلاني باريک به طول 20 تا 30 سانتيمتر است که از حلق در عقب دهان شروع ميشود و پس از عبور از ديافراگم (پرده عضلاني ميان قفسه سينه و شکم) به معده ختم ميشود. ديواره مري از 2 لايه عضله صاف تشکيل شده است. لايه داخلي به صورت حلقهاي و لايه خارجي به صورت طولي قرار دارد. در راس مري يک زبانه از بافت به نام اپيگلوت وجود دارد که هنگام بلع مانع از وارد شدن غذا به ناي و مجاري هوايي ميشود. حرکات کرميشکل (پريستالتيک) مري غذاي جويدهشده را به سمت معده هدايت ميکند. حدود 7 ثانيه طول ميکشد تا غذا از مري به معده برسد. در مري اقدام گوارشي خاصي انجام نميشود. •معده معده يک کيسه شبيه حرف J انگليسي است که ديواره آن از عضلات ضخيم و انعطافپذيري ساخته شده است. معده هم غذا را ذخيره ميکند و هم بخشي از گوارش غذا در آن انجام ميشود. حرکات معده باعث ميشود غذا به صورت ذرات بسيار کوچکي در آيد تا گوارش آن در روده کوچک بهتر صورت گيرد. همچنين مواد غذايي در معده با اسيدمعده، آنزيم پپسين و ساير آنزيمهاي گوارشي مخلوط ميشود که باعث تجزيه پروتئينها ميشوند. خود اسيد نقشي در تجزيه مولکولهاي غذا ندارد اما اسيديته مطلوب براي واکنش آنزيم پپسين را فراهم ميآورد و همچنين بسياري از ميکروبهايي را که به همراه غذا خورده شدهاند، ميکشد. برخي از مولکولهاي کوچک مانند الکل ميتوانند به طور مستقيم از معده جذب جريان خون شوند. نهايتا غذا در معده به شکل نيمهمايع در ميآيد که به آن «کيموس» ميگويند. •روده کوچک غذا پس از فرآوري در معده با عبور از «دريچه پيلور» معده وارد روده کوچک ميشود. بخش اصلي هضم و جذب غذا در روده کوچک و پس از وارد شدن غذا از معده به دوازدهه –بخش اول روده کوچک- که به صورت يک محلول شيريرنگ در آمده است، انجام ميشود. غذا در روده کوچک با 3 مايع متفاوت مخلوط ميشود: 1- صفرا: صفرا چربيهاي موجود در مواد غذايي را به حالت امولسيون (محلول) درميآورد و در نتيجه امکان جذب آن را فراهم ميکند و همچنين حالت اسيدي کيموس را خنثي ميکند. ورود صفرا به روده همچنين راهي براي دفع مواد زايدي مانند بيليروبين و اسيدهاي صفراوي است. صفرا در کبد توليد ميشود و بعد به کيسه صفرا فرستاده ميشود. صفرا در کيسه صفرا غلظت بيشتري پيدا ميکند. 2- شيره لوزالمعده که به وسيله لوزالمعده توليد ميشود و حاوي آنزيمهاي گوارشي است. 3- آنزيمهاي رودهاي که در غشاي مخاطي روده ترشح ميشوند. اين آنزيمها شامل مالتاز، لاکتاز و سوکراز (سه آنزيمي که قندها را تجزيه ميکنند)، تريپسين و کيموتريپسين (که پروتئينها را تجزيه ميکنند) ميشوند. با ورود محتويات معده به روده کوچک، اسيديته اين مايع کاهش پيدا ميکند و به تدريج قليايي ميشود. اين تغيير باعث فعال شدن آنزيمهاي بيشتري ميشود که مواد مغذي را به مولکولهاي کوچکتر که ميتوانند جذب جريان خون يا لنف شوند، ميشکنند. پوشش روده کوچک داراي ساختارهاي انگشتمانند به نام پرز (ويلوس) است که روي آنها ساختارهاي کوچکتر مومانندي به نام ميکروويلوس (پرز ذرهبيني) وجود دارد. اين ساختار باعث ميشود که سطحي که براي جذب موادغذايي در روده کوچک وجود دارد، بيشتر شود و سرعت جذب موادمغذي افزايش يابد. خون حاوي مواد جذبشده از روده کوچک از طريق «وريد باب» به کبد ميرود،. در کبد سموم احتمالي جذب شده تصفيه ميشوند و مواد مغذي جذب شده فرآوري ميشوند. روده کوچک و ادامه دستگاه گوارش نيز حرکات کرميشکل دارد که همه غذا را از معده تا مقعد به جلو ميراند و همچنين باعث مخلوط شدن بيشتر غذا با شيرههاي گوارش و جذب بهتر آن ميشود.
#پزشکی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 454]