واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
مدیریت و آموزش بر مدار هم بستگی
محیط آموزشی و کلاس درس، محیط یادگیری است. یادگیری نیازمند تلاش و تحرک است و تمایل طبیعی فراگیران آن است که در مقابل این مسئله مقاومت و از آن ممانعت کنند.
اشاره این سخنِ سزاوارانهای است که بگوییم آموزش در فضای رها و بی قاعده، به جای ثمر بخشی و سودمندی بنیانی نااستوار و زیان بار است و مانند بنا و بارگاهی است که چون در پیافکنی آن مهندسی نشده و عماد و عمودش لرزان و لنگان ترفیع و ترکیب یافته، دلهره ویرانی و وارونیاش، ساکنان و بل عابران را رنجه میدهد و رفع و رفوی آن نه به تعمیر که به تخریب و بازسازی حاجتمند است. کاستیها و ناراستیهای آموزش، همه از «فحوا و فهرست» نشئت نمیگیرد که روی گردانی از «فن» نیز در ایجاد این اعوجاج سهیم است؛ حتی میتوان گفت که «تفهیم و تعلیم» دستاورد کلاس و مجلس درسی است که در آن استاد توانسته باشد، ماهرانه «فن» و «فحوا» را با هم در آمیزد و رغبت مستمعان و دانشپژوهان را برای فراگیری برانگیزد که در آن صورت، آموزش درخت بارخیزی خواهد بود با میوههای رنگارنگ. درآمد نوشتهای که فراروی فرهیختگان است، میخواهد از مهارت و فن مدیریت در کلاس، سخن بگوید و بر این نکته انگشت نهد که استادان ارجمند، چنان که توانمندی و تسلط بر فحوا را فضیلت میدانند، تقویت و تبحر در فن مدیریت را فریضه قلمداد کنند تا غایات آموزش تحقق یابد و دروس معارف که روزگاری میهمان ناخوانده دانشگاهها تلقی میشد، جامه سروری بر تن کند و دست کم بختیار و سازگار با میزبان بر یک سفره بنشیند. پیداست که متولیان دروس معارف اسلامی باید در ارائه و اشاعه این «فن» صبورانه بکوشند و برای آراستن استادان به این هنر، تحرک و تدارک نشان دهند تا دروس معارف و استادان آن قرین شادابی و کامیابی باشند. یکم) در آغاز میتوان پرسید که چرا مدیریت بر کلاس ضرورت دارد؟ در پاسخ باید گفت با اعمال مدیریت: 1. از اتلاف وقت و هزینهکرد بیرویه زمان جلوگیری میشود و استاد مجبور نخواهد بود به دلیل بروز بینظمی، در ارائه درس وقفه ایجاد کند یا درس را دوباره تکرار نماید. 2. یادگیری تسهیل خواهد شد. 3. حسن مسئولیتپذیری به فراگیران منتقل خواهد شد[1] و آنان در آینده شهروندان یا مدیران منظم و قاعدهمند خواهند بود. بنابراین مدیریت آموزشی در کلاس میکوشد با به کارگیری تجارب، ابزارها و مهارتهای متنوع،زمان را در اختیار گرفته و به هدف نظمبخشی و مسئولیتپذیری فراگیران، یادگیری را تسهیل بخشد. دوم) به اختصار بر این نکته کلیدی تأکید میشود که «مدیریت بر کلاس» بدون مدیریت بر خویشتن امکانپذیر نخواهد بود. به بیان دیگر اگر استادان؛ 1. فاقد صبوری و سعه صدر باشند؛[2] 2. فاقد ثبات،[3] اطمینان و اعتماد[4] و در عوض واجد تزلزل و بیثباتی باشند. [5] 3. بر اعصاب خود مسلط نباشند؛ [6] نمیتوانند برای نظمبخشی و مدیریت یا در مواجهه با بینظمی موفق باشند و همه این نکات ریشه در عدم «خودمدیریتی» دارد. سوم) به حکم قاعده «تعرف الاشیاء باضدادها» میتوان با شناخت علل پدیده بینظمی و ناهنجارگرایی در کلاس درس، راههای ایجاد نظم و اعمال مدیریت را باز شناخت. روانشناسان حوزه تعلیم و تربیت برای بروز بینظمی، دلایل سهگانهای را برشمردهاند که به اجمال فهرست و بسط آن به دیگر نوشتهها حواله میشود: 1. دلایل زیستی و طبیعی محیط آموزشی و کلاس درس، محیط یادگیری است. یادگیری نیازمند تلاش و تحرک است و تمایل طبیعی فراگیران آن است که در مقابل این مسئله مقاومت و از آن ممانعت کنند. حال اگر موضوع درس - مثل واحدهایی که هر از گاهی بر مجموعه دروس افزوده میشود - تحمیلی باشد و با اعمال نظر یک مرجع و قدرت بیرونی در میان سایر دروس جا گرفته باشد، این مقاومت افزایش مییابد. [7] هم چنین با بالارفتن سن و کاهش اشتیاق یادگیری، سطح مقاومت فزونی میگیرد و به تنش تبدیل و تنشها به واکنش منتهی میشود و بینظمی را پدید میآورد. [8] 2. دلایل ذهنی و روانی 1-2. خستگی[9] و ملال. بسیاری از فراگیران تنها به این دلیل نظمستیزی میکنند که از کلاس خسته شده باشند. [10] 2-2. عدم ارتباط عاطفی استاد با فراگیران و عدم درک متقابل. [11] 3. دلایل روشی و تربیتی 1-3. عدم هماهنگی مطالبی با سطح مخاطب. اگر درس فراتر از توانایی فراگیران باشد یا بسیار ابتدایی و ساده[12]، موجب خستگی (آموزشی) میگردد و بینظمی را پدید میآورد. 2-3. عدم معنادار بودن درس. کارشناسان پیشنهاد میکنند برای آنکه کلاس ملالآور نباشد درس را معنادار [13] ارائه نمایند تا بینظمی[14] شکل نگیرد. 3-3. عدم تنوع در فعالیتهای کلاسی و آموزشی؛ از این رو پیشنهاد میشود فعالیتهای آموزشی متنوع[15] باشد تا شرارت ناشی از ملال کاهش یابد. پینوشتها: [1] . مبانی روانشناختی تربیت، علیاکبر شعارینژاد، نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ص 663. [2] . همان. ص 787. [3] . کاربرد روانشناسی در آموزش، رابرت بیلر، ترجمه پروین کدیور، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، ج 2، ص 752 و 734. [4] . همان. [5] . همان. [6] . شعارینژاد، ص 785. [7] . ممکن است این مقاومت،مقاومت منفی باشد و با عدم حضور در کلاس و یا با جدی نگرفتن درس و مطالعه سایر دروس در ساعت درس اصطلاحات تحمیلی همراه باشد گاه نیز شبه مقاومت شکل میگیرد و فلسفه حضور در کلاس برای به چالش کشیدن استاد و متن درسی است و پرسشها با این هدف طراحی میشود. [8] . کدیور،ص 731. [9] . کاربرد روان شناسی در آموزشگاه،دکتر بدری مقدم، انتشارات سروش، ص 187. [10] . کدیور، ص 730. [11] . بدری مقدم، ص 187. [12] . همان. [13] . برای مطالعه بیشتر بنگرید به یادگیری معنادار از مجموعه منشورات معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی. [14] . کدیور،ص 731. [15] . همان. نام نویسنده: حسین ثنایی. نشریه معارف نهاد نمایندگی رهبری شماره 103. انتهای متن/
http://fna.ir/6AFMTP
94/11/25 - 05:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]