تبلیغات
تبلیغات متنی
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
دستگاه آب یونیزه قلیایی کره‌ای
محبوبترینها
راهنمای انتخاب شرکت‌های معتبر باربری برای حمل مایعات در ایران
چگونه اینورتر های صنعتی را عیب یابی و تعمیر کنیم؟
جاهای دیدنی قشم در شب که نباید از دست بدهید
سیگنال سهام چیست؟ مزایا و معایب استفاده از سیگنال خرید و فروش سهم
کاغذ دیواری از کجا بخرم؟ راهنمای جامع خرید کاغذ دیواری با کیفیت و قیمت مناسب
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1870838522
یادداشت/ مجید صحاف قرارگاه استراتژیک فرهنگی در حوزه کتابخوانی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت/ مجید صحاف
قرارگاه استراتژیک فرهنگی در حوزه کتابخوانی
یکی از الگوهای بومی برای تعالی فرهنگ ـ خاصه در عرصه کتاب و کتابخوانی ـ الگوی فعالیت قرارگاهی است. توصیه به کاربست این الگو در سالهای اخیر از سوی رهبر انقلاب بیانگر اهمیت نگاه قرارگاهی و توأمان حرکت و مدیریت جهادی در مسیر فرهنگ است.
به گزارش خبرگزاری فارس، مجید صحاف مشاور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور در یادداشتی به موضوع نقش نهاد در حوزه قرارگاهی فرهنگی پرداخته است: اندیشه انقلاب اسلامی که باز تعریفی از اسلام ناب در عصر معاصر است، بر منش و نگرشی فرهنگی مبتنی است که از قلمرو جغرافیایی ایران پا فراتر نهاده و تاثیرات مختلف و قابل احصایی بر تمامی ساحتها در عرصههای منطقه‌ای و جهانی پدید آورده است. «شبیخون فرهنگی»، «تهاجم فرهنگی»، «جنگ نرم» و مفاهیمی از این سنخ که به فرموده رهبر انقلاب واقعیتی غیرقابل انکار است، امروز به عنوان اصلی ترین و درازمدتترین اهرم فشار به جمهوری و انقلاب اسلامی میباشد. وظایف دستگاه‌ها و متولیان فرهنگی نیز در این آفند و پدافند فرهنگی، همافزایی و نگاه درونزا به ظرفیت‌ها و امکانات برای مقاومسازی ریشهای و بنیادین فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و نگاه قرارگاهی به مقوله فرهنگ است. از همین رو رهبر انقلاب با درایت و هوشمندی همیشگی خود مفهوم «قرارگاه فرهنگی» را مطرح کردند و مهمترین اولویتهای کاری و سیاستهای این قرارگاه فرهنگی را «استفاده کامل و کارآمد و هم‌افزا از همه‌فرصت‌ها و ظرفیت‌ها»، «مهار تهدیدها و آسیب‌ها با نگاه حکیمانه و معقول» و «مواجهه هوشمندانه با معارضه‌های مهاجمان و ستیزه‌گران» بر شمردند. شاید تعبیر «قرارگاه» که یک اصطلاح جنگی و نظامی است به بعضى گوشها سنگین باشد اما «واقع قضیّه این است که کارزار فرهنگى از کارزار نظامى اگر مهم‌تر نباشد و اگر خطرناک‌تر نباشد، کمتر نیست» در واقع قرارگاه به لحاظ معرفتشناسی مرکزی است که با هدف متمرکزسازی و نظارت تحت شبکهای واحد، مسئولیت هدایت و راهبری فکری ـ عملیاتی کلیه مجموعههای مرتبط با حوزه فعالیت (و نه وابسته به خود) را دارد. معالوصف «قرارگاه فرهنگی» وظیفه دارد با بهرهگیری از تمامی ظرفیت‌های ساختاری و کارکردی موجود در کشور، با مهندسی هوشمندانه فرهنگی جهت تدوین قواعد و مقررات فرهنگی، سیاستگذاری کرده و ارگانها و متولیان مربوطه را مأمور به اجرای این سیاستها نماید. نهاد؛ قرارگاه راهبردی کتاب و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌ها مطابق با رسالت ذاتی خود در «ترویج و تعمیق فرهنگ کتابخوانی» و «ارتقاء آگاهی عمومی جامعه از طریق همگانی‌سازی و عمومی‌سازی دانش»، به عنوان یکی از متولیان فرهنگی و مراکز مهم و زیرساختی تحول و پیشرفت محسوب می‌شود که مطابق با «سند چشم انداز 20 ساله» کشور، جامعه ایرانی را با اتکا بر تولید دانش بومی و ارتقاء سطح فرهنگ عمومی در مسیر پیشرفت و تعالی راهبری میکند. با نگاه به کارکردهای مستمر و فعال نهاد کتابخانه‌ها در طراحی و برنامه‌ریزی در عرصه کتاب و کتابخوانی که از سویی مبنای عمل در حوزه علم، آموزش و تحقیق و پژوهش میباشد و از سوی دیگر در ارتقاء هرم علمی کشور مطابق با سیاستهای علم و فناوری نقش ویژهای دارد، از اهمیت راهبردی این نهاد حکایت دارد. در این زمینه جایگاه، نقش و مأموریت‌های نهاد کتابخانه‌ها رسالتی است که بر عهده دیگر نهادهای کشور ـ بصورت متمرکز و تخصصی ـ گذاشته نشده است. لذا ویژگی‌های ذاتی و کارکردی نهاد در عرصه فرهنگ در جهت ترویج فرهنگ کتابخوانی و ارتقاء فرهنگ عمومی جامعه و با هدف ِ غاییِ «رسیدن به حداقل 10 برابر مطالعه سال پایه در سال 1404» و «دستیابی به جایگاه ممتاز در جهان از نظر سرانه مطالعه و به خصوص مطالعه مفید» و با اهدافِ کلانی چون: - بسترسازی در جهت تحقق اهداف و سیاستهای نظام فرهنگی کشور - ارتقاء تعاملات فکری و عملی در راستای تولید علم - تقویت خلاقیت اجتماعی عموم افراد - کاهش فاصله طبقه فرهیخته و طبقه عامه - تحقق عدالت اجتماعی در عرصه فرهنگ از طریق توزیع عادلانه امکانات و برنامه‌های فرهنگی - ایجاد پویایی فکری و اجتماعی در جامعه و اهداف نهایی: - نهادینه‌کردن مطالعه مفید به عنوان یک ارزش و عادت عمومی در جامعه - طراحی مدل بومی مطالعه در کشور - توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی به تناسب اقتضائات، نیازها و خلاهای فرهنگی کشور - هدایت محتوای مطالعه آحاد جامعه - توجه به مطالعه غیردرسی و مفید در روند آموزش رسمی کشور و اهداف عملیاتی: - بسترسازی برای تولید علم و بومی‌سازی آن از طریق توسعه سخت افزاری و نرم افزاری کتابخانه‌ها به مثابه قطب‌های پژوهشی - آگاهی‌بخشی، اطلاع‌رسانی و ارتقاء سطح فکری جامعه از طریق دسترسی سریع، آسان و عادلانه به منابع اطلاعاتی مورد نیاز با توجه به اقتضائات سنی، فرهنگی، جغرافیایی و جسمی - هدایت‌کننده اوقات فراغت و توسعه دهنده فرهنگ مطالعه و کتابخوانی با هدف جذب فراگیر مخاطب به ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان - آموزش مادام‌العمر افراد جامعه از طریق تعامل با نهادهای آموزشی و تسهیل در چرخه دانش با تأمین منابع اطلاعاتی در راستایِ سیاستهای کلانِ: ـ «مدیریت مطالعه و خدمات کتابداری و اطلاع‌رسانی به تمامی مخاطبان برای دانش پایگی و بصیرت جامعه» ـ ارتقاء هویت اسلامی ـ ایرانی با غنی کردن مجموعه‌سازی منابع اطلاعاتی ـ ترویج فرهنگ مطالعه اثربخش در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تبدیل شدن فرهنگ مطالعه به یک فضیلت فردی و اجتماعی. ـ تقویت‌کننده «مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان»، حافظ و انتقال‌دهنده ارزش‌های دینی و فرهنگی در برابر از خود بیگانگی فرهنگی و گسست نسل‌ها و همچنین در اختیار داشتن زیرساختها، منابع و امکانات، و انجام فعالیتهای سختافزاری و نرم افزاری، از جایگاه استراتژیک نهاد کتابخانه‌ها در عرصه فرهنگ و لزوم تبدیل شدن آن به قرارگاه فرهنگی حکایت دارد. این درحالیاست که رهبر انقلاب در دیدار با دبیرکل و معاونان نهاد کتابخانه‌ها در تاریخ 9/12/89 برنامهها و فعالیتهای نهاد در جهت اهداف پیشبینی شده تاکید داشتند. از همین رو نهاد کتابخانه‌های عمومی به عنوان «خاکریز فتح نشده فرهنگی» نظام، از یکسو برای تحقق افق «قرارگاهی» خود و از سوی دیگر به منظور دستیابی به «جامعه دانش‌بنیان، عدالت‌محور و برخوردار از انسان‌های شایسته و فرهیخته و نخبه» باید سیاستها و راهکارهای عملیاتی زیر را مطمح نظر قرار دهد: 1. استفاده کامل و کارآمد و هم‌افزا از همه فرصت‌ها و ظرفیت‌های سختافزاری و نرمافزاری و منابع انسانی 2. «مهار تهدیدها و آسیب‌ها با نگاه حکیمانه و معقول» 3. «مواجهه‌ی هوشمندانه با معارضات مهاجمان و ستیزه‌گران» در جهت جلوگیری از «تاریخسازی جعلی و ترویج ضد ارزشها» در عرصه فرهنگ و کتاب و کتابخوانی 4. پایش پیشرفتهای فرهنگی کشور هم در عرصه کتاب و کتابخوانی و هم در عرصههای مرتبط با این فضا 5. نقشپذیری تسهیلگرانه، مکمل و الهامبخش در «فعالیتهای خودجوش و فراگیر مردمی ـ خصوصاً جوانان مومن و انقلابی ـ»در عرصههای فرهنگی و کتابخوانی 6. مهندسی فرهنگی و تحول و نوسازی در ارائه خدمات عمومی و تخصصی 7. برخورد فعال و مبتکرانه نسبت به بندهای اسناد بالادستی نهاد کتابخانه‌ها با نگاه به سند چشمانداز بیست ساله کشور، سیاستها و برنامه های پنجم توسعه، سیاستهای علم و فناوری . 8. پشتیبانی و تخصیص منابع و ظرفیت‌های سختافزاری و نرمافزاری 9. رفع نواقع ساختاری و اصلاحات زیربنایی 10. شناسایی و احصاء تمامی ظرفیت‌ها، منابع، امکانات موجود برای تحول و حل مسائل کتابخوانی در کشور 11. طراحی نظام تخصیص، اجرا و ارزیابی فعالیتهای فرهنگی ـ ترویجی کتابخوانی در کشور 12. برنامه‌ریزی راهبردی و عملیاتی در جهتِ رسیدنِ مجموعۀ نهاد به سمت فرصت‌مداری، ثبات، آینده‌نگری و اتخاذ تصمیمهای استراتژیکی. 13. شناسایی مولفههای حرکت جهادی نهاد به سمت «نهاد ِ تراز راهبردی کتاب و کتابخوانی» در کشور 14. تدوین و اجرای پیوستهای فرهنگی طرحهای کلان و راهبردی در حوزه کتاب و کتابخوانی 15. تدوین پیوست جامع فرهنگی در حوزه کتاب و کتابخوانی شاخصها و ویژگی‌های قرارگاهی نهاد کتابخانه‌ها رهبر معظم انقلاب اولین بار در تاریخ 13/10/84 در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان «قرارگاه اصلی فرهنگی» را برای این شورا مطرح کردند و در همان بیانات و بیانات سالهای بعد شاخصهای و ویژگی‌های «قرارگاه فرهنگی» را تبیین نمودند. با توجه به آنچه در بخش قبلی نسبت به ضرورت نگاه قرارگاهی به نهاد کتابخانه‌ها گفته شد، در این بخش ویژگیها، ظرفیت‌ها، فرصت‌ها، امکانات و منابع نهاد کتابخانه را ـ با نگاهی آسیبشناسانه ـ با شاخصهای مطرح شده از سوی رهبر انقلاب بررسی کرده و بر ظرفیت بالقوه و غنی نهاد به عنوان قرارگاه استراتژیک فرهنگ تاکید خواهد شد. 1. فعال، زنده، پویا و با نشاط دوری از یکجانشینی در فکر و هدف و عمل، که انباشتگی راهبردی و عملیاتی را به دنبال خواهد داشت از جمله ویژگی‌های یک نهاد پویا و زنده است. چه آنکه نهاد کتابخانه‌ها به گواه اسناد بالادستی آن و با توجه به «عاملیت» ذاتی در عرصه کتاب و کتابخوانی، ماهیتی پیشرونده و درونزا دارد. این رویکرد، نهاد را از عنصری منفعل که صرفا از برنامه‌های توسعه بهرهمند می‌شود، خارج میکند و جایگاه آن را به فاعل توسعه (و نه عامل توسعه) ارتقاء میبخشد. از همین رو مصداق پویایی و «توقفناپذیری» و «شبیه بودن به کار صدا و سیما» در کلام و مطالبه رهبری است که اگر به توقف و رکود بینجامد، در عصر انفجار اطلاعات و تحولات سریع علم و فناوری و ذائقه و انتظارات مخاطبین، به فرموده رهبر انقلاب «از شما عبور میکنند و شما مجبورید بدوید.»[ ] 2. ساختار سازمانی بر اساس مدل رهبری و فرماندهی: توجه و پیادهسازی مدیریت دانش در ساختار نهاد کتابخانه‌ها و بازتعریف و بازطراحی فعالیتهای فرهنگی نهاد مبتنی بر الگوی فعالیت قرارگاهی، و شناسایی مولفههای حرکت جهادی نهاد به سمت «نهاد ِ تراز راهبردی فرهنگ کتاب و کتابخوانی» در کشور از جمله عواملی هستند که بر بهبود ساختار سازمانی مبتنی بر مدل راهبری و عملیاتی و افزایش بهرهوری آن تاثیر میگذارد. اما متاسفانه مشکلات ساختاری و کثرت ساختاری در زیر مجموعه نهاد، ذات راهبردی و متقن ِ فرهنگی ِ آن را کماثر در عرصه فرهنگ ـ خاصه کتاب و کتابخوانی ـ کرده است. 3. تعامل با سایر نهادهای متولی عرصه فرهنگ و پرهیز از موازی کاری در عرصه کتاب و کتابخوانی سازمانها و دستگاه‌های اجرایی و مراکز پژوهشی مختلفی با صرف هزینههای اضافی به فعالیتهای جزیرهای میپردازند که برآیند این موازیکاریها، افت کیفیت برنامه‌های راهبردی و فرهنگی کتابخوانی در کشور، استفاده غیرموثر و ناکارآمد از اعتبارات و هدر رفتن بودجههای تخصیص یافته، کاهش اقبال عمومی به فعالیتهای جزیرهای انجام شده، و در نهایت عدم کارآیی مناسب طرحها و برنامهریزیهای حوزه کتاب و کتابخوانی می‌شود. از همین رو لزوم تمرکز فعالیتهای این حوزه در قالب یک قرارگاه واحد که به فرموده رهبر انقلاب نقش عملیاتی و راهبری و سیاستگذاری این عرصه را عهدهدار شود، محسوس است. نهاد کتابخانه‌ها که دارای هیأت امنایی متشکل از اعضای نهادهای مهم اجرایی و قانوگذار در عرصه فرهنگ است، از ظرفیت بالایی برای تولیت این حوزه برخوردار است. اعضایی چون: - «وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی» به عنوان رئیس هیأت امنا و متولی اصلی سیاستگذاریهای کلان فرهنگی، - رئیس شورای عالی استانها به عنوان «پیشبرنده سریع برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی ، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی در سطح استان، شهر، محل، روستا» و «ناظر بر اجرای هماهنگ آنها» - عضو کمیسیون فرهنگی مجلس (به عنوان رابط میان نهاد و مرکز قانونگذار) - معاون ذیربط از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (به عنوان مرجع نظارتکننده بر برنامه‌های کلان کشور تدوینکننده برنامهها و سیاستهای کلان تخصیص و تجهیز منابع) - و دیگر اعضای هیأت امنا، جلسات هیأت امنا را به یک اتافق فکر راهبردی ـ عملیاتی تبدیل میکند که هر یک از اعضا همافزایی و تعامل را بین دستگاه‌های زیربط خود و نهادکتابخانهها ایجاد میکنند. اما متاسفانه به دلیل ضعف باور ارزش و فضیلت کتاب و کتابخوانی و تأثیر آن در پیشرفت فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در میان دستگاه‌ها و نهادهای مختلف به هنگام پیشبرد برنامهها و طرحها و تخصیص و تأمین اعتبارات برای منابع انسانی و مادی، و وجود خلاءهای قانونی و عدم تمرکزگرایی در این عرصه، این تعامل و همافزایی با چالشهای جدی مواجه می‌شود. که یک نمونه آن عدم تعامل مناسب شهرداریها در پرداخت نیم‌درصد از درآمد خود به کتابخانههاست. 4. پایش قوی عرصه فرهنگ نهادکتابخانهها از حیث ضعف در پایش همه جانبه عرصه کتاب و کتابخوانی مستثنی نیست و خلاء قانونی رصد فرهنگی در اسناد بالادستی نهاد وجود دارد. از همین رو نگاه قرارگاهی ایجاب میکند نظام جامع رصد فرهنگی در عرصه کتابخوانی توسط این نهاد طراحی و اجرا و ارتباط آن با سازمانهای متولی پایش فرهنگ تبیین شود. 4. نگاه به عقبهدرونزا و مهندسی فرهنگی در عرصه کتاب و کتابخوانی شاید در نگاه بسیاری این ابزارهای سیاسی و نظامی باشند که قدرت و اقتدار یک نظام را موجب میشوند. اما در عصر حاضر که قدرت نرم بر قدرت سخت غلبه یافته است، این ابزارهای فرهنگی درونزا هستند که «اقتدار درونزا» و «پیشرفت درونزا» را به همراه خواهند داشت. متاسفانه امروزه عقبه درونزای دستگاه‌ها و نهادهای فرهنگی در شناسایی میدان فرهنگی کشور و احیاء و تقویت مولفههای بومی فرهنگ ناکارآمد هستند و در نتیجه در برابر فرصت‌ها و تهدیدات درونی و بیرونی فرهنگی منفعلانه و نابههنگام عمل میکنند. نگاه درونزا به فرهنگ از اقتضائات قرار گاه فرهنگی است. عقبۀ درونزای نهاد، کتابخانه‌ها، کتابداران، کتابخانه‌ها و انجمنهای کتابخانهای و دبیرخانهها و هیأت امنا هستند که کتابداران و کتابخانه‌ها به عنوان خطوط مقدم این نهاد به شمار میروند. کتابخانه‌ها به عنوان پایگاههای عملیاتی قرارگاه و کتابداران به عنوان سرمایه و رکن اصلی در «مباشرت» و «مشاورت» فرهنگی در عرصه کتاب هستند. 5. مرکز سیاستگذار و فراتر از مراکز قانونگذار همانطور که رهبر انقلاب نیز در ویژگی‌های قرارگاه فرهنگی ذکر کردهاند، سیاستگذاری «باید در مرکزى انجام گیرد که آن مرکز، مرکز قانونگذارى نیست، ... مرکز سیاستگذارى، مرکزى است فراتر از مراکز قانونگذارى و با برنامهریزیهاى کلان سروکار دارد» نهاد کتابخانه‌های عمومی با توجه به ماهیت راهبردی ـ عملیاتی که بر رسالت، چشمانداز و اهداف آن مترتب است، در صورت غلبه نگاه قرارگاهی بر ساختار و فعالیتهای آن، از ظرفیت‌های لازم برای سیاستگذاری راهبردی و هدایت دستگاه‌ها و مراکز تأثیرگذار فرهنگی و بخش‌های اجرایی در عرصه کتاب و کتابخوانی برخوردار است. نتیجه گیری حفظ، استمرار و اعتلای جایگاه راهبردی نهاد کتابخانه‌های عمومی و انجام فعالیت فرهنگی موثر و هدفمند نیازمند ساز و کار درخور و متناسب است و از آنجا که امروز مسائل و پدیده های فرهنگی با توسعه حجمی، پیچیدگی زیادی یافته است، لازم است، ظرفیت‌های موجود و حرکت و تحول فرهنگی نهاد به گونهای سامان یابد که بهرهوری و اثربخشی آن مضاعف شود تا به گونهای امکان مواجهه فعال با فضای کتاب و کتابخوانی کشور در ترازی بالاتر و کیفیتر رقم بخورد. یکی از الگوهای بومی برای تعالی فرهنگ ـ خاصه در عرصه کتاب و کتابخوانی ـ الگوی فعالیت قرارگاهی است. توصیه به کاربست این الگو در سالهای اخیر از سوی رهبر معظم انقلاب بیانگر اهمیت نگاه قرارگاهی و توأمان حرکت و مدیریت جهادی (که از ملزومات نگاه قرارگاهی است) در مسیر فرهنگ است. این امر نیازمند بازتعریف و بازآرایی فعالیتهای فرهنگی نهاد کتابخانه‌های عمومی در قالب الگوی فعالیت قرارگاهی است. اگرچه کلیت الگوی فعالیت قرارگاهی در حوزه فرهنگ، میتواند عمومیت داشته باشد ولی به هنگام تبیین این رویکرد برای نهاد کتابخانه‌ها، آن را از بعد اقتضائات حوزه کتاب و کتابخوانی، چالشهای الگوهای جاری فعالیتهای ترویجی در این عرصه و اقتضائات محتوایی کار فرهنگی ـ ترویجی در کشور میتوان مورد تأکید قرار داد. انتهای پیام/و
93/08/27 - 16:36
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 48]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها