تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1805006749
صنايع دستي از درخت خرما
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
صنايع دستي از درخت خرما در طبيعت کمتر درختي مي توان يافت که مانند نخل همه ي اجزاء آن مفيد و قابل استفاده باشد . ميوه ي نخل به صورت هاي مختلف قابل نگهداري و مصرف است . از شاخ و برگ آن همچون هيزم براي گرم کردن و پختن استفاده مي شود . کنده و شاخ هاي خشک آن در پوشش سقف خانه ها و احداث خانه هاي مخصوص ( کپري ) به کار مي آيد و از برگ آن هم خشک و هم تر ، انواع فرش و ظرف و وسايل زندگي مي سازند . در اين بخش به انواع وسايل و ابزاري که از شاخ و برگ نخل در فين ساخته مي شود اشاره مي کنيم : 1ـ بازن همان بادبزن است که به شکل مستطيل و يا مربع و در اندازه هاي مختلف ساخته مي شود و داراي دسته اي است که آن را در دست مي گيرند و باد مي زنند . ساختن بادزن کار همه کس نيست و به دقت و ظرافت طبع نيازمند است از اين روست که در تمام فين معدودند کساني که در فن بادبزن سازي مهارت دارند و تازه اين حرفها مال سال هاي سال پيش از اين است و امروزه شايد همان معدود افراد هم نباشند . سابقاً که بازار بادزن رونق داشت بعضي ها وقتي براي انجام کار يا ديد و بازديد از منزل خارج مي شدند، يک عدد بادزن را با خود مي بردند تا در طول راه گرما را از خود دور سازند هر چند گرماي 40 ـ 50 درجه بالاي صفر ماه تير و مرداد از آن بيدها نيست که با اين بادها از ميدان به در رود . علاوه بر اين بادزن يک خاصيت ديگر هم داشت و آن وقتي بود که بزرگترها از دست بچه هاي لوس و مزاحم به تنگ مي آمدند و تصميم به تنبيه آن ها مي گرفتند فوراً دست به « بادزن » مي شدند و با چوب سفت و محکم آن ، حساب هر چه بچه ي لوس و از خود راضي بود کف دستشان مي گذاشتند . در موارد اضطراري از بادزن همانند يک ظرف ( بشقاب ) براي صرف خارک و رطب نيز استفاده مي شد . 2ـ بي دري بر وزن ديگري ظرفي است کوچک براي نگاهداري خرما با گنجايش تقريبي يک تا دو کيلو که از برگ تازه ي نخل و من باب تفنن بافته و ساخته مي شود . سابقاً بي دري را به عنوان يک شيء مورد علاقه کودکان مي ساختند و بچه ها با شوق و ذوق کودکانه آن را در فصل تابستان از خرماي دلخواه خود پر مي کردند ؛ نگه مي داشتند تا زمستان فرا رسد . در زمستان با همان شوق اوليه به سراغ آن مي رفتند و خرماي آن را مي خوردند (بي دري سال هاي سال است که فراموش شده زيرا نه از بزرگترها حوصله بافتن آن دارند و نه کودکان علاقه اي به پرکردن آن) بزرگترها کارهاي بزرگ تر دارند و کودکان با انواع اسباب بازي هاي پلاستيکي و چوبي و سنگي نظير فيل و خرس و سگ و اتومبيل و گربه و خرگوش سرگرم و مشغولند و بي دري چه باشد که در اين بازار گرم، جايي داشته باشد؟3- پري بر وزن دري ظرف خرما را گويند که گنجايش شش من خرما دارد و به صورت گرد و دراز دوخته مي شود براي يافتن پري برگ خشک نخل (پيش) را از شاخه جدا کرده و مدتي در آب خيس مي نمايند تا نرم شود. پري را در موارد بسيار کم «گلت»(1) نيز مي نامند.4- پروند (2)طنابي است کلفت و محکم، بافته شده از برگ نخل که طول آن ممکن است دو تا سه متر باشد و مهم ترين وسيله بالا رفتن از نخل هاي بلندقامت بشمار مي آيد. يک سر پروند داراي شکاف است که سر ديگر را از آن مي گذرانند و گره مي زنند. براي بالا رفتن از نخل پروند را دور کنده، گره مي زنند و کسي که مي خواهد بالا برود در آن قرار مي گيرد و با دو دست، دو طرف آن را مي گيرد و در حالي که خود در دايره داخل پروند قرار گرفته، بالا مي رود براي آنکه تعادل بالا رونده بهم نخورد هميشه مقداري از پروند که با تنه نخل تماس دارد بايد محکم به بدنه درخت چسبيده باشد. کارگران ماهر با پرونده از بلندترين و صاف ترين نخل ها بالا و پايين مي روند. پروند را «پرون» هم تلفظ مي نمايند.5- تاکوظرفي کوچک به اندازه يک کاسه بزرگ و براي نگهداري آرد - رطب - جو و گندم و غيره بکار مي رود. نوعي از آن دو دستگيره دارد که بيشتر براي بالا بردن از نخل و چيدن رطب مورد استفاده قرار مي گيرد. تاکو را کندوک (3) هم مي نامند.6- تکبه فتح «تا» نوعي فرش است که از برگ خرما و در اندازه هاي مختلف ساخته مي شود و اندازه معمولي آن دو در يک و نيم (1/5× 2 ) متر است. يک نوع آن که به تک فرش شهرت دارد به عرض 1/5 تا 2 متر و به طول 15 تا 20 متر مي سازند که در مراسم عروسي و روضه خواني و غيره بکار مي رود. نوار تک توسط زن ها بافته مي شود اما در دوخت آن هم زن و هم مرد مي تواند سهيم باشد. از تک در پوشش سقف اتاق نيز استفاده مي شود تک را «تکل» (4)نيز مي نامند.7- جامش(5)بر وزن کاوش به معني «جارو» ست که از به هم پيوستن شاخه هاي ظريف و کوچک نخل ساخته مي شود. در ترکيب آن «جا» به معني مکان و «مش» به معني پاک کننده بکار رفته است.8- دموک (6)به فتح دال نوعي بادزن بدون دسته و دايره شکل است که قطر آن به طور متوسط بين ده تا بيست سانتيمتر مي باشد. مورد استفاده آن بيشتر روشن ساختن اجاق و منقل است و هموست که ذغال تيره و سرد را به آتشي روشن و گرم مبدل مي سازد.9- دوزنوعي بند يا طناب که از برگ تر و تازه نخل مي بافند و مصرف فراوان دارد. انواع ظروف و فرش به وسيله ي رشته «دوز» به هم پيوند مي خوردند و شکل و شمايل مي يابند. «دوز» را «دروني» به ضم دال، هم مي گويند. يافتت «دوز» کار مردان است و زنان بندرت بدان مي پردازند. در شب نشيني هاي دوستانه و فاميلي، کارگران و اهل فن در حالي که دسته اي برگ تر و تازه نخل با خود دارند سرگرم «دوز ريسي» مي شوند و با يک تير دو نشان مي زنند، هم ساعات بيکاري را پر مي کنند و هم کاري مفيد انجام مي دهند. همچنين کارگران ساعاتي را که سرگرم آبياري نخلستان و باغ ها هستند کم و بيش بدين کار مي پردازند. از بهم پيوستن چند رشته «دوز» طناب و بند کلفت تر مي سازند که نوعي از آن در «تاب خوردن» استفاده مي شود. نوع ديگري از آن که باريکتر از « دو ز» معمولي است در دوختن بعضي ابزار مانند دموک و تاکو و يا بستن درب مشک هاي آب به کار مي رود . « دوز » به وسيله ي انگشتان دست بافته مي شود و به وسيله و اسباب خارجي نيازي ندارد . 10 ـ زيرپاييوسيله اي براي نشستن به قطر بيست سانتيمتر و دايره شکل که از برکت نخل بافته مي شود و چون به مقدار کافي بافته شد به صورت گرد پيچيده و مي دوزند ، زيرپايي در واقع يک نوع 3 پايه ي کوتاه بدون پايه است و در هر گوشه و کنار منزل مي توان آن را مورد استفاده قرار داد . 11 ـ ستبه فتح « سين » نوعي سبد بزرگ است که براي نگاهداري و يا جا به جا کردن خرما و جو و گندم و غيره به کار مي رود . 12 ـ سربوني : نوعي سبد استوانه اي شکل داراي سر مي باشد و همچون جعبه اي کوچک ، گنجينه ي زيورآلات و وسائل خياطي بانوان است و البته اين حرف ها مال 30 ـ 40 سال پيش است و گرنه امروز چمدان هاي کوچک و بزرگ ساخت داخل و خارج مجال عرض اندام از سربوني گرفته اند و سربوني ، سر خود گرفته و در کنج عزلت آرميده است . 13 ـ سيلک از خانواده ي سربوني و چيزي شبيه به آن با قامتي رساتر و با اين تفاوت که کلاه يا سر آن به وسيله ي دو رشته ريسمان مويي به تنه وصل است . سيلک نيز همانند سربوني سالهاست از انظار ناپديد گرديده و کسي از آن سراغي نمي دهد . 14 ـ سواسنوعي پاي افزار محلي است که از رشته هاي تازه و مرغوب « سيس » مي بافند و به دمپايي هاي امروزي شباهت دارد با اين تفاوت که در قسمت عقب بندي دارد که پا را در خود محکم نگاه مي دارد . سواس را در قديم ، کارگران مي پوشيدند و امروزه از آن نشاني نيست و هم آن ها اصطلاح « سواس در » را در مورد مقدار راهي که با پا پيمودن آن ، يک « سواس » پاره پاره و از هم دريده مي شد به کار مي بردند . 15 ـ سوند وسيله اي براي پوشش سقف ها و ساختن خانه هاي کپري که از به هم بافتن شاخه هاي بلند نخل به وجود مي آيد . براي اين منظور به قدر نياز شاخه هاي خشک را مدتي در جاي مناسبي خيس مي نمايند(11) و همين که به قدر کافي شاخه ها نرم شدند آن ها را از آب مي گيرند و به کمک «دوز» در سه يا پنج رديف به هم مي بافند. بيشتر خانه هاي روستايي به کمک سوند ساخته مي شود . سوند را گاه زير « تک » يا حصير مي اندازند تا سطح نرم و راحتي به وجود آيد . بافت هر رديف سوند را يک نفر به عهده مي گيرد و هم زمان با هم پيش مي روند تا آن را به پايان برسانند . 16 ـ شلوت(12) نوعي حصير گرد به قطر متوسط يک متر که از برگ خرما بافته مي شود و معمولاض زير منقل مي اندازند تا ذرات آتش و خاکستر به فرش آسيبي نرسانند . در موارد اضطراري از آن همانند يک سيني بزرگ استفاده مي شود و سفره ي شام يا ناهار را روي آن مي چينند . 17 ـ کفات(13) ظرف بسيار بزرگ براي نگه داري غلات را کفات مي گويند . کفات در اندازه هاي مختلف ساخته مي شود و به شکل يک خمره ي بزرگ است . گنجايش متوسط آن 250 تا 300 کيلو غلات است . از روزي که آسياب هاي کوچک محلي از کار افتاده و آردهاي بسته بندي شده وارد زندگي شده، کفات به دست فراموشي سپرده شده و ظاهراً کسي را بدان نيازي نيست . 18 ـ کفاتر (14)ظرفي کوچک با ظرفيت تقريبي 5 ـ 6 کيلو براي نگهداري خرما که سابقاً در بعضي خانواده ها چند تائي از آن من باب تفنن مي ساختند و اينک سالهاست که از آن خبري نيست . 19 ـ کچيل(15)ظرفي بزرگتر از کفاتر براي نگهداري خرما که حال و روزگاري چون يار ديرين خود کفاتر پيدا کرده است . 20 ـ مشکو کوچکترين ظرف خرما که آن نيز بازيچه ي کودکان بود و صد البته که فعلا راه به جايي و محلي از اعراب ندارد . پي نوشت : 1 ـ به ضم « گاف » و فتح « لام » 2 ـ پروند به فتح پ و سکون راء و کسر واو و سکون نون احتمالاً در اصل « پربند » به معناي « بند پر و کلفت » بوده و تدريجاً به صورت فعلي در آمده است . 3 ـ کندوک به ضم اول و سکون ثاني . ظرفي باشد از گل مانند خم بزرگي که در آن غله کنند و معرب آن « کندوج » باشد . « برهان قاطع » 4 ـ تکل به فتح اول و کسر ثاني و سکون « لام » گوسفند شاخ دار جنگي را گويند و پسر ساده نوخط را نيز گفته اند و مردم ابله و بي اندام را هم مي گويند . « برهان قاطع » 5 ـ به ضم سوم 6 ـ دمه به فتح دال و ميم ، باد شديد همراه با برف ، باد و برف و سرماي توام ، به معني بخار هم مي گويند و نيز به معني « آلت دميدن » دم آهنگري به معني دم چيزي مثل دم تيغ نيز مي گويند . « فرهنگ عميد » 7 ـ سربوني : به فتح « سين » و « راء » 8 ـ سيلک : به کسر « سين » و « ياء » و فتح « لام » 9 ـ به ضم « سين » 10 ـ احتمال دارد « سوند » در « سه بند » بوده به اعتبار آنکه معمولاً در سه رديف و يا 3 بند به هم بافته مي شود . 11 ـ چنين جايي را اصطلاحاً کمپ به ضم « گاف » و سکون « ميم » مي نامند . 12 ـ به فتح « شين » و ضم « لام » 13 ـ به فتح « کاف » 14 ـ به فتح « کاف » و کسر « تاء » 15 ـ به کسر « کاف » و « چ » 16 ـ به ضم « ميم » و سکون « شين » و ضم « کاف » منبع:پایگاه نور/س
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 6073]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها