تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایقسواری تالاب انزلی؛ تجربهای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکسترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816457829
آن مردها رفتند، بحران آب آمد
واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: دوشنبه ۷ مهر ۱۳۹۳ - ۰۰:۱۶
شاید اگر شغل میرابداری همچنان حفظ میشد، امروز دیگر با بحران کمآبی مواجه نمیشدیم. یا اگر میرابها امروزه کارشان را در روستاهای اطراف آذربایجان غربی ادامه میدادند، دریاچه ارومیه هم به چنین روزی نمیافتاد و نمیخشکید یا زایندهرود جای خالی آب را حس نمیکرد. این افراد در گذشته مسئولیت تقسیم آب کشاورزی را بر عهده داشتند تا قطرهای از آن هدر نرود و زمینداران بر اساس وسعت زمینهایشان آب مورد نیاز برای آبیاری محصولات را بهدست آورند. میرابداری در مناطق کویری به دلیل شرایط اقلیمی خاص آن، مشهودتر بوده است. به گزارش خبرنگار ایسنا، آبیار و تقسیمکننده آب بود، میراب میگفتند. میراب در خانهفنجان (محلی که تقسیم آب صورت میگرفته) مینشست و بنابر ابزاری که در اختیار داشت، آب کشاورزی را تقسیم میکرده و دستمزد خودش را هم از آب باقی مانده در حوضچه فنجانخانه برمیداشت.از ابتدای کشف قنات، تعیین زمان و تقسیم عادلانه آب بین سهامداران توسط میرآب و با ابزار ساعت آبی یا فنجان انجام میشده است. ساعت آبی از کاسه یا فنجان (دقیقهشمار)، دیگ پر از آب، سنگهای کوچک یا تشله، محاسبهگر انسانی یا میرآب و محل استقرار که به آن خانه فنجان میگفتند و میراب بطور دایمی در آن استقرار داشت، تشکیل میشده است. فنجان یک کاسه مسی کوچک با روزنهای در وسط آن است و چند درجه یا علامت عددی در بدنه داخلی آن که بر روی آبهای یک دیگ بزرگ قرار میگیرد. این وسیله برای تعیین دقیق زمان استفاده از آب قنات و تقسیم عادلانه زمان توزیع سهم هریک از سهامداران اختراع شده است، اما بعدها کاربردهای دیگری پیدا کرد و برای تعیین بزرگترین روز سال، طولانیترین شب و روز و تعیین اوقات شرعی در دوره اسلامی بکار برده میشد. این ساعت از ابتدای ساخت «قنات گناباد»که کهنترین قنات شناخته شده در ایران است و قدمت آن به دوره هخامنشی میرسد، مورد استفاده بوده است. قنات «گناباد» تا کنون دچار خشکسالی نشده و عمق مادر چاه آن 240 متر است و اخیرا در فهرست میراث فرهنگی ثبت شد. مدیریت این ساعت آبی را دستکم یک نفر در نوبت روز و یک نفر در نوبت شب انجام میداده و زمان (دقیقهها) بر اساس تعداد پر شدن فنجان و جمع کردن آن با تعدادی تشله سنگ، محاسبه میشده است. میرآب دقیقا میدانسته که مقدار آب از زمان غروب تا زمان طلوع خورشید چند فنجان بوده است و روزی را که تعداد فنجانهای روز با تعداد فنجانهای شب برابری میکرد را روز اول سال نو "نوروز" مینامیدند. همچنین طولانیترین روز چله تابستان (اول تیرماه) و طولانیترین شب چله زمستان یلدا (حدود ۱۱۵ فنجان) را با آن تعیین میکردهاند. با ساعتهای جدید معلوم شد که هر فنجان قدیم معادل هفت دقیقه و نیم به ساعتهای فعلی بوده است، اما هنوز هم واحد شمارش در سهام قنات فنجان است، مثلا میگویند فلانی ۱۰ فنجان از آب قنات سهم دارد. میراب به کشاورزانی که میپرسیدند نوبتشان چه موقع میرسد؟ جواب میداد ۱۰ فنجان دیگر یا ۵ فنجان بعد از غروب؛ در زمانهای قدیم به جای دقیقه و ثانیه فقط از واحد فنجان یا سراچه استفاده میکردند. مثلا 70 فنجان یا کاسه از روز ورآمد (طلوع) تا روز در کوه (غروب) ۵۲۵ دقیقه میشد. شمس تبریزی هم در دیوان شعرش میگوید: ای میرآب بگشا آن چشمه روان را ... تا چشمها گشاید ز اشکوفه بوستان را ساعت آبی ایرانی ابزاری ساده و در عین حال بسیار دقیق، کارآمد و همیشگی بوده و در زندگی کشاورزی جامعه ایران، بویژه در مناطق کویری که آب مایه حیات و عنصر اصلی زندگی اجتماعی بوده ضروری و نقش کارآمدی داشته است. با مطالعه استفاده از ساعت آبی در کشورهای مختلف میتوان گفت در هیچ کجای جهان ساعت آبی به اندازه ایران کارآمد و تاثیرگذار و مستمر نبوده است. این ساعت حتی در زمانیکه ۵۰ سال قبل ساعتهای نوین به بازار آمده بود، با آنها رقابت میکرد و کشاورزان حاضر به کنار گذاشتن آن و استفاده از ساعتهای امروزی نبودند. «کالیستنس»، مورخ یونانی که اسکندر مقدونی را در لشکرکشی به ایران همراهی میکرد و رویدادهای روز و مشاهداتش را همیشه یادداشت میکرده، نوشته است: در دهکدههای ایران آب را برحسب نوبت به کشاورزان برای آبیاری میدهند، یکی از میان کشاورزان انتخاب میشود تا بر زمان نوبت و تقسیم زمانی سهم آب نظارت داشته باشد. این فرد در کنار مجرای اصلی آب و محل انشعاب آن میان کشاورزان، بر سکویی مینشیند و ظرفی فلزی را که سوراخ بسیار ریزی در آن تعبیه شده در ظرفی بزرگتر و پر از آب قرار میدهد که پس از پر شدن ظرف کوچک که به آهستگی و طبق محاسبه قبلی ابعاد سوراخ آن صورت میگیرد، آب را قطع و آن را به جوی کشاورز دیگر باز میکند. این کار دائمی است. این وسیله، ساعت آبی عدالت را برقرار کرده و از نزاع کشاورزان بر سر آب جلوگیری میکند. با توجه به این گزارش «کالیستنس» میتوان گفت که ساعت آبی قبل از دوره اسکندر مقدونی در ایران گسترده بوده و اختراع آن باید سدههای قبل در ایران روی داده باشد. ساعت آبی انواعی داشته، اما سادهترین و دقیقترین آن ساعت آبی ایرانی "پنگان" یا فنجان بوده است که بر اساس دو ظرف و حداقل یک محاسبهگر انسانی قرار داشته است. بر اساس بررسیهای اولیه ساعتی آبی در ایران حداقل ثبت مکتوب و کاربرد ۲۴۰۰ ساله دارد. تا ۴۰ سال قبل در برخی روستاهای ایران همچنان برای توزیع آب چشمه و قنات از پنگان استفاده میشد. طریقه کار فنجان یا ساعت بدین گونه بود که میرآب با چشم دوختن به فنجان با هربار پر شدن و غرق شدن آن و خوردن کاسه به کف دیگ یک فنجان یا هفت دُنگ و نیم (۷ دقیقه و نیم امروزی) محاسبه میشده و یک سنگ کوچک برای هر بار غرق شدن کاسه در یک کیسه یا یک ظرف سفالی میگذاشت، وقتی که باغ فرد مورد نظر آبیاری میشد و اعلام انتقال آب به باغ فرد دیگر میشد برای محاسبه جمع کل تعداد فنجانها و زمانیکه آب برای مزرعه یا باغ رها میشده، تعداد تشلهها یا سنگها یا چوب خط شمرده میشد و مشخص میشد که کشاورز چند فنجان آب برده است.
میراب در خانه فنجان
بنابر این تعداد فنجانها و زمانی که سهامدار قنات آب برای باغ خود یا زمین میبرده، دقیقا حساب میشد؛ مثلا اگر ۱۰ سنگ درون کیسه باشد نشان میداده که کشاورز معادل ۱۰ فنجان یعنی (۷۵ دقیقه) امروزی آب قنات را استفاده کرده است و با اعلام جار یا شیپور زدن فرد بعدی آب را به باغ یا زمین خود منتقل میکرده است. امروزه میرابها فراموش شدهاند و کمتر کسی آنها را میشناسند، زیرا کشاورزان برای آبیاری مزارعشان یا از آبیاری قطرهای استفاده میکنند یا بر سر زمینهایشان چاه حفر میکنند و یا از آب رودخانهها و در گاهی موارد حتی از فاضلاب شهری استفاده میکنند، از طرفی نیز با اختراع انواع ساعتها دیگر به محاسبه زمان دقیق نیازی نیست. * بخشی از این گزارش بر اساس پژوهش دکتر «محمد عجم» است. انتهای پیام
کد خبرنگار:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[مشاهده در: www.isna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]
صفحات پیشنهادی
سردار سلامی: حل بحرانهای منطقه متکی بر اراده ماست
چهارشنبه ۲ مهر ۱۳۹۳ - ۱۹ ۳۰ جانشین فرماندهی کل سپاه گفت ما دارای یک رهبری بزرگ هستیم و این منبع قدرتسازی و تفاضل ما نسبت به دیگر کشورهاست آمریکا در برابر ایران به سکون ذهنی رسیده است به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ و حماسه خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا سردار حسین سلامی جانشیچهار ذکر الهی مفید برای چهار حالت بحرانی
چهار ذکر الهی مفید برای چهار حالت بحرانی در شگفتم از کسی که از چهار چیز بیم دارد چگونه به چهار کلمه پناه نمیبرد به گزارش خبرنگار معارف باشگاه خبرنگاران حضرت امام جعفر صادق علیه السلام در شگفتم از کسی که از چهار چیز بیم دارد چگونه به چهار کلمه پناه نمیبرد ۱- در شگفتم«بحران عروسکی» رونمایی شد روایتهای کلیشهای از دفاع مقدس فضای داستانها را دلزده کرده است
بحران عروسکی رونمایی شدروایتهای کلیشهای از دفاع مقدس فضای داستانها را دلزده کرده استآیین رونمایی و بررسی مجموعه داستانی بحران عروسکی نوشته مهدی نورمحمدزاده با حضور جمعی از نویسندگان و اصحاب فرهنگ در پاتوق کتاب تبریز برگزار شد به گزارش خبرگزاری فارس آیین رونمایی و بررسی مجسیدیاسر جبرائیلی: «بحران ساختگی» زیر سؤال بردن روایت غربی از پرونده هستهای ایران است
سیدیاسر جبرائیلی بحران ساختگی زیر سؤال بردن روایت غربی از پرونده هستهای ایران استمعاون پژوهش و آموزش خبرگزاری فارس گفت پورتر یک بازروایت از پرونده هستهای ایران ارائه کرده و با زیر سؤال بردن روایت غربی از این پرونده نشان میدهد تقریباً تمامی ادعاهای مطرحشده علیه ایران از جملهرونمایی کتاب «بحران ساختگی» با حضور گرت پورتر نویسنده کتاب و جمعی از شخصیت های سیاسی و علمی
رونمایی کتاب بحران ساختگی با حضور گرت پورتر نویسنده کتاب و جمعی از شخصیت های سیاسی و علمی نسخه فارسی کتاب بحران ساختگی داستان ناگفته هراس از ایران هسته ای امروز ساعت 14 با حضور گرت پورتر نویسنده کتاب و جمعی از شخصیت های سیاسی و علمی کشور برگزار می شود جوان آنلاين گرت پورترکلکسیون همکاری ما با کارگردانها کامل است/ مردها مظلوم واقع نمیشوند!
فرهنگ و هنر رادیو و تلویزیون مدیران شبکه یک در مهر-2 کلکسیون همکاری ما با کارگردانها کامل است مردها مظلوم واقع نمیشوند در نشست با مدیران شبکه یک مهدی فرجی از تولد برنامههای تازهای چون مصیر و فیروزه در آینده نزدیک در این شبکه خبر داد و ساخت پایتخت4 را قطعی دانست مداستادان گمشده در بحران آب
یکشنبه ۶ مهر ۱۳۹۳ - ۰۸ ۱۴ یک استاد دانشگاه از این مساله انتقاد کرده که چرا خبری از راهکارهای متخصصان در زمینه بحران آب نیست به گزارش ایسنا حسین آخانی استاد زیستشناسی دانشگاه تهران در شرق نوشت اینروزها تیتر بیشتر روزنامهها بحران آب است علاوه بر این مساله آتشسوزی جنگلهاهمسر پژمان جمشیدی از بحران کمبود آب میگوید
همسر پژمان جمشیدی از بحران کمبود آب میگوید ویدا جوان بازیگر سریال پژمان از بحران کمبود آب در کشور گفت ویدا جوان بازیگر سینما و تلویزیون در خصوص قرار گرفتن در بحران کمبود آب و همچنین صرفهجویی در مصرف آب در گفتگو با خبرنگار رادیو تلویزیون باشگاه خبرنگاران گفت بهمردم به ساخت فیلم درباره بحران کمآبی فراخوانده شدند
فرهنگ و هنر سینمای ایران مردم به ساخت فیلم درباره بحران کمآبی فراخوانده شدند نخستین جشنواره فیلم های موبایلی با محوریت بحران آب با عنوان گزارش یک نگرانی برگزار می شود به گزارش خبرگزاری مهر فرهنگسرای رسانه با مشارکت شرکت آبفای استان تهران جشنواره فیلم های موبایلی «گزانماینده مجلس : ضعف فرهنگ صحیح مصرف، موجب تشدید بحران آب می شود
نماینده مجلس ضعف فرهنگ صحیح مصرف موجب تشدید بحران آب می شود مشهد - ایرنا - عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت ضعف فرهنگ صحیح مصرف آب در بین مردم موجب تشدید بحران آب در کشور می شود سید هاشم بنی هاشمی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود بحران آب در کشور جدی امعاون اول رئیس جمهوری: بحران آب جدی است، مردم صرفه جویی کنند/صدور مجوز ۱۰ میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای
معاون اول رئیس جمهوری بحران آب جدی است مردم صرفه جویی کنند صدور مجوز ۱۰ میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای طرح های آبمعاون اول رئیس جمهوری در جلسه شورای عالی آب با بیان اینکه حساسیت موضوع کمبود آب در سال جاری دو چندان شده گفت در این موضوع هر چه زمان را از دست بدهیم وضع بدتربحران آب جدی است، مردم صرفه جویی کنند
بحران آب جدی است مردم صرفه جویی کنند معاون اول رئیس جمهوری در جلسه شورای عالی آب با بیان اینکه حساسیت موضوع کمبود آب در سال جاری دو چندان شده گفت در این موضوع هر چه زمان را از دست بدهیم وضع بدتر میشود لذا علاوه بر اقدامات فوری نیازمند تهیه برنامههای کوتاه و بلند مدت هستیصدور مجوز ۳۰ میلیارد تومانی برای «بحران خاموش»
صدور مجوز ۳۰ میلیارد تومانی برای بحران خاموش معاون اول رئیس جمهور از صدور مجوز ۱۰ میلیارد دلاری از سوی رهبر معظم انقلاب از صندوق توسعه ملی برای بحران آب خبر داد وی گفت وزارت نیرو باید با برنامه ریزی مناسب بتوانند از این اعتبارات به بهترین وجه استفاده کند به گزارش پایگاه اطلابحران زباله در استان های شمالی کشور |اخبار ایران و جهان
بحران زباله در استان های شمالی کشور نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس با هشدار نسبت به بحران زباله در استان مازندران گفت متاسفانه امروزه شاهد حجم وسیعی از زباله ها در جنگل ها هستیم که پسماند و شیرابه های این زباله ها در رودخانه ها و سپس به دریا روانه می شوند کد خبر ۴۳۵۱۱۶ تاورود روانشناسان امدادگر برای حمایتهای روانی در بحران
چهارشنبه ۲۶ شهریور ۱۳۹۳ - ۱۲ ۳۷ سازمانهای امداد و نجات و روانشناسی برای توسعه برنامههای مشترک تفاهم نامه همکاری امضا کردند به گزارش سرویس اجتماعی ایسنا حسین کولیوند رئیس سازمان امداد و نجات در مراسم امضای تفاهم نامه سازمان امداد و نجات با سازمان روانشناسی وظیفه امداد و نجافرماندار: همراهی مردم جلفا سبب عبور از بحران کم آبی شد
فرماندار همراهی مردم جلفا سبب عبور از بحران کم آبی شد تبریز - ایرنا - فرماندار شهرستان جلفا گفت همراهی مردم با مسوولان و صرفه جویی در مصرف آب بحران کم آبی در تابستان امسال در این شهرستان را بر طرف کرد زاهد محمودی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد رعایت و مدیهشدار معاون اول رئیس جمهور در مورد بحران آب
جهانگیری در جلسه شورای عالی آب هشدار معاون اول رئیس جمهور در مورد بحران آب معاون اول رئیس جمهور بحران آب در کشور را موضوعی جدی و حائز اهمیت توصیف و بر لزوم مشارکت همه آحاد جامعه در صرفه جویی از منابع آب تاکید کرد به گزارش خبرنگار حوزه احزاب باشگاه خبرنگاران اسحاق جهانگیری عصر-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها