واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: سیمای جمهوری اسلامی ایران در سالهای پس از انقلاب به واسطه شرایط سیاسی و جنگ نابهنگام وارد میدانی شد که نوعی آزمون و خطا در حیطه خطیر سیاست و به گفته بهتر سیاستزدگی بود. به گزارش خبرنگار مهر، تلویزیون ملی ایران در سال های پس از انقلاب اسلامی با تغییر نام به سیمای جمهوری اسلامی ایران در قالب دو شبکه برنامه های خود را پی گرفت. در سال های آغازین پس از انقلاب بیشترین کمیت برنامه های سیما به مستندهای سیاسی تبلیغاتی و اخبار سراسری اختصاص یافت. مستنداتی از پرونده های سیاسی عوامل رژیم سابق، عوامل گروهک های منافقین، مجاهدین و اعترافات آنها که کمتر ساختار خاصی داشتند و بیشتر از کنار هم قرار دادن غیرهنرمندانه تصاویری از اتفاقات و گفته های مهم به دست آمده بود. به این ترتیب سیمای جمهوری اسلامی ایران در اولین گام ها بسان کودک نوپایی بود که رشد نکرده بالغ شد. به تناسب وضع بحرانی جامعه پس از انقلاب و به تبع آن آغاز جنگ ایران و عراق این روند به سوی فیلم های مستند از جنگ و جبهه تغییر مسیر داد و تا سال ها بعد این روند همچنان ادامه داشت. برنامه هایی مانند "روایت فتح" که از معدود مستندات ساختارمدار آن روزگار بود محصول این دوران هستند. طبعاً در این زمان رویکرد به جنگ و اوضاع سیاسی کشور متأثر از شرایط بحرانی پیش رو، وجه تبلیغاتی و شعارگون را که لازمه آن زمان بود حفظ کرد و کمتر نشانی از برخی حقایق اوضاع روز جامعه به خصوص در شرایط اقتصادی که کشور گرفتارش بود، در این رسانه به چشم می خورد. جای برنامه های انتقادی و چالش برانگیز در چنین شرایطی که مردم نیازمند آن بودند که بخشی از مشکلات، معضلات و واقعیت شرایط روز جامعه به آنها انتقال پیدا کند، خالی بود. وجه آگاهی دادن بجا تا جایی که بحرانزا نباشد و صداقت داشتن از اصول حیاتی بود که شاید در این سال ها سیمای جمهوری اسلامی ایران کمتر به آنها توجه کرد و در چنین شرایطی بود که مخاطب ایرانی کمتر تصویر واقعی خودش را در این رسانه مشاهده می کرد. در مقابل برنامه های انتقادی اختصاص یافت به پرده برداری از عوامل رژیم سابق و ... در حالی که جا داشت عوامل بحرانزای داخلی و توطئه گران خودی هم به مردم معرفی شوند. در این سال ها که شبکه های تلویزیون به دو کانال محدود بود، مجموعه های نمایشی و داستانی اختصاص داشت به چند مجموعه فاخر که هنوز هم در آرشیو رسانه ملی به عنوان پروژه هایی مثالزدنی محسوب می شوند. مجموعه های "سلطان و شبان" به کارگردانی داریوش فرهنگ، "سربداران" به کارگردانی محمدعلی نجفی، "هزاردستان" به کارگردانی علی حاتمی، "کوچک جنگلی" به کارگردانی داریوش بحرانی و بهروز افخمی و ... از مجموعه های تاریخی آن دوره بودند که با وسواسی مثالزدنی ساخته شدند که امروز کمتر سراغی از آنهاست. در کنار این مجموعه های تاریخی، از معدود مجموعه های داستانی و رئال آن روزگار باید به مجموعه "آینه" اشاره کرد. مجموعه ای که در قالبی نمایشی و ساختاری کلیشه ای که سعی بر آشنازدایی نداشت و به دو روی سکه زندگی خانواده های مختلف می پرداخت. رویکردی سهل که بنا به محدودیت شبکه ها، مقطع زمانی و اجباری که مخاطب برای تماشای برنامه های محدود این دو شبکه داشت، کمتر بر وجوه ظریفتر جذب مخاطب توجه می شد و به واقع هر آنچه روی آنتن این دو شبکه می رفت، مخاطب با ولع می بلعید، چه برنامه های خبری شبانه روزی که به نوعی مردم را سیاست زده می کرد و چه برنامه های فاخر و چه ساده نگرانه. چون انتخابی در کار نبود همه به یک چوب زده می شدند و در این میان وقتی رویکرد این دو شبکه به نمایش مجموعه و فیلم های خارجی پیش رفت، گریزی از تحریف نبود. مخاطب دیدن چهره ای ورای چهره غم بار ظلمت کشیدگان وطنی را بر هر چیز ترجیح می داد. حالا خواه چشم بادامی های همیشه در جستجوی مادر بود که اشک به چشم مخاطب غم دیده می آورد، خواه نسخه مثله شده مجموعه هایی که همین چند سال قبل مخاطب از تلویزیون ملی دیده بود. به نوعی کشف این جرح و تعدیل ها و روایت جدیدی که تلویزیون تلاش می کرد از فیلم ها و مجموعه های خارجی داشته باشد، بدل به سرگرمی جدیدی برای مخاطب شد که خود در آن دوره رکود یک روزنه بود. در این میان با توجه به اینکه سیمای جمهوری اسلامی ایران از صبح تا ظهر تعطیل بود و برنامه ای نداشت و رسانه تصویری دیگری هم در دسترس نبود، تلویزیون می توانست نقشی مهم در ایجاد معیار برای سلیقه مخاطب پیدا کند که به رویکرد تلویزیون در این دوره و نوعی سهل نگری به جایگاه تک رسانه ای بودن آن پرداختیم. ذکر این نکته ضروری است که به دلیل همه نکات اشاره شده در این دوره برنامه های کودک، انیمیشن های خارجی، عروسک های بدقواره وطنی و ... مخاطبان زیادی از میان کودک و بخصوص بزرگسالان را به خود جذب کردند. اگر از بزرگسالان آن روزگار باشید بی چون و چرا فهرستی از برنامه های کودک فاخر و البته بی مایه را در ذهن دارید.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 240]