واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: عقل و دین براى اداره كره زمین
![بهجت](http://img.tebyan.net/big/1388/06/17013722512712615976412613016224919255231193.jpg)
بسم الله الرحمن الرحیمیکی از سؤالاتی که گاهی دل و ذهن ما را به خود مشغول می دارد این است که این اسلامی که ما معتقدیم دین کامل و در بر دارنده آخرین برنامه سعادت دنیا و آخرت بشر است، آیا واقعا برای اداره دنیا کافی است؟ اگر چنین است چرا این همه مسلمانان در زندگی شخصی و اجتماعی و سیاسی خود با مشکلات متعدد رو به رو هستند.از سوی دیگر کشورهایی که فقط به «عقل» بشری برای اداره جامعه اکتفا کرده اند، مشکلات دیگری دامنگیر آنهاست.در این نوشتار در صدد این هستیم که با استفاده از کلام علما و بزرگان، به این نکته برسیم که برای اداره جهان، «دیانت» و «عقل» هر دو لازم و کافی است و اگر ما به دستورهای دین و عقل عمل نکردیم، خود مقصریم.اسلام، برای ریز و درشت زندگی فردی و اجتماعی ما برنامه داده است. البته این نکته را نباید فراموش کرد که اکثریت مسلمانان با دست خود عاملی را که به تصریح قرآن، تمام کننده دین بود - یعنی ولایت اهل بیت علیهم السلام- کنار گذاشتند؛ از این رو دستشان از بسیاری از رهنمودهای اسلام واقعی خالی ماند و مهجوریت اهل بیت علیهم السلام باعث محرومیت ما و بشریت گردید. اگر كسى عقل و دین داشته باشد، مى تواند بر دنیا حكومت كند! آیت الله العظمی بهجت می?فرمایند: «هر چند مقام علم بالاتر از همه مقامات دنیوى است و مقامات دنیوى در برابر آن ناچیز و ناپایدار است، ولى اگر كسى عقل و ایمان داشته باشد، حتّى اگر علم نداشته باشد مى تواند مردم و جامعه را اداره كند؛ به شرط این كه اگر علم داشت و آگاه بود، به علمش عمل كند، و اگر ندانست، از اهلش سؤال و تقلید كند. بنابراین، براى اداره تمام جهان كافى است كه انسان عاقل و مؤمن و متدیّن باشد. دیانت و عقل براى اداره ى كره زمین كفایت مى كند. این مسأله در همه ادیان جارى است، نه فقط اسلام، بلكه در تمام ادیان، دین و عقل مى خواهد.» (1) چند نکته زیبا در این کلام عالی آیت الله العظمی بهجت، جالب توجه است:اول این که «عقل و دین» برای اداره دنیا کافی شمرده شده است، حتی اگر «علم» نداشته باشد!! لذا میتوان نتیجه گرفت که مشکل کنونی بشر در کمبود علم نیست، و اینگونه نیست که با پیشرفت علمی مشکلات حل شود؛ حتی اگر علم کنونی را هم نداشتند، اما عقل و دیانت حاکم بود، می توانستند دنیا را اداره کنند!نکته عجیب دیگر این که در کلام آیت الله العظمی بهجت، در دید وسیع خود مقصود از دین را منحصر در اسلام دانسته نشده است. از این جاست که میینیم حتی قبل از اسلام حکومتهایی بوده اند که با توجه به پایبندی به عقل و دین خود، چه بسا بسیار بهتر از حکومتهایی که اکنون دارای پیشرفت زیاد علمی هستند، در اداره جامعه موفق بوده اند.نکته سوم این که در اسلام و سایر ادیان، دیانت به تنهایی و بدون عقل کافی نیست. اسلام را كنار مى گذاریم و مى گوییم: اسلام نمى تواند جامعه را اداره كند! آیت الله العظمی بهجت: «در ادارات با یكدیگر هم پیمان شده ایم كه اسرار یكدیگر را در اَخّاذى و رشوه خوارى فاش نكنیم. ما این گونه زندگى را مى خواهیم. گویا از راه درست ممكن نیست برویم، كه از راه نادرست مى رویم! با هم خوب نیستیم و به حقوق یكدیگر تعدّى مى كنیم، بعد هم اعتراض مى كنیم و مى گوییم: اسلام براى اداره ى جامعه ناقص است! در حقیقت اسلام را كنار مى گذاریم، بعد اعتراض مى كنیم و مى گوییم: اسلام ناقص است و نمى تواند ما را اداره كند، نه این كه اسلام را حفظ و از آن متابعت كنیم.» (2)
![آیت الله کوهستانی](http://img.tebyan.net/big/1389/11/101862102302201561122027314312026234738.jpg)
این احکام معجزه است!فرزند آیت الله شیخ محمد کوهستانی از قول پدر چنین نقل می کند: «اگر فهم من به این اندازه بود و زمان رسول خدا صلی الله وعلیه و آله و سلم را درک می کردم بدون درخواست معجزه تسلیم می شدم.» عرض کردم: چرا؟فرمود: «ببین اسلام برای همه چیز حکم دارد، در ریزترین مسائل حتی برای قضای حاجت دستور داد، اصلاً معجزه نمی خواستم این احکام خودش معجزه است.» (3) دین، حتی تأمین كننده دنیاى انسان آیت الله العظمی بهجت: «دنیاى بهتر هم با امام حسین ـ علیه السّلام ـ بود نه با یزید؛ ولى انسان، خوشى و راحتى مى خواهد و به هر چه مى رسد بالاتر از آن را طالب است و آرامش ندارد تا به نفس مطمئنّه برسد؛ اما جهل و یا غفلت دارد كه داشتن وسایل راحتى و رفاه، غیر از راحتى و رفاه و آرامش دل است: «أَلاَ بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَـئنُّ الْقُلُوبُ» (4) یعنى تنها وسیله ى آرامش دل ذكر اللّه است؛ولى ما بر اسباب تكیه مى كنیم و از مُسَبِّب الاسباب غافل هستیم، و حال این كه خداوند متعال مى?فرماید: «أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِیعًا»(5) قدرت، توانایى همگى فقط از آن خداست.مگر این كه انسان خودش از میان برود، كه: أَعْدى عَدُوِّكَ، نَفْسُكَ الَّتى بَیْنَ جَنْبَیْكَ.(6) براى ما امتحان پیش نیامده تا معلوم شود كه با حسین ـ علیه السّلام ـ هستیم یا با یزید.» (7) پی نوشت ها:(1) پایگاه اطلاع رسانی آیت الله العظمی بهجت(2) همان(3) کتاب بر قله پارسایی(4) سوره ى رعد، آیه ى 28. هان! دل ها فقط به یاد خدا آرام مى گیرند.(5) سوره ى بقره، آیه ى 165.(6) بزرگترین دشمن تو، نفس تو است كه در وجود تو نهفته است. [بحار الانوار، ج 67، ص 36 و 64؛ ج 71، ص 271؛ عدة الداعى، ص 314؛ عوالى اللاّآلى، ج 4، ص 118؛ مجموعه ى ورّام، ج 1، ص 59 نیز ر.ك: كنزالعمّال، ج 4، ص 431.](7) پایگاه اطلاع رسانی آیت الله العظمی بهجترهنما، گروه حوزه علمیه تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 364]