محبوبترینها
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
کدام رنگ کاغذ دیواری مناسب فضای شماست؟
چه چیزهایی دیگر در دکوراسیون مد نیست؟!
بررسی قیمت تیرچه + قیمت تیرچه کرومیت + قیمت یونولیت
خرید و قیمت ورق در مشاوران آهن + [مشاوره رایگان]
تی‌وی وال: ایده‌ای نوین برای دکوراسیون داخلی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1812168578
پژوهشي در روابط ايران و فرانسه در دوره صفويه (2)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
پژوهشي در روابط ايران و فرانسه در دوره صفويه (2) نويسنده:ابوطالب سلطانيان(1) روابط دو کشور پس از تأسيس کمپاني هند شرقي فرانسه در سال 1664ميلادي افزون بر تاجران خصوصي فرانسه که با مسئوليت خود براي تجارت به ايران مي آمدند،شرکت هند شرقي فرانسه هم که در سال 1664م/1075ق . به سبک شرکتهاي هند شرقي انگليس و هلند تأسيس شده بود، بخشي از تجارت ميان دو کشور را انجام مي داد.اين شرکت با کمک کلبر، وزير ماليه ي لوئي چهاردهم، به قصد تجارت با مشرق زمين از جمله ايران تشکيل شده بود . پس از تأسيس اين شرکت، روابط دو کشور وارد مرحله ي نويني از تاريخ خود شد که از ويژگيهاي آن گسترش تجارت دريايي فرانسه به سوي شرق، ورود يک شرکت ديگر اروپايي به عرصه ي خليج فارس و توسعه ي روابط دو کشور بود. درپي تأسيس اين شرکت، يک هيئت پنج نفره که سه نفرانان از اعضاي شرکت و دو نفر ديگر از سوي پادشاه فرانسه مأمور مذاکره با دولت ايران شده بودند،(2)به ايران آمدند.لويي چهاردهم نامه اي هم براي شاه عباس دوم فرستاده بود که در قسمتي از آن چنين آمده است: «براي اثبات منويات ما داير بر دوام و بقاء اين سوابق مودت و تمايلات قلبي ما در مورد تحصيل موافقت آن اعليحضرت با تمنيّات تجاري کمپاني ...ما نيز چند نفر از اعيان کشور را که مشتاق زيارت دربار شما مي باشند با آنان همراه ساختيم.»(شاردن،1336،ص70-169). هيئت فرانسوي به کمک رافائيل دومان، پس از مذاکراتي که با شاه عباس دوم انجام داد، بي درنگ تجارتخانه هايي در اصفهان و بندرعباس تأسيس و دادو ستد با ايران را آغاز کرد (هربرت، 1348،ص135).اين نمايندگان از شاه خواستند که کالاهاي شرکت به مدت سه سال از حقوق گمرکي معاف باشد و در سالهاي بعد نيز شرکت از امتيازاتي همانند ديگر کشورها استفاده کند.شاه با خواسته هاي ايشان موافقت کرد و در اين زمينه دستورهايي صادر کرد، اما کمپاني و پادشاه فرانسه نه هدايايي، آن چنان که مرسوم بود، براي شاه و دربار ايران فرستادند و نه براي عقد قرار داد سياسي پا پيش نهادند.دربار مغرور صفوي نيز نتوانست اين بي اعتنايي را تحمل کند و در نتيجه شرکت نوپا احساس خطر مي کرد؛ از اين رو، کمپاني در سال 1673م.يکي از دو مديران کل خود، به نام ژستون (3)را در سورات با هديه هايي به دربار ايران فرستاد.ژستون در شيراز درگذشت و به جاي او جواني به نام دوژونشر(4)به سفارت انتخاب انتخاب شد، اما به سبب جوان بودن، مذاکراتش با مقامات ايراني چندان جدي تلقي نشد .با وجود اين، شاه سليمان در سال 1673م.در نامه اي به تاريخ رجب 1084خطاب به شرکت هند شرقي فرانسه، ضمن تجديد امتيازاتي که پدرش، شاه عباس دوم، به شرکت داده بود از شرکت تقاضا کرد تجارت را در ايران توسعه دهد.همزمان با نامه ي شاه سليمان،ناظر دربار وي نيز نامه ي مشابهي که گوياي علاقه مندي دربار ايران به گسترش روابط با فرانسه بود، براي سران کمپاني فرستاد(شاردن،1336،ص17-313). شواهد تاريخي نشان مي دهد که شاه سليمان نسبت به بازرگانان و مبلغان مذهبي فرانسه نظر مساعدي داشته است.براي مثال، هنگامي که شهبندر مبلغ شايان توجهي از پولهاي مونت فر (5)، رئيس تجارتخانه ي فرانسوي، را در بندر عباس توقيف کرده بود، شاه دستور داد آن را بازگردانند.همچنين در فوريه ي 1693که چهار کشتي متعلق به کمپاني فرانسه در ساحل ايران لنگر انداخته بودند ، شاه دستور داد از سرنشينان آنها با کمال احترام و با انواع غذا پذيرايي کنند (سانسون، 1364،ص35).اين امر بيانگر سياست پايدار آخرين پادشاهان سلسله ي صفويه است که مي خواستند با ايجاد رقابت در صحنه ي خليج فارس از خودسريهاي شرکتهاي انگليس و هلند بکاهند .با وجود اين پس از آمدن هيئت دوژونشر و نامه نگاريهايي که دربار ايران با شرکت هند شرقي فرانسه انجام داده بود، بار ديگر تا حدود سي سال بعد هيچ اقدامي جهت برقراري روابط با ايران به عمل نيامد.اين وقفه ي طولاني دلائل متعددي داشت که از جمله ي آنها مخالفتهاي هلنديها و انگليسيها، جنگهاي فرانسه در اروپا و توجه شرکت هند شرقي فرانسه به تجارت با سيام و چين ود.البته در اين مدت بازرگانان خصوصي و صنعتگران فرانسوي در ايران به فعاليتهاي خويش ادامه مي دادند و آنان بودند که در نيمه ي دوم قرن هفدهم اطلاعات سياسي -اقتصادي لازم را درباره ي ايران، در اختيار دولت و کمپاني هند شرقي فرانسه قرار مي دادند. در اين مرحله، روابط سياسي دو کشور به سطح نامه نگاري درباره ي مسيحيان و ازادي کشيشان در انجام مراسم مذهبي تنزل يافته بود.در سال 1682م.فرانسواپيکه (6)يکي از کشيشان ساکن در ايران، با دريافت اعتبارنامه و نامه هايي از پادشاه فرانسه به عنوان سفير وارد اصفهان شد.او به دربار شاه سليمان باريافت و توانست امتيازهايي براي کاتوليکها و يسوعيان دريافت کند و در اصفهان به امور سروسامان دهد،اما در اثر بيماري در اوت 1685در همدان درگذشت (نوائي،1366،ص398). پس از قرار داد صلح ريسويک (7)در 21سپتامبر 1697که به جنگهاي فرانسه با اتحاديه ي اوگسبورگ (شامل اسپانيا، هلند، آلمان و سپس انگليس)پايان بخشيد، اين کشور هنوز از نيرومند ترين دولتهاي اروپا به شمار مي رفت(دولاندولن،ج2، 1364 ، ص9-88).فرانسه به موجب اين صلح پونديشري (8)را در ساحل غربي هندوستان از هلند گرفت و بار ديگر فرصت يافت تا به تجارت شرق توجه کند؛ بنابراين در سال 1698م/1109ق.پس از سالهاي متمادي، يکي از بازرگانان با تجربه ي مارسي به نام بيون دوکانسويل (9)را براي آگاهي از رموز کار، نوع و برآورد امتيازهاي مطلوب به ايران فرستاد.دوکانسويل تا سال 1705م/1115ق .در ايران ماند و در بازگشت، گزارشي مفيد از اوضاع اقتصادي و بازرگاني ايران در اختيار دولت فرانسه قرار داد(نوائي،1366،ص9-398؛هربرت،1348،ص7-136).اين گزارش در تصميم گيريهاي دولت فرانسه مؤثر واقع شد. چگونگي روابط دو کشور از ظهور اعراب مسقط تا سقوط اصفهان در سال 1722ميلادي/1135قمري در اواخر قرن هفدهم، تهاجم اعراب مسقط سبب ناامني و خسارتهاي بسياري در خليج فارس شده بود.کمک پرتغاليها به ايران براي دفع اين حمله ها نيز چندان مؤثر نبود.شرکتهاي هند شرقي انگليس و هلند هم مايل نبودند در اين مورد به ايران کمک کنند؛زيرا نمي خواستند به خاطر دولت ايران با اعراب مسقط دشمن شوند و از سوي ديگر، آنها با حاکميت ضعيف ايران بر خليج فارس بهتر به منافع خود دست مي يافتند تا با وجود دولت مقتدري همانند شاه عباس اول.مجموعه ي اين مسائل سبب شد که دربار صفوي جدي تري روابط با فرانسه را پيگيري کند. اعتماد الدوله، صدر اعظم ايران، در سال 1699م/1110ق .نامه اي از جانب شاه سلطان حسين(1105-1135ق)به پادشاه فرانسه نوشت که مضمون آن عبارت بود از ايجاد روابط ميان دو ملت براساس شرايط متقابل ؛دريافت کمک دريايي براي دفع اعراب مسقط؛ تقسيم غنايم؛ دادن بندر در خليج فارس به دولت فرانسه و تهيه ي مسکن مناسب براي کارکنان آن شرکت در اصفهان، شيراز و تبريز(لاکهارت،1368،ص6-491؛نوائي،1366،ص399).معلوم نيست که سرنوشت اين نامه چه شد، اما دولت فرانسه در ژوئيه ي 1703تصميم گرفت هيئتي به ايران بفرستد تا روابط بازرگاني ميان دو کشور جدي پيگيري شود. از طرفي، چون شاه ايران از سرنوشت نامه ي خود بي اطلاع بود، نامه ي ديگري براي لوئي چهاردهم نوشت تا هيئتي را به ايران بفرستد.همچنين در هنگام بازگشت دوکانسويل به پاريس،شاه خواست گروهي را با وي راهي فرانسه کند، اما شرکتهاي انگليس و هلند با رشوه دادن به ميرزا احمد خان،حاکم استراباد، که قرار بود به فرانسه فرستاده شود و نيز با القاء منفي به درباريان، آنان را از اين کار منصرف ساختند(نوائي،1366،ص496و399). سرانجام، در پي تصميم دولت فرانسه، هيئتي به رياست تاجري به نام ژان باپتيست فابر(10)به ايران فرستاده شد، اما رئيس هيئت در ايران درگذشت .پس از فابر، معشوقه اش ، ماري کلود پتي،(11)خود را سرپرست هيئت خواند و تا دربار شاه پيش رفت، اما با رسيدن پي يرويکتور ميشل،(12)منشي سفير فرانسه در عثماني، ماري پتي بر کنار و وي رياست هيئت را به عهده گرفت و به گفتگوها پايان بخشيد(همان،ص403و400). ميشل در 7ژوئن 1708به حضور شاه سلطان حسين بار يافت.پس از مذاکراتي که انجام شد، اعتماد الدوله پرسيد که فرانسه چه کالاهايي را و از چه راههايي مي تواند وارد ايران کند؟وي پاسخ داد که فرانسه مي تواند پارچه هاي مختلف با رنگهاي گوناگون، پارچه هاي مليله دار، فاستوني و توري را از راه زميني ترکيه و يا از راه دريا به بندرعباس وارد و به جاي ان از ايران ابريشم، پشم و فرش به فرانسه صادر کند.پس از مذاکراتي که انجام شد، قرار داد شامل يک مقدمه و 31ماده در 16سپتامبر 1807اول رجب1120ميان طرفين امضا شد که مهم ترين مفاد آن عبارت بودند از: 1_طبق موافقت قبلي، حقوق گمرکي واردات و صادرات پس از انقضاي مدت معافيت پنج ساله 3%معين شد. 2_به موجب مواد 7و8(که تا حدودي مبهم اند)، فرانسويان مجازند سالانه معادل 300000پياستر سويلي(21000تومان)(13)طلا و نقره وارد و صادر کنند .انان همچنين مجازند سالانه معادل 100000پياستر سويلي (7000تومان)کالا از قبيل پارچه، فاستوني و مال التجاره ي ديگر که با کالاهاي هندي مشابه نباشند از ترکيه و اروپا وارد کنند.چنانچه کالاهاي صادره و وارده از اين مبالغ تجاوز کند، حقوق گمرکي معمول نسبت به مازاد 10%تعلق گيرد . 3_در صورت بروز منازعه ميان فرانسويان و مسلمانان و ارتکاب قتل، حکام شرع اسلام بايد در حضور کنسول فرانسه موضوع را بررسي و درباره آن حکم صادر کنند.اگر منازعه ميان دو فرانسوي باشد قضاوت به عهده کنسول خواهد بود 4_پس از صحه ي قرار داد، بايد به نمايندگان تجاري فرانسه در اصفهان، بندر عباس، کنگ و ريگ مسکن داده شود و آنان مجازند که همانند ديگر اروپاييان، پرچم فرانسه را بر بام منزل خود برافرازند. 5_تاجران فرانسوي و ديگر فرانسويان و نيز تعداد بيست نفر خدمتکار ارمني و هندي انان بايد از خراج معاف باشند. 6_شاه به عهده مي گيرد که اسقفان و ديگر پارسايان فرانسوي مقيم سراسر ايران در منازل خود بدون مزاحمت ديگران تکاليف مذهبي را انجام دهند،مشروط برانکه در خارج از منزلشان عملي مغاير مذاهب اثني عشري از آنان سرنزند (هربرت،1348،ص12-9؛ لاکهارت،1368،ص513).همچنين در مورد اروپاييان مقيم نخجوان و ديگر شهرهاي ايران، هيچ کس نبايد مانع اجراي فراميني شود که شاهان ايران در گذشته به ايشان اعطا کرده اند.پادشاه ايران قول داد که فرامين مذکور را دوباره تأييد کند.در همين ماده درباره ي ازادي و اجازه ي اقامت به کشيشان کرمليت، عيسوي و ديگر فرقه هاي مقيم شهرهاي قفقاز ، آذربايجان ، اصفهان، تبريز، گنجه و ...تصريح شده بود (نوائي،1363،ص32). پی نوشت ها : 1.استاديار گروه تاريخ دانشگاه اراک. email:[email protected] 2.دوپن، به بر و مارياژ از نمايندگان شرکت و نيکلا کلود دولالن و دولابوله لوگوز از فرستادگان پادشاه فرانسه بودند 3.Geston 4.De Joncheres 5.Mont Ferre 6.Francoi Piquet 7.Ryswick 8.Pondichery 9.Billon de Cansville 10.Jean Baptiste Faber Marie Claude Petite.11. Pierr Victor Michel.12 13.پياستر سويلي نام پولي بود که در سويل از شهرهاي جنوبي اسپانيا ضرب مي شد . منبع:نشريه پايگاه نور، شماره 24. ادامه دارد... /ج
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 393]
-
گوناگون
پربازدیدترینها