محبوبترینها
کدام رنگ کاغذ دیواری مناسب فضای شماست؟
چه چیزهایی دیگر در دکوراسیون مد نیست؟!
بررسی قیمت تیرچه + قیمت تیرچه کرومیت + قیمت یونولیت
خرید و قیمت ورق در مشاوران آهن + [مشاوره رایگان]
تی‌وی وال: ایده‌ای نوین برای دکوراسیون داخلی
انواع ریل دستگاه‌های CNC + جدول مقایسه معایب و مزایا
خرید سوسیس پرکن اصل با گارانتی
تشخیص دیسک و صفحه اصلی از تقلبی (6 راه ساده)
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
ده راهنمایی برای نوازندگان مبتدی یوکللی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1810048609
نقش دين در به قدرت رسيدن تيمور و سياست خارجي وي (3)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
نقش دين در به قدرت رسيدن تيمور و سياست خارجي وي (3) نويسنده:ساسان طهماسبي 2. عثماني اگرچه سلاطين عثماني در ميان مسلمانان موقعيتي شبيه موقعيت سلاطين مصر نداشتند، مسلمانان به آنان احترام مي گذاشتند زيرا بارها به عنوان غازي و جهادگر به اروپا حمله كرده بودند پس تيمور در برابر آنان نيز با مشكلات اساسي مواجه بود. عثمانيها همانند مصريها تيمور را كافر مي دانستند. بايزيد در نامه اي به سلطان احمد جلايري نوشت: «تيمور بر طبق فتوي علما اشد من التكفور (امپراتور بيزانس) است.» (نوايي، 1370، ص 84). در نامه اي به خود تيمور نيز اين مطلب را بيان مي كند و او را كافرتر از تكفور مي داند (پيشين، ص 94). بدين ترتيب تيمور نمي توانست براي حمله به عثماني بهانة مذهبي داشته باشد و اگر مانع ادامة جهاد آن دولت با مسيحيان مي شد مسلمانان او را سرزنش مي كردند پس در اين باره بسيار احتياط كرد و براي اينكه عذري بتراشد از سلطان بايزيد خواست قرايوسف و سلطان احمد جلايري را كه به او پناه برده بودند تحويل دهد. همچنين وانمود كرد به مسئله جهاد عثمانيها با مسيحيان اهميت مي دهد و در نامه اي به بايزيد ضمن مطرح كردن درخواستهاي خود نوشت: «چه تا غايت استماع مي رفت كه به اقامت قرض جهاد كمر بسته اي و به غزولشكر فرنگ بازوي جلادت گشاده و بدان سبب اصلاً عنان توجه به صوب آن ديار انعطاف نيافت... كه اين معني نعوذبالله موجب ملامت مسلمانان و شماتت بي دينان گردد...» (ظفرنامة يزدي، 1336، ح2، ص 188). در چند نامة ديگر هم كه ميان آنان رد و بدل شد تيمور اين مسئله را يادآور شد. (پيشين، ص 280). تا با سلاطين عثماني اتمام حجت كند و توجيه كافي براي اين لشكركشي داشته باشد. تيمور پس از تصرف عثماني در آنجا نيز مانند شام، كوشيد خويشتن را مسلمان، مروج دين اسلام، غازي و جهادگر معرفي كند. براي اين منظور در شهرهايي كه ساكنان آن آميخته اي از مسلمانان و مسيحيان بودند به مسلمانان لطف و توجه مي كرد و به مسيحيان سخت مي گرفت، در شهرهاي سيواس و ملطيه مسلمانان را امان داد، اما مسيحيان را به اسارت گرفت. (پيشين، ص 195 و 198). هنگامي كه ارزنجان را گشود جانب مسلمانان را گرفت و از طهرتن حاكم شهر – كه زير حمايت وي بود – خواست براي رضاي خاطر مسلمانان كه از مسيحيان ناراضي بودند نسبت به مسيحيان سخت گيري كنند. طهرتن چون خودش مسيحي بود در اين زمينه كاري انجام نداد پس تيمور دستور داد كشيشي را كه پيشواي ديني مسيحيان بود احظار و به پذيرش اسلام وادار كند چون كشيش نپذيرفت تيمور دستور قتل عام مسيحيان را صادر كرد. تنها وساطت طهرتن و تعهد او براي پرداخت نود هزار آسپر، تيمور را از عملي كردن اين دستور منصرف كرد در عوض دستور داد تمام كليساهاي شهر ويران شود. (كلاويخو، 1344، ص 141). تيمور براي اينكه نشان دهد در امر جهاد با مسيحيان مصمم تر و قاطع تر از سلاطين عثماني است به شهر ازمير كه براي مسيحيان اروپا اهميت زيادي داشت و سلاطين عثماني نتوانسته بودند آنجا را تصرف كنند، حمله كرد و ساكنانش را به قتل رساند. (پيشين، ص 30-427؛ ظفرنامه يزدي، 1336، ج2، ص 40-236). در مجموع بايد گفت تيمور در جنگ با عثماني نتوانست دستاويز مذهبي مناسبي بيابد. اگرچه كارهايش براي حمايت از مسلمانان و سركوب مسيحيان توانست او را پادشاهي مسلمانان نشان دهد چون مانع ادامة فتوحات عثمانيها شد و سقوط قسطنطنيه را پنجاه سال به تعويق انداخت لطمه اي بسيار به حيثيت وي وارد شد. 3. جته تيمور بارها به جته حمله كرد. هدف وي از اين حمله ها فتح آنجا نبود بلكه قصد داشت خوانين جته را تضعيف و با نشان دادن قدرت خود از دخالتشان در امور ماوراء النهر كه بدان چشم دوخته بودند جلوگيري كند. همچنين حمله ها و قتل عام هايي را كه انجام مي داد جهاد با كفار مي دانست و با وجود اينكه خوانين جته مسلمان بودند هنوز هم مغولان كافر شكوه و جلالي داشتند و تيمور بهانة كافي براي جهادي دانستن اين حمله ها در اختيار داشت. نگارندة ظفرنامه با اشاره به اين مطلب در مورد لشكركشي سال 791 ق. مي نويسد: «بهادران لشكر نصرت شعار به عون تأييد پروردگار بسياري از بي دينان را به قتل آورده ايشان را بشكستند.» (ظفرنامة يزدي، 1336، ج1، ص 339). 4. اولوس جوجي (دشت قبچاق) توقتمش خان، اولوس جوجي كه با كمك تيمور به قدرت رسيده بود با وي به دشمني پرداخت و بارها به ماوراء النهر حمله كرد. تيمور براي دفع اين حمله ها چندين بار به دشت قبچاق يورش برد و ضربه هاي بسياري به آن سرزمين وارد آورد. توقتمش خان مانند بيشتر مغولان آن سرزمين، مسلمان بود و شهر سراي، پايتخت وي، در زمرة شهرهاي بزرگ اسلامي قرار داشت كه در آنجا سيزده مسجد جامع براي برپايي نماز جماعت و تعداد بسياري مسجد كوچك و بزرگ وجود داشت. (ابن بطوطه، ، ص ). اما تيمور به دليل رواج مسيحيت در ميان ساكنان بومي دشت قبچاق هدف خود را از حمله به آن سرزمين جهاد با كفار اعلام كرد در حالي كه هدف اصلي او نابودي مغولان مسلماني بود كه ستون اصلي قدرت توقتمش خان را تشكيل مي دادند. در مورد حملة وي در يورش پنج ساله و قتل عام ساكنان آنجا مولف ظفرنامه مي نويسد: «آن بي دينان را به تيغ جهاد بگذرانيدند و از كشته پشته ها ساختند.» (ظفرنامة يزدي 1336،ج1، ص 555). عامة مسلمانان تيمور را به سبب لطمه اي كه به مسلمانان قبچاق به وي‍ژه شهر سراي وارد آورد ملامت و سرزنش كردن اگر چه وي از آن به نام جهاد استفادة تبليغاتي مي كرد. 5. هند پادشاهان هند همانند خوانين اولوس جوجي مسلمان بودند و در شهر دهلي مسلمانان، غالب بودند اما تيمور براي به دست آوردن غنايم به نام جهاد با كفار به آنجا يورش برد و بهانة وي وجود غير مسلمانان در قلمرو اين حكام مسلمان بود. تيمور پس از فتح هند در فتح نامه اي براي اميرزاده پيرمحمد، حاكم شيراز، نوشت: «درين سال عزيمت غز و جهاد ديار كفر بعضي از ولايات هندوستان مصمم فرموديم ... بتخانه ها را ويران ساختيم و ... كفره را بي جان كرديم...» (نوايي، 1370، ص 70-69). مولف ظفرنامه در توجيه جهادگونه بودن حمله هاي تيمور مي نويسد: «به مسامع عليه رسانيده بودند كه در ممالك هندوستان با آنكه اعلام دين محمدي ... در بعضي مواضع مثل دهلي و غيره آن برافراشته است و نقش كلمة توحيد بر دراهم و دنانيز نگاشته بسي از اطراف و اكناف آن ممالك و مسالك به خبث وجود كفار لعين ... ملوث و آلوده است...» (ظفرنامة يزدي، 1336، ج2، ص 20-19). تيمور در اينجا نيز مي كوشيد خويشتن را حامي مسلمانان و مروج دين اسلام معرفي كند براي اين منظور در بعضي از مناطق گشوده شده مانند آنچه در منطقة كتور روي داد هندوان را به پذيرش دين اسلام دعوت مي كرد و اگر مي پذيرفتند آنان را امان مي داد. (پيشين، ص 26؛ ميرخواند، 1339، ج6، ص 273). در هند نيز مانند دشت قبچاق ميان مسلمانان و هندوان تمايز قائل شد ودر چند مورد مسلمانان را امان داد در حاليكه هندوان را قتل عام كرد. (ظفرنامة يزدي، 1336، ج2، ص 9-68). وقتي شهر دهلي را گشود سادات، قضات و علما را به مسجد جهان پناه فرستاد و براي محافظت از آنان در برابر هجوم سپاهيان داروغه اي معين كرد. (ميرخواند، 1339، ج6، ص 306). مسلمانان كه ساكنان اصلي شهرهاي بزرگ مانند دهلي بودند از حملة تيمور بيشترين لطمه را ديدند نه هندوان كه اغلب در مناطق دور زندگي مي كردند. در هر حال تيمور خويشتن را همانند محمود غزنوي غازي و جهادگر مي دانست. نتيجه گيري اگرچه در به قدرت رسيدن تيمور در ماوراء النهر مذهب نقش اساسي نداشت و عوامل گوناگوني دخالت داشت، بايد گفت وي با استفاده از اوضاع اجتماعي آشفتة ماواء النهر توانست خود را حامي مسلمانان و مروج دين اسلام معرفي كند و با به دست آوردن مشروعيت ديني راه خود را براي رسيدن به قدرت هموار كند و مانع نفوذ ديگر مدعيان مانند خوانين جته در ماوراء النهر شود. همچنين تيمور در فتح ديگر نقاط ايران به خوبي از مذهب استفاده كرد و به بهانة اينكه قصد دارد از مسلمانان در برابر حكام منحرف و مدعياني متهم به كفر چون توقتمش حمايت كند سراسر ايران را تصرف كرد. تيمور خود را پادشاهي غازي معرفي كرد و در رقابت با غازياني چون سلاطين عثماني و مصر از اين ادعا استفاده كرد. حمله هاي وي به عثماني و شام اگر چه به بهانة مذهبي نه چندان قوي و با احتياط بسيار انجام شد، مسلمانان به سبب خرابيهايي كه به بار آورد و كمكي كه به مسيحيان اروپا كرد وي را ملامت كردند. كتابنامه: 1. ابن بطوطه، سفرنامه، برگردان: محمدعلي موحد، ج1، تهران: آگاه، 1370. 2. ابن تغري بردي، جمال الدين ابي المحاسن، النجوم الزاهره في ملوك مصر و القاهره، قدم له و علق عليه محمد شمس الدين، بيروت: دارالكتب العلميه، 1992. 3. ابن عربشاه، زندگي شگفت آور تيمور، تهران: علمي و فرهنگي، 1373. 4. حافظ ابرو، زبدة التواريخ، به اهتمام سيد كمال حاج سيد جوادي، ج2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، 1380. 5. حسيني تربتي، ابوطالب، تزوكات تيموري، تهران: اسدي 1342. 6. خواندمير، حبيب السير في ذكر اخبار افراد بشر، تهران: كتاب فروشي خيام، 1333. 7. زمجي اسفزاري معين الدين محمد، روضات الجنات في اوصاف مدينه هرات، به اهتمام سيد محمد كاظم امام، تهران: دانشگاه تهران، 1339. 8. شامي، نظام الدين، ظفرنامه، به اهتمام فكس تاور، پراگ: موسسه شرقيه، 1956. 9. شوشتري، سيد نورالله، مجالس المومنين، تهران: كتاب فروشي اسلاميه، 1376. 10. كلاويخو، روي گونزالس، سفرنامه، برگردان: مسعود رجب نيا، تهران: بنگاه نشر و ترجمه كتاب، 1344. 11. ميرجعفري، حسين، تاريخ تيموريان و تركمانان، تهران و اصفهان: سمت و دانشگاه اصفهان، 1381. 12. ميرخواند، تاريخ روضة الصفا، تهران: انتشارات كتابخانه مركزي خيام و پيروزي، 1339. 13. نوائي، عبدالحسين، اسناد و مكاتبات تاريخي ايران از تيمور تا شاه اسماعيل، تهران: علمي و فرهنگي، 1370. 14. يزدي، شرف الدين علي، ظفرنامه، به اهتمام محمدعباسي، تهران: اميركبير، 1336. منبع:نشريه پايگاه نور شماره 25
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 408]
-
گوناگون
پربازدیدترینها