محبوبترینها
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
کدام رنگ کاغذ دیواری مناسب فضای شماست؟
چه چیزهایی دیگر در دکوراسیون مد نیست؟!
بررسی قیمت تیرچه + قیمت تیرچه کرومیت + قیمت یونولیت
خرید و قیمت ورق در مشاوران آهن + [مشاوره رایگان]
تی‌وی وال: ایده‌ای نوین برای دکوراسیون داخلی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1812153305
بررسي روابط ايران و اروپا در دوره ي ترکمانان آق قويونلو(3)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
بررسي روابط ايران و اروپا در دوره ي ترکمانان آق قويونلو(3) نويسنده:علي ططري(1) فرستادن سفيران جمهوري ونيز که حتي پس از فتح استانبول براي کاهش بحران در منطقه و تجديد پيمان صلح با عثماني، نماينده اي را رهسپار بابعالي کرده بود،با تصويب مجلس سنا و حمايتهاي بي دريغ پاپ به :«مجارها و اسکندر بيگ متوسل شد و با پاپ، پادشاه فرانسه، سلطان نشين ناپل و حتي اق قويونلوها و آل قرامان متحد گرديد .»(اوزون چارشلي، ج2، 1370ص534)و سفيراني نزد آنها فرستاد و همچنين براي اطلاع از اوضاع ارتش و توان نظامي آق قويونلوها به تناوب چند سفير روانه ي دربار اوزون حسن کرد. کيريني، نخستين سفير ونيز، در سال 868ق/1463م.به ايران فرستاده شد و در آمد به حضور اوزون حسن رسيد(حسن زاده، 1379،ص150) اوزون حسن، در اواخر سال 869ق.فردي به نام قاسم حسن را با نامه و هديه هايي به نمايندگي از جانب خويش به دربار دوک ونيز فرستاد(طاهري ، 1349،ص62)در نتيجه ي اين تبادل سفير و اطلاع نسبي اوزون حسن از وضعيت اروپا و اعلام حمايت ضمني ايشان، وي تصميم گرفت براي آگاهي يافتن از ميزان توانايي و نيزيان در حمايت از ايران، سفيران ديگري را به ونيز بفرستد؛ بدين ترتيب، در سال 877ق/1472م.حاجي محمد را به ايتاليا فرستاد تا با ونيزيان عليه ترکان عثماني به رايزني بپردازد و همچنين بتواند در حد توان از آنان کمک مالي و نظامي بگيرد (هينتس،1362،ص72-73). کاترينوزنو(2)در سفرنامه ي خود ، نام چهارتن از سفيران اوزون حسن را در ونيز آورده است:«حاجي محمد، مراد، نيکولو(3) و چفارسا»(4)مرداني که همه « مقرب شاه »بودند و «با پيشنهادهاي فراوان»و با هدف بستن پيماني نظامي بر ضد عثماني و همچنين «سلطان مصر»به ايتاليا فرستاده شدند. گويا بر اساس اين پيمان ، ونيزي ها با يست«با نيروي دريايي خود به هر دو کشور عثماني و مصر حمله مي بردند »(سفرنامه هاي ونيزيان در ايران،1349،ص212). پس از ورود فرستادگان دربار آمد به ونيز، مجلس سنا و بزرگان جمهوري به اين نتيجه رسيدند که فرستاده اي را به دربار اوزون حسن بفرستند تا بتوانند بيش از پيش وي را عليه عثماني تحريک کنند.اين شخص کسي نبود جز بزرگ زاده اي به نام کاترينوزنو که پيشينه ي خانوادگي اش نشان از حضور در شرق داشت.وي خواهر زاده ي دسپينا خاتون، همسر اوزون حسن بود و در آن زمان، شايد براي اين مأموريت بهترين گزينه به شمار مي امد .خويشاوندي کاترينوزنو با دربار و همچنين پيشينه ي پدرش در شرق مي توانست از دلائل مؤثر در گماردن او بدين منصب باشد.وي نسبت به ديگر فرستادگان ونيزي از اختيارات تام، تعداد همراهان و حتي مزد بيشتري برخوردار بود.مهم ترين هدف ونيزي ها از ايجاد ارتباط با اوزون حسن و «فرستادن کاترينوزنو به ايران آن بود که وي پيام دوک و سناي ونيز را جهت حمايت از حسن بيگ براي جنگ با دولت و جلوگيري از پيشرفت سلطان محمد به متصرفات اروپايي به حسن بيگ برساند و به صورت شفاهي او را از کمک نظامي دولت و نيز مطلع سازد.(يوسف جمالي، 1376، ص74). به عبارت ديگر، زنو مأموريت داشت به اوزون حسن بگويد که دولت متبوعش حاضر است: «يکصد کشتي مسلح و تعداد زيادي کشتي هاي بزرگ و کوچک ديگر را مسلح کند و از راه دريا به امپراتوري عثماني حمله برد، مشروط برانکه وي با همه ي نيروهاي خود از راه خشکي به ترکان بنازد»(سفرنامه هاي ونيزيان در ايران،1349،ص212). چنان که از منابع و مأخذ بر مي آيد، زنو با حمايتهاي دسپينا خاتون به اهداف خود رسيد و با اوزون حسن پيماني بست و با پافشاري ، وي را ترغيب کرد که در نامه اي به امير گرجستان ، او را به جنگ با عثماني تحريک کند.بي گمان، فعاليت مؤثر سفير ونيزي در ايران، افزون بر آنکه نتايج پرباري براي اروپا داشت، نشان دهنده ي اوج روابط ايران و ونيز بود؛ البته اين بدان معني نيست که ايران فقط پذيراي سفيران ونيز بوده است، دربار اوزن حسن شاهد حضور فرستادگاني از ديگر کشورهاي اروپايي مانند لهستان ، مجارستان، ملداوي، و ...نيز بود. پس از پايان يافتن مأموريت زنو، جوزافا باربارو، ديگر سفير ونيزيان براي ادامه ي مذاکرات پيشين به دربار اوزون حسن فرستاده شد.در آن هنگام، حاجي محمد، سفير ايران، در ونيز حضور داشت و به اتفاق باربارو به ايران بازگشت (12فوريه1473-877/8ق).بابارو در اين باره مي گويد: «ما از ونيز با دو کشتي رو به راه نهاديم و دو کشتي بزرگ ديگر به دنبال مي آمدند و پر از سپاهي و مهمات جنگي بود و اينها به غير از تحف و هدايايي بود که عاليجناب سينيور براي حسن بيگ توسط ما فرستاده بود .»(همان،ص48). هديه هايي که باربارو به دربار اوزون حسن آورده بود به جز پارچه هاي زربفت و ظرفهاي سيمين و ...تجهيزات نظامي از قبيل «شانزده توپ بزرگ، دويست گلوله کمان از مفرغ و آهن، يک هزار تفنگ، سه هزار سمبه ي آهني براي گلوله ها، باروت »و ...رانيز شامل مي شد و همچنين «يک فوج تفنگدار و توپچي زير فرمان سه سرهنگ و يک فرمانده کل به نام توماس آوايمولا»به خدمت اوزون حسن در آمدند .(همان،ص49؛ هينتس،1362،ص74). البته افزون بر اين، سفيران ونيزي به اوزون حسن قول داده بودند که در صورت حمله به عثماني حدود يکصد کشتي جنگي در اختيار وي بگذارند .از آنجايي که ايران بايست به نفع سياستهاي اروپا به ويژه ونيز با عثماني وارد جنگ مي شد، ونيزيان در صدد کسب اطلاع از چگونگي وضعيت سپاه ايران و ميزان توانايي ان برامدند.باربارو در اين باره اطلاعات و آمار جالبي از سپاهيان و حتي چارپايان و چادرهاي سپاه اوزون حسن نوشته است(سفرنامه هاي ونيزيان در ايران ، 1349،ص75). از ديگر گزارشهاي معتبري که درباره ي روابط ايران و ونيز مطالب شايان توجهي دارد، سفرنامه ي جووان ماريا آنجوللو است؛ او که اتفاقي و حتي اجباري در لشکر عثماني حضور يافته بود، اطلاعات دقيقي از روابط اروپاييان با شرق و وقايع و يژگيهاي دربار اوزون حسن ارائه مي کند.اين سفرنامه همراه دو سفرنامه ي پيشين به لحاظ تاريخي و سياسي مکمل يکديگرند و در شناخت روند حوادث و تحليل وقايع اين دوره به پژوهشگران کمک شايان توجهي مي کنند؛ به ويژه آنکه سفرنامه ي آنجوللو از اين ديدگاه که وقايع و اتفاقات سپاه عثماني (سپاه دشمن)را به درستي ثبت کرده، از اهميت بسياري برخوردار است و بدين روي، بر غناي تحقيق و مطالعه درباره ي تاريخ اين دوره افزوده است.در اين ميان، سفرنامه ي ديگري وجود دارد که با ديگر سفرنامه ها اندکي متفاوت است.اين سفرنامه ي معتبر که آمبروزيو کنتاريني در تايخ 23فوريه 1473/ 877-878ق.نگارش ان را اغاز کرد و با پايان سفر خود در تاريخ 10آوريل 1477/ 881-882ق.آن را به پايان رسانيد.(همان،ص115)گوياي آن است که هدف و انگيزه ي مسافرت نويسنده، سياسي _ديني بوده است ،به ويژه آنجا که مي گويد: من ، آمبروزيو کنتاريني ، فرزند مسر بندتتو، از سوي حضرت فرمانرواي ونيز در شوراي پرگادي به سفارت در دربار اعلام حضرت اوزون حسن، پادشاه ايران منصوب شدم که به پاس نيات صادقانه ي مخدوم خود ، حضرت فرمانرواي ونيز و به جهت خير و صلاح عالم مسيحيت و به افتخار نام خداوند ما عيساي مسيح و مادر بزرگوارش، ترس از خطر را فراموش کنم و با دلشادي و خرسندي براي خدمت فرمانروا و دين نصارا به سفر روم...»(همان). مطالعه ي سرگذشت سفيران ونيزي در اين دوره،نشان مي دهد که آنها به جز اهداف سياسي و اقتصادي، اهداف ديني را نيز دنبال مي کرده اند؛ آن گونه که در اغلب مسافرتها چند کشيش نيز با سفيران همراه بوده اند.از سويي، مي دانيم که اوزون حسن تسامح مذهبي داشت و همسرش هم از امدن روحانيان مسيحي استقبال شاياني مي کرد؛ اما اين بدان معنا نيست که وي در پي تغيير دين يا گرايش به مسيحيت بوده، بلکه جلب توجه هر چه بيشتر ونيزي ها به سمت ايران مهم ترين انگيزه ي اين تسامح بوده است. آغاز جنگ اهداف مشترک ايران و اروپا موجبات روابط گسترده ي خارجي را در اين دوره از تاريخ ايران فراهم آورد و همين ارتباط در نهايت موجب شد که اروپا به ويژه جمهوري ونيز، ايران را به جنگ با عثماني تحريک کند؛ امري که فرجام خوشي براي ايران به ارمغان نياورد .اوزون حسن با حمايت و پشتيباني غرب، به تدريج براي نبرد با عثماني آماده شد، اما براي آغاز جنگ هنوز يک مشکل وجود داشت و آن هم دسترسي به سلاح گرم بود که به رغم وعده هاي متحدان، اوزن حسن هنوز به آن دست نيافته بود؛ البته ونيزيان براي او اسلحه فرستاده بودند اما براي دسترسي به انها نياز بود تا سرزمين قرامان را فتح مي کند و انگاه از راه دريا اسلحه ها را تحويل بگيرد . اوزون حسن صلاح ديد مدتي نظاره گر جنگ اروپاييان با سلطان محمد فاتح باشد تا در موقعيت مناسب يعني زماني که متحدان اروپايي ضربه ي اساسي را بر ترکان عثماني وارد کردند، از پشت سر حمله ي خود را آغاز کند .او در سال 877ق/1472م.به متصرفات عثماني يورش برد(مير جعفري،1379، ص297)و در اين ميان، توانست نظر شاهزادگان ترکمني را که مورد غضب سلطان عثماني قرار گرفته بودند، جلب کند و حتي به انان وعده ي احياي موقعيت پيشينيانشان را بدهد (شاو،1 ج،1370،ص125) در اواخر سال 877ق.يک ناوگان ونيزي حامل تجهيزات وعده داده شده و يک ناوگان متعلق به نيروهاي متحد اروپايي به سوي درياي اژه روانه شدند. فردي به نام آدميرال پي يترو موچينيو «با ناوگاني مرکب از نود و نه کشتي گالي ونيزي، ناپلي، قبرسي و متعلق به پاپ وارد شده و ضمن محاصره و تسخير شهرها، استحکاماتي در ساحل ايجاد کرد.»(رويمر،1379،ص185) سلطان محمد هم که ديگر مي دانست نبردي شديد در پيش است ، خود را براي آن اماده کرد.سرانجام، جنگ سختي در اطراف رود فرات و سپس در نزديکي ترجان و ناحيه اي به نام اوچ آغرلو با مرکزيت اتلق بلي به وقوع پيوست( مير جعفري،1379،ص298)در نبردهاي اوليه، پيروزي با سپاه ترکمانان بايندري بود، تا آنجا که توانستند سه شهر بزرگ توقات ،ملطيه و سيواس را تصرف کنند،اما در مرحله ي نهايي جنگ که در 12اوت 1473/ربيع الاول 878در نزديکي ترجان اتفاق افتاد،اوزون حسن شکست خورد(هنتيس، 1362،ص79)بازرگانان گمنام ونيزي در اين باره مي نويسد: «اوزون حسن با بي صبري منتظر رسيدن توپخانه اي بود که دولت فخيمه ي ما فرستاده بود، اما چه سپاهيان امدادي و چه توپ هاي ونيزي با سرعتي که مقتضاي زمان بود، نرسيدند و حال آنکه لشگر ترک که به خوبي مجهز به توپخانه بود به موقع به مرزهاي ايران رسيد.حسن بيگ از اين ماجرا نگران شد و اما ناگزير در حالي که هر ساعت چشم به راه رسيدن قواي امدادي ايرانيان و توپخانه ي ونيزيان بود، همچون شاهان بزرگوار برآن شد که با لشکري که همراه خود داشت با دشمن رويارويي مي شود.»(سفرنامه هاي ونيزيان، در ايران،1349،ص396-397) علت شکست اوزون حسن، دسترسي نداشتن به سلاح گرم يا توپ و تفنگي بود که ونيزيان برايش فرستاده بودند .جالب است که بعدها همين اتفاق يعني برتري نظامي عثماني و در اختيار داشتن سلاح اتشين در جنگ چالدران علت اصلي شکست صفويان شد.افزون بر اين، کوتاهي اروپاييان در حمايت از اوزون حسن نيز از ديگر دلائل شکست وي به شمار مي آيد با اين حال، خبر شکست اوزون حسن، موجي از حزن و اندوه را در اروپا به وجود آورد .او که در اين جنگ کمک مستقيمي از اروپا نگرفت به خوبي دريافت که ديگر از متحدان مسيحي کاري بر نمي آيد؛ بنابراين،«سفراي اروپايي را مرخص کرد و مجدداً توسط زنو، سفير ونيزي نامه هايي به پادشاهان اروپا مبني بر اظهار اميدواري در آغاز جنگ مجدد عليه عثماني فرستاد.»از آن سو، کنتاريني هم در پاسخ به نامه ي او به ايران فرستاده شد(حسن زاده،1379،ص152). پس از جنگ اتلق بلي و صلح ميان ايران و عثماني، رود فرات مرز غربي ايران با عثماني شد.پس از ان، ميان حکومت آق قويونلو و امپراتوري عثماني صلحي به نسبت پايدار برقرار شد که در نيتجه ي آن، درباره امد ديگر جايي براي سفيران اروپايي نداشت و اوزون حسن حتي برخي از آنها را از دربار اخراج کرد رويداد ديگري که در واپسين سالهاي عمر اوزون حسن اتفاق افتاد ، متارکه ي او و دسپينا خاتون بود که بيش از هر امري به شکست اوزون حسن از عثماني و حمايت نکردن اروپاييان از وي ارتباط داشت. پس از شکست اوزون حسن ، بسياري از متحدان وي در آناتولي مجدد به سلطه ي عثماني تن در دادند و کشورهاي اروپايي نيز پي بردند که اوزون حسن ديگر توان مقابله با سلطان محمد فاتح را ندارد.رابطه ي جانشينان اوزون حسن با عثماني نيز از ثبات و آرامش نسبي برخوردار بود و همين امر سبب قطع رابطه ي سياسي انها با اروپا شد و از اين دوره سندي مبني بر وجود ارتباط ميان آنان و اروپاييان در دست نيست . پی نوشت ها : 1.دانشجوي دکتري تاريخ دانشگاه ازاد اسلامي واحد نجف آباد . 2.catetion Zeno 3.Nicolo. 4.Chefarsa. منبع:نشريه پايگاه نور، شماره24. ادامه دارد... /ج
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 462]
-
گوناگون
پربازدیدترینها